رئیس سازمان انرژی اتمی: ایران ششمین کشور دارنده‌ی فناوری کوانتومی است

امروزه در قرن 21 شاهد پیشرفت چشمگیر فناوری‌های پیشرفته از جمله هوش مصنوعی و یادگیری ماشین (Machine Learning) هستیم. اما در این میان فناوری کوانتومی موفق شده است جایگاه خود را در صنایع پیشرفته پیدا کند؛ دانشی که اکنون ایران به عنوان ششمین کشور دنیا توانسته است به آن دست پیدا کند.

سال 1397 بود که پس از مدت‌ها تحقیق و پژوهش بر روی ساختارهای کوانتومی و فوتون‌ها، متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران توانستند با بومی سازی دانش کوانتومی، اولین انتقال رمزگذاری شده‌ی اطلاعات را به انجام برسانند. این ارتباط کوانتومی که در آزمایشگاه و فاصله‌ی دو متری میان فرستنده و گیرنده انجام شد، 50 الی 100 فوتون در هم تنیده را تولید کرد.

امسال هم پژوهشگران مرکز فناوری‌های کوانتومی ایران موفق شدند دو آزمایش انتقال اطلاعات رمزگذاری شده را با موفقیت به انجام برسانند. یکی از آن‌ها میان دو ساختمان به فاصله‌ی 300 متر با تولید یک میلیون و 300 هزار فوتون در ثانیه انجام شد. اما در آزمایشی دیگر که به تازگی و در آستانه‌ی دهه‌ی فجر صورت گرفت، ایران به رکورد جدیدی دست یافت.

این آزمایش که در تاریخ شش ام بهمن ماه انجام شد، اطلاعات رمزگذاری شده را مابین برج میلاد (در تزار 300 متری) و ساختمان مرکز فناوری‌های کوانتومی ایران در فاصله‌ی 1650 متری منتقل کرد.

به گفته‌ی علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، قرار است در سال آینده میان دو برج میلاد و آزادی تهران که فاصله‌ی تقریباً 7 کیلومتری دارند این انتقال کوانتومی انجام بگیرد. پس از آن نیز در تابستان سال آینده با پهپاد و برای سال 1404 هم این انتقال اطلاعات به روش کوانتومی میان دو نقطه، با ماهواره صورت می‌پذیرد.

از جمله دستاوردهای مهم این فناوری کوانتومی می‌توان به تولید رایانه‌های کوانتومی، ساعت اتمی و تشخیص برخی بیماری‌ها و سرطان‌ها نیز اشاره کرد. به نقل از رئیس سازمان انرژی اتمی، متخصصان ایرانی به‌تازگی موفق شده‌اند از طریق تصویربرداری کوانتومی و فرستادن فوتون‌ها به داخل بدن، سلول‌های سرطانی را تشخیص دهند.

اما شاید بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دستاورد فناوری کوانتومی، ماهواره و رادارهای کوانتومی باشد. دانشی که بحث روز در دنیای امنیت اطلاعات بوده و کاربردهای بسیاری در زمینه‌ی بازدارندگی دفاعی کشور خواهد داشت. اتریش از جمله کشورهایی است که اخیراً موفق به ساخت رادارهای کوانتومی شده است؛ راداری که هیچ چیز از دید آن خارج نیست.

در زمینه‌ی ماهواره‌های کوانتومی هم چین از جمله کشورهای موفق به حساب می‌آید که به‌تازگی با استفاده از ارتباطات کوانتومی به ساخت شبکه‌ی اینترنت غیرقابل هک نزدیک‌تر شده است.

فناوری‌ کوانتومی که از آن به عنوان انقلاب دوم فناوری در جهان یاد می‌شود، هر روز دید تازه‌ای را به روی متخصصان می‌گشاید. دانشی که خوشبختانه با برنامه‌ریزی مناسب شاهد رشد چشمگیری در کشورمان ایران بوده و آن را در جمع 6 کشور دست یافته به این تکنولوژی قرار داده است.