پس از بررسی مادربردی ارزشمند و جانسخت از ایسوس، مادربردی دیگر از این سازنده به لابراتوار شهر سختافزار راه یافته تا با تست و بررسی، عیار آن را برای بکار گیری در نسل یازدهم پردازندههای اینتل محک بزنیم. در ادامه با بررسی مادربرد ایسوس ROG Strix Z590-E Gaming WIFI همراه ما باشید.
مقدمه
-
مقدمه
مادربردهای پرفروش ایسوس در چند دسته کلی بر اساس اولویت کاربری طبقهبندی میشوند. پیشوند TUF برای مادربردهای با دوام و جانسخت، Prime برای کاربران ساده خانگی و اداری، ROG Maximus برای اورکلاکر ها و ROG Strix برای گیمرها بهکار میرود و محصولات این شرکت را از یکدیگر متمایز میکند. همانطور که از نام مادربرد مورد بررسی میتوان مشاهده کرد، این محصول با اولویت کاربری گیمینگ طراحی و ساخته شده است.مادربرد Strix Z590-E Gaming بر اساس چیپست Z590 اینتل ساخته شده که یک تراشه ردهبالا برای میزبانی پردازندههای خانواده Rocket-Lake به حساب میآید. به لطف بهرهگیری از تراشه Z590 این مادربرد قادر است انبوهی از درگاههای ارتباطی و دخیرهسازی با پشتیبانی از تکنولوژیهای جدید و پر سرعت نظیر WIFI6 و USB 3.2 Gen2x2 را ارائه دهد که برای یک سیستم گیمینگ میتواند بسیار ارزشمند باشد.
پیشنهاد میکنیم مقاله «نگاهی بر پردازندههای نسل یازدهمی و چیپست سری 500 اینتل» را برای آشنایی دقیقتر با این خانوادهی جدید مطالعه فرمایید.
با اینکه در ساخت این مادربرد شرکت ایسوس اولویت را به گیمینگ داده است؛ اما همانطور که از رگهی ROG این مادربرد بر میآید، توانایی اورکلاکینگ بسیار خوبی هم در مادربرد Z590-E Gaming گنجانده شده تا اگر یک اورکلاکر حرفهای هم هستید، هیچ کمبودی احساس نکنید. احتمالاً تا اینجای کار مادربرد ROG Strix Z590-E Gaming حسابی توجه شما دوستداران سختافزار را به خود جلب کرده است؛ پس بدون فوت وقت به سراغ جعبهگشایی و نگاهی نزدیکتر به این مادربرد میرویم.
بستهبندی و محتویات جعبه
-
بستهبندی و محتویات جعبه
جعبه این محصول اگرچه از نظر کیفیت و ابعاد مانند مادربردهای ردهبالای سری ROG یعنی Maximus نیست، اما ترکیب رنگی مشابهی دارد. مشکی و قرمز برای رعایت اصالت جمهوری گیمرها و کمی رنگ بنفش برای متمایز کردن آن از دیگر محصولات مشابه سری Strix به کار گرفته شده است.
پشت جعبه به توضیح مشخصاتِ درگاهها و سختافزارهای مورد پشتیبانی اختصاص یافته و چند مورد از تکنولوژیهای خاص این مادربرد شامل موارد زیر درج شده است:
- 14+2Powe Stages مدار رگولاتور 16 فاز متشکل از ماسفتهای مجتمع
- M2 Heatsinks خنککنندههای زیبا و اختصاصی برای هریک از اسلاتهای M2
- Integrated VRM & I/O Heatsink خنککننده مدار رگولاتور ولتاژ و کاور پنل پشتی به صورت یکپارچه
- BIOS Flashback & Clear CMOS Button تعبیه کلید اختصاصی برای دو عمل بازنشانی بایوس و پاک کردن حافظه CMOS
با باز کردن جعبه نگاهی به محتویات درون آن میاندازیم.
لوازم جانبی همراه این مادربرد کمی متفاوت و کاربردیتر از سایر محصولات مشابه به نظر میرسد. آنتن شبکه بیسیم، چهار کابل ساتا، یک فن کوچک برای افزودن به خنککننده مدار رگولاتور ولتاژ و یک پایه Anti-Sag برای جلوگیری از خم شدن کارتهای گرافیک سنگین از لوازم جانبی اصلی همراه این مادربرد هستند.
دیسک راهانداز، دفترچه راهنما، جاکلیدی ROG، مجموعهای از برچسبهای زیبایی، زیپهای پلاستیکی برا مدیریت کابلها و پیچ به همراه پایه برای نصب حافظههای M2 از دیگر لوازم جانبی این مادربرد هستند که درون جعبه قرار گرفته اند.
این مادربرد در زمان نگارش بررسی، حدود 380 دلار قیمت دارد و از این نظر جزء مادربردهای گرانِ میانرده طبقهبندی میشود. لوازم جانبی همراه قابل قبول و کاربردی است و جای چندانی برای گلایه باقی نمیگذارد.
مشخصات فنی و نمای ظاهری
-
مشخصات فنی و نمای ظاهری
یکی از ویژگیهای اصلی قطعات گیمینگ امروزی، طراحی ظاهری و ترکیب رنگی مناسب برای هماهنگی با سایر قطعات درون کیس است.بیشتر سطح این مادربرد مشکی پوش بوده و کمی خاکستری روی هیتسینکها کشیده شده است.
بخشهای رنگی روی هیتسینک چیپست و کاور پنل پشتی طلقهای شفاف هستند که نسبت به زاویهی تابش نور رنگهای مختلفی در طیف سبز تا بنفش تولید میکنند. اما در تاریکی درون کیس چندان رنگی نیستند و نور RGB زیر آنها اصلیترین منبع تولید نور رنگی برای این دو بخش به حساب میآید.
حتی پشت مدار چاپی نیز خالی از جزئیات نیست و نشان ROG به همراه یک موج روی آن کشیده شده است. از نظر ابعاد این مادربرد در استاندارد ATX قرار میگیرد و طول و عرض آن به ترتیب 30.5cm x 24.4cm است. همچنین بخش کامپوننتهای صوتی نیز از ایزولاسیون اختصاصی بهره میبرد.
