شاید برای شما هم جالب باشد که موفق‌ترین کسب و کار اینترنتی ایران، دیجی کالا، به دور از خبرهای تبلیغاتی، واقعاً چه قدر می‌ارزد و این ارزش در مقایسه با کسب و کارهای اینترنتی خارجی چه ارزشی دارد؟ با شهرسختافزار و تحلیل دقیق‌تر این موضوع همراه ما باشید.
دو سال پیش، زمانی که سایت‌های معتبری نظیر اکونومیست، Medium و TechCrunch، طبق صحبت‌های مدیر یکی از شتابدهنده‌های ایرانی ارزش دیجی کالا را 150 میلیون دلار (تقریباً 500 میلیارد تومان فعلی) اعلام کرد، مطالب بسیار زیادی در اینترنت منتشر شد که به نفی این موضوع پرداخته و ارزش دیجی کالا را بسیار پایین‌تر ارزیابی کردند.
از طرفی اگر اخبار را دنبال کرده باشید، چندی پیش سرمایه گذاران روسی از طریق شرکت سرمایه گذاری سوئدی Pomegranate Investment AB نیز بخشی از سهام این وب سایت را خریداری کردند (که در مورد صحت این خبر نیز صحبت خواهیم کرد). در آن زمان Pomegranate ارزش فعلی دیجی کالا را کمتر از 400 میلیون دلار یا معادل تقریباً 1400 میلیارد تومان ذکر کرده و پیش بینی کرده بود که ارزش دیجی کالا در پنج سال آینده به 4 میلیارد دلار معادل تقریباً 14000 میلیارد تومان برسد!!
اما امروز مطلبی در خبرگزاری‌های داخلی رسمی نظیر همشهری منتشر شد که در ابتدا نگاهی به بخشی از آن می‌اندازیم و سپس سعی میکنیم ارزش تخمینی حداکثری دیجی کالا را با اعداد رسمی منتشر شده حساب کنیم. در ابتدای این خبر نوشته شده:
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران در نامه‌ای به سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: این شرکت نسبت به واگذاری ۷.۸۳ درصد سهام شرکت نوین‌اندیشان سرآوا پارس به سرمایه‌گذاران خارجی به ارزش ۶ میلیون و ۳۷۷ هزار و ۹۱۷ یورو اقدام کرده است.
و در بخش دیگری از این خبر می‌خوانیم:
شركت توسعه صنعتي ايران 2 سال پيش بخشي از سهام شركت نوين‌انديشان سرآوا پارس، فعال در حوزه تجارت الكترونيك و اپليكيشن‌هاي موبايلي را خريد. ميزان اوليه سهام شركت توسعه صنعتي ايران در شركت نوين‌انديشان سرآواپارس، 15 درصد بود كه پس از انجام معامله اخير اين ميزان به 6.44 درصد تقليل يافته است. شركت نوين‌انديشان سرآوا پارس، مالك عمده سهام سايت‌هايي چون ديجي‌كالا، كافه‌بازار و آواتك است. طبق توضيح مديرعامل سرمايه‌گذاري توسعه صنعتي ايران به سازمان بورس، كاهش ميزان مالكيت سهام اين شركت در نوين‌انديشان سرآوا پارس به 2دليل رخ داده است: 1- فروش بخشي از سهام شركت فوق به سرمايه‌گذاران سوئدي 2- افزايش سرمايه شركت نوين‌انديشان سرآواپارس و ورود سرمايه‌گذاران خارجي به مجموعه سهامداران اين شركت.
از این صحبت ها اولاً می‌توان فهمید که بخشی از سهام این مجموعه به شرکت‌های سرمایه‌گذاری سوئدی واگذار شده که احتمال دارد همان Pomegranate Investment AB باشد و ثانیاً این اعداد و ارقام نه از جانب یک شخص آزاد، بلکه از جانب شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران بیان شده است. طبق این آمار که برای تنها 7.83 درصد سهام هلدینگ سرآوا بیان شده، ارزش کل این هلدینگ تقریباً 50 میلیون یورو یا به روایتی نزدیک به 200 میلیارد تومان است. هرچند که این 200 میلیارد تومان تنها شامل سهام دیجی کالا نیست و سرآوا سهام بخشی از کافه بازار، ای‌نتورک، آواتک و ... را هم در اختیار دارد. اما ما در این مقاله برای بدست آوردن ارزش "تقریبی و «شاید» حداکثری" برای دیجی‌کالا طبق این آمار، "فرض" می کنیم که این رقم، تنها مربوط به ارزش سهام هلدینگ سرآوا در دیجی کالاست.
