بیشتر صداهای مزاحم PCها و لپ تاپ ها، از فن‌های خنک‌کننده، درایوهای چرخان و درایوهای نوری ناشی می‌شوند. با این حال یک منبع کمتر شناخته شده نیز برای نویزها وجود دارد و آن «کویل واین» (Coil Whine) است که در ادامه به معرفی، دلایل بروز و راه های رفع آن می پردازیم.

Coil Whine  چیست؟
منشأ Coil Whine قطعاتی به نام چوک یا سیم‌پیچ‌های القاگر هستند. چوک یک القاگر است که برای سد کردن ورود جریان متناوب با فرکانس بالا به مدار الکتریکی و اجازه‌ی ورود جریان ثابت یا سیگنال‌های با فرکانس پایین به آن طراحی شده است. در بسیاری از سخت‌افزارهای امروزی مثل کارت های گرافیک و مادربرد، این سیم‌پیچ‌ها در یک جعبه‌ی کوچک قرار گرفته و از یک سیم مسی ضخیم که دور یک هسته‌ی آهنی پیچیده شده تشکیل شده اند. در مادربردهای قدیمی‌تر از القاگرهای بزرگ‌تر و بدون پوشش استفاده می‌شد. این نوع القاگرها هنوز هم در منبع تغذیه‌ی رایانه‌ها دیده می‌شوند.

Coil-Chokes.jpg

کویل واین یا ناله‌ی سیم‌پیچ، صدایی مزاحم مثل یک جیغ با فرکانس بسیار بالاست که به شدت آزاردهنده استاز لحاظ فنی، کویل واین به یک صدای مزاحم ناخواسته گفته می‌شود در حین عبور جریان از یک کابل الکتریکی، از لرزش یک قطعه‌ی الکترونیکی ناشی می‌شود. تقریباً هر قطعه‌ای با یک منبع تغذیه می‌تواند تا حدودی کویل واین را ایجاد کند، اما این اتفاق معمولاً هنگام ورود جریان الکتریکی به یک قطعه‌ی تنظیم‌کننده‌ی برق مثل ترانسفورمر یا القاگر می‌افتد که باعث می‌شود سیم‌های الکتریکی قطعه با فرکانسی متغیر شروع به لرزش کند. می‌شود گفت این مسئله تقریباً برای تمامی قطعی الکتریکی به خصوص آن‌هایی که درون کیس فلزی یا پلاستیکی پی‌سی قرار دارند می‌افتد، اما در اکثر اوقات فرکانس آن بالاست و صدای تولید شده شنیده نمی‌شود.

inductor.jpg

یک القاگر الکترومغناطیسی قدیمی درون یک رادیو. وقتی جریان الکتریکی باعث لرزش سیم‌پیچ دور حلقه شود، صدا با فرکانسی شنیدنی منتشر می‌شود.

ما وقتی در مورد قطعات پرقدرت مورد استفاده در رایانه‌های مخصوص بازی، به خصوص کارت گرافیک و منبع تغذیه صحبت می‌کنیم، این لرزش‌ها می‌توانند شنیدنی باشند. به خصوص برای افرادی که به صداهای با فرکانس بالا حساس هستند، این مسئله بیشتر صادق خواهد بود. در موارد بدتر، حتی می‌توانید تغییر فرکانس صدای کویل واین سیم‌پیچ را هم‌زمان با تغییر میزان مصرف برق GPU و حرکت جریان الکتریکی بین قطعات مختلف سیستم احساس کنید. این حالت در زمان اجرای بازی‌های سه‌بعدی یا برنامه‌هایی که استفاده‌ی سنگین گرافیکی دارند بیشتر قابل احساس است. کویل واین  سیم‌پیچ را در پی‌سی‌های به اصطلاح «سایلنت» مثل رایانه‌های کم‌مصرف مخصوص سینمای خانگی یا رایانه‌هایی با سیستم خنک‌کننده‌ی مایع بیشتر می‌توانید بشنوید.

کویل واین پدیده‌ای نیست که باعث نگرانی باشد. البته صدای آن آزاردهنده است اما این صدا واقعاً مثل صدای کوبیده شدن در موتور یا صدای جیغ از چرخ خودرو نیست و محصول جانبی عادی عملکرد کارت گرافیک و رایانه است. کویل واین باعث کاهش کارایی یا طول عمر سیستم هم نمی‌شود.

نکته: اگر به جای صدای وزوز یا خراش، یک صدای متفاوت مثل صدای هیس یا یک سوت با فرکانس بالا می‌شنوید، ممکن است دلیل آن پدیده‌ی متفاوتی به نام capacitor squeal یا جیرجیرِ خازن باشد که نشان‌دهنده‌ی یک قطعه‌ی خراب است و در مورد آن باید نگران باشید.

اغلب بیشترین صدای کویل واین در بازی‌ها، در حالت صفحه‌ی loading یا بین صحنه‌های نمایشی اتفاق می‌افتد مگر اینکه صفحه‌ی منوی بازی روی حالت ۳۰ یا ۶۰ فریم در ثانیه محدود شده باشد. دلیل آن این است که در صفحات مذکور مقدار فریم در ثانیه‌ی خروجی به شدت بالا می‌رود و این به معنی مصرف بالاتر GPU است که باعث مصرف انرژی بیشتر این قطعه و اعمال فشار بالاتر روی سیم‌پیچ و در نهایت باعث لرزش بیشتر آن می‌شود.

با کویل واین چه کنیم؟
متأسفانه راه حل ساده‌ای برای رفع صدای کویل واین مثل به‌روزرسانی درایورها ی ایک تنظیم خاص در ویندوز وجود ندارد. این مسئله جزء خصوصیات فیزیکی کارت گرافیک (یا هر قطعه‌ی دیگری که این صدا را تولید می‌کند) است. بعضی از افراد گذاشتن پردازنده‌ی گرافیکی زیر بار سنگین به مدت ۲۴ ساعت را به عنوان راه حلی برای کاهش کویل واین پیشنهاد می‌کنند، اما این راه هیچ‌گاه از نظر علمی ثابت نشده است. برای حل مشکل باید دنبال راه‌حل‌های فیزیکی باشیم که در ادامه در مورد آن‌ها توضیح می‌دهیم.

تعدیل کردن
اگر رایانه‌ی شما صدای زیادی تولید می‌کند، می‌توانید آن را در داخل کیس خفه کنید. کیس‌های مختلف پی‌سی مشخصات صوتی مختلفی دارند و بعضی از تولیدکنندگان نیز کیس‌های خود را به طور خاص برای تضعیف صدا و لرزش قطعات درونی طراحی می‌کنند. به طور کلی یک کیس با مواد تضعیف‌کننده‌ی بیشتر مثل فوم متراکم یا پارچه، در مخفی کردن صداهای درونی بهتر از کیس‌های فلزی و آلومینیومی عمل می‌کند. اگر کیس شما صفحه یا نگهدارنده‌هایی برای بستن روی فن‌های خنک‌کننده دارد، مطمئن شوید که از آن‌ها استفاده می‌کنید و به خوبی سر جای خود پیچ شده‌اند. به خاطر داشته باشید که انتقال قطعات رایانه‌ی شخصی به یک کیس جدید فرایندی زمان‌بر است اما اگر در مورد مسائل پایه مثل چگونگی پیاده و سوار کردن کارت گرافیک و رم اطلاعات کافی داشته باشید، کار دشواری پیش رو نخواهید داشت.

xdefine-r4.jpg

کیس Define R4 از شرکت ؛Fractal Design به عایق صدا و درپوش قسمت فن روی در اصلی توجه کنید.

جایگزین کردن
اگر بتوانید قطعه‌ای که باعث ایجاد کویل واین می‌شود را پیدا کنید، می‌توانید آن را تعویض کنید. احتمالاً صدا از کارت گرافیک باشد (به خصوص اگر مشکل را درست پس از نصب آن یا اجرای بازی‌ها یا نرم‌افزارهای نیازمند گرافیک حس کرده باشید)، اما ممکن است منبع تغذیه یا با احتمال کمتر، مادربرد یا خنک‌کننده‌ی پردازنده نیز باعث ایجاد این صدای مزاحم شده باشند. متأسفانه کویل واین به تنهایی برای اینکه تولیدکننده قطعه‌ی شما را تعویض کند کافی نیست و ممکن است صدها دلار هزینه برای تعویض قطعه متحمل شوید. البته می‌توانید با پشتیبانی مشتری یا فروشنده‌ی قطعه صحبت کنید و شاید گزینه‌ی بهتری مقابل شما قرار دهد.

دور کردن منبع صدا
طبیعت صداهای با فرکانس بالا طوری است که پس از مسافتی کوتاه، ناشنیدنی می‌شوند. بنابراین با جابجایی کیس به اندازه‌ی نیم متر یا مقداری بیشتر، احتمالاً دیگر متوجه صدا نخواهید شد.

مدارا کردن
همان طور که پیش‌تر گرفته شد، رایانه‌ای که صدای کویل واین منتشر می‌کند واقعاً مشکل فنی خاصی ندارد. اگر یک رایانه‌ی معمولی برای بازی دارید، احتمال زیادی وجود دارد که صدای مزاحم تنها چند دسی‌بل بیشتر از صدای فن‌های خنک‌کننده‌ی سیستم باشد. بهترین راه برای حل این مشکل، نادیده گرفتن آن است. می‌توانید از هدفون‌هایی که صدای محیط را قطع می‌کنند نیز استفاده کنید تا راحت‌تر فراموشش کنید.

Coil.JPG

گزینه‌های سنگین دیگری نیز مثل سیم‌کشی دستی برای قطعه یا چسباندن یک ماده‌ی عایق نارسانا (مثل چسب حرارتی) به منشأ صدا نیز وجود دارند که البته ما آن‌ها را توصیه نمی‌کنیم زیرا احتمال اینکه به جای رفع مشکل، یک ایراد جدید خلق کنید بیشتر خواهد بود.

اگر شنوایی بسیار قوی دارید و به خصوص از شنیدن کویل واین در عذاب هستید، بهترین راه برای جلوگیری از آن این است که در درجه‌ی اول از کارت‌های گرافیک و سایر قطعاتی که باعث آن می‌شوند دوری کنید. پیش از خرید یک قطعه، نام و مدل آن را به همراه عبارت «coil whine» در اینترنت جستجو کنید و ببینید که شکایتی در این زمینه از سوی دارندگانش وجود دارد یا خیر. از فروشگاه‌هایی با امکان بازگردانی مناسب خرید کنید و پس از نصب، با برنامه‌های بنچمارکینگ مثل Heaven یا Prime95 آن را تست کنید. اگر همه کار کردید و به نتیجه‌ای نرسیدید، دو راه آخری که به شما معرفی کردیم (جابجایی یا بی‌خیالی) را امتحان کنید.

نظر خود را اضافه کنید.

ارسال نظر بدون عضویت در سایت

0

نظرات (12)

  • مهمان - رضا

    با عرض سلام من وقتی که سیستم به صورت کامل خاموشه این صدارو دریافت میکنم که خیلی خلیفه و وقتی خیلی سرتو به کیس نزدیک میکنی شنیده میشه ایا این ایراد میتونه از همین کوین وال باشه یا اینکه ایراد از جایه دیگه آیه چون سیستم وقتی که زیر بار فشار کارت گرافیک میره این صدا از پاور میاد و وقتی هم که خاموش میشه شب ها صدای وز وز خفیف میده ممنون میشم جوابمو بدید ایا واس قطعات مشکلی بوجود میاره ؟؟

  • مهمان - سجاد

    سلام.من از روز اولی که لپتاپمو خریدم این صدا رو احساس میکنم ولی با کار کردن زیاد صدا بیشتر نمیشه فقط وقتی به شارژر متصل میکنم صدا شروع میشه و در همین حال وقتی با پد لمسی کار میکنم و انگشتمو روش میکشم صدا همزمان بیشتر میشه.بنظرتون مشکل داره یا اوکیه؟

  • مهمان - محمد حسین

    ممنون

  • بسیار مفید بود، ممنونم

  • مهمان - سید محمد اکرمی

    سلام. از کجا تفاوت این صدا رو از صدای خازن بفهمم؟ ینی چطور میشه فهمید این صدای چوکه یا خازن؟ من یه rx 580 دارم وقتی تو گیم به سمت اسمون نگا میکنم و پردازش گرافیک کم میشه صداش قط میشه و ب محض اینکه به حالت عادی و پرجزءیات نگا میکنم صداش میاد. صداش عین صدای سیرسیر ترانس شارژر گوشیمه ایا این صدا ینی این که باید خازن ها رو عوض کنم؟
    و یه سوال. عمر مفید خازن های جدید ک جامد هستن چقدره؟

  • مهمان - مهیار

    در پاسخ به: مهمان - سید محمد اکرمی

    داخل نت صداهای مختلفی که سیستم تولید میکنه هست دانلود کن ببین صدای سیستم تو شبیه کدوم صداست

  • مشکلی نداره ولی برای کمتر شدن حتما در حین بازی vsync تو تنظیمات فعال کن.

  • سلام. فن لپ تاپم رو تازه عوض کردم و فن جدید به شدت صدای سوت بدی داره. فقط دو ساعت می تونم تحملش کنم و بعد از خاموش کردن لپ تاپ توی گوشم برای ساعت ها صدای زنگ باقی می مونه. قبلا هم فن لپ تاپ رو عوض کرده بودم اما همچین صدایی نمی داد. الان نگرانیم بابت آسیبی هست که به شنواییم زده میشه. تصمیم دارم فن رو خودم بخرم و بدم نصب کنن. چطور یه فن خوب بخرم که صدا هم نده؟

  • مهمان - Saeed

    سلام
    اولین دیدار با کویل واین با کارت گرافیک msi 1080 gtx با گارانتی گرین بود نزدیک یک سال تحمل کردم بعد سیستم ارتقاع دادم 1080ti گیگابایت با گارانتی اواژنگ گرفتم به خیال این که راحت شدم اما کویل همونجا بود و همچنان رو مخ اما جالبترین قسمت ماجرا موقع بود که مادربرد Z390 AORUS MASTER گیگابایت (اینم گارانتی اواژنگ) این مشکل داشت و از اون بدتر در زمان بیکاری مادربرد صدا میداد و موقع پردازش بازی کارت گرافیک.
    البته با خاموش کردن C-states (مدیریت مصرف انرژی پردازنده اینتل) صدا وزوز مادربرد از بین رفت.
    ***
    (دوستان و استادان عزیز اگه کسی میدونه کمی راهنمایی کنه چرا زمان بیکاری مادربرد صدا میداده و زمان پردازش صداش قطعه میشده)
    ***
    این داستان تا جایی پیش رفت که کل فنارو خاموش کردم هیچ هاردیم رو سیستم نبستم (ssd m.2 دارم) و دیدم بله پاور گرین دیجیتال 1350 به صورت بسیار خفیف داری صدای وزوز(البته این موردی که میگم برای ساعت 2-3 شب هست و سکوت مطلق بودش)
    نتیجه گیری این شد که زیاد حساس نباشم چون نه عمر قطعه کم میکنه و نه رو کارایش تاثیر داره و اینم میدونم رو اکثر قطعات مصرف بالا این داستان هست.
    دوستان اگه این صدا خفیف هست توجه نکنید چون اگه توجه کنید میره رو مخ مثل زمانی که میخوای بخوابی اگه توجه کنی صدای تیک تیک ساعت و یا یخچال میرن رو مخ.....
    ممنون که توجه گردید موفق و موید باشید.

  • در پاسخ به: مهمان - Saeed

    عالییییی

بارگذاری بیشتر ...

ورود به شهرسخت‌افزار

ثبت نام در شهر سخت افزار
ورود به شهر سخت افزار

ثبت نام در شهر سخت افزار

نام و نام خانوادگی(*)
لطفا نام خود را وارد کنید

ایمیل(*)
لطفا ایمیل خود را به درستی وارد کنید

رمز عبور(*)
لطفا رمز عبور خود را وارد کنید

شماره موبایل
Invalid Input

جزو کدام دسته از اشخاص هستید؟(*)

لطفا یکی از موارد را انتخاب کنید