همانطور که گفته شد بخشهای رنگی روی مادربرد در محیط تاریک چندان درخشان نیستند و تنها رنگ نورهای RGB به چشم میآید. سه ناحیه روی مادربرد که به نورپردازی RGB مجهز شدهاند نیز در تصویر بالا مشخص شده است.
یک کانکتور RGB 12v و سه کانکتور Addressable RGB 5v نیز برای اتصال و همگام سازی سایر لوازم مجهز به نورپردازی و نوارهای نورانی مختلف و تکمیل سیستم نورپردازی، در لبه بالا و پایین برد قرار گرفته اند.
این قطعه فلزی روی هیتسینکهای مدار رگولاتور ولتاژ احتمالاً توجه شما را نیز جلب کرده است. این قطعه پایه نصب فن برای کمک به خنکسازی بهتر مدار رگولاتور ولتاژ است که صورت نیاز میتوان از آن استفاده کرد.
این قطعه با یک پیچ کوچک به کنار هیتسینک VRM متصل میشود و در صورتی که به آن نیاز ندارید، برای زیبایی بیشتر میتوانید آن را جدا کنید.
لازم به ذکر است با توجه به قدرت بالای مدار رگولاتور ولتاژ این مادربرد (که در بخش بعدی به شرح آن میپردازیم) و هیتسینکهای تنومند تعبیه شده برای خنکسازی کامپوننتهای این مدار، شرایطی که نیاز به استفاده از این فن باشد، کمی دور از ذهن به نظر میرسد.
این مادربرد علاوه بر چهار LED کوچک که به صورت خلاصه وضعیت پردازنده، رم، کارت گرافیک و بوت سیستم را گزارش میکنند، برای عیبیابی دقیقتر به سون سگمنت هم مجهز است تا از طریق کدهای اعلان وضعیت، جزئیات بیشتری در اختیار کاربر قرار دهد.
این مادربرد دارای 4 اسلات DIMM است و توانایی پشتیبانی از حداکثر 128GB حافظه رم DDR4 به صورت Dual Channel در سرعت استاندارد 2133/2400/2666/2800/2933/3200 مگاهرتز را دارد.
بیشینه سرعت پشتیبانی شده حافظههای رم نیز بر اساس مشخصات اعلام شده توسط ایسوس برای این مادربرد، به عدد فوقالعاده 5333 مگاهرتز میرسد که از طریق فعالسازی پروفایل XMP یا اورکلاک قابل دسترسی است.
این مادربرد تنها سه اسلات PCIe X16 برای اتصال کارتهای افزودنی دارد. دو اسلات اول که با استیل ضد زنگ مقاوم سازی شدهاند، پهنای باند خود را مستقیماً از پردازنده دریافت میکنند و توانایی ارائه سرعت به ترتیب X16 و X8 را دارند. این دو اسلات در صورتِ استفاده از پردازندههای نسل یازدهم، پهنایباند PCIe 4.0 برای این دو اسلات در دسترس خواهد بود. اسلات سوم نیز پهنایباند PCIe 3.0 4X خود را از چیپست Z590 دریافت میکند.
در لوازم جانبی پایه ضد خم شدگی (Anti-Sag) را مشاهده کردید. در تصویر بالا حداکثر ارتفاع این قطعه خوش ساخت را برای قرار گرفتن زیر کارت گرافیک و تحمل وزن آن برای جلوگیری از خم شدن مشخص شده است. البته در نظر داشته باشید استفاده از این قطعه ارتباط مستقیمی با کیس شما از نظر ابعاد و داشتن محفظه پاور (PSU Shroud) دارد.
پورتهای ذخیرهسازی در این مادربرد شامل 6 پورت SATA 6Gb/s (با توانایی پشتیبانی از آرایههای RAID 0,1,5,10) و چهار پورت M2 که میان اسلاتهای PCI Express قرار گرفتهاند، میشود.
اسلات M2 که زیر سوکت پردازنده قرار دارد پهنایباند خود را مستقیماً از پردازنده نسل یازدهم دریافت میکند. پردازندههای نسل دهمی اینتل به دلیل تعداد کمتر مسیرهای PCIe توانایی آدرس دهی به این اسلات x4 را ندارند و عملاً این اسلات تنها با پردازندههای Rocket Lake قابل استفاده است.
اسلات میانی M2 از نظر نسخه PCIe قابل ارائه، وابسته به نوع پردازنده است و با استفاده از پردازندههای نسل یازدهم، پهنایباند PCIe 4.0 X4 و در نسل دهم، PCIe 3.0 X4 را ارائه میدهد.
دو اسلات M2 آخر نیز که در کنار هم قرار گرفتهاند منشعب از پهنایباند چیپست Z590 هستند و یکی، از حافظههای PCIe و SATA تا حداکثر طول 80mm و دیگری تنها از حافظههای PCIe تا حداکثر طول 110mm پشتیبانی میکند.
مکانیزمی که در مادربرد Z590-Plus مشاهده کردید در این مادربرد نیز به کار گرفته شده و دیگر نیازی به استفاده از پیچهای کوچک نیست و تنها با گردش این قفل پلاستیکی میتوان حافظه M2 را در جای خود ثابت کرد.
در سطح برد انواع کانکتورهای رایج برای اتصال به پنل جلوی کیس تدارک دیده شده است. کانکتور مربوط به اتصالات صدا، دو کانکتور 10 پین USB2، یک کانکتور 20 پین USB3.2 Gen1 و یک کانکتور USB3.2 Gen2x2 با پشتیبانی از USB Type-C در کنار یک کانکتور Thunderbolt 4 در لبهی سمت راست و پایین مادربرد قرار گرفتهاند.
این مادربرد هشت Fan Header چهار پین نیز دارد که در سطح برد برای اتصال راحت از هر نقطهای توزیع شدهاند. میان این کانکتورها یک کانکتور به پمپ خنککنندههای AIO و یک کانکتور به پمپ خنککنندههای مایع سیکل باز با توان بالا اختصاص یافته است.
این مادربرد مجموعه کاملی از درگاههای ارتباطی را روی پنل پشتی ارائه میدهد که با توجه به داشتن تنها 3 اسلات PCIe، تا حدودی شما را از نصب کارتهای افزودنی شبکه یا USB بینیاز میکند.
روی پنل پشتی این مادربرد به ترتیب از سمت چپ خروجیهای تصویر HDMI و DisplayPort، دو پورت USB 2.0، کلیدهای ClearCMOS و BIOS Flashback، چهار پورت USB 3.2 Gen1، سه پورت USB 3.2 Gen2 (دو پورت Type-A قرمز و یک پورت Type-C)، دو پورت RJ-45 شبکه 2.5G، یک پورت USB 3.2 Gen2x2 Type-C، دو پورت برای اتصال آنتن شبکه بی سیم (WiFi و Bluetooth) و مجموعه خروجی صدای 7.1 کاناله توسط جکهای 3.5mm آنالوگ و S/PDIF Optical خروجی صدا قرار گرفتهاند.
همچنین این مادربرد به I/O Shield ثابت نیز مجهز است که از اتلاف وقت به دلیل فراموشی نصب این کاور جلوگیری میکند.
سیستم خنککننده و مدار رگولاتور ولتاژ
-
سیستم خنککننده و مدار رگولاتور ولتاژ
با باز کردن تمامی کاورها و خنک کنندههای نصب شده بر روی برد به بررسی دقیق کامپوننتهای استفاده شده و وضیعت سیستم خنک کننده در این مادربرد میپردازیم.
طراحی جدید ایسوس که پیش از این در مادربردهای اماسآی نیز مشاهده کردیم و مورد تحسین ما نیز قرار گرفته بود؛ استفاده از هیتسینک VRM و امتداد آن برای استفاده به عنوان کاور پنل پشتی است.
هیتسینک مدار رگولاتور ولتاژ دو بلاک مجزای آلومینیومی است که توسط یک لوله انتقال حرارت به هم متصل شده اند. این دو مجموعه در کنار هم توانایی بسیار بالایی در جذب و دفع گرما به دلیل برخورداری از جرم زیاد و سطح تماس وسیع دارند. پدهای حرارتی نیز در دو سطح مختلف برای تماس با ماسفت و چوکهای مدار رگولاتور ولتاژ و دفع گرمای آنها قرار گرفتهاند.
خنک کننده چیپست Z590 یک قطعه آلومینیومی به همراه پد حرارتی است که دفع گرما از این تراشه کم مصرف را بر عهده دارد.
خنککننده حافظههای M2 نیز از هیتسینکهای ساده به همراه پد حرارتی تشکیل شده است.
در تصویر بالا نمایی کلی از ورودی و اجزای مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده را مشاهده میکنید. در این مادربرد جریان مورد نیاز پردازنده از یک کانکتور E-ATX 8pin و 4pin تامین شده و سیستم VRM، تنظیم و تصفیهی این ورودی را انجام میدهد.
مدار رگولاتور ولتاژ این مادربرد از نوع 1+2+14 فاز بوده که 14 شریان وظیفه تامین ولتاژ و جریان مورد نیاز پردازنده (VCC) را بر عهده دارند، 2 شریان، ولتاژ و جریان مورد نیاز پردازنده گرافیکی داخلی پردازنده (VCCGT) را تامین میکنند و یک شریان پاسخگوی نیاز به ولتاژ و جریان مورد نیاز کنترلرهای داخلی پردازنده (VCCSA) است.
محفظه فلزی کوچکی که دور کانکتور 8pin قرار دارد، توسط ایسوس ProCool II نام گرفته است. در این قابلیت پینهای 12v دارای مقاومت الکتریکی کمتری هستند و با ضخامت بیشتر، اتصال پایدارتری را برقرار میکنند. محفظه فلزی احاطه کننده کانکتور نیز به مقاومت بهتر بدنه پلاستیکی و دفع گرما در اثر عبور جریان بالا کمک میکند.
این مجموعه تحت کنترلر PWM جدید شرکت Renesas و مدل ISL69269 مدیریت میشود. اطلاعات دقیق این کنترلر اگرچه هنوز به صورت عمومی منتشر نشده، اما با توجه به تعداد فازهای موجود میتوان دید که به صورت 1+2+7 به ترتیب بخشهای VCCGT، VCC و VCCSA را مدیریت میکند.
تمامی ماسفتهای به کار رفته برای بخشهای Vcore، Vigp و Vsa از Smart Power Stage های شرکت Texas Instruments هستند. این ماسفتها از مدل CSD59880RWJ بوده که به طور اختصاصی، به سفارش ایسوس توسط Texas Instruments ساخته میشوند و توان تحمل حداکثر 70A جریان به صورت ممتد را دارند.
مدار رگولاتور ولتاژ این مادربرد میانرده برای بخش Vcore، قادر به تأمین حداکثر 980A شدت جریان است که بسیار بیشتر از شدت جریان مورد نیاز برای شرایط Extreme Overclocking پردازندههای نسل یازدهم به حساب میآید.
با توجه به بازدهی حدود 95% این ماسفتها در محدوده 30A میتوان گفت این مدار حتی بدون هیتسینک یا خنککننده خاصی هم میتواند به راحتی از پس پردازندهای مانند 11700K و حتی 11900K برآید.
برای شرایط Extreme Overclocking نیز میتوان روی این مادربرد و مدار رگولاتور ولتاژ قدرتمندش حساب کرد و با جابهجایی جامپری که در تصویر میبینید (CPU_OV) محدوده اعمال ولتاژ برای پردازنده را در بایوس مادربرد افزایش دهد.
جریان و ولتاژ اسلاتهای رم نیز از یک مدار رگولاتور تک فاز متشکل از ماسفتهای 4C010N ساخت ON Semi و کنترلر APW8723 تشکیل شده است که به راحتی میتوانند نیاز اندک حافظههای DDR4 را تأمین کنند.
سیستم صوتی
-
سیستم صوتی
راهکار ایسوس برای ایجاد یک سیستم صوتی با کیفیت برای این مادربرد، کنار هم قرار دادن با کیفیتترین تراشههای صوتی موجود بوده است. استفاده از Codec صوتی جدید شرکت Realtek مدل ALC 4080 زیر پوشش EMI و آمپلی فایر SV3H712 ساخت Savitech در کنار خازنهای طلایی Nichicon و ایزولاسیون PCB برای بخش سیستم صوتی، یک راهکار ارزشمند و خوشصدا را برای این مادربرد به وجود آورده است.
سیستم صوتی با کیفیت این مادربرد میان رده نیز با مجهز شدن به تکنولوژی جدید ایسوس به نام Two-way AI Noise Cancelation که یک سیستم هوشمند است، یک گام فراتر رفته و قادر است مکالمات شما را در Skype یا Discord به شکل قابل توجهی بهبود بخشد.
این تکنولوژی با بهره گیری از Deep-Learning (یادگیری عمیق) چند صد میلیون نمونه، مکالمات را از نویز تفکیک میکند و قادر است صداهای آزار دهنده را از مکالمات، چه در دریافت از طرف مقابل و چه در ارسال از سوی شما کاهش دهد. برای شنیدن نمونهای از تأثیر این تکنولوژی، مادربردهای مورد پشتیبانی و نحوهی استفاده از آن به این لینک مراجعه کنید.
مهمترین تراشهها و کنترلرها
-
مهمترین تراشهها و کنترلرها
تراشه جدید و ردهبالای اینتل برای نسل یازدهم پردازندههای خود Z590 نام دارد. این چیپست 24 مسیر PCIe 3.0 به طور مستقل ارائه میکند و از نسل نوین USB با پهنایباند 20Gbps با نام USB 3.2 Gen2x2 در کنار درگاههای ذخیرهسازی و تکنولوژیهای مرتبط اینتل مانند IRS ،IOM و همچنین آخرین نسلِ ماژولهای شبکه بیسیم با استاندارد WiFi 6 پشتیبانی میکند.
تراشهی جدید I225-V اینتل با 2.5 برابر سرعت بیشتر نسبت تراشههای رایج 1Gb برای دو درگاه شبکه این مادربرد در نظر گرفته شده است. این قطعه دارای توان مصرفی حدود 2w است و از مهمترین خصوصیات آن میتوان به کاهش بار پردازش شبکه بر روی پردازنده مرکزی (CPU) و افزایش محسوس توان عملیاتی پروتکلهای TCP و UDP در این تراشه در مقایسه با تراشههای شبکه سایر تولیدکنندگان اشاره کرد.
همچنین این مادربرد به یک ماژول شبکه ساخت اینتل مدل AX201 نیز مجهز شده است که گواهی Wi-Fi 6 دارد و از باندهای 2.4 و 5GHz و 6GHz پشتیبانی میکند. این ماژول قادر است حداکثر پهنایباند 2.4Gbps را با رمزنگاری WPA3 فراهم آورد. این ماژول در کنار Wi-Fi یک Bluetooth نسخه 5.2 نیز همراه خود دارد که نسبت به نسخه قبلی خود تا 4 برابر بُرد بیشتر و دو برابر سرعت بالاتری ارائه میکند.
تراشههایی که در تصویر مشاهده میکنید سوییچها و Re-Driverهای پهنایباند PCIe با پشتیبانی از استاندارد نسخه چهارم هستند که پهنایباند PCIe 4.0 پردازنده را میان دو اسلات اول PCIe X16 و M2 توزیع میکنند.
BIOS و نرمافزارهای کاربردی
-
BIOS و نرمافزارهای کاربردی
در این بخش به معرفی اجمالی بایوس و برخی از کاربردیترین نرمافزارهای همراه این مادربرد میپردازیم.ASUS UEFI BIOS Utility
یکی از مهمترین قابلیتهای یک مادربرد علاوه بر تجهیزات سختافزاری داشتن بایوس کاربرپسند و کاربردی است. از دیرباز مادربردهای ایسوس در این زمینه سرآمد مادربردهای دیگر بودهاند که با بهینهسازیهای روزافزون این برتری به نقطه اوج خود رسیده است. بایوس UEFI این مادربرد در دو حالت EZ Mode و Advanced وجود دارد که در صفحه EZ Mode به صورت تصویری نمایی کلی از وضعیت سیستم در دسترس است و تنظیمات پایهای مانند فعال کردن پروفایل XMP یا اولویت بندی درایوهای بوت با Drag & Drop ماوس انجام میشود.در بخش Advanced انبوهی از تنظیمات سیستم، مانیتورینگ قطعات، اورکلاکینگ و پیشنهادهای هوش مصنوعی مادربرد برای اعمال تغییرات در صورت اورکلاکینگ را مشاهده میکنید که با وجود متعدد بودن گزینهها، دستورالعملها و راهنماییهای آورده شده در زیر صفحه شما را به راحتی در انتخاب گزینهها همراهی میکند.
بخش جدید و بسیار مفیدی که به تازگی به بایوس مادربردهای ایسوس اضافه شده است نرمافزار تست MemTest86 از مجموعه نرمافزارهای تست و بنچمارک شرکت PassMark است که میتواند برا عیبیابی و دریافت اطلاعات مفید از پردازنده و حافظههای رم به کار گرفته شود.
