برخلاف تصور عمومی، چالش اصلی پیش روی گسترش هوش مصنوعی نه کمبود تراشه‌های ساخت انویدیا، بلکه تأمین انرژی و دفع گرمای دیتانسترهاست. به همین دلیل جف بزوس، بنیانگذار آمازون و بلو اوریجین، پیش‌بینی می‌کند که تا در آینده چاره‌ای جز انتقال سرورهای هوش منصوعی به مدار زمین و تأمین انرژی مورد نیاز توسط سلول‌های خورشیدی فضایی نداریم.
جف بزوس، بنیانگذار آمازون و شرکت فضایی بلو اوریجین، پیش‌بینی می‌کند که طی ۱۰ تا ۲۰ سال آینده، شاهد ساخت مراکز داده بسیار بزرگ در مدار زمین خواهیم بود. به گزارش رویترز، بزوس در جریان رویداد «هفته فناوری ایتالیا» در تورین اظهار داشت که دسترسی مداوم به انرژی خورشیدی و سهولت خنک‌سازی در فضا، می‌تواند این تأسیسات را از نظر هزینه و بهره‌وری، توجیه‌پذیرتر از نمونه‌های زمینی کند:
یکی از اتفاقاتی که در آینده رخ خواهد داد، مشخص نیست دقیقاً چه زمانی، شاید بیش از ۱۰ سال و شرط می‌بندم کمتر از ۲۰ سال، این است که ما ساخت دیتاسنترهای غول‌پیکر گیگاواتی را در فضا آغاز خواهیم کرد.
چرا فضا؟ انرژی بی‌پایان و خنک‌سازی طبیعی
رشد جهانی هوش مصنوعی و فناوری‌های ابری، زیرساخت‌های محاسباتی فعلی را از نظر تأمین انرژی و خنک‌سازی به مرزهای خود رسانده است. این چالش شرکت‌ها را به سمت بررسی گزینه‌های جدید سوق داده است؛ از ساخت دیتاسنتر روی کشتی‌ها و مناطق سردسیر شمالی گرفته تا قرار دادن آن‌ها در اعماق اقیانوس.
به گفته بزوس، فضا دو مزیت کلیدی دارد. اول، منبع انرژی خورشیدی در مدار زمین تحت تأثیر اختلالات جوی یا چرخه شب و روز قرار نمی‌گیرد. بدون وجود ابر، باران یا تاریکی شب، استحصال انرژی خورشیدی بسیار پایدارتر است و آن را برای کاربردهای ۲۴ ساعته‌ای مانند آموزش مدل‌های هوش مصنوعی ایده‌آل می‌سازد. دوم، دمای فضا بین ۱۲۰- درجه در معرض نور مستقیم خورشید تا ۲۷۰- درجه سانتی‌گراد در سایه متغیر است که فرآیند خنک‌سازی تجهیزات را بسیار ساده‌تر می‌کند.
چالش‌های پیش‌رو: از تئوری تا واقعیت
اگرچه ایده بزوس از نظر تئوری جذاب است، اما با موانع مهندسی و اقتصادی عظیمی روبروست. تولید یک گیگاوات برق در مدار زمین با استفاده از پنل‌های خورشیدی، نیازمند انتقال هزاران تن تجهیزات به مدار است.
با در نظر گرفتن ثابت خورشیدی (حدود ۱۳۶۶ وات بر متر مربع) و بازدهی ۳۵ درصدی پنل‌های پیشرفته، برای تأمین یک گیگاوات برق به ۲.۴ تا ۳.۳ میلیون متر مربع پنل خورشیدی نیاز است؛ مساحتی معادل یک مربع با اضلاع ۱.۵۶ تا ۱.۸۲ کیلومتر. وزن چنین تأسیساتی تنها برای مواد فتوولتائیک بین ۹ تا ۱۱ هزار تن تخمین زده می‌شود که شامل سازه‌های پشتیبان و تجهیزات الکترونیکی نمی‌شود.
در همین رابطه بخوانید:
- متا برای سلطه بر هوش مصنوعی، دیتاسنترهای چند گیگاواتی در ابعاد یک شهر می‌سازد
- دیتاسنتر جدید OpenAI بیشتر از کل کشور سوئیس برق مصرف می‌کند
- پروژه OHISAMA ژاپن انرژی خورشیدی را از فضا به زمین می‌آورد
ارسال این حجم از تجهیزات به مدار پایین زمین (LEO) با بهترین موشک‌های امروزی مانند Falcon Heavy اسپیس‌ایکس با ظرفیت ۶۴ تن، بیش از ۱۵۰ پرتاب نیاز دارد و هزینه‌ای بین ۱۴ تا ۲۵ میلیارد دلار تنها برای پنل‌ها به همراه خواهد داشت.
چالش‌ها به همین جا ختم نمی‌شود. تقریباً تمام انرژی ورودی به سرورها به گرما تبدیل می‌شود که باید در فضا دفع گردد. این کار نیازمند میلیون‌ها متر مربع رادیاتور برای مدیریت بار حرارتی یک گیگاواتی است. وزن و هزینه پرتاب این رادیاتورها نیز می‌تواند ده‌ها میلیارد دلار به پروژه اضافه کند. علاوه بر این، خود تجهیزات سرور نیز ده‌ها هزار تن وزن داشته و حتی روی زمین نیز میلیاردها دلار هزینه دارند.
در نتیجه، هرچند ساخت دیتاسنتر در فضا از نظر تئوری امکان‌پذیر است، اما چالش‌های لجستیکی، اقتصادی و مهندسی مونتاژ و نگهداری چنین سیستمی در حال حاضر آن را به پروژه‌ای برای آینده نه چندان نزدیک تبدیل می‌کند.
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت