خطر فاسد شدن باتری گوشی‌های توقیف شده!

می دانید «صدها هزار» گوشی در گمرک وجود دارد که هر از چند گاهی وعده تزریق آنها به بازار «تکرار» می‌شود. تأخیر در عرضه گوشی‌های توقیف شده نه تنها باعث شده بسیاری از آنها قدیمی شوند و مدل‌های جدید جایشان را بگیرند، بلکه نگرانی فاسد شدن و تحلیل رفتن باتری آنها هم وجود دارد. در نوشتار پیش رو احتمال فاسد شدن باتری گوشی‌های توقیف شده را از نظر فنی بررسی می‌کنیم.

تعداد گوشی‌های توقیف شده چقدر است؟
بر اساس آخرین اظهارات وزیر ارتباطات که به 18 شهریور 1397 باز می‌گردد، در آن زمان 720 هزار گوشی توقیفی در گمرک ها وجود داشته است. از طرفی می دانیم هنوز بخش عمده این گوشی‌ها روانه بازار نشده‌اند. بنابراین می‌بایست دست کم چند صد هزار گوشی توقف شده در گمرک وجود داشته باشد.

چند وقت است گوشی‌ها توقیف شده‌اند؟
بررسی‌های ما از جراید و رسانه‌های رسمی نشان می‌دهد اولین گوشی‌های توقیفی که در بازدید از انبار شرکت‌های وارد کننده توقیف شدند، به اوایل تیر 1397 باز می‌گردند، بنابراین دست کم در گمرک گوشی‌هایی وجود دارد که تا به امروز بیش از پنج ماه و نیم از واردات آنها می‌گذرد. از طرفی باید در نظر داشت گوشی‌ها همان روز تولید یا وارد نشده‌اند و ممکن است تولید آنها به چند ماه قبل از توقیف باز گردد.

آیا گذر زمان تأثیری بر طول عمر باتری گوشی‌ها دارد؟
پاسخ کوتاه بله است، در اغلب گوشی‌های امروزی از باتری‌های «لیتیوم-یون» (Lithium-ion) یا انواع مختلف آن استفاده شده است که «تحلیل رفتن» و «تنزل» (Degradation) آنها با گذر زمان به اثبات رسیده است. هرچند سازندگان گوشی و باتری‌ها ترجیح می‌دهد طول عمر آنها را به صورت تعداد چرخه شارژ عنوان کنند، اما این اجماع نظر وجود دارد که فارغ از اینکه از باتری استفاده شود یا نه، با گذشت دو تا سه سال دچار تنزل کارایی می‌شوند و تحلیل می‌روند. همچنین به دلیل تغییرات شیمیایی باتری ها در اثر گذر زمان، ایمنی آنها نیز کاهش می یابد.

سرعت تحلیل رفتن باتری‌های لیتیوم-یون مستقیماً به دمای نگه داری آنها وابسته است. بر پایه نتایج یک پژوهش که در Journal of Power Sources به چاپ رسیده، نگه داری یا استفاده از این نوع از باتری‌ها در دمای بالاتر یا پایین‌تر از 25 درجه سانتی‌گراد باعث شتاب گرفتن تحلیل رفتن آنها می‌شود. متأسفانه اطلاعاتی از دمای نگه داری گوشی‌های توقیف شده در دست نیست و بعید به نظر می‌رسد به چنین توصیه‌هایی توجه شده باشد.

گوشی های توقیف شده چند درصد شارژ دارند؟
می دانیم حتی اگر از باتری گوشی‌ها استفاده نشود، به طور متوسط هر ماه حدود 5 درصد سطح شارژ آنها کاهش می یابد. بنابراین اگر یک گوشی به مدت 6 ماه در گمرک مانده باشد، احتمالاً تا حالا سطح شارژ باتری آن حدود 30 درصد کاهش یافته است. از طرفی می دانیم مطلوب‌ترین سطح شارژ برای نگه داری طولانی مدت باتری‌ها حدود 40 درصد است که در صورت ادامه یافتن توقیف، حفظ آن ممکن نیست.
از آنجایی که تقریباً بعید است سطح شارژ باتری گوشی‌های توقیف شده در هنگام توقیف 100 درصد باشد و اغلب گوشی های نو با سطح شارژ 40 تا 50 درصد روانه بازار می شوند، احتمالاً تاکنون سطح شارژ آنها به زیر 30 درصد رسیده است و تداوم توقیف آنها به شدت بر سلامت باتری گوشی‌ها تأثیر منفی می‌گذارد.

خطر فاسد شدن باتری گوشی های توقیف شده چقدر جدی است؟
خطر تحلیل رفتن باتری گوشی‌های توقیف شده کاملاً جدی است، چراکه می دانیم سطح شارژ باتری بسیاری از آنها به کمتر از حد مطلوب برای نگه داری رسیده است و تداوم توقیف آنها باعث تحلیل رفتن جدی باتری‌ها می‌شود. می دانیم نگه داری طولانی مدت باتری‌های لیتیوم-یون با سطح شارژ کمتر از 30 درصد باعث شتاب گرفتن سرعت تحلیل رفتن آنها  می‌شود.

آیا باتری گوشی‌های توقیف شده فاسد شده‌اند؟
پاسخ کوتاه خیر است، هنوز باتری این گوشی‌ها فاسد نشده‌اند اما به طور قطع نگه داری طولانی مدت باعث تحلیل رفتن باتری آنها شده است که رابطه مستقیمی با مدت توقیف دارد و هرچه که توقیف طولانی‌تر شود، شدت تنزل کارایی آنها بیشتر می‌شود. طبق آنچه که گفته شد، باتری گوشی‌های توقیف شده به علت سطح شارژ پایین همین حالا تا اندازه‌ای تحلیل رفته‌اند و هرچه که بیشتر در توقیف به سر ببرند، باتری آنها بیشتر تحلیل می‌رود. از آنجایی که هنوز زمان تزریق گوشی‌های توقیف شده به بازار مشخص نیست، بهتر است آن زمان به موضوع تحلیل رفتن باتری‌ها توجه کنید و اگر توقیف آنها خیلی طول بکشد، ممکن است خریدشان فکر خوبی نباشد.

اگر وضعیت آشفته بازار و کُهنگی گوشی‌های توقیف شده هنوز نتوانسته مسئولین را به تعجیل در تزریق این گوشی‌ها به بازار ترغیب کند، بهتر است نیم نگاهی هم به تحلیل رفتن باتری آنها در اثر گذر زمان داشته باشند. مطمئناً خرید گوشی‌هایی که ماه ها از تولیدشان گذشته و با سطح شارژ پایین برای مدت طولانی نگه داری شده اند هیچ فکر خوبی نیست.

شهرسخت افزار در تلاش است به جزئیاتی از وضعیت و شرایط نگه داری گوشی‌های توقیف شده دست یابد.