از ابررایانه‌های پر سر و صدای سیمرغ و مریم چه خبر؟

در زمان صدارت آذری جهرمی در دولت قبل، ابررایانه سیمرغ که ساخته دست پژوهشگران دانشگاه صنعتی امیرکبیر است به صورت رسمی رونمایی شد. در همان زمان خبرها در مورد برنامه‌ریزی برای ساخت و توسعه ابررایانه‌ای با قدرت بیشتر به نام مریم و یه یاد مریم میرزاخانی، ریاضیدان برجسته ایرانی مطرح شد. اما این دو ابررایانه در چه وضعیتی قرار دارند و چه پروژه‌های آنها چه شرایطی را سپری می‌کند؟

ابررایانه‌ها دستگاه‌های محاسبگری بسیار بزرگ و قدرتمند هستند که برای عملیات محاسبه بسیار سنگین از جمله امور صنعتی، محاسبات عظیم، هواشناسی و ... مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع باید گفت هر شرکت یا کشوری که بخواهد صنایع عظیم یا پیشرفته را راه‌اندازی و از آنها بهره‌برداری کند، ملزم به استفاده از ابررایانه‌هاست. در همین زمینه در کشور ما بیش از ده ابررایانه بزرگ طراحی و ساخته شده‌اند که سیمرغ، ساخته دست مهندسان دانشگاه امیرکبیر، سریعترین و قدرتمندترین آنهاست؛ ابرارایانه‌ای که قرار است مقدمه‌ای بر ساخت ابررایانه بزرگ‌تری به نام مریم باشد.

در همین زمینه و پس از گذشت 9 ماه از پایان کار دولت قبلی، بهتر است سراغی از وضعیت این دو طرح بگیریم و ببینیم، سیمرغ که با تبلیغات فراوان معرفی شده و مریم که انبوه وعده و وعیدها در مورد آنها داده شد در چه شرایطی قرار دارند.

وضعیت فعلی ابررایانه سیمرغ

در همین زمینه سید احمد معتمدی، مجری طرح ابررایانه سیمرغ با بیان اینکه این ابررایانه به طور کامل آماده سرویس دهی شده است، اعلام کرد که افزایش ظرفیت پردازشی یک پتافلاپس و ۵ پتافلاپس برای ابررایانه سیمرغ در دست برنامه ریزی است.

دکتر معتمدی درباره آخرین وضعیت طرح ابررایانه سیمرغ که در دانشگاه صنعتی امیرکبیر ساخته شده است، گفت:

این ابررایانه (سیمرغ) هم اکنون مشغول کار است و ما به دنبال نیازسنجی برای ارائه سرویس به کسب و کارها و شرکت‌های بزرگ هستیم. در واقع هر روز میزان استفاده از توان پردازشی ابررایانه سیمرغ افزایش می‌یابد.

بنابر اعلام مجری طرح ابررایانه سیمرغ، از زمان راه اندازی این سوپرکامپیوتر، بحث کاربردی سازی آن در چند فاز آغاز شده و به تدریج نیز در حال افزایش است. در ابتدای امر ارائه سرویس به دانشجویان و مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها آغاز شده و به تدریج نیز استفاده از ظرفیت پردازشی این ابررایانه توسط مراکز تحقیقاتی را افزایش یافته است. بنابر هم اکنون این سیستم به طور کامل آماده سرویس دهی است و در این باره با شرکت‌های بزرگ وارد مذاکره شده‌ایم تا از تجربیات آنها برای ارائه خدمات به کسب و کارها استفاده کنیم.

رئیس سابق دانشگاه امیرکبیر ظرفیت پردازشی این رایانه را 0.5 پتافلاپس عنوان و اعلام نمود که این تیم به دنبال آن است تا ظرفیت پردازشی سیمرغ را در طی دو مرحله ابتدا به یک پتافلاپس و سپس ۵ پتافلاپس برساند.

وضعیت ابررایانه مریم

معتمدی در پاسخ به این سوال که آیا کار طراحی و ساخت پروژه ابررایانه «مریم میرزاخانی» که در دولت قبل از سوی وزیر ارتباطات وقت مطرح شده بود، آغاز شده است، گفت:

این پروژه یک پیشنهاد از سمت وزارت ارتباطات در دولت قبل بود که فعلاً برنامه‌ای برای آن ارائه نشده است و مطرح نیست؛ باید منتظر بمانیم که آیا وزارت ارتباطات جدید قصد پیگیری آن را دارد یا خیر.

عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر به این نکته نیز اشاره کرد که در صورت تصویب طرحی برای اجرای پروژه ابررایانه «مریم میرزاخانی»، باید برای آن بودجه اختصاص یابد و اعتبار آن تأمین شود. معتمدی همچنین اعلام کرد، دانشگاه امیرکبیر با توجه به اینکه بیشترین تجربه را در این زمینه دارد قطعاً در این پروژه همکاری می‌کند و شاید مسئولیت بخش عمده‌ای از آن را برعهده بگیرد؛ این مساله مستلزم آن است که وزارت ارتباطات پروژه را تعریف و تصویب کرده و برای آن بودجه و اعتبار تأمین کند.

دکتر معتمدی در نهایت اعلام کرد که نیاز به ابررایانه در کشور احساس می‌شود و ابررایانه مریم میرزاخانی را می‌توان با ظرفیت پردازشی ۵ پتافلاپس آغاز کرد و حتی مانند برخی کشورها آن را به ۱۰۰ پتافلاپس هم رساند.