سایر بخشهای بایوس این مادربرد را میتوانید در آلبوم تصاویر زیر مشاهده کنید:
Dual Inteligent Processors 5
این نرمافزار یک مجموعه تمام و کمال برای مدیریت و پایش هر چیزی است که به مادربرد متصل میشود. وضعیت پردازنده، مدار رگولاتور ولتاژ، توان مصرفی، وضعیت خنککننده و اورکلاک از جمله ابزارهای مرتبط با پردازنده است. تعیین و مدیریت سرعت فنها، وضعیت حافظههای رم، پاکسازی سیستم و افزایش سرعت برنامه نیز از دیگر کارآییهای این مجموعه است که تصاویر بخشهای مختلف آن را میتوانید در آلبوم زیر مشاهده کنید:ASUS Aura Synce
نرمافزار مدیریت نورپردازی ایسوس AuraSynce نام دارد که از طریق آن میتوانید به تغییر رنگها و جلوههای نورپردازی مادربرد خود بپردازید.در دو تصویر بالا نمونهای از نورپردازی این مادربرد را مشاهده میکنید. در آلبوم زیر نیز میتوانید بخشهای مختلف نرمافزار کنترل کننده سیستم نورپردازی مادربردهای ایسوس به نام AuraSynce را مشاهده فرمایید:
GameFirst VI
این نرمافزار میتواند با اولویت بندی بستههای داده روی شبکه در برخی موارد، میزان تأخیر یا Packet Loss را کاهش دهد. همچنین این نرمافزار ابزاری کامل برای مشاهده و پیگیری ترافیک مصرفی نرمافزارهای مختلف است. در آلبوم زیر میتوانید تصاویری از بخشهای مختلف این نرمافزار را مشاهده کنید:RAMCache III
این نرمافزار قادر است بخشی از حافظه رم را به صورت یک درایو مجازی برای استفاده به عنوان یک فضای پرسرعت ذخیره داده تغییر دهد. در تصویر زیر میتوانید تصاویری از بخشهای مختلف این نرمافزار را مشاهده کنید: متد و سیستم تست
-
متد و سیستم تست
تستهای این قطعه را بهطور کلی به چهار بخش تستهای کارایی، توان مصرفی، حرارتی و اورکلاکینگ تقسیم کردهایم. برای مقایسه نتایج نیز از آرشیو نتایج موجود در لابراتوار استفاده کردیم. مشخصات قطعات، درایورها و سیستم عامل استفاده شده در سیستم تست در این بررسی به شرح زیر است:لازم به ذکر است در تمامی پلتفرمها تنظیمات Bios در حالت پیش فرض تنظیم شدهاند، در پلتفرم کنونی نیز تنها قابلیت XMP برای ماژولهای حافظه فعال شده است. در تصاویر زیر میتوانید از نگاه نرم افزار CPU-Z مشخصات و تنظیمات سیستم را ملاحظه کنید:
تستهای مدیریت مصرف انرژی
-
تستهای مدیریت مصرف انرژی
در این بخش توان مصرفی کل سیستم را (توان مصرفی از برق شهر توسط پاور سیستم) توسط دستگاه وات متر دیجیتال در وضعیت با کارت گرافیک مجزا در دو حالت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و در حالت Load کامل CPU و GPU (بهواسطه 15 دقیقه اجرای تست PowerMAX) اندازه گیری کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:اگرچه به طور کلی با پلتفرمی پر مصرف روبهرو هستیم، اما مادربرد مورد بررسی با توجه به نورپردازی گستردهتر و امکانات بیشتر که تعداد کنترلرها و تراشههای بیشتری هم به خدمت گرفته میشود، مصرف انرژی حالت بیکاری و تحت استرس بیشتری نسبت به نمونه دیگر Z590 دارد.
تستهای حرارتی
-
تستهای حرارتی
در این تست نیز حرارت متصاعد شده از داغترین نقطه هیتسینکها و قطعات مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده (CPU VRM) و هیت سینک چیپست Z590 را بهوسیله ترمومتر مادون قرمز و حرارت هسته CPU را نیز بهوسیله نرم افزار HWMonitor در دو وضعیت Idle (ا15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و Load کامل CPU و GPU (بهواسطه 15 دقیقه اجرای تست PowerMAX) اندازه گیری و ثبت کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:در حالت Idle به دلیل ظرفیت جذب و دفع بالای گرما توسط هیتسینکها، اعداد بسیار خوبی برای PCH و VRM ثبت میشود.
نتایج عالی حالت Idle، در حالت Full Load نیز ادامه پیدا میکند و نشان میدهد مدار رگولاتور ولتاژ این مادربرد در شرایط استاندارد و بدون اورکلاکینگ، گرمای بسیار کمی تولید میکند و هیتسینکهای بزرگ با سطح تماس وسیع به راحتی این گرمای تولید شده را دفع میکنند.
تست پهنای باند و Latency حافظه توسط نرمافزار AIDA64
-
تست پهنای باند و Latency حافظه توسط نرمافزار AIDA64
تست پهنای باند حافظه از جمله تستهایی است که نتایج آن کاملاً به وضعیت سیستمعامل، فرکانس و معماری ساخت پردازنده و کنترلر حافظه، Bios هوشمند در انتخاب بهترین و عین حال پایدارترین تایمینگ های اصلی و Advanced و پیکربندی و فرکانس ماژولهای حافظه و State های مختلف مدیریت مصرف انرژی وابسته است. تستهای CPU-Z
-
تستهای CPU-Z
یکی از معروفترین نرمافزارهای نشان دهنده مشخصات سختافزار در سالهای اخیر، به یک ماژول بنچمارک بر اساس پردازشهای تک و چند رشتهای نیز مجهز است. تست این نرمافزار که بر اساس دستورات SSE2 پایه ریزی شده است میتواند معیار مناسبی از عملکرد پردازنده در پردازشهای تک و چند رشتهای ارائه دهد. تستهای 3DMARK 13
-
تستهای 3DMARK 13
سری نرمافزارهای 3DMark کمپانی Futuremark از سال 1999 تا حال، بدون شک یکی از محبوبترین و معتبرترین نرمافزارهای تست کارایی کارتهای گرافیک بودهاند. 3DMARK 13 آخرین نسخه از نرمافزارهای تست و محک کارتهای گرافیک کمپانی FutureMark هست. تستهای این نرم افزار مبتنی آخرین API کمپانی Microsoft یعنی DirectX 12 بوده و از آخرین ویژگیهای واقعگرایانه تصویر در این API نظیر Tessellation، Compute shaders و Multi-threading پشتیبانی میکند. منحصر به فردترین ویژگی نتایج تستهای این 3 نرم افزار ایزوله بودن نتایج تستهای GPU و CPU هست که نتایج تستهای هر یک از قطعات نامبرده شده را نسبت به دیگری متمایز میکند. تست Cinebench R20
-
تست Cinebench R20
ماهیت تست Cinebench درواقع مبتنی بر شبیه ساز نوعی نرم افزار سینمای 4 بعدی هست که بیشتر در استودیوهای ساخت پویانماییهای 3 بعدی استفاده میشود. در این تست تمامی توانایی پردازنده برای ترسیم یک صحنه 3 بعدی با تمام ویژگیهای واقعگرایانه تصویر به کار گرفته میشود. تستهای مرورگر وب
-
تستهای مرورگر وب
بدون شک بخش زیادی از ما زمان زیادی را در روز صرف گشت و گذار در وبسایتهای مختلف میکنیم. در این میان وبسایتهایی هستند که با توجه به نوع طراحی و محتوایشان میتواند خروجی دادههای یک نرمافزار بوده و از محتوای پیچیدهی کدهای اسکریپت یا شبیهسازیهای گرافیکی و ... برخوردار باشند.در این بخش تستهای JetStream2 که مجموعهای از کتابخانههای مختلف کدهای JavaScript است و تست CanvasMark که بر اساس شبیه سازی دو بعدی و سه بعدی از کدهای HTML5 طراحی شده را روی مرورگر Google Chrome مورد تست و بررسی قرار دادیم.
تستهای CrystalDiskMark
-
تستهای CrystalDiskMark
CrystalDiskMark با شبیهسازی Transfer فایل در چند Block Size مختلف، دو الگوریتم مختلف (Sequential و Random) و بهصورت Multi Queues & Threads/Single یکی از معتبرترین نرم افزارهای سنجش کارایی تمامی تجهیزات ذخیرهسازی (حتی تجهیزات قابل حمل) محسوب میشود.اگرچه این تست به تنهایی تمام ابعاد کارایی حافظه M2 را نشان نمیدهد، اما در زمان انجام تست به دلیل برخورداری از Re-Driverهای PCIe نوسانات کمتری را نسبت به نمونه دیگر Z590 ثبت میکرد.
تستهای PCMARK 10
-
تستهای PCMARK 10
در این سری نرمافزارهای Benchmark کارایی کلی سیستم بر اساس تستهای Single-thread و Multi-thread مانند نمایش و ویرایش عکسهای دیجیتال، پخش و ویرایش انواع مختلف موزیک و ویدئو، پخش تصاویر 3 بعدی مانند انواع گیم، جابهجایی اطلاعات بین تجهیزهای مختلف، شبیه سازی نرمافزاری امنیتی، رمزگشایی صفحات وب و ... محک زده میشود. با توجه به همپوشانی برخی از تستهای این نرمافزار با سایر تستهای کارایی انجام شده، تنها به امتیازات حاصل از سه بخش کار با اکسل، ویرایش عکس و ویرایش ویدیو بسنده کردیم.همانطور که در بیشتر تستهای کارایی مشاهده کردید، از نظر کارایی عمومی و تستهای پردازشی تفاوت چندانی میان دو مادربرد Z590 وجود ندارد و در محدوده خطا، کارایی مشابهی ارائه میکنند.
تستهای SPECviewperf
-
تستهای SPECviewperf
این نرمافزار تست بسیار معروفی برای شبیهسازی محیط نرمافزارهای مهندسی و طراحی حرفهای مانند 3DsMAX است که بر اساس اجرای صحنههای از پیش تعیین شده فعالیت کاربر در این نرمافزارها را شبیهسازی و بر اساس سرعت اجرا و مدت زمان پاسخگویی سیستم، به آن امتیاز میدهد.معیار اصلی این نرمافزار سنجش سرعت کار در محیط نرمافزار است و نه سرعت رندر یا پردازش نهایی که با توجه به بهینه نبودن محیط Viewport بیشتر نرمافزارهای مدل سازی، میتواند معیار مناسبی از عملکرد سیستم در نرمافزارهای طراحی و مهندسی ارائه دهد. با توجه به فراگیرتر بودن نرمافزارهای 3DsMAX، CATIA و SolidWorks میان کاربران تنها به تست این سه نرمافزار در رزولوشن 4K اکتفا کردیم.
تست Video Transcoding توسط Handbrake
-
تست Video Transcoding توسط Handbrake
این نرم افزار یکی از بهترین و معتبرترین تستهای سنجش کارایی سیستم در پخش و تبدیل فایلهای ویدئویی به فرمتهای مختلف به شمار میرود. پشتیبانی از مدرنترین تکنولوژیها و پربازدهترین الگوریتمها جهت تبدیل قابلهای ویدئویی با بالاترین سرعت و در عین حال باکیفیتترین حالت ممکن از مهمترین ویژگیهای این نرم افزار محسوب میشود.در نرم افزار Handbrake از توان CPU برای تبدیل یک فایل ویدئویی باکیفیت 2160p با فرمت MP4 و کمک AVC1 با حجم 1.2GB به استاندارد ویدئویی از پیش تعریف شده با رزولوشن 1920x1080 استفاده شده است. در این تست زمان انجام پروسه به ثانیه ثبت شده است و مسلماً هر چه این فرآیند زودتر تکمیل شود پلتفرم مورد نظر کارایی بهتری در این تستها داشته است.
تستهای Zip/Unzip با 7-Zip
-
تستهای Zip/Unzip با 7-Zip
فرآیند Zip و یا Unzip کردن اطلاعات همیشه جزو یکی از کاربردیترین و در عین حال معمولترین کارهایی است که استفاده کنندگان از کامپیوترهای شخصی در طول روز با آن سر و کار دارند. از جمله معروفترین و شناخته شده ترین نرمافزارهای این امر 7-Zip هست که همواره خود را همگام با ارائه آخرین فناوریهای سختافزاری بروز نگاه میدارد تا بهترین کارایی ممکن را از خود ارائه دهد. این نرم افزارها دارای یک بخش Benchmark Tool مستقل میباشد که نتایج به دست آمده در این قسمت در نمودار زیر درج شده است. تست رندرینگ با Blender
-
تست رندرینگ با Blender
نرمافزار Blender به دلیل کارایی فوقالعاده موتور رندرهای داخلی از جمله Cycles و استفاده بهینه از توانایی پردازندههای گرافیکی در سرعت بخشیدن به فرآیند رندر صحنههای دو بعدی و انمیشن مشهور شده است. این نرمافزار همچنین به دلیل داشتن رابط کاربری ساده و پرسرعت برای مدلسازی و طراحی، به یک مجموعه کاربردی و پرطرفدار برای بازیسازان و انیمیشن سازان تبدیل شده است. به کمک موتور رندر Cycles یک صحنه از پیش طراحی شده، با اندازهگیری زمان مورد نیاز برای رندر کامل این صحنه توسط پردازنده، به تست و مقایسه قدرت پردازشی پردازندههای مختلف میپردازیم. تست رندرینگ با V-Ray
-
تست رندرینگ با V-Ray
موتور رندر V-Ray بنام ترین موتور رندر میان طراحان به حساب میآید. این موتور رندر که از انبوهی از نرمافزارهای مشهور مدلسازی چون مجموعه AutoDesk و Cinema4D و... پشتیبانی میکند، میتواند صحنههای طراحی شده را به کمک پردازش Biased و UnBiased Raytracing به تصاویر تقریباً واقعی تبدیل کند. به تازگی نرمافزاری اختصاصی از سوی Chaos Group سازنده این موتور رندر، برای تست کارایی CPU و GPU عرضه شده است که به کمک اندازهگیری مسیرهای نورانی در مدت یک دقیقه مقیاسی برای اندازهگیری توان سختافزار ارائه میکند.همانطور که گفته شد در تستهای پردازشی، اختلاف دو مادربرد مختلف Z590 در محدوده خطا قرار میگیرد و کارایی تقریباً یکسانی را از پردازنده 11700K ارائه میکنند.
تست Startup-Time
-
تست Startup-Time
یکی از اطلاعات مفید و کاربردی که در مورد وضعیت عمومی یک سیستم میتوان داد، مدت زمان مورد نیاز برای بوت سیستم و بارگذاری ویندوز و آماده به کار بودن آن است. در نتیجه این تست المانهایی مانند سرعت سلف تست بایوس، سرعت خواندن، پردازش و بارگذاری ویندوز و نرمافزارهای اولیه توسط سختافزار دخیل هستند. در این بخش زمان مورد نیاز از لحظه فشار دادن کلید "روشن" روی کیس در حالت Cold Boot تا لحظه ورود به ویندوز را اندازه گیری شده است.با وجود تجهیزات بیشتر این مادربرد نسبت به نمونه TUF، سرعت Self-Test بایوس سریعتر بوده و تقریباً هفت ثانیه زودتر سیستم آماده به کار میشود.
تست بازی Shadow of the Tomb Raider
-
تست بازی Shadow of the Tomb Raider
ماژول بسیار کامل و دقیق بنچمارک این بازی به ما اجازه میدهد تا کارآیی پردازنده و کارت گرافیک را به صورت مجزا یا ترکیبی مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به محدودیت توانایی کارت گرافیک GTX 1080 مورد استفاده در تستبد شهر سختافزار، سعی کردیم تأثیر محدودیت کارت گرافیک را در این تست به حداقل برسانیم و تنها نتایج فریمهای رندر شده توسط پردازنده را در نمودار قرار دهیم. تست بازی Horizon Zero Dawn
-
تست بازی Horizon Zero Dawn
این بازی یکی از عناوین جدید مبتنی بر DirectX12 است که در سبک نقش آفرینی و جهان باز است. این بازی که ابتدا برای کنسول پلیاستیشن4 عرضه شد، پس از چند سال پا به دنیای PC نیز گذاشت تا گرافیک خیرهکننده و روند داستانی بازی برای گیمرهای غیر کنسول نیز قابل تجربه باشد. این بازی نیز به یک ماژول کامل بنچمارک گیری مجهز است که میتواند علاوه بر اندازهگیری فریمهای تولید شده توسط پردازنده و کارت گرافیک به صورت مجزا، بر اساس کارایی کلی سیستم و ترکیبی به آنها امتیاز دهد که میتواند با توجه به محدود بودن توان کارت گرافیک GTX 1080 در بازیهای جدید معیار مناسبی از مقایسه سیستمهای مختلف ارائه دهد. تست بازی Civilization VI
-
تست بازی Civilization VI
این بازی در آخرین بسته الحاقی خود که Gathering Storm نام دارد، به یک ماژول پیشرفته و سنگین تست و بنچمارک سختافزار مجهز شده است. تست هوش مصونی این بازی با قرار دادن 16 نژاد مختلف و شبیه سازی حرکات هر نژاد در 5 نوبت متوسط زمان مورد نیاز برای پردازش هر نوبت را اندازهگیری میکند و با توجه به پردازشهای گرافیکی، استفاده زیاد از حجم رم و توان پردازشی CPU، سنجش دقیقی از توان کلی سیستم در اجرای بازیهای پردازنده محور ارائه میکند. تستهای گرافیک پردازنده (iGP)
-
تستهای گرافیک پردازنده (iGP)
واحد پردازش گرافیکی پردازندههای Rocket Lake نیز از نسلی جدید و با نام Intel UHD 750 شناخته میشوند. به همین دلیل از تست Night Raid نرمافزار 3DMark و ماژول بنچمارک بازی StarControl برای سنجش کارایی این واحد گرافیکی جدید و مقایسه آن با UHD 630 استفاده کردیم.تستهای گیمینگ نیز نتایجی مشابه سایر آزمونهای کارایی را نشان میدهد و از نظر کارایی عمومی تفاوت چندانی میان نمونه Strix و TUF وجود ندارد.
تستهای Overclocking
-
تستهای Overclocking
در این بخش سعی خواهیم کرد با توجه به پتانسیلهای موجود از نظر دما و قابلیتهای اورکلاکینگ پلتفرمِ مورد بررسی به فرکانس یا کارایی بالاتری که بتواند توسط کاربر قابل دستیابی و همچنین کاربردی باشد، برسیم.با این توضیح با افزایش ولتاژ در بایوس به صورت آفست به مقدار پیشفرض +0.1v و قرار دادن LLC روی Level 4 تلاش کردیم تا ضریب پردازنده را برای تمامی هستهها به 5.0GHz افزایش دهیم. لازم به ذکر است که این مادربرد میانرده به وقت نیاز، یک اورکلاکر فوق حرفهای هم هست و گزینههای بسیار دقیقی برای اورکلاک دارد که از جمله آن قابلیت تنظیم ضریب فرکانس هر هسته به صورت جداگانه، آفست آن برای دستورات AVX و تنظیمات بسیار دقیق سیستم انتقال توان برای بخشهای مختلف پردازنده مانند تنظیم فرکانس سوییچینگ بخش VCC و VCCSA به صورت مجزا است.
همانطور از تصویر بالا پیداست دمای تمامی هستهها به سرعت در محدوده 100 درجه سانتیگراد قرار گرفت که به هیچ وجه برای استفاده دائمی و روزانه مناسب نیست. در صورت کاهش ولتاژ یا افزایش Droop هنگام Load نیز پردازنده در فرکانس 5.0GHz پایداری لازم برای پشت سر گذاشتن تستها را نداشت که تنها 100MHz افزایش نسبت به فرکانس پیشفرض برای تمامی هستههای این پردازنده است.
با این حال بدون اجرای تستهای پایداری سعی کردیم با کمی فشار به پردازنده چند تست را در فرکانس 5.0GHz اجرا کرده و افزایش کارایی را نسبت به فرکانس پیشفرض بسنجیم.
تنها 100MHz اورکلاک این پردازنده 8 هستهای نسبت به فرکانس پیشفرض توان مصرفی آن را در دستورات AVX از 200w به 330w افزایش داده است که دمای بسیار زیادی را نیز تولید میکند. تقریباً میتوان گفت تحت خنککنندههای متعارف مانند خنککنندههای آبی و بادی، اورکلاک این پردازنده چندان کاربردی و منطقی نیست و اعتماد به تکنولوژیهای بوست خودکار پردازنده و حتی تنظیم دقیقتر پارامترهای آن احتمالا نتایج بهتری را از نظر کارایی، دما و توان مصرفی به دنبال خواهد داشت.
این پایان ماجرا نبود و پس از بازگرداندن پردازنده به حالت پیشفرض به سراغ اورکلاک رمها رفتیم. برای اورکلاک رمها نیز کاربردی بودن را مد نظر قرار دادیم و تنها با افزایش ولتاژ VDDR به مقدار 1.45v و تنظیم تایمینگهای پایه روی 42-18-18-16 به فرکانس بسیار خوب 4266MHz دست پیدا کردیم که در این فرکانس شاهد افزایش پهنایباند بودیم.
تستهای کارایی را روی فرکانس 4266MHz دوباره تکرار کردیم:
اما همانطور که مشاهده میکنید مقدار تأخیر حافظه چنگی به دل نمیزند. به نظر میرسد بایوس این مادربرد در نسخه مورد تست و در زمان بررسی، کمی در اعمال تایمینگهای خودکار ضعیف عمل میکرد و با وجود تلاش برای تنظیم دستی تایمینگ tRFC پایداری لازم برای بوت و اجرای نرمافزارهای تست فراهم نبود.
چنین مشکلاتی در زمان بررسیهای اولیه که پیش از معرفی و عرضه عمومی محصولات انجام میشود، رخ میدهد که تنها با آپدیت بایوس قابل رفع هستند.
جمعبندی و امتیاز شهرسختافزار
-
جمعبندی و امتیاز شهرسختافزار
مادربرد ROG Strix Z590-E Gaming آن محصولی است که بسیاری از کاربران، چه گیمر و چه اورکلاکر و کاربرانی که به دنبال یک محصول میانرده با ارزش خرید بالا هستند را به خود جذب میکند. این محصول میانرده قادر است در محدوده قیمت خود (380 دلار) با بسیاری از مادربردهای گرانتر و ردهبالای Z590 رقابت کند.ارائه انبوهی از درگاههای ارتباطی پر سرعت مانند USB 3.2 Gen2x2، دو شبکه سیمی 2.5G و شبکه بیسیم WIFI6 در این مادربرد، علاوه بر افزایش عملکرد و کارایی برای کاربر، نیاز به کارتهای افزودنی و جانبی را برای تأمین این نوع درگاهها کاهش میدهد و نبود تعداد بیشتر اسلاتهای PCIe را به خوبی پوشش میدهد.
سیستم صوتی با کیفیت، چهار اسلات M2 برای اتصال لوازم ذخیرهسازی و از همه مهمتر، پتانسیل اورکلاکینگ فوقالعاده این مادربرد به لطف مدار رگولاتور ولتاژ قدرتمند و تنظیمات وسیعی که بایوس این مادربرد ارائه میکند، از دیگر ویژگیهایی هستند که این محصول ایسوس را برای طیف وسیعی از کاربران، تبدیل به گزینه اول برای پردازندههای نسل یازدهمی اینتل میکند.
نکات مثبت:
- طراحی ظاهری و نورپردازی زیبا
- درگاههای ارتباطی سریع و پرتعداد
- مدار رگولاتور ولتاژ باکیفیت همراه با خنککننده قدرتمند
- امکانات بسیار خوب اورکلاک به عنوان یک مادربرد گیمینگ
- سیستم صوتی با کیفیت و مدرن
نکات منفی:
- محدود بودن تعداد اسلاتهای PCIe
با تمامی این توضیحات، مادربرد ASUS ROG Strix Z590-E Gaming WIFI موفق به کسب امتیاز عالی 9.4 و نشان Gamer's Choice و ریز امتیازات زیر در کلاس محصولات میانرده از لابراتوار شهر سختافزار شد:
ASUS Strix Z590-E Gaming WIFI
کلاس عرضه : اقتصادی / میان رده8بستهبندی9.5امکانات10اورکلاکینگ9کارایی9.5کیفیت ساخت و طراحی9.5ارزش خرید9.4امتیاز شهرسختافزارنشان شهرسختافزار9.4چنانچه درباره این محصول سوال یا نظری دارید، در قسمت نظرات مطرح کنید.
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت