در این بررسی قصد داریم به بررسی موشکافانه و دقیق دو نسخه (Revision) مختلف از مادربردGIGABYTE GA-P85-D3بپردازیم. در ادامه ابتدا به بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو مادربرد خواهیم پرداخت، سپس در زوایای مختلف عملکرد این دو مدل را در تست‌های مشابه کارایی، توان مصرفی و اورکلاک می‌سنجیم و در نهایت نیز به تحلیل و بررسی نتایج به دست آمده خواهیم پرداخت.
مقدمه
آیا تاکنون در صفحه رسمی محصولات سخت افزاری کمپانی‌های مختلف به این جمله توجه کرده‌اید ؟
The entire materials provided herein are for reference only. GIGABYTE reserves the right to modify or revise the content at any time without prior notice.
این جمله دقیقاً عین جمله‌ای است که کمپانی گیگابایت در صفحه محصولات خود درج میکند. در واقع کمپانی سازنده به خود این اجازه را می‌دهد تا بدون اطلاع قبلی مشخصات فنی مادربرد ساخت خود را تغییر دهد.
از سوی دیگر برخی دیگر از کمپانی‌ها نیز پس از گذشت مدتی با اعمال برخی تغییرات کوچک سخت افزاری، بهینه سازی‌ها در حیطه کارایی و توان مصرفی و گاهی اوقات نیز به بهانه پشتیبانی از سخت افزارهای جدید نسخه سخت افزاری جدیدی از محصولات ساخت خود را روانه بازار می‌کنند.
گاهی اوقات نیز این تغییرات علاوه بر دلایل نام برده برخی سیاست‌های دیگر مانند کاهش بیشتر قیمت تمام شده محصول و افزایش سود برای کمپانی سازنده را هدف گرفته‌اند.
در این بررسی قصد داریم به بررسی موشکافانه و دقیق دو نسخه (Revision) مختلف از مادربرد GIGABYTE GA-P85-D3 بپردازیم. البته از آنجا که چندی قبل نسخه 1.1 این مادربرد در لابراتوار شهر سخت افزار بررسی شده است پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با این مادربرد قبل از همه چیز حتماً بررسی کامل آن را ملاحظه کنید.
در ادامه ابتدا به بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو مادربرد خواهیم پرداخت، سپس در زوایای مختلف عملکرد این دو مدل را در تست‌های مشابه کارایی، توان مصرفی و اورکلاک می‌سنجیم و در نهایت نیز به تحلیل و بررسی نتایج به دست آمده خواهیم پرداخت.
بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌ها
-
بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌ها
اگر به بخش مقایسه محصولات وب سایت رسمی کمپانی GIGABYTE مراجعه کنید ملاحظه می‌کنید که از نظر مشخصات فنی، نوع و تعداد گذرگاه‌ها و پورت‌ها چه بر روی PCB چه در پانل پشتی به‌صورت کلی هیچ تفاوتی در نسخه‌های 1.1 و 2.0 این مدل مادربرد مشاهده نمیشود.
همچنین ظاهر و باطن UEFI Bios هر دو مادربرد نیز حتی از نظر نوع، محدوده و دقت پارامترها نیز دقیقاً مشابه یکدیگر در نظر گرفته شده است.
اما بهتر است بدون مقدمه وارد جزئیات شویم.
جعبه rev 1.1 در سمت راست و جعبه rev 2.0 در سمت چپ
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید به دلیل کوچک‌تر شدن PCB و هیتسینک های مدار رگولاتور در نسخه جدید، حتی ابعاد جعبه آن نیز جمع و جورتر شده است.
جعبه rev 1.1 در پایین و جعبه rev 2.0 در بالا
کاملاً مشخص است که ارتفاع جعبه نسخه 2.0 نسبت به نسخه 1.1 حدوداً 1 سانتی متر کوچک‌تر شده است.
rev. 1.1
rev. 2.0
اما مندرجات پشت و روی جعبه تقریباً در هر دو جعبه یکسان و به غیر از برخی تغییرات جزئی در مکان لوگوهای تجاری مورد دیگری مشاهده نمیشود.
rev. 1.1
rev. 2.0
محتویات داخل جعبه نیز در نسخه 2.0 با حذف برچسب لوگو تجاری کمپانی GIGABYTE و تجمیع دفترچه راهنمای نصب و راهنمای کاربر همراه بوده است.
rev 1.1 در سمت چپ و rev 2.0 در سمت راست
در نگاه اول کاملاً مشخص است که عرض PCB در مادربرد نسخه 2.0 کمتر شده است. از لحاظ استاندارد Form Factor هر دو نسخه در کلاس مادربردهای ATX طبقه بندی می‌شوند ولی در نسخه 2.0 عرض PCB دو سانتی متر کوچک‌تر شده و از 22.5 سانتی متر در نسخه 1.1 به 20 سانتی متر رسیده است. تنها مشکلی که ممکن است کاهش عرض PCB مادربرد برای کاربران ایجاد کند احتمال ایجاد محدودیت برای نصب ماژول‌های حافظه RAM همراه با هیتسینک های بلند در صورت استفاده از کولرهای حجیم Tower و رده بالاست.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
همان‌طور که در تصاویر High Resolution بالا ملاحظه می‌کنید کاهش 2 سانتی متری عرض PCB باعث فشرده شدن بیشتر کامپوننت ها و تغییر آرایش و چیدمان آن‌ها بر روی PCB شده است. از جمله این تغییرات می‌توان به چیدمان کامپوننت های مدار رگولاتور ولتاژ و پورت‌های SATA اشاره کرد.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
اما شاید مهم‌ترین این تغییرات در بخش کولینگ این مادربرد بوده است. کوچک‌تر شدن PCB و محدودیت بیشتر فضا باعث شده تا نصب هیتسینک های بزرگ برای نسخه 2.0 امکان پذیر نباشد. حال باید دید هیتسینک های کوچک‌تر نسخه 2.0 در عمل چه تأثیراتی در عملکرد و کارایی این مادربرد خواهند داشت.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
همچنین هر دو نسخه هیتسینک ها به‌واسطه چسب یا خمیر حرارتی مخصوص بر روی قطعات نصب می‌شوند ولی به دلیل بزرگ‌تر بودن و سنگین‌تر بودن هیتسینک ها در نسخه 1.1 اتصال آن‌ها بر روی PCB توسط پیچ‌های فنر دار صورت گرفته در صورتی که در نسخه 2.0 تنها به پین‌های پلاستیکی فنر دار اکتفا شده است.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
سوکت پردازنده LGA1150 به کار رفته در نسخه 1.1 ساخت کمپانی LOTES است. این سوکت باکیفیت اغلب در مادربردهای رده بالا و گیمینگ مشاهده می‌شود. این در حالی است که در نسخه 2.0 از سوکت های کمپانی Foxconn استفاده شده است.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
از دیگر تفاوت‌های این دو نسخه همان‌طور که در تصویر بالا ملاحظه می‌کنید چیپ های Super I/O این دو مادربرد است. از وظایف مهم این چیپ در مادربرد می‌توان به خواندن و ترجمه پارامترهای حس‌گرهای حرارتی، کنترل سرعت و خواندن دور فن‌ها، مانیتورینگ ولتاژ بخش‌های مختلف سیستم، کنترلر پورت‌های PS/2، Serial، Parallel و .... اشاره کرد.
متأسفانه به دلیل فقدان Datasheet چیپ موجود در نسخه 2.0 (iTE IT8620E) عملاً امکان مقایسه فنی این دو چیپ امکان پذیر نمی‌باشد ولی تا جایی که ما در خاطر داریم در نسخه 2.0 (iTE IT8620E) عموماً در مادربردهای جدید، مدرن و رده بالای کمپانی گیگابایت مشاهده می‌شود.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید آرایش کلی و نوع مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده در هر دو مادربرد یکسان است و تنها چیدمان قطعات بر روی PCB تغییر کرده است.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
Rev. 1.1
Rev. 2.0
هر دو مادربرد دارای مدار 4Phase مجهز به ماسفت های NTMFS4C06N ساخت کمپانی ON Semiconductor و PWM Controller مدل ISL9582 ساخت کمپانی Intersil هستند. این ماسفت ها توانایی تحمل جریان ID حدوداً 69A را در دمای 25 درجه سانتی‌گراد دارا می‌باشند.لازم به ذکر است مدار رگولاتور ماژول‌های حافظه RAM نیز در هر دو مدل یکسان می‌باشند.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید در نسخه 1.1 در برخی بخش‌های حساس مانند مدارات تغذیه از خازن‌های جامد ژاپنی (آبی رنگ) استفاده شده است. این در حالی است که در نسخه 2.0 خبری از خازن‌های ژاپنی نیست و در تمامی بخش‌ها فقط از خازن‌های جامد تایوانی (خاکستری رنگ) استفاده شده است. تفاوت عمده خازن‌های ژاپنی نسبت به مدل‌های مشابه تایوانی عمر بیشتر، جریان نشتی کمتر و مقاومت معادل سری (ESR) کمتر خازن‌های ژاپنی می‌باشد.
متد، سیستم تست و بررسی و تحلیل نتایج
-
متد، سیستم تست و بررسی و تحلیل نتایج
علیرغم اینکه نتایج تست‌های نسخه 1.1 این مادربرد را در آرشیو لابراتوار موجود داشتیم به دلیل تغییر پاور، سیستم عامل و نسخه درایورهای تست بد لابراتوار تصمیم بر آن شد تا تمامی تست‌ها برای هر دو مادربرد در شرایطی کاملاً برابر تکرار شوند. تست‌ها همانند روال قبلی بررسی‌های شهر سخت افزار در 3 بخش کارایی، توان مصرفی و اورکلاکینگ ولتاژ پایین انجام شده‌اند.
لازم به ذکر است نتایج تست‌های گیمینگ درج شده در جدول میانگین نرخ FPS در سه وضعیت زیر می‌باشد:
- 1366x768 – NO AA
- 1680x1050 – 2X AA
- 1920x1080 – 4X AA
همچنین در هر دو مادربرد تنظیمات Bios در حالت پیش فرض تنظیم شده‌اند و تنها قابلیت XMP برای ماژول‌های حافظه فعال شده است.
سایر مشخصات سخت افزاری و نرم افزاری سیستم تست بد لابراتوار در جدول زیر درج شده است.
نتایج عملکرد این دو مادربرد نیز در جدول زیر درج شده است.
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید در بخش تست‌های کارایی هیچ گونه تفاوت محسوسی مشاهده نمیشود. با اختلاف بسیار کم در برخی تست‌ها نسخه 1.1 برتر بوده و در برخی دیگر نسخه 2.0. در تست اورکلاکینگ باوجود محدودیت شدید ولتاژ هسته پردازنده در هر دو نسخه این مادربرد (1.2v) نتیجه به دست آمده برای هر دو مدل فوق تحسین برانگیز است. در واقع این نتیجه حتی از رکوردهای ثبت شده در تست اورکلاک دیگر بررسی‌های مادربرد شهر سخت افزار که با ولتاژ هسته 1.25v انجام می‌شود نیز بهتر است.
اما نتایج توان مصرفی به دست آمده به‌خصوص در حالت 100% Load کمی قابل تأمل است. نتیجه برابر در حالت Idle نشان از این دارد که تمامی تمهیدات در نظر گرفته شده برای کنترل توان مصرفی در هر دو مادربرد یکسان است. اما محتمل‌ترین دلیلی که می‌تواند باعث افزایش 11 واتی توان مصرفی در نسخه 2.0 شده باشد پارامتر حرارت قطعات است. به همین دلیل تصمیم بر آن شد که هر دو مادربرد از نظر حرارتی نیز مورد به‌صورت دقیق بررسی شوند.
در تست‌های ما ابتدا با استفاده از ترمومتر دیجیتال و حس‌گرهای کالیبره شده به سنجش حداکثر دمای هیتسینک های تعبیه شده بر روی ماسفت های مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده و چیپست PCH پرداختیم.
اختلاف حداکثر دمای ثبت شده بر روی چیپست PCH هر دو نسخه حدوداً 4 درجه سانتی‌گراد بود. به این صورت که دمای هیتسینک چیپست PCH نسخه 1.1 تا 31c و نسخه 2.0 تا 35c ثبت شد. در واقع به دلیل توان مصرفی بسیار این چیپست (حدوداً 4 وات) حتی هیتسینک کوچک‌تر نسخه 2.0 نیز باعث افزایش دمای محسوس PCH در این مادربرد نشده است.
اما این وضعیت در حرارت هیتسینک های تعبیه شده بر روی ماسفت های مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده صدق نمی‌کند. حداکثر حرارت ثبت شده بر روی هیتسینک های مدار رگولاتور ولتاژ نسخه 1.1 حدوداً 47c سانتی‌گراد بود. این در حالی است که همین حرارت در نسخه 2.0 به 59c درجه سانتی‌گراد نیز رسیده است. اما اختلاف حرارت 12 درجه‌این ماسفت ها چه ارتباطی با افزایش توان مصرفی این مادربرد دارد؟
در تصویر بالا نمودار تغییرات مقاومت ظاهری ماسفت های به کار رفته در مدار رگولاتور ولتاژ این دو نسخه (ON semiconductor NTMFS4C06N) را در برابر دمای JUNCTION یا اتصال گیت و سورس ماسفت ملاحظه می‌کنید. کاملاً مشخص است که با افزایش دما مقاومت ظاهری این ماسفت ها افزایش می‌یابد. این افزایش مقاومت باعث کاهش عبور جریان و افزایش تلفات مصرف انرژی این ماسفت ها می‌شود.
در ادامه با استفاده از نرم افزار CPUID HWMonitor 1.27 نیز به بررسی حرارت قطعات مختلف سیستم در حالت کاملاً Load پرداختیم.
Rev. 1.1
Rev. 2.0
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید در نسخه 2.0 ولتاژ VID هسته پردازنده حداکثر 1.172v بوده است. این در حالی است که همین ولتاژ در نسخه 1.1 حداکثر 1.090v ثبت شده است. همین میزان ولتاژ بیشتر نیز یکی از عوامل افزایش 9 درجه‌ای حرارت پردازنده و افزایش 15 واتی حداکثر توان مصرفی پردازنده در نسخه 2.0 شده است.
اما بگذارید کی بیشتر وارد جزئیات این سناریو شویم. با زیر بار رفتن پردازنده و افزایش جریان مصرفی آن حرارت ماسفت ها رفته‌رفته افزایش می‌یابد. در نسخه 2.0 این مادربرد، به دلیل استفاده از هیتسینک کوچک‌تر دمای ماسفت ها به‌صورت محسوسی بیشتر بالا می‌رود در نتیجه با افزایش مقاومت ظاهری و تلفات انرژی، جریان مورد نیاز پردازنده نیز با محدودیت‌های بیشتر همراه می‌شود. اینجاست که پردازنده برای تأمین جریان مصرفی خود و اجتناب از ناپایداری‌های احتمالی ولتاژ VID را افزایش می‌دهد. این افزایش ولتاژ باعث افزایش توان مصرفی و در نهایت افزایش دمای پردازنده خواهد شد. البته ناگفته نماند که جریان نشتی بیشتر خازن‌های تایوانی به کار رفته در نسخه 2.0 این مادربرد و ESR بیشتر آن‌ها نیز در افزایش تلفات انرژی و افزایش حرارت پردازنده، به‌نوبه خود تأثیرات منفی خود را داشته‌اند.
جمع بندی و سخن پایانی
تصور میکنم آن‌قدر شفاف و بدون پرده در مورد شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو نسخه از مادربرد GIGABYTE P85-D3 صحبت کردیم که نیاز به جمع بندی مفصل و طولانی نباشد. آنچه مشخص است حرکت رو به عقب در کنار حفظ کارایی و پتانسیل اورکلاکینگ در نسخه 2.0 است. در واقع کمپانی گیگابایت سعی کرده تا با حذف و حداقل در نظر گرفتن برخی پارامترها ضمن کاهش قیمت تمام شده در عمل کارایی و عملکرد قابل لمس توسط کاربران عادی را حفظ کند. در واقع تفاوت‌هایی که ما در محیط آزمایشگاهی و کاملاً استاندارد و کنترل شده میان این دو مادربرد پیدا کردیم شاید برای اکثر کاربران ملموس نباشد اما نمی‌توان منکر وجود آن‌ها بود. بهترین تصمیم گیرنده خود شما هستید پس سخن پایانی را نیز به شما می‌سپاریم!
پی نوشت شهر سخت افزار: این مقاله که حاصل دو ماه بحث و تحقیق تیم شهر سخت افزار می باشد، با هدف راه انداختن جوهای تبلیغاتی و مخرب علیه برند گیگابایت یا خوشحالی اشخاصی که طرفدار یا ذی نفع برند خاصی هستند، تهیه نشده و تنها هدف شهر سخت افزار انجام رسالت رسانه ای و آگاهی دادن در جهت بهبود جهت گیری کمپانی های بزرگ در مسائل مربوط به حقوق مشتریست. لذا با هر گونه بحث تبلیغاتی راجع به هر برندی برخورد می گردد.
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت