دریافت مجوز رسمی درمان سرطان با امواج فراصوت؛ خداحافظی با شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی تومورها

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) یک روش جدید و پیشرفته برای درمان سرطان با استفاده از امواج صوتی را تأیید کرد. این روش قادر است به صورت مستقیم و بدون جراحی، تومور‌های کبد را نابود کند.

این روش هیستوتریپسی که در دانشگاه میشیگان ابداع شده، جایگزین امیدوارکننده‌ای برای روش‌های معمول درمانی سرطان مانند جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است که اغلب عوارض جانبی قابل‌توجهی داشته و حتی در صورت توفیق نیز ادامه حیات بیمار را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. اما همانطور که اعلام شد با تلاش پژوهشگران، مقامات FDA مجوز لازم برای فعالیت رسمی را به روش ابداعی شرکت موسوم به HistoSonics اعطا کرده‌اند. این شرکت در سال 2009 توسط مهندسان و پزشکان دانشگاه میشیگان برای استفاده از هیستوتریپسی برای از بین بردن بافت کبد هدفمند تأسیس شد.

روش درمان سرطان با امواج صوتی یک نوع درمان تخریب‌کننده (Ablation) است که با استفاده از گرمای تولید شده توسط امواج صوتی، بافت‌های سرطانی را خشک و نابود می‌کند. این روش در حال حاضر برای درمان تومور‌های کبد (Liver Tumor) در بیماران که نمی‌توانند جراحی شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش کار درمان سرطان با امواج فراصوت 

به طور خلاصه، پزشک چند الکترود (Electrode) را به صورت  Non-invasiveیا Invasive به بدن بیمار وصل می‌کند. الکترود‌ها با استفاده از ژنراتور (Generator)، امواج صوتی فرکانس بالا (High-Intensity Focused Ultrasound) را به سمت تومور فرستاده و آن را گرم می‌کنند. گرمای تولید شده باعث خشک شدن و نابود شدن بافت سرطانی می‌شود.

در حال حاضر یک آزمایش انسانی که از سال 2021 در مرکز سرطان U-M Rogel و سایر مکان‌ها در حال انجام است، بیماران مبتلا به تومورهای کبدی اولیه و متااستاتیک را از طریق هیستوتریپسی درمان می‌کند که موفق شده به خوبی توانایی این فناوری را برای برآورده کردن اثربخشی و اهداف ایمنی اولیه آزمایش نشان می‌دهد.

در همین زمینه پروفسور میشال مندیراتا-لالا، استاد رادیولوژی دانشگاه میشیگان و محقق اصلی در طرح ابداعی مذکور می‌گوید:

هیستوتریپسی یک فناوری جدید و هیجان انگیز است. این روش علی‌رغم آنکه در مراحل اولیه استفاده بالینی قرار دارد، اما ممکن است بتواند یک گزینه درمانی غیر تهاجمی برای بیماران مبتلا به سرطان کبد ارائه کند. امیدواریم بتوان این روش را طی ترکیب با درمان های سیستمایک جهت استفاده به عنوان یک اثر درمانی موثر و کارآمد در به کار گرفت.

HistoSonics اکنون می‌تواند پلتفرم تحویل هیستوتریپسی خود (به نام ادیسون) را برای استفاده در درمان‌های کبد به بیمارستان‌ها و متخصصان پزشکی عرضه کند. هیستوتریپسی با استفاده از امواج فراصوت هدفمند برای تشکیل میکروحباب‌هایی در داخل تومور عمل می‌کند. نیروهای ایجاد شده در هنگام شکل گیری و فروپاشی آن حباب ها باعث می شود که توده از هم جدا شده، سلول های تومور را از بین ببرد. در این شرایط، باقی مانده عملیات نیز توسط سیستم ایمنی بدن پاکسازی می‌شود.

سیستم هیستوتریپسی از تصویربرداری تشخیصی فراصوت استفاده می‌کند که بارزترین نمونه، استفاده از آن برای رویت اندام‌های داخلی بدن بیمار یا حتی رویت جنین در رحم مادر (سونوگرافی) است. نکته مثبت این روش، عملکرد آن به صورت مشاهده بلادرنگ و زنده است. بنابراین پزشکان نمایی زنده از «ابر حباب‌دار» و نحوه واکنش بافت به درمان خواهند داشت که کمک می‌کند به خوبی بتوانند بر روند کار خود، آگاه باشند.

هیستوتریپسی چه مزایا و معایبی دارد؟

برخلاف جراحی، که معمولاً نقص‌های جسمانی و عارضه‌های پس از عمل را به همراه دارد، روش درمان سرطان با امواج صوتی چنین نقص‌ها و عارضه‌هایی را ایجاد نمی‌کند. این روش همچنین می‌تواند به صورت مستقیم و دقیق، تومور را هدف قرار دهد و به بافت‌های سالم اطراف آن را آسیب نمی‌زند.

اما مزایای بالقوه هیستوتریپسی فراتر از تخریب تومور است. در سال گذشته، دو پژوهش پیش بالینی روی موش‌های آزمایشگاهی نشان داد که در فرآیند پاکسازی، سیستم ایمنی یاد می گیرد که چگونه سلول های سرطانی را به عنوان تهدید شناسایی کند. این فرآیند بدن را قادر می‌سازد تا به مبارزه با تومور اولیه ادامه داده و به فعال کردن پاسخ ایمنی طبیعی به سرطان کمک کند.

در مطالعه اول، حتی پس از بین بردن تنها 50 تا 75 درصد از حجم تومور کبد با هیستوتریپسی، سیستم ایمنی بدن موش‌های آزمایشگاهی توانایی پاکسازی بقیه حجم توده را آموختند و این حالت در شرایطی ایجاد شد که هیچ شواهدی از عود یا متاستاز در ناحیه اِعمال، در بیش از 80 درصد موش‌ها دیده نشد.

در اوایل سال جاری میلادی نیز مطالعه دیگری نشان داد که هیستوتریپسی پوشش خارجی دیواره سلول سرطانی را شکسته و پروتئین‌هایی را آشکار می‌کند که سیستم ایمنی بدن می تواند از آنها (آنتی ژن‌ها) برای شناسایی تهدیدهای علیه خود استفاده نماید. این آنتی ژن ها در طی جراحی برداشته شده یا در طی نوبت‌های شیمی درمانی و پرتودرمانی از بین می‌روند. با تخریب دیواره بیرونی سلول سرطانی، هیستوتریپسی آنتی ژن های تومور را برای سیستم ایمنی آشکار می کند تا بتواند آنها را برای حملات هدفمند به سلول های سرطانی دیگر شناسایی کند.

با وجود تمام نکات مثبت مطرح شده، اما روش هیستوتریپسی هم معایب خود را دارد. برای مثال، این روش نمی‌تواند تومور‌های بزرگ یا تومور‌هایی که در نزدیکی استخوان یا رگ‌های بزرگ قرار دارند، را درمان کند. همچنین این روش ممکن است باعث سوختگی پوست یا آسیب به عصب‌ها شود.

آینده روش درمان سرطان با امواج صوتی چگونه خواهد بود؟

روش درمان سرطان با امواج صوتی یک روش جدید و پیشرفته است که هنوز در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارد. پژوهشگران در حال بررسی اثرات و کارایی این روش برای درمان تومور‌های دیگر مانند پروستات، پستان، کلیه، رحم و مغز  هستند. این محققان همچنین تلاش می‌کنند که با بهبود فناوری و تجهیزات، این روش را برای بیماران قابل دسترس و اقتصادی کنند.

بیراه نیست که بگوییم، روش درمان سرطان با امواج صوتی یک نقطه عطف در پزشکی است که می‌تواند زندگی بسیاری از بیماران سرطان را بهبود بخشد. این روش با دریافت مجوز رسمی سازمان غذا و داروی آمریکا، گام بزرگی در جهت تأیید علمی و عملی خود برداشته است.