بررسی مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Master X به همراه پردازنده اینتل Core i9-14900KF؛ یک انتخاب کامل

پردازنده‌های نسل 14 اینتل به طور کامل از مادربردهای با چیپست 600/700 پشتیبانی می‌کنند؛ با این وجود سازندگان، برخی از مادربردهای خود را با کمی ارتقا و ویژگی‌های جدید بروزرسانی کرده‌اند. در این بررسی مادربرد Z790 Aorus Master X از گیگابایت را در اختیار داریم که نسبت به نمونه قبلی خود یعنی Z790 Aorus Master به تکنولوژی‌های جدیدتر و از نظر ظاهری و فنی بازسازی شده است. در ادامه با بررسی مادربرد GIGABYTE Z790 Aorus Master X همراه ما باشید.

پردازنده‌های نسل 14 اینتل به طور کامل از مادربردهای با چیپست 600/700 پشتیبانی می‌کنند؛ با این وجود سازندگان، برخی از مادربردهای خود را با کمی ارتقا و ویژگی‌های جدید بروزرسانی کرده‌اند. در این بررسی مادربرد Z790 Aorus Master X از گیگابایت را در اختیار داریم که نسبت به نمونه قبلی خود یعنی Z790 Aorus Master به تکنولوژی‌های جدیدتر و از نظر ظاهری و فنی بازسازی شده است. در ادامه با بررسی مادربرد GIGABYTE Z790 Aorus Master X همراه ما باشید.

مقدمه

 

پردازنده‌های نسل 14 اینتل از نظر ساختار فیزیکی تفاوت چندانی با نسل قبلی نداشته و به همین دلیل Raptor Lake Refresh نام گرفته است. در برخی مدل‌ها تعداد هسته‌ و در برخی دیگر اندکی فرکانس‌های پایه و توربو افزایش یافته است. به همین دلیل است که مادربردهای با چیپست سری 600/700 به طور کامل و تنها با بروزرسانی بایوس قادر به پشتیبانی از پردازنده‌های نسل 14 هستند.

جدیدترین قابلیتی که مادربردهای بروز شده Z790 مانند Aorus Master X را از نسخه‌ی گذشته خود متمایز می‌کند پشتیبانی از استاندارد جدید Wi-Fi 7 است. سرعت انتقال اطلاعات در Wi-Fi 7 نسبت به سریعترین ورژن Wi-Fi 6 نزدیک به 5 برابر افزایش یافته است.

یکی از مواردی که پس از معرفی حافظه‌های DDR5 کاربران با آن مواجه بودند، رشد سریع فرکانس ماژول‌های حافظه به بیش از 7000 و حتی 8000 مگاهرتز بود در حالی که مادربردها و حتی کنترلر حافظه پردازنده توانایی پشتیبانی از چنین سرعتی را نداشتند. در Z790 Aorus Master X به کمک مهندسی دقیق و بهبود مسیریابی اسلات حافظه‌های رم، فرکانس مورد پشتیبانی تا 8266 مگاهرتز افزایش یافته است.

بد نیست بدانید که مادربرد Z790 Aorus Master X دارای سه ریویژن 1.0 ، 1.1 و 1.2 بوده که تفاوت آنها، اختلاف در استفاده از تراشه‌های برند کوالکام، اینتل و مدیاتک برای قابلیت شبکه بی‌سیم Wi-Fi 7 است. در سایر قابلیت‌ها و توانایی‌ها، ریویژن‌های مختلف تفاوتی با یکدیگر ندارند.

مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Master X یک محصول رده‌بالاست و در سایت فروشگاه‌های آنلاین خارجی در حدود 550 دلار قیمت دارد. این مادربرد انبوهی از قابلیت‌های گیمینگ و اورکلاکینگ را در خود جای داده‌ که در ادامه با آن بیشتر آشنا می‌شوید.

مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Master X در زمان بررسی (بهمن ماه 1402) حدود 36 میلیون تومان قیمت دارد. این مادربرد با گارانتی آواژنگ در بازار کشور موجود شده و از طریق دفتر منطقه‌ای GIGABYTE در ایران جهت بررسی در اختیار شهر سخت‌افزار قرار گرفته است.

بسته‌بندی و محتویات جعبه

بسته‌بندی و محتویات جعبه مادربرد Z790 Aorus Master X

نکته‌ای که شاید در همین ابتدای بررسی مادربرد گیگابایت آئوروس مستر ایکس باید اشاره شود آن است که بسته‌بندی و جعبه مادربرد Z790 Aorus Master X مشابه محصولات میان‌رده و حتی رده‌پایین گیگابایت است که انتظار بیشتری به عنوان محصول رده‌بالا در این بخش وجود داشت. در واقع این بسته بندی با ظاهری ساده به همراه رنگ‌های بنفش و آبی چندان بازگو کننده محصول رده‌بالا و گران قیمت درون آن نیست.

در پشت جعبه می‌توانید اطلاعات مختصری از ویژگی‌های خاص و تکنولوژی‌های به کار رفته در مادربرد Z790 Aorus Master X را مشاهده کنید.

محتویات بسته‌بندی این مادربرد بسیار مختصر و مفید است و می‌توان گفت که گیگابایت تنها به همراه کردن آن با تجهیزات ضروری بسنده کرده است. این تجهیزات عبارت‌اند از:

• آنتن شبکه بی‌سیم
• دو سنسور دما
• سنسور نویز
• برچسب و نشان گیگابایت
• دو کابل ساتا با پوشش بافته شده

درون جعبه دفترچه کاملِ راهنما یا درایورهای راه‌انداز وجود ندارد و برای دریافتِ آن باید به سایت گیگابایت مراجعه کنید.

در کلاس رده‌بالا و برای مادربردی که بیش از 500 دلار قیمت دارد انتظار بیشتری در زمینه لوازم همراه از GIGABYTE Z790 Aorus Master X داشتیم.

نمای ظاهری و مشخصات فنی

 

نمای ظاهری و مشخصات فنی مادربرد Z790 Aorus Master X

مادربرد Z790 Aorus Master X گیگابایت دارای تِم رنگی مشکی و خاکستریست که بخش‌‌های مربوط به هیتسینک مدار رگولاتور ولتاژ آن با پوشش نانوکربن به مشکی مات تبدیل شده است.

بخش‌هایی از کاور هیتسینک حافظه‌های M.2 و مدار VRM که به پنل پشتی متصل گردیده، با پوششی شفاف و آینه‌ای پوشانده شده که در زیر آن سیستم نورپردازی مادربرد Z790 Aorus Master X جای گرفته است. البته برای اتصال سیستم‌های نورپردازی خارجی نیز 3 کانکتور Addressable RGB و یک کانکتور RGB 12v روی مادربرد تعبیه شده است.

در پشت مادربرد یک صفحه فلزی از آسیب به PCB بر اثر وزن زیاد خنک کننده‌ها و یا هرگونه آسیب فیزیکی جلوگیری می‌کند. همچنین بخشی از راهکار گیگابایت که تحت عنوان Ultra Durable شناخته می‌شود قاب فلزی احاطه کننده اسلات PCIe به صفحه فلزی پشت مادربرد متصل شده است که به گفته گیگابایت قابلیت تحمل وزن اسلات PCIe را تا 10 برابر بیشتر اسلات‌های معمول افزایش داده است.

مدار چاپی مادربرد Z790 Aorus Master X از نوع 8 لایه و ابعاد آن به ترتیب طول و عرض برابر با 35.5x26 سانتی‌متر که تحت استاندارد E-ATX قرار می‌گیرد.

با توجه به ابعاد بزرگتر مادربرد E-ATX، فضای کافی برای جای دادن چند سوییچ‌های کاربردی مانند Power و Reset به همراه سِوِن سگمنت‌های سیستم دیباگر که برای عیب‌یابی دقیق‌تر از طریق کدهای اعلان وضعیت، جزئیات بیشتری در اختیار کاربر قرار می‌دهد وجود داشته و چهار LED کوچک که خلاصه وضعیت پردازنده، رم، کارت‌گرافیک و بوت سیستم را گزارش می‌کنند، برای عیب‌یابی سریع در نظر گرفته شده است.

کلید ClearCMOS که شاید از پرکاربردترین سوییچ‌های مادربرد باشد نیز روی پنل پشتی در کنار کلید Q-Flash Plus قرار گرفته است. با فشار دادن کلید Q-Flash Plus و اتصال یک فلش درایو حاوی نسخه‌ای از بایوس این مادربرد و اتصال آن به درگاه USB مشخص شده در پنل پشتی، بدون نیاز به بوت شدن یا اتصال پردازنده و رم، می‌توان بایوس مادربرد را بروزرسانی کرد.

این مادربرد دارای 4 اسلات DIMM است و از رم‌های DDR5 تا حداکثر حجم 192 گیگابایت (4x48GB) و فرکانس 8266 مگاهرتز از طریق اورکلاک یا فعال‌سازی پروفایل XMP پشتیبانی می‌کند.

بهینه‌سازی‌های انجام شده در اسلات رم، مدار چاپی و بایوس مادربرد Z790 Aorus Master X نسبت به نسخه قبلی خود یعنی Z790 Aorus Master باعث شده تا حداکثر فرکانس اسمی قابل پشتیبانی 266 مگاهرتز افزایش یابد.

سه اسلات PCIe x16 در مادربرد Z790 Aorus Master X برای نصب کارت‌های افزودنی وجود دارد. اسلات اول که ظاهر آن نیز با سایر اسلات‌ها متفاوت است پهنای‌باند X16 نسل 5 (PCIe 5.0) خود را از پردازنده می‌گیرد و این پهنای‌باند را با اسلات M.2 که بالای این اسلات و زیر سوکت پردازنده واقع شده است به اشتراک می‌گذارد.

در صورت نصب حافظه M.2 در اسلات ذکر شده، پهنای‌باند اسلات PCIe X16 به X8 کاهش می‌یابد.

دو اسلات دیگر X16 به ترتیب پهنای‌باند PCIe 3.0 X4 و PCIe 3.0 X1 خود را از چیپست Z790 دریافت می‌کنند. فاصله هوشمندانه اسلات‌های PCIe در مادربرد Z790 Aorus Master X باعث شده حتی با قرار دادن کارت‌های گرافیک رده‌بالای جدید در اسلات اول که ضخامت زیادی دارند، بتوان برای نصب سایر کارت‌های افزودنی از اسلات‌های دیگر به راحتی استفاده کرد.

 برای اتصال ابزارهای ذخیره‌سازی در این مادربرد 4 پورت SATA 6Gb/s و پنج پورت M.2 (که اطراف اسلات‌های PCI Express قرار گرفته‌‌اند) با توانایی پشتیبانی از آرایه‌های RAID 0,1,5,10 تعبیه شده است.

دو اسلات M.2 که در دو طراف اسلات اول PCIe قرار دارند پهنای‌باند خود را از پردازنده و سایر اسلات‌ها پهنای‌باند خود را از چیپست Z790 دریافت می‌کنند. اسلات اول از سریعترین حافظه‌های M.2 تحت استاندارد PCIe 5.0 پشتیبانی می‌کند و سایر اسلات‌ها دارای پهنای‌باند PCIe 4.0 x4/x2 هستند.

از قابلیت‌های جدید، کاربردی و کاربرپسند مادربرد Z790 Aorus Master X می‌توان به قابلیت EZ Latch اشاره کرد. از این قابلیت برای هیتسینک حافظه‌های M.2 با نام EZ Latch Click توسط گیگابایت یاد می‌شود و به نصب هیتسینک‌های حافظه M.2 تنها با یک گیره و بدون نیاز به پیچ اشاره دارد.

قابلیت نصب بدون نیاز به پیچ حافظه‌های M.2 و آزاد کردن قفل کارت گرافیک تنها با فشار یک دکمه که در امتداد اسلات PCIe و در لبته مادربرد واقع شده است نیز EZ Latch Plus نام گرفته است.

در لبه سمت راست مادربرد دو کانکتور 20 پین USB3.2 Gen 1 و یک کانکتور USB3.2 Gen2x2 با پشتیبانی از USB Type-C نیز علاوه بر انبوهی از درگاه‌های USB روی پنل پشتی وجود دارد.

در لبه پایین مادربرد علاوه بر کانکتورهای USB 2.0 و سایر اتصالات پنل جلوی کیس، کلید Reset با کاربرد چندگانه قرار دارد. کاربر می‌تواند عملکرد این سوییچ را در بایوس به کلید کنترل نورپردازی، Safeboot یا ری‌استارت تغییر دهد.

در سطح مادربرد 10 کانکتور 4 پین Fan Header برای اتصال انواع فن یا پمپ خنک‌کننده مایع تعبیه شده است.

داشتن انبوهی از درگاه‌های ارتباطی یکی از نقاط قوت مادربرد Z790 Aorus Master X به حساب می‌آید.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید در پنل پشتی به ترتیب از سمت چپ محل اتصال آنتن شبکه بی‌سیم، چهار پورت USB 3.2 Gen1، خروجی تصویر DisplayPort، هفت پورت USB 3.2 Gen2، دو پورت USB 3.2 Gen2x2 Type-C، یک پورت USB 3.2 Gen1 Type-C، پورت RJ-45 شبکه 10 گیگابیتی و  خروجی صدای 5.1 کاناله توسط دو جک‌ 3.5  میلیمتری آنالوگ و S/PDIF Optical خروجی صدا قرار گرفته‌اند.

I/O Shield ثابت در مادربرد Z790 Aorus Master X دارای سوراخ‌هایی است که به گفته گیگابایت تا 7 درجه دمای مدار VRM را کاهش می‌دهد.

مدار رگولاتور ولتاژ (VRM) در مادربرد Z790 Aorus Master X با توجه به اینکه توان مصرفی در پردازنده‌های نسل 14 مشابه نسل 13 است، تغییری نکرده و مانند Z790 Aorus Master از 23 فاز تشکیل شده است که 20 فاز متشکل از ماسفت‌های 105 آمپری از نوع Smart Power Stages برای پردازنده، یک فاز برای iGP و دو فاز برای Vaux در نظر گرفته شده است. یک هیتسینک دو بخشی با انبوهی از پره‌های خنک‌کننده نیز به کمک یک لوله انتقال حرارت (Heatpipe) 8 میلی‌متری در طرفین سوکت پردازنده گرمای تولید شده از مدار رگولاتور ولتاژ را دفع می‌کند.

پوششی از نانو کربن روی تمام پره‌های خنک‌کننده کشیده شده که به گفته گیگابایت تابش حرارتی و دفع گرما را تا 10 درصد ارتقاع می‌دهد.

توان مورد نیاز این سیستم نیز به کمک دو کانکتور 8پین EPS که درون قابی از جنس استیل قرار گرفته و به پین‌های ضخیم مجهز شده‌اند، تأمین می‌شود.

سیستم صوتی به کار رفته در مادربرد Z790 Aorus Master X متشکل از کدک صوتی ALC1220 و DAC مدل ES9118 برای تقویت کیفیت صدای خروجی است. اگرچه ALC1220 یک تراشه رده‌بالاست اما مدت زمان زیادی از حضور کدک جدیدتر شرکت Realtek مدل ALC4080 با نرخ بهتر SNR در کانال ورودی و خروجی می‌گذرد و در بسیاری از مادربردهای رده‌بالا و حتی میان‌رده به کار گرفته می‌شود.

یکی از ویژگی‌های مهم مادربرد Z790 Aorus Master X که آن را از Z790 Aorus Master متمایز می‌کند ماژول شبکه بی‌سیم Wi-Fi 7 است که تحت استاندارد IEEE 802.11be نیز شناخته می‌شود. در Wi-Fi 7 حداکثر سرعت انتقال اطلاعات به لطف استفاده از باند 6.0 گیگاهرتز و کانال 320 مگاهرتزی، حداکثر سرعت اسمی فوق‌العاده 46 گیگابیت بر ثانیه حاصل شده که 4.8 برابر از آخرین نسخه Wi-Fi 6E سریعتر است. از دیگر مزایای Wi-Fi 7 می‌توان به کاهش تأخیر و مصرف انرژی کمتر مصرف کننده‌ها (دستگاه‌های متصل) اشاره کرد.

علاوه بر شبکه بی‌سیم سریع، این مادربرد از یک درگاه 10 گیگابیتی شبکه سیمی روی پنل پشتی نیز بهره می‌برد که به لطف تراشه AQC113C ساخت Marvell امکان‌پذیر شده است.

BIOS و نرم‌افزارهای کاربردی گیگابایت

Gigabyte User-Centered BIOS

همانطور که گفته شد یکی از ویژگی‌های جدید که گیگابایت با مادربردهای سری جدید X معرفی کرده و از آن با عنوان User-Centered یا کاربر محور یاد می‌کند، بایوس باز طراحی شده آنهاست.

در صورتی که تخصصی تر و قصد ایجاد تغییرات دقیق‌تری دارید، با ورود به منوی Advanced تنظیمات بیشتری در اختیارتان قرار می‌گیرد. به عنوان مثال در سربرگ Tweaker تمامی پارامترهای مربوط به اورکلاک با دقت دسته‌بندی و بدون پیچیدگی در درسترس کاربر است.

در زمان تست مادربرد Z790 Aorus Master X نسخه جدیدی تحت نام F5 برای بیشتر مادربردهای سری X ارائه شده که بسیاری از مشکلات اشاره شده در بررسی مادربرد Z790 Aorus Elite X را رفع کرده است.

برای آشنایی بیشتر با بایوس جدید گیگابایت، در گالری زیر تمامی زیربخش‌ها و پارامترهای ارائه شده را می‌توانید مشاهده کنید.

Gigabyte Control Center

گیگابایت برای مدیریت و کنترل مادربرد و سایر لوازم جانبی خود نرم‌افزار مرکز کنترل گیگابایت یا به اختصار GCC را توسعه داده است که نسخه تجمیع و بهینه شده از APP Center به حساب می‌آید.

نرم‌افزار GCC به صورت ماژولار طراحی شده و به تنهایی کاربری خاصی ندارد. پس از نصب GCC، می‌توانید ماژول‌های مورد نیاز که لیستی از آنها را در تصویر بالا مشاهده می‌کنید به آن اضافه کنید.

با نصب ماژول‌های کنترل فن، نورپردازی و اورکلاکینگ، علاوه بر محصولات گیگابایت، سایر سخت‌افزارهایی که از این قابلیت‌ها پشتیبانی می‌کنند را نیز می‌توانید مدیریت کنید. به عنوان نمونه در تصویر بالا رم‌های GSkill با نورپردازی RGB که از بیشتر نرم‌افزارهای مدیریت نورپردازی پشتیبانی می‌کند را مشاهده می‌کنید که توسط ماژول RGB Fusion شناسایی شده و قادر به مدیریت آن هستید.

سایر ماژول‌ها و کاربرد هریک را نیز می‌توانید در تصاویر زیر مشاهده کنید:

متد و سیستم تست

متد و سیستم تست در بررسی مادربرد Z790 Aorus Master X

تست‌های این قطعه را به‌طور کلی به چهار بخش تست‌های کارایی، توان مصرفی، حرارتی و اورکلاکینگ تقسیم کرده‌ و از قطعات جدید و بروزِ سیستم تست شهرسخت‌افزار استفاده کردیم. همچنین در این بررسی نرم‌افزارهای تست نیز به طور کامل بروزرسانی شده‌ و از آخرین نسخه موجود هریک به همراه ویندوز 11 به کار رفته است.

مشخصات قطعات، درایورها و سیستم عامل استفاده شده در سیستم مورد استفاده برای تست مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Master X در این بررسی به شرح زیر است:

قطعه
Intel 14th Gen  Core i9 14900KF	پردازنده
GIGABYTE Z790 Aorus Master X (BIOS F5)	مادربرد
G.Skill TridentZ5 RGB 32GB (2x16GB Dual Channel) DDR5 - 6800MHz - CL34	رم
Silicon Power Velox V80 - 240 GB SATA III	SSD1
Adata XPG Gammix S70 – 1TB PCIe 4.0 NVMe	SSD2
GIGABYTE RTX 4070Ti Gaming OC	گرافیک
GREEN GP850B – OC+ 80Plus Platinum	منبع تغذیه
Green Glacier-ECO 360 ARGB	خنک‌کننده
GREEN – OC Station	کیس
Windows 11 Pro 64-bit	سیستم عامل

لازم به ذکر است در تمامی پلتفرم‌ها تنظیمات BIOS در حالت پیش فرض تنظیم شده‌اند، در پلتفرم کنونی نیز تنها قابلیت XMP برای ماژول‌های حافظه فعال شده است. در تصاویر زیر می‌توانید از نگاه نرم افزار CPU-Z مشخصات و تنظیمات سیستم را ملاحظه کنید:

تست‌های مدیریت مصرف انرژی

تست‌های مدیریت مصرف انرژی

در این بخش توان مصرفی کل سیستم (توان مصرفی از برق شهر توسط پاور سیستم) را در وضعیت با کارت گرافیک مجزا در دو حالت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و در حالت Load کامل CPU و GPU (به‌واسطه 15 دقیقه اجرای تست Prime95 و Furmark) توسط دستگاه وات متر دیجیتال اندازه گیری کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:

بر خلاف مدل Elite X در مادربرد Z790 Aorus Master X که یک مادربرد رده‌بالاست، نورپردازی بزرگ و شفافی با نشان Aorus روی پنل پشتی وجود دارد و تعداد بیشتر کنترلرهای USB و شبکه 10 گیگابیتی، چند واتی مصرف انرژی در حالت بیکاری و لود دار افزایش داده است.

تست‌های حرارتی

تست‌های حرارتی

در این تست حرارت ماسفت‌های مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده (CPU VRM) و هیت سینک چیپست Z790 را به‌وسیله ترمیستور و سنسورهای داخلی مادربرد و حرارت هسته CPU را نیز به‌وسیله نرم افزار HWMonitor در دو وضعیت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و Load کامل CPU و GPU (به‌واسطه 15 دقیقه اجرای تست Prime95 و FurMark) اندازه گیری و ثبت کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:

پس از اصلاح بایوس و بروزرسانی با نسخه F5 بایوس جدید User-Centered گیگابایت به بلوغ بسیار خوبی رسیده و دمای حالت بیکاری کمی کاهش یافته. هیتسینک‌ تنومند مدار رگولاتور ولتاژ نیز کارایی بسیار بالایی دارد و به دلیل بازدهی بالای این مدار، دمای ماسفت‌ها در حالت Load و Idle عالی ارزیابی می‌شود.

تست پهنای باند و Latency حافظه با نرم‌افزار AIDA64

تست پهنای ‌باند و Latency حافظه با نرم‌افزار AIDA64

تست پهنای‌ باند حافظه از جمله تست‌هایی است که نتایج آن کاملاً به وضعیت سیستم‌عامل، فرکانس و معماری ساخت پردازنده و کنترلر حافظه، BIOS هوشمند در انتخاب بهترین و عین حال پایدارترین تایمینگ های اصلی و Advanced و پیکربندی و فرکانس ماژول‌های حافظه وابسته است.

همانطور که در نمودار تست‌ها مشاهده می‌کنید ما با بیشتر مادربردهای جدیدِ سری X گیگابایت کار کرده‌ایم و در این مدت با نسخه‌های مختلفی از بایوس جدید UC گیگابایت سر و کار داشتیم. به جرأت می‌توانیم بگوییم که بهترین کارایی و عملکرد را از مادربرد Z790 Aorus Master X به کمک بایوس بهسازی شده نسخه F5 دیدیم.

در این بخش به سرعت و دقت مادربرد Z790 Aorus Master X (F5 BIOS) در بوت و Training تایمینگ‌های مختلف و پروفایل XMP می‌توان اشاره کرد.

تست‌ بنچمارک CPU-Z

تست‌ بنچمارک CPU-Z

یکی از معروفترین نرم‌افزارهای نشان دهنده مشخصات سخت‌افزار در سال‌های اخیر، به یک ماژول بنچمارک بر اساس پردازش‌های تک و چند رشته‌ای نیز مجهز ‌است. تست این نرم‌افزار که بر اساس دستورات SSE2 پایه ریزی شده است می‌تواند معیار مناسبی از عملکرد پردازنده در پردازش‌های تک و چند رشته‌ای ارائه دهد.

تست‌های 3DMARK 13

تست‌های 3DMARK 13

سری نرم‌افزارهای 3DMark کمپانی Futuremark از سال 1999 تا حال، بدون شک یکی از محبوب‌ترین و معتبرترین نرم‌افزارهای تست کارایی کارت‌های گرافیک بوده‌اند. 3DMARK 13 آخرین نسخه از نرم‌افزارهای تست و محک کارت‌های گرافیک کمپانی FutureMark هست. تست‌های این نرم افزار مبتنی آخرین API کمپانی Microsoft یعنی DirectX 12 بوده و از آخرین ویژگی‌های واقع‌گرایانه تصویر در این API نظیر Tessellation، Compute shaders و Multi-threading پشتیبانی می‌کند. منحصر به فردترین ویژگی نتایج تست‌های این 3 نرم افزار ایزوله بودن نتایج تست‌های GPU و CPU هست که نتایج تست‌های هر یک از قطعات نام‌ برده شده را نسبت به دیگری متمایز می‌کند.

تست Cinebench 2024

تست Cinebench 2024

ماهیت تست Cinebench درواقع مبتنی بر شبیه ساز نوعی نرم افزار سینمای 4 بعدی است که بیشتر در استودیوهای ساخت پویانمایی‌های 3 بعدی استفاده می‌شود. در این تست تمامی توانایی پردازنده برای ترسیم یک صحنه 3 بعدی با تمام ویژگی‌های واقع‌گرایانه تصویر به کار گرفته می‌شود.

تست‌های مرو‌رگر وب

تست‌های مرو‌رگر وب

بدون شک بخش زیادی از ما زمان زیادی را در روز صرف گشت و گذار در وبسایت‌های مختلف می‌کنیم. در این میان وب‌سایت‌هایی هستند که با توجه به نوع طراحی و محتوایشان می‌تواند خروجی داده‌های یک نرم‌افزار بوده و از محتوای پیچیده‌ی کد‌های اسکریپت یا شبیه‌سازی‌های گرافیکی و ... برخوردار باشند.

در این بخش تست‌های JetStreaM.2 و MotionMark که مجموعه‌ای از کتابخانه‌های مختلفِ کدهای JavaScript و شبیه‌سازی‌های گرافیکی پر تعداد است و برای بررسی سرعت لود و اندازه‌گیری زمان اجرای صفحات مختلف طراحی شده را روی مرورگر Google Chrome مورد تست و بررسی قرار دادیم.

تست‌های CrystalDiskMark

تست‌های CrystalDiskMark
CrystalDiskMark با شبیه‌سازی Transfer فایل در چند Block Size مختلف، دو الگوریتم مختلف (Sequential و Random) و به‌صورت Multi Queues & Threads/Single یکی از معتبرترین نرم افزارهای سنجش کارایی تمامی تجهیزات ذخیره‌سازی (حتی تجهیزات قابل حمل) محسوب می‌شود.

تست‌های PCMARK 10

تست‌های PCMARK 10

در این سری نرم‌افزارهای Benchmark کارایی کلی سیستم بر اساس تست‌های Single-thread و Multi-thread مانند نمایش و ویرایش عکس‌های دیجیتال، پخش و ویرایش انواع مختلف موزیک و ویدئو، پخش تصاویر 3 بعدی مانند انواع گیم، جابه‌جایی اطلاعات بین تجهیزهای مختلف، شبیه سازی نرم‌افزاری امنیتی، رمزگشایی صفحات وب و ... محک زده می‌شود.

در بیشتر تست‌های کارایی بالا و سایر تست‌هایی که در ادامه مشاهده می‌کنید، کارایی مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Master X به دلیل اصلاحات اساسی انجام شده در بایوس و مدیریت دقیقتر توان مصرفی، با اختلاف بسیار کمی ممکن است کمتر از Z790 Aorus Elite X باشد.

تست‌ Video Transcoding توسط Handbrake

تست‌ Video Transcoding توسط Handbrake

این نرم افزار یکی از بهترین و معتبرترین تست‌های سنجش کارایی سیستم در پخش و تبدیل فایل‌های ویدئویی به فرمت‌های مختلف به شمار می‌رود. پشتیبانی از مدرن‌ترین تکنولوژی‌ها و پربازده‌ترین الگوریتم‌ها جهت تبدیل فابل‌های ویدئویی با بالاترین سرعت و در عین حال باکیفیت‌ترین حالت ممکن از مهم‌ترین ویژگی‌های این نرم افزار محسوب می‌شود.

در نرم افزار Handbrake از توان CPU برای تبدیل یک فایل ویدئویی باکیفیت 2160p با فرمت MP4 و کمک AVC1 با حجم 1.2GB به استاندارد ویدئویی از پیش تعریف شده با رزولوشن 1920x1080  استفاده شده است. در این تست زمان انجام پروسه به ثانیه ثبت شده است و مسلماً هر چه این فرآیند زودتر تکمیل شود پلتفرم مورد نظر کارایی بهتری در این تست‌ها داشته است.

تست‌های Zip/Unzip با 7-Zip

تست‌های Zip/Unzip با 7-Zip

فرآیند Zip و یا Unzip کردن اطلاعات همیشه جزو یکی از کاربردی‌ترین و در عین حال معمول‌ترین کارهایی است که استفاده کنندگان از کامپیوترهای شخصی در طول روز با آن سر و کار دارند. از جمله معروف‌ترین و شناخته شده ترین نرم‌افزارهای این امر 7-Zip هست که همواره خود را همگام با ارائه آخرین فناوری‌های سخت‌افزاری بروز نگاه می‌دارد تا بهترین کارایی ممکن را از خود ارائه دهد. این نرم افزارها دارای یک بخش Benchmark Tool مستقل می‌باشد که نتایج به دست آمده در این قسمت در نمودار زیر درج شده است.

تست‌ رندرینگ با Blender

تست‌ رندرینگ با Blender

نرم‌افزار Blender به دلیل کارایی فوق‌العاده موتور رندرهای داخلی از جمله Cycles و استفاده بهینه از توانایی پردازنده‌های گرافیکی در سرعت بخشیدن به فرآیند رندر صحنه‌های دو بعدی و انمیشن مشهور شده است. این نرم‌افزار همچنین به دلیل داشتن رابط کاربری ساده و پرسرعت برای مدل‌سازی و طراحی، به یک مجموعه کاربردی و پرطرفدار برای بازی‌سازان و انیمیشن سازان تبدیل شده است. به کمک موتور رندر Cycles یک صحنه از پیش طراحی شده، با اندازه‌گیری زمان مورد نیاز برای رندر کامل این صحنه توسط پردازنده، به تست و مقایسه قدرت پردازشی پردازنده‌های مختلف می‌پردازیم.

تست‌ رندرینگ با V-Ray

تست‌ رندرینگ با V-Ray

موتور رندر V-Ray بنام ترین موتور رندر میان طراحان به حساب می‌آید. این موتور رندر که از انبوهی از نرم‌افزارهای مشهور مدل‌سازی چون مجموعه AutoDesk و Cinema4D و... پشتیبانی می‌کند، می‌تواند صحنه‌های طراحی شده را به کمک پردازش Biased و UnBiased Raytracing به تصاویر تقریباً واقعی تبدیل کند. به تازگی نرم‌افزاری اختصاصی از سوی Chaos Group سازنده این موتور رندر، برای تست کارایی CPU و GPU عرضه شده است که به کمک اندازه‌گیری مسیرهای نورانی در مدت یک دقیقه مقیاسی برای اندازه‌گیری توان سخت‌افزار ارائه می‌کند.

تست Startup-Time

تست Startup-Time

یکی از اطلاعات مفید و کاربردی که در مورد وضعیت عمومی یک سیستم می‌توان داد، مدت زمان مورد نیاز برای بوت سیستم و بارگذاری ویندوز و آماده به کار بودن آن است. در نتیجه این تست المان‌هایی مانند سرعت سلف تست بایوس، سرعت خواندن، پردازش و بارگذاری ویندوز و نرم‌افزارهای اولیه توسط سخت‌افزار دخیل هستند. در این بخش زمان مورد نیاز از لحظه فشار دادن کلید "روشن" روی کیس در حالت Cold Boot تا لحظه ورود به ویندوز را اندازه گیری شده است.

با وجود ماژول‌های بیشتر سخت‌افزاری (کنترلرهای مختلف) که پیش از بوت سیستم توسط بایوس مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، نسبت به Z790 Aorus Elite X، سرعت بوت سیستم در مجموع به دلیل برخورداری از بایوسی دقیق و کارآمد در زمان تست سریعتر انجام می‌شود.

تست بازی Shadow of the Tomb Raider

تست بازی Shadow of the Tomb Raider

ماژول بسیار کامل و دقیق بنچمارک این بازی به ما اجازه می‌دهد تا کارآیی پردازنده و کارت گرافیک را به صورت مجزا یا ترکیبی مورد بررسی قرار دهیم. با بروزرسانی سیستم تست، بیشتر بنچمارک‌ها و حتی بازی‌ها را نیز بروز کردیم و اکنون بازی Shadow of the Tomb Raider از قابلیت DLSS به طور کامل پشتیبانی می‌کند. به همین منظور و با توجه به کارت گرافیک رده‌بالای RTX 4070Ti تست‌بد شهرسخت‌افزار، رزولوشن بازی را به 1440p تغییر دادیم و برای وارد کردن فشار بیشتر به پردازنده و رم، تنظیمات گرافیکی را روی High و DLSS را روی Ultra Performance گذاشتیم.

تست‌ بازی Civilization VI

تست‌ بازی Civilization VI

این بازی در آخرین بسته الحاقی خود که Gathering Storm نام دارد، به یک ماژول پیشرفته و سنگین تست و بنچمارک سخت‌افزار مجهز شده است. تست هوش مصونی این بازی با قرار دادن 16 نژاد مختلف و شبیه سازی حرکات هر نژاد در 5 نوبت متوسط زمان مورد نیاز برای پردازش هر نوبت را اندازه‌گیری می‌کند و با توجه به پردازش‌های گرافیکی، استفاده زیاد از حجم رم و توان پردازشی CPU، سنجش دقیقی از توان کلی سیستم در اجرای بازی‌های پردازنده محور ارائه می‌کند.

تست‌ بازی Horizon Zero Dawn

تست‌ بازی Horizon Zero Dawn

این بازی یکی از عناوین جدید مبتنی بر DirectX12 است که در سبک نقش آفرینی و جهان باز است. این بازی که ابتدا برای کنسول پلی‌استیشن4 عرضه شد، پس از چند سال پا به دنیای PC نیز گذاشت تا گرافیک خیره‌کننده و روند داستانی بازی برای گیمرهای غیر کنسول نیز قابل تجربه باشد. این بازی نیز به یک ماژول کامل بنچمارک گیری مجهز است که می‌تواند علاوه بر اندازه‌گیری فریم‌های تولید شده توسط پردازنده و کارت گرافیک به صورت مجزا، بر اساس کارایی کلی سیستم و ترکیبی به آنها امتیاز دهد.

همانطور که گفته شد به دلیل مدیریت بهتر توان و دما توسط بایوس جدید در مادربرد Z790 Aorus Master X کارایی کمی نسبت به Z790 Aorus Elite X (F5e Bios) که از نظر عملکر به خصوص در بخش تایمینگ‌های حافظه پرخطا عمل می‌کرد، کاهش یافته است.

تست‌های Overclocking

تست‌های Overclocking با مادربرد Z790 Aorus Master X

در این بخش سعی خواهیم کرد با توجه به پتانسیل‌های موجود از نظر دما و قابلیت‌های اورکلاکینگ پلتفرمِ مورد بررسی به فرکانس یا کارایی بالاتری که بتواند توسط کاربر قابل دستیابی و همچنین کاربردی باشد، برسیم.

توجه داشته باشید امروزه با محدودیت‌های انواع سیستم خنک‌کننده متعارف (تاورهای بادی و خنک‌کننده های مایع)، مکانیزم‌های بوست خودکار مانند Thermal Velocity Boost، Adaptive Boost، Turbo Boost و ... به خوبی از تمام ظرفیت‌های فراهم شده توسط مادربرد و خنک‌کننده استفاده می‌کنند و حداکثر کارایی را به کاربر بدون نیاز به تنظیمات خاصی ارائه می‌دهند.

در واقع مادربرد می‌تواند به کمک سیستم‌های اورکلاکینگ و بوست خودکار پردازنده در کنار سیستم‌های مدیریت توان، به طور پیش‌فرض حداکثر کارایی را ارائه دهد که عملاً ما را با توجه به دمای بیش از 90 پردازنده در حالت لود،از اورکلاک دستی و فشار بیشتر به پردازنده منع می‌کند.

به همین دلیل در این بخش بیشتر بر اورکلاک حافظه متمرکز می‌شویم و به کمک حافظه‌های با کیفیت و قابلیت اورکلاک بالای ماژول‌های DDR5 سیستم تست‌بد قابلیت اورکلاکینگ مادربرد Z790 Aorus Master X را ارزیابی می‌کنیم.

در بایوس جدید گیگابایت بخشی با عنوان XMP Booster تعبیه شده است که برای برخی از تراشه‌های پر کاربرد در ماژول‌های DDR5 پروفایل‌های اورکلاکینگ پیشنهادی دارد و می‌توان از آنها برای تسریع اورکلاکینگ حافظه استفاده کرد.

همانطور که گفتیم در بایوس مورد استفاده (نسخه F5) تمام مشکلات اشاره شده در بررسی مادربرد Z790 Aorus Elite X برای بخش حافظه برطرف شده و اکنون با توجه به پشتیبانی سخت‌افزاری بسیار قوی تا فرکانس 8266 مگاهرتزی، توانستیم حافظه‌های Gskill TridentZ5 سیستم تست را تا 8000 مگاهرتز اورکلاک کنیم.

پایداری در این فرکانس نیاز به افزایش ولتاژ روی کنترلر حافظه پردازنده داشت که به دلیل احتمال آسیب به آن و غیر کاربردی بودن چنین اورکلاکی تحت ولتاژ 1.5 ولت برای ماژول‌های حافظه، فرکانس را به 7600 مگاهرتز کاهش دادیم و برخی از تست‌های کارایی را تکرار کردیم.

فرکانس 7600 مگاهرتز با تایمینگ‌های 122-48-48-38 و ولتاژ 1.45 ولت بدون افزایش یا تغییر پارامترهای مربوط به پردازنده، یک اورکلاک ایمن و پایدار برای ماژول‌های حافظه سیستم تست بد شهرسخت‌افزار به حساب می‌آید و تغییرات کارایی حاصل از اورکلاک حافظه روی مادربرد Z790 Aorus Master X به شرح زیر است:

مادربرد Z790 Aorus Master X در بخش اورکلاک پردازنده گزینه‌های زیاد و قابلیت‌های دقیقی برای کنترل ولتاژ و فرکانس دارد. اورکلاک حافظه نیز که علاوه بر پشتیبانی سخت‌افزاری دقیق نیاز به یک بایوس کارآمد دارد به کمک نسخه جدید بایوس (نسخه F5) محقق شده و تقریباً پس از تغییر هر پارامتری به راحتی می‌تواند با تنظیم تایمینگ‌های خودکار سیستم را بوت کند.

جمع‌بندی شهر‌سخت‌افزار

 

جمع‌بندی شهر‌سخت‌افزار از مادربرد GIGABYTE Z790 Aorus Master X

پس از تجربه‌ای نا خوش‌آیند از بایوس جدید گیگابایت که در بررسی قبلی و مادربرد Z790 Aorus Elite X نسخه F5g داشتیم، با نگاهی نه چندان مثبت شروع به کار با مادربرد Z790 Aorus Master X کردیم. اما در اولین قدم و پس از آپدیت بایوس به نسخه F5 در اولین بوت سیستم به راحتی تغییرات و بالغ شدنِ بایوس در این نسخه محسوس بود. به طوری که برای اورکلاکینگ حافظه توانستیم با مادربرد Z790 Aorus Master X گیگابایت به فرکانس 8000 مگاهرتز برای ماژول‌های حافظه نیز برسیم.

مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Master X در زمان بررسی (بهمن ماه 1402) حدود 36 میلیون تومان قیمت دارد. این مادربرد با گارانتی آواژنگ در بازار کشور موجود شده و از طریق دفتر منطقه‌ای GIGABYTE در ایران جهت بررسی در اختیار شهر سخت‌افزار قرار گرفته است.

مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Master X یک محصول رده‌بالا با انبوهی امکانات است. هر آنچه از گیمینگ و اورکلاکینگ که از یک محصول حرفه‌ای در این کلاس انتظار دارید در این مادربرد گرد هم آمده است. به عنوان مثال دارای طراحی زیبا با نورپردازی روی پنل پشتی است و به کمک کانکتورهای متعدد می‌تواند نیاز کاربر به انواع نورپردازی را پاسخ دهد.

همانطور که از یک مادربرد با ابعاد E-ATX انتظار می‌رود تعداد زیادی کانکتور اتصال فن (10 عدد)، سوییچ‌های کاربردی به خصوص برای اورکلاکینگ، کانکتورهای متنوع برای اتصال به پنل جلوی کیس، انبوهی از درگاه‌های USB که برای یک سیستم امروزی بسیار کاربردیست در پنل پشتی، شبکه بی‌سیم و سیمی بسیار سریع و انبوهی دیگر از امکاناتی که در این بررسی به آن اشاره شد، در Z790 Aorus Master X گرد هم آمده‌ تا با یک مادربرد همه فن حریف در کلاس رده‌بالا رو‌به‌رو باشیم.

اگرچه مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Master X چندان ارزان نیست و حدود 550 قیمت دارد، اما باید اعتراف کرد که چنین مبلغی برای یک مادربرد رده‌بالای E-ATX با مجموعه کاملی از قابلیت‌های ارائه شده بسیار ارزشمند به حساب می‌آید.

نکات مثبت:

• طراحی ظاهری زیبا و گیمرپستند
• کیفیت ساخت و کامپوننت‌های رده‌بالا
• سیستم VRM کارآمد به همراه هیتسینک قدرتمند
• درگاه‌های متعدد و پر سرعت شبکه و USB
• گارانتی سه ساله تعویض

نکات منفی:

• سیستم صوتی می‌توانست در بخش کدک و پورت‌های خروجی کاملتر باشد

با تمامی این توضیحات، مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Master X و گارانتی تعویض 3 ساله آواژنگ، موفق به کسب عالی 9.2 و نشان Overclocker's Choice و ریز امتیازات زیر در کلاس محصولات رده‌بالا از لابراتوار شهر سخت‌افزار شد:

GIGABYTE Z790 Aorus Master X

کلاس عرضه : گران قیمت / رده بالا

8

بسته‌بندی

9.5

امکانات

9.5

اورکلاکینگ

9

کارایی

9.5

کیفیت ساخت و طراحی

9

ارزش خرید

9.2

امتیاز شهرسخت‌افزار

نشان شهرسخت‌افزار

9.2

چنانچه درباره این محصول سوال یا نظری دارید، در قسمت نظرات مطرح کنید.