حال برای بدست آوردن ارزش دیجی کالا، می بایست درصد سهام هلدینگ سرآوا را از دیجی کالا بدانیم که این درصد گر‌چه در جاهای مختلف، گوناگون بیان شده اما از اخباری که ماه گذشته در رابطه با فروش سهام بخشی از این وب‌سایت ها به سرمایه‌گذاران روسی و سوئدی منتشر شد، سهم هلدینگ سرآوا از دیجی کالا 51% تخمین زده می شود. در واقع این 200 میلیارد تومان، برابر ارزش 51% دیجی کالا و بنابراین ارزش کل بزرگترین فروشگاه آنلاین ایران، تقریباً 400 میلیارد تومان معادل 115 میلیون دلار است!
این عدد از حیث روند محاسبه طبق آمار منتشر شده توسط شرکت سرمایه گذاری توسعه صنعتی ایران صورت گرفته و ارزش سهام هلدینگ سرآوا در کافه بازار، ای‌نتورک و ... از آن 200 میلیارد تومان نادیده گرفت شد. بنابراین قاعدتاً میبایست ارزش دیجی کالا طبق این روال محاسبه کمتر از 115 میلیون دلار باشد. در حالی که این عدد دو سال پیش که ارزش دیجی کالا به مراتب کمتر از الان بوده، 150 میلیون دلار بیان شد!
اما ارزش 150 میلیون دلاری از کجا آمد؟
ارزش 150 میلیون دلاری توسط محسن ملایری بیان شده بود و وی در اینجا شرح کاملی از دلایل خود برای این ارزش‌گذاری نوشته که این دلایل اولاً تا حد زیادی به نظر نویسنده منطقیست و ثانیاً باید از این گونه فعالیت‌ها که توسط محسن ملایری صورت گرفته و در نهایت به نفع فضای کسب و کار در ایران است حمایت کرد.
وی در آن زمان با توجه به عدم وجود هیچ‌گونه منابع موثقی در ایران، با مقایسه فروش دیجی‌کالا با کسب و کارهای مشابه در خاورمیانه نظیر هپسی بورادا (به فارسی: همه چیز اینجاست!)، بزرگترین فروشگاه آنلاین ترکیه، این کار را انجام داده است. در آن مقاله که دو سال پیش منتشر شد، ارزش هپسی بورادا از طریق منابع مختلف نظیر این خبر، 1 میلیارد دلار برآورد شده و شاید همین ارزش‌گذاری اساس تخمین اشتباه 150 میلیون دلاری دیجی کالا بود. چراکه سال گذشته گروه سرمایه گذاری ابراج که یک شرکت اماراتی الاصل می باشد، 25 درصد سهام هپسی بورادا را با مبلغی حدود 100 میلیون دلار خریداری کرد. بنابراین ارزش هپسی بورادا در سال 2015، تقریباً 400 میلیون دلار یا 1400 میلیارد تومان است نه 1 میلیارد دلار که در سال 2014 تصور میشد! لازم به ذکر است که در سال 2014 قرار بود که سرمایه‌گذاری‌هایی در این فروشگاه توسط شرکت‌های بزرگی چون آمازون صورت گیرد و شاید به همین دلیل ارزش این شرکت در آن زمان 1 میلیارد دلار برآورد شده است.
بزرگترین فروشگاه‌های آنلاین ترکیه و برزیل سالانه چه اندازه فروش دارند و دیجی‌کالا چه قدر؟
طبق خبری که Financial Times در سال 2015 منتشر کرده، هپسی بورادا سالانه 1 میلیارد لیر ترکیه معادل تقریباً 1300 میلیارد تومان فروش دارد. همچنین شرکت B2W که صاحب بزرگترین خرده فروشی‌های آنلاین بزریل است، سالانه نزدیک به 2.5 میلیارد دلار، معادل تقریبی 8600 میلیارد تومان درآمد دارد.
متاسفانه از دیجی کالا آخرین آمار رسمی که داریم مربوط به سال 92 و فروش سالانه 120 میلیون است که در آن زمان دیجی‌کالا بسیار بسیار نسبت به الان کوچک‌تر بوده و "شاید" فروش دیجی‌کالا در سال 94 به بیش از 1500 میلیارد تومان یعنی 3 برابر فروش سال 92، رسیده باشد. هرچند که این رقم "کاملاً تخمینی" و براساس نظر نویسنده است نه واقعیت، اما شاید دور از ذهن نباشد؛ چراکه در سال 92 دیجی‌کالا دسته‌بندی‌های بسیار کمتری داشت، ولی امروزه دیجی‌کالا با گسترش حیطه فروش خود به انواع شاخه‌ها، بسیار فراتر از یک خرده فروشی کالاهای دیجیتال فعالیت می‌کند.
بنابراین از حیث فروش، دیجی کالا شاید فاصله زیادی با هپسی بورادا نداشته باشد و از بسیاری از جهات نظیر تعداد‌بازدید کننده از این فروشگاه آنلاین ترکیه‌ای بسیار جلوتر است. شاید دلیل ارزش گذاری 400 میلیون دلاری یا همان 1400 میلیارد تومانی شرکت Pomegranate نیز همین آمار فروش باشد.
بنابراین دیجی‌کالا واقعاً چه‌قدر می‌ارزد؟
هرچند که در بالا به صورت تخمینی و حتی حداکثری به بررسی ارزش این فروشگاه آنلاین ایرانی پرداختیم و به ارزش 400 میلیارد تومان رسیدیم اما به نظر نویسنده، دیجی‌کالا در واقعیت و آینده نه چندان دور بسیار بیشتر از این رقم و هم تراز هپسی بورادای 1400 میلیارد تومانی و چه بسا با ارزش‌تر خواهد بود. چراکه یکی از دلایل اصلی ارزش بالاتر هپسی بورادا، امنیت سرمایه‌گذاری در ترکیه نسبت به ایران در دوران تحریم ها بوده و در دوران پساتحریم دیجی‌کالا با استفاده از فضای آزاد بین‌المللی و تعاملات راحت‌تر با دنیا، می‌تواند خانه بسیاری از سرمایه‌گذاران جهانی باشد.
البته این تجارت آزاد‌تر همچون شمشیر دولبه ای برای دیجی کالا عمل خواهد کرد که یک‌روی آن تعاملات بهتر و سرمایه‌گذاری های خارجی بیشتر و روی دیگر، ورود رقبای گردن کلفت و باسابقه خارجیست که چندی پیش یک نمونه از آن با نام "بامیلو" وارد بازار ایران شد. بامیلو قدرت مدیریت و سرمایه کلان خود را از شرکتی مشترک از شرکت‌های راکت اینترنت (یکی از شرکت‌های بزرگ اینترنتی با اصلیت آلمانی) و MTN (شرکت مادر ایرانسل) می‌گیرد.
بامیلو شاید هیچ‌گاه رقیب دیجی‌کالا در حوزه دیجیتال نشد ولی در حوزه‌های جدیدی مانند پوشاک توانست بسیار قدرتمند حاضر شود و با وجود تازه تاسیس بودن، در حال حاضر برندی معتبر و شناخته شده برای ایرانیان در دسته فروشگاه‌های اینترنتی است. اما بامیلو قطعاً پایان کار سرمایه‌گذاری های کلان در حوزه فروشگاه‌های اینترنتی ایران نخواهد بود و صحبت‌های غیر رسمی زیادی از سرمایه‌گذاری های کلانی توسط هلدینگ های داخلی و خارجی در حوزه فروشگاه آنلاین در ایران به گوش می‌رسد که دیجی‌کالا را در دوران پساتحریم بیش از پیش تهدید خواهد کرد که گسترش دسته‌ها یکی از راه حل های دیجی‌کالا برای رقابت با این فروشگاه ها بوده است.
بنابراین شاید امروز دیجی‌کالا حداکثر 400 میلیارد تومان بیارزد اما شاید تا یکسال آینده دیجی‌کالا به ارزش 1400 میلیارد تومانی و در آینده‌ای نزدیک به ارزش 14000 میلیارد تومانی برسد ...
نظر شما در مورد این مقاله و افق کسب و کارهای اینترنتی در ایران چیست؟ نظرات خود را با ما در شهر سخت افزار به اشتراک بگذارید.
مهم: در این مقاله تحلیلی، بسیاری از ارقام بدست آمده تخمینی و با فرض هاییست که ضریب خطا‌ی بالایی را ایجاد می‌کند. همچنین بسیاری از ارقام ذکر شده بر اساس اطلاعات منابع مختلف دیگری بدست آمده که صحت آن‌ها شاید فردا رد شود. بنابراین استناد به این مقاله برای ارزش "دقیق" دیجی‌کالا درست نیست. در پایان، شهر سخت افزار خواهشمند است که اگر به نظر شما بخشی از این مقاله دچار نقصان است حتماً با ما در میان بگذارید تا بررسی شود.
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت