پرداخت موبایلی بر پایه NFC بالاخره در ایران

کارت‌های بانکی علاوه بر داشتن مزایای بسیار و حذف پول کاغذی و کاهش بسیاری از هزینه‌ها، معایب متعددی دارند که از جمله آنها می‌توان به تعدد کارت‌ها و موازی کاری در بسیاری از امور خبر داد. این مشکل در دنیا با کارت‌های واحد و یا راهکار احراز هویت با شناسه بیومتریک یا حتی پرداخت موبایلی حل شده است. ایران نیز بالاخره قصد دارد در این مسیر حرکت کرده و پرداخت NFC به صورت رسمی توسط بانک مرکزی ارائه گردد.

پرداخت موبایلی به عنوان یکی دیگر از راهکارهای پرداخت در کنار پرداخت کارتی و پرداخت اینترنتی قرار گرفت، در این راهکار که موبایل جایگزین کارت بانکی می‌شود، دارنده کارت می‌تواند به‌جای کشیدن کارت، موبایل خود را به دستگاه‌ کارتخوان نزدیک کند و پرداخت را انجام دهد.

رئیس کل بانک مرکزی شنبه شب طی پستی در صفحه اینستاگرام خود از راه‌ندازی سرویس جدید در حوزه پرداخت الکترونیکی خبر داد که با بهره‌برداری از آن کاربران می‌توانند بدون استفاده از فیزیک کارت‌های بانکی خود فرایند پرداخت وجه کالا و خدمات را از طریق دستگاه‌های کارتخوان انجام دهند.

پیگیری‌های انجام گرفته نشان داد در طراحی انجام این تراکنش که به تراکنش‌های «حضوری بدون حضور کارت» معروف هستند از قابلیت NFC استفاده شده است؛ به این ترتیب که اگر گوشی کاربر دارای قابلیت NFC باشد و دستگاه کارتخوان نصب شده در نیز چنین قابلیتی را دارا باشد، کاربر می‌تواند با نزدیک کردن گوشی تلفن همراه خود به دستگاه کارتخوان و بدون نیاز به استفاده از فیزیک کارت بانکی، وجه مورد نظر را پرداخت کند البته پیش از این اطلاعات کارت بانکی باید در یکی از اپلیکیشن‌های پرداخت توسط دارنده کارت ذخیره شده باشد.

در جریان این تراکنش اطلاعات کارت بانکی به صورت توکنیزه شده توسط دستگاه کارتخوان دریافت و به سوئیچ شاپرک ارسال می‌شود. این اطلاعات با استفاده از سامانه‌های مانا و سهند که از جمله سامانه‌های حاکمیتی شبکه بانکی به‌حساب می‌آیند، تحلیل و در مسیر ارسال به شتاب و بانک‌ها قرار می‌گیرند.

در این مدل پرداخت از فناوری HCE استفاده شده است. فناوری HCE، که در مقابل فناوری‌های پرداخت مبتنی بر المان امن (SE) قرار دارد، به این معناست که داده‌های حساس مورد نیاز پرداخت موبایلی به جای ذخیره شدن در المان امن (SE)، روی یک سرور ابری ذخیره شوند. این داده‌های حساس می‌تواند شامل PAN و کلید اصلی کارت (کلید رمزنگاری EMV) شود. بنابراین در اپلیکیشن پرداخت که روی موبایل نصب شده تنها داده‌هایی که از نظر محرمانگی درجه پایین‌تری دارند (به آنهاLimited Use Credential می‌گویند) ذخیره می‌شود.

اگرچه در این فرآیند همچنان وارد کردن مبلغ تراکنش و رمز اول کارت بانکی ضروری است اما حذف فیزیک کارت بانکی را می‌توان از جمله امتیازهای استفاده از مدل تراکنش حضوری بدون حضور کارت برای سهولت و رعایت بیشتر پروتکل‌های بهداشتی در دوره‌هایی مانند دوره فراگیری بیماری‌ها، تلقی کرد.

اجرایی شدن این نوع از تراکنش‌ها که مدل متمایزی نسبت به تراکنش‌های فعلی انجام شده از طریق کارتخوان‌‌ها ندارند، مستلزم ایجاد تغییرات لازم در سوئیچ شرکت‌های پی‌اس‌پی و بانک‌ها با سوئیچ «شاپرک دو» است؛ اتفاقی که بنا بر پیگیری‌ها تا به حال تنها در یکی از بانک‌ها و یکی از شرکت‌های پرداخت رخ داده است.

پیش از این نیز بانک مرکزی تلاش‌هایی برای اجرای پروژه پرداخت مبتنی بر NFC را انجام داده اما به علل متعدد با موفقیت همراه نبود. اگرچه مدل قبلی بر بستر تراکنش‌های اینترنتی و با استفاده از رمز دوم طراحی شده بود و با مدل فعلی که تنها به رمز اول نیاز دارد، متفاوت است اما موانعی که در تحلیل عدم موفقیت آن مدل برشمرده می‌شد چندان ارتباطی با این تفاوت نداشت.

کارشناسان در آن زمان از جمله  علل عدم موفقیت پرداخت با  NFC به مواردی مانند کمبود گوشی‌های مجهز به این قابلیت و همینطور دستگاه‌های کارتخوان دارای NFC اشاره می‌کردند؛ موانعی که به‌نظر نمی‌ر‌سد اکنون نیز چندان برطرف شده باشند و همچنان باید به چشم موانع فراگیری این مدل از تراکنش به آن‌ها نگریست.

بانک مرکزی در نظر دارد از این طرح امروز (دوشنبه ۲۰ بهمن ماه) رونمایی کند البته در مراسم مذکور خبرنگاری به غیر از صدا و سیما حضور نخواهد داشت.