اولین بررسی کارت گرافیک سری RTX 3000 در ایران؛ مقایسه ASUS TUF RTX 3080 OC Edition با پرچمداران پیشین

با ورود کارت‌های گرافیک سری 3000 انویدیا به کشورمان، شهر سخت‌افزار به عنوان بزرگترین رسانه فارسی‌زبانِ دنیای سخت‌افزار، به تست و بررسی نمونه‌ای تنومند و خوش‌ساخت از ASUS و سری TUF Gaming پرداخته است. در ادامه با اولین بررسی کارت گرافیک سری RTX3000 در ایران با مدل ASUS TUF RTX 3080 OC Edition همراه ما باشید.

با ورود کارت‌های گرافیک سری 3000 انویدیا به کشورمان، شهر سخت‌افزار به عنوان بزرگترین رسانه فارسی‌زبانِ دنیای سخت‌افزار، به تست و بررسی نمونه‌ای تنومند و خوش‌ساخت از ASUS و سری TUF Gaming پرداخته است. در ادامه با اولین بررسی کارت گرافیک سری RTX3000 در ایران با مدل ASUS TUF RTX 3080 OC Edition همراه ما باشید.

 

مقدمه

مقدمه
کارت‌های گرافیک سری 3000 انویدیا با تمام قابلیت‌های جدید، توان پردازشی بی‌نظیر و مشخصات برتر خود معرفی شدند و مانند همیشه شرکت‌های AiB مانند ایسوس دست به کار شده و کارت‌های اختصاصی شده خود را برای کاربری‌های مختلف ارائه کرده‌‌اند. در این میان مسئله مهمی که با توجه به مشخصات کارت‌هایی مانند RTX 3080 و RTX 3090 برای مصرف‌کننده به وجود می‌آید، رشد چشمگیر توان مصرفی این پردازنده‌های گرافیک جدید و در نتیجه آن افزایش گرمای تولید شده است.

این مسئله اهمیت طراحی‌های جدید خنک‌کننده توسط شرکت‌های AiB را بیش از پیش افزایش می‌دهد و مقایسه ویژگی‌هایی نظیر توان مصرفی، دمای تحت Load و نویز تولید شده توسط فن‌ها را به فاکتوری مهم برای مصرف کننده تبدیل می‌کند.

در اخبار شهر سخت‌افزار کم و بیش با قابلیت‌های جدید معماری Ampere و مشخصات کارت‌های گرافیک مبتنی بر آن آشنا شدید. نمونه‌ای که قصد بررسی آن را داریم از سری TUF Gaming شرکت ایسوس است که با طراحی ظاهری صنعتی و حذف نورپردازی‌های اضافه، خود را به عنوان محصولی متفاوت برای دوام و پایداری در شرایط سخت مطرح کرده است. کارت گرافیک TUF RTX 3080 بر اساس پردازنده گرافیکی GA102 انویدیا ساخته و به یک خنک‌کننده تنومندِ سه فن مجهز شده است.

همچنین این کارت گرافیک در نسخه OC Edition خود با وجود فرکانس پایه مشابه مدل مرجع انویدیا، دارای فرکانس بوست 1785Mhz است که 75Mhz نسبت به مدل مرجع افزایش داشته است. طراحی PCB اختصاصی، کامپوننت‌های با کیفیت و درجه بازدهی بالا نیز از دیگر ویژگی‌های این کارت گرافیک است که در ادامه با جعبه گشایی و بررسی دقیق این محصول، بیشتر با آنها آشنا خواهید شد.

بسته‌بندی و محتویات جعبه

 

بسته‌بندی و محتویات جعبه

در نگاه اول با نمای ظاهری کارت گرافیک روی جعبه محصول آشنا خواهید شد. نوشته‌ها و رنگ پس زمینه در کنار طراحی ظاهری، حس و حال صنعتی و متفاوت بودن با محصولات پر زرق و برق را تداعی می‌کند.

در پشت جعبه نیز معرفی قابلیت‌ها و تکنولوژی‌های به کار رفته در ساخت این کارت گرافیک وجود دارد که از مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Cooling خنک‌کننده 2.7 اسلاتی و مجهز به سه فن
• Rigid Structure بدنه جدید تمام فلزی به همراه Backplate برای افزایش مقاوت PCB
• Durability فن‌های Dual Ballbearing در کنار کامپوننت‌های با کیفیت و تکنولوژی خاص مونتاژ
• Software پشتیبانی نرم‌افزاری کامل برای مدیریت و نظارت کارت گرافیک

با باز کردن این جعبه به سراغ محتویات داخل آن می‌رویم.

درون جعبه غیر از کارت گرافیک و چند برگه و دفترچه راهنما وسیله‌ی کاربردی دیگری مشاهده نمی‌شود. 

در این میان برگه Certificate of Reliability مربوط به آزمون‌های اجرا شده روی بخش‌های مختلف این کارت‌گرافیک است که نشان می‌دهد چگونه یک کارت گرافیک سری TUF برای ورود به بازار و رسیدن به دست مصرف کننده مورد ارزیابی و آزمایش قرار می‌گیرد.

نکته جالب در میان این برگه‌ها، کارتی مقوایی و کوچک با ظاهری شبیه به کارت‌های Pokemon است که ایسوس از آن به عنوان Collection Card نام برده است. البته هنوز برای ما مشخص نیست که تنوع این کارت‌ها به چه شکلی در محصولات سری TUF قرار گرفته است.

نسخه مورد بررسی با نام دقیق ASUS TUF RTX 3080 OC Edition در زمان نگارش این مطلب، در سایت‌های فروشگاهی آنلاین 750 دلار قیمت دارد که نسبت به کارت مرجع 50 دلار گرانتر است.

نمای ظاهری و مشخصات فنی

 

نمای ظاهری و مشخصات فنی
کارت‌های گرافیک TUF Gaming در نسل قبلی خود تنها محدود به کارت‌های ارزان قیمت و رده‌پایین انویدیا می‌شدند که اگرچه سعی داشتند طراحی متفاوتی از سایر محصولات شرکت ASUS داشته باشند، اما در انتها، بدنه پلاستیکی آنها حس چندان خوبی به مصرف کننده منتقل نمی‌کرد. در طراحی جدید که برای کارت‌های سری 3000 انویدیا صورت گرفته است و شامل کارت رده‌بالای این سری مانند RTX 3080 و RTX 3090 می‌شود دیگر خبری از المان اقتصادی و ارزان قیمت بودن نیست و نشانه‌هایی از بازگشت رگه‌های اصلی سری TUF که همان استحکام و ظاهری تنومند و زرهی است، دارد.

بدنه تمام فلزی این کارت گرافیک، هیتسینک عظیم و چند لایه‌ی 2.7 اسلاتی را به همراه سه فن 90mm و بخش کوچکی از نورپردازی RGB را در خود جای داده و به کمک رنگ خنثی خود، سازگاری با سایر قطعات درون کیس را به حداکثر رسانده است.

این کارت توسط ایسوس اندکی اورکلاک شده و دارای فرکانس پایه (بیس کلاک) 1440MHz و فرکانس بوست 1785MHz است که با نصب نرم‌افزار GPUTweak می‌توان از دو پروفایل دیگر تحت نام Silent Mode با فرکانس 1710MHz یا OC Mode با فرکانس 1815MHz بهره برد. حافظه‌های رم به کار گرفته شده نیز در حجم 10GB و از نوع GDDR6X با Memory Bus 320Bit هستند که فرکانس کاری آن به 1188MHz یا 19000MHz Effective می‌رسد.

در پشت کارت گرافیک نیز ایسوس طراحی متفاوتی را به کار گرفته و برای اطمینان از اتصال صحیح Cold-Plate به پردازنده گرافیکی، از مکانیزمی مطابق تصویر بالا بهره برده است. همچنین برای افزایش مقاوت کارت در برابر وزن سنگین هیتسینک آلومینیومی و بزرگ نصب شده، که طول آن چند سانتی متری از طول PCB نیز فراتر رفته است، یک صفحه فلزی (Backplate) در پشت کارت قرار گرفته است تا از خم شدن یا Sag جلوگیری کند.

مقاوم سازی این کارت در برابر خم شدن تنها به Backplate و تکیه بر پایه‌های اسلات PCIe ختم نشده و برای کاربرانی که نمی‌خواهند کارت گرافیکشان میلیمتری خم به نظر آید، محلی برای نصب پایه‌های ضد خم شدن در انتهای کارت تعبیه شده است که به کمک دو پیچ می‌توان مشکل خم شدن یا Sag را به کلی برطرف کرد.

رایط NVLink هم همانطور که در خبرها خواندید تنها در کارت 3090 یافت می‌شود و در کارت گرافیک RTX 3080 خبری از پشتیبانی SLI نیست.

در کنار کانکتورهای برق این کارت گرافیک یک سوییچ کوچک تعبیه شده است که برای خواندن یکی از دو بایوس از پیش بارگذاری شده این کارت گرافیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دو بایوس از نظر مشخصات و فرکانس کاری مشابه یکدیگر هستند و تنها در پروفایل چرخش فن‌ها بر اساس دما تفاوت دارند و به همین دلیل با نام Quiet Mode و Performance Mode نام‌گذاری شده‌اند.

تنها نورپردازی تعبیه شده برای این کارت، صفحه‌ای کوچک RGB است که نشان TUF و یک خط رنگی زیر آن توسط RGB LED روشن می‌شود.

در تصویر بالا نمونه‌ای از تنها نورپردازی کارت گرافیک TUF RTX 3080 را مشاهده می‌کنید.

خروجی‌های تصویر این کارت گرافیک شامل دو پورت HDMI 2.1 و سه پورت DisplayPort 1.4a می‌شود که توانایی پشتیبانی از 4 مانیتور به‌طور همزمان و حداکثر رزولوشن 7680x4320 را داراند.

ابعاد این کارت به ترتیب در طول، عرض و ارتفاع برابر با 30، 12.7 و 5.17 سانتی‌متر است و نصب آن فضای 2.7 اسلاتی را اشغال می‌کند. همچنین وزن این کارت به همراه خنک‌کننده‌ی قدرتمند نصب شده و قاب تمام فلزی آن به 1.4kg می‌رسد.

فن‌های به کار رفته در این خنک‌کننده از نوع Dual Ballbearing و ساخت شرکت Champion هستند. این فن‌ها با مشخصات فنی 12v و 0.45A حداکثر سرعت چرخشی معادل 3000RPM دارند و به تیغه‌هایی مخصوص مجهز هستند که ایسوس آن را Axial-Tech می‌نامد. این تیغه‌ها در کنار چرخش معکوس فن میانی، آشفتگی هوا (Air Turbulence) را کاهش داده و جریان هوای پیوسته‌ای را روی پره‌های هیتسینک می‌دمد.

سیستم خنک‌کننده و مدار رگولاتور ولتاژ

 

سیستم خنک‌کننده و مدار رگولاتور ولتاژ
همانطور که در ابتدای بررسی گفته شد، به دلیل افزایش توان مصرفی کارت‌های گرافیک 3080/3090، اهمیت استفاده از یک خنک‌کننده مناسب برای کارت‌های تولیدی توسط شرکت‌های AiB افزایش یافته و در این زمینه ایسوس سراغ یک راه‌کار چند مرحله‌ای برای این کارت گرافیک رفته است.

مجموعه خنک‌کننده این کارت گرافیک به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش اول که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید مجموعه بزرگتر از پره‌های آلومینیومی است که در لایه‌های مختلف به کمک شش لوله انتقال حرارت به صفحه دریافت کننده حرارت (Cold-Plate) متصل می‌شوند. این صفحه به صورت دقیق ماشین‌کاری و صیقلی شده است تا حداکثر تماس را با سطح پردازنده گرافیکی داشته باشد. وظیفه این بخش دریافت گرما از ردیف بزرگتر ماسفت‌های مدار رگولاتور ولتاژ و پردازنده‌ گرافیکیست.

بخش دوم هیتسینکی مستقل است که به کمک یک لوله انتقال حرارت، پره‌های زیادی را در اطراف پردازنده گرافیکی توسعه داده است. دریافت گرمای بخش کوچکتر ماسفت‌های مدار رگولاتور ولتاژ که در جلوی PCB قرار گرفته‌اند، به همراه تراشه‌های حافظه را این هیتسینک بر عهده دارد و مانند بخش اول توسط جریان هوای تولید شده از فن‌های خنک‌کننده، برای دفع گرما پشتیبانی می‌شوند.

اگرچه به نظر نمی‌رسد Backplate در این کارت گرافیک تأثیر چندانی در سیستم خنک‌کنندگی داشته باشد، اما با قرار گرفتن پدهای حرارتی در پشت محل نصب تراشه‌های حافظه روی PCB، ارتباط اندکی میان بخش پشتی PCB و Backplate برای انتقال گرما برقرار شده است. سایر بخش‌های صفحه محافظ پشتی نیز با روکشی نسوز محافظت می‌شود تا از هرگونه اتصال نا‌خواسته با کامپوننت‌های روی PCB جلوگیری شود.

با باز کردن تمامی فریم‌ها و صفحه‌های محافظ و خنک‌کننده، PCB کارت‌گرافیک و نمایی کلی از کامپوننت‌های به‌کار رفته، نمایان می‌شود.

کیفیت PCB و لحیم‌کاری در این برد، به دلیل استفاده از سیستم‌های تمام اتوماتیک و خط تولید Auto-Extreme بسیار بالاست. همچنین تعداد زیادی از خازن‌های تصفیه نهایی نیز برای استفاده حداکثری از فضای آزاد، به پشت PCB منتقل شده‌اند.

بروزرسانی مهم:
در زمان نگارش این بررسی اگرچه چند مورد گزارش از کرش کردن (Crash) کارت‌های RTX 3080 و 3090 وجود داشت، اما چندان فراگیر نبود و به صورت عمومی مشکلی از سوی کارت‌های شرکت‌های AiB اعلام نشده بود. اما با افزایش تعداد گزارش‌ها و حتی پاسخ رسمی تولید‌کنندگان به این موضوع بر آن شدیم تا در کنار بررسی کارت گرافیک TUF RTX 3080 این موضوع را نیز بررسی کرده و کمی در مورد دلیل علل بروز چنین مشکلی در برخی از کارت‌های گرافیک 3080 / 3090 صحبت کنیم.

تراشه‌های پردازنده مانند CPU و GPU در هنگام فعالیت، با توجه به شدت پردازشی که انجام می‌دهند می‌توانند به فرکانس‌های مختلفی پرش داشته باشند. این پرش‌های ناگهانی و ممتد باعث به وجود آمدن ریپل‌ و فرکانس سوییچینگ با شدت بالا روی ریل‌های داخلی پردازنده می‌شود که از دیر باز با تعبیه خازن‌‌هایی کوچک در پشت آن، این مشکل را برطرف می‌کرده‌اند.

در صورتی که این فرکانس‌های بالا به درستی تصفیه یا فیلتر نشود، می‌تواند موجب ناپایداری (در مورد مشاهده شده روی کارت‌های 3080/3090) و حتی آسیب به بخش‌های داخلی پردازنده شوند. خازن‌های مورد استفاده در این زمینه عموماً خازن‌های سرامیکی چندلایه (MLCC) یا خازن‌های آلومینیوم پلیمیری SMD هستند که با داشن ESL/ESR پایین در فرکانس‌های بالا و قیمت مناسب، به عنوان خازن‌های فیلترینگ در این بخش مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به نظر می‌رسد در سری جدید کارت‌های گرافیک 3080/3090، شرکت‌های AiB بر اساس طرح استاندارد انویدیا، اقدام به استفاده از ترکیب‌های متفاوتی از خازن‌های MLCC و آلومینیوم پلمیری به عنوان خازن فیلترینگ کرده‌اند که با توجه به بوست خودکار بالاتر در این سری از پردازنده‌های گرافیکی و فیلتراسیون ناکافی، موجب مشکل کرش کردن زمان رسیدن به فرکانس‌های بوست نزدیک به 2000MHz و بیش از آن شده است.

همانطور که در ابتدای این بخش، تصویر کاملی از پشت PCB کارت گرافیک مورد بررسی ASUS TUF RTX 3080 را مشاهده کردید، تمامی خازن‌های فیلترینگ GPU از نوع MLCC هستند و در آزمون‌های مختلف ما نیز علاوه بر تست با درایور 456.55 که نسخه بهینه شده برای رفع این مشکل توسط انویدیا بود، با درایور قدیمی‌تر 456.38 نیز این کارت مورد تست و ارزیابی قرار گرفت که با وجود بوست به فرکانس‌های نزدیک به 2000MHz مشکلی از نظر پایداری وجود نداشت.

 

در تصویر بالا نمایی کلی از مجموعه مدار رگولاتور ولتاژ این کارت گرافیک را مشاهده می‌کنید که جریان مورد نیاز پردازنده گرافیکی، تراشه‌های حافظه و سایر بخش‌ها از طریق دو کانکتور 8pin PCI-E و اسلات PCI-E مادربرد تامین شده و سیستم VRM، تنظیم و تصفیه‌ی این ورودی را انجام می‌دهد.

مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده گرافیکی و تراشه‌های حافظه GDDR6X این کارت از نوع 4+16 فاز بوده که 16 شریان وظیفه تامین ولتاژ و جریان مورد نیاز پردازنده گرافیکی (Vcore) را بر عهده دارند و 4 شریان، ولتاژ و جریان مورد نیاز تراشه‌های GDDR6X حافظه (Vmem) را تامین می‌کنند که توسط چوک‌های اختصاصی SAP ایسوس و خازن‌های آلومینیوم پلیمری Solid روی PCB و خازن‌های SMD پشت PCB تصفیه شده و به پردازنده گرافیکی و تراشه‌های حافظه می‌رسد.

ماسفت‌های به کار رفته در بخش Vcore مدل SiC641 از نسل چهارم ماسفت‌های ساخت Vishay هستند. این ماسفت‌ها از نوع Power Stage Plus بوده و بخش‌های مختلف یک کنترل کننده‌ی جریان، مانند HighsideFET، LowsideFET و Mosfet Driver را همراه با برخی از مدارهای محافظ را درون خود جای داده‌اند. همچنین توانایی تحمل جریان ممتد 55 آمپری آنها در 16 فاز، به مدار رگولاتور ولتاژ توانایی تامین بیشینه جریان 880 آمپر برای بخش Vcore را می‌دهد که به دلیل عبور جریان 10 تا 20A در کاربری‌های گیمینگ و معمول، بازده انرژی این مدار را در حالت حداکثر، و انرژی مصرفی این کارت را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

کنترلر PWM به‌کار رفته برای بخش Vcore مدل uP9512R ساخت uPi Semiconductor است. این کنترلر نسخه R از کنترلر جدید و مدرن uP9512 است که به‌طور اختصاصی و به سفارش انویدیا تحت استاندارد Open VReg Type 4iPlus تولید شده است. این نسخه یک کنترلر 8 فاز تک کاناله است که به صورت 8 فاز پیکربندی شده است و حداکثر فرکانس سوییچینگ 2MHz دارد. همچنین این کنترلر با پشتیبانی از پروتکشن‌های OCP، OVP، UVP و OTP به همراه قابلیت برنامه‌ریزی توسط رابط کاربری SMBus برای افزایش بازده و کارایی، یک تراشه رده‌بالا برای کنترل مدار رگولاتور ولتاژ به شمار می‌آید.

در این مدار بر خلاف کارت‌های گرافیک گذشته که از تکنیک‌های مختلف Phase Doubling برای افزایش تعداد فازهای رگولاتور ولتاژ تحت یک کنترلر PWM استفاده می‌شد، از دو کنترلر PWM و به صورت Synchronize شده استفاده شده است. در چنین روشی در واقع به ازای هزینه بیشتر تولید، کیفیت ولتاژ خروجی افزایش و هدر رفت انرژی کاهش می‌یابد.

کنترلر PWM به‌کار رفته برای بخش Vmem نیز از نظر ویژگی‌ها و امکانات مشابه کنترلر بخش Vcore است با این تفاوت که حداکثر تعداد سیگنال‌های PWM برای این کنترلر به 4 عدد می‌رسد.

قرار گیری محل فاز‌های رگولاتوری ولتاژ حافظه در این کارت نیز مشابه نمونه مرجع بوده و در اطراف پردازنده گرفیکی توزیع شده‌اند. این توزیع با توجه به محل قرار گرفتن تراشه‌های حافظه و فضای محدود اطراف آن، به روتینگ و کاهش مقاوت حاصل از افزایش طول مسیر کمک کرده است.

سایر تراشه‌ها و کنترلرها

 

سایر تراشه‌ها و کنترلرها

در تصویر بالا شاهکار جدید انویدیا یعنی پردازنده گرافیکی RTX 3080 را با کد GA102-200-A1 ملاحظه می‌کنید. این پردازنده که با تکنولوژی 8nm تولید شده، دارای 8704 هسته CUDA و 68 هسته RayTracing و 272 هسته Tensor بوده و TDP رسمی آن 320 وات است.

ده تراشه‌ حافظه به کار رفته از نوع GDDR6X بوده و هر تراشه، حجم 1GB و فرکانس 1188MHz دارد که در مجموع 10GB حافظه و فرکانس موثر 19,000MHz را به‌وجود می‌آورند. این تراشه‌ها ساخت شرکت Micron و مدل D8BGW هستند.

این کارت به دو تراشه بایوس مجهز شده است. دو پروفایل بارگذازی شده به صورت پیش‌فرض حالت‌های Performance و Quiet هستند که تفاوت آنها در تنظیمات چرخش فن‌ها با توجه به دماست. در حالت Quiet فن‌ها در دمای کمتر از 50 درجه از حرکت می‌ایستند و در دمای بالای 55 درجه نیز با سرعت کمتری برای تولید نویز کمتر حرکت می‌کنند. البته از این قابلیت برای بارگذاری پروفایل‌های اورکلاکینگ روی هر یک از این بایوس‌ها، بدون نگرانی از هرگونه خطا و از کار افتادن کارت نیز می‌توان استفاده کرد.

متد و سیستم تست

متد و سیستم تست
تست‌های این قطعه را به‌طور کلی به چهار بخش تست‌های کارایی، توان مصرفی، حرارتی و اورکلاکینگ تقسیم کرده‌ایم. برای مقایسه نیز از دو کارت نسل گذشته RTX 2080Ti و RTX 2080، در کنار دو نسل گذشته GTX 1080 استفاده کردیم تا تفاوت کارایی و پیشرفت تکنولوژی در سال‌های اخیر را راحت‌تر درک کنیم.

مشخصات قطعات، درایورها و سیستم عامل استفاده شده در سیستم تست در این بررسی به شرح زیر است:

لازم به ذکر است در تمامی تست‌ها تنظیمات Bios در حالت پیش فرض تنظیم شده‌اند و تنها قابلیت XMP برای ماژول‌های حافظه فعال شده است.

در تصویر زیر نیز مشخصات فنی کارت ASUS TUF RTX 3080 OC Edition 10GB را از نگاه نرم‌افزار GPU-Z ملاحظه می‌کنید:

تست‌های مدیریت مصرف انرژی، حرارتی و نویز صوتی

تست‌های مدیریت مصرف انرژی، حرارتی و نویز صوتی
در این سه تست توان مصرفی کل سیستم (به‌وسیله دستگاه وات‌متر)، حداکثر حرارت هسته GPU مانیتور شده توسط نرم‌افزار GPU-Z و نویز سنجیده شده توسط دستگاه Sound Meter تعبیه شده در فاصله 1 متری سیستم را در دو وضعیت پس از 15 دقیقه بی‌باری کامل سیستم (Idle) و پس از 15 دقیقه Load کامل کارت گرافیک توسط نرم‌افزار FurMark در رزولوشن Full HD اندازه‌گیری کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:

اگرچه هنوز کارت 3080 دیگری را برای مقایسه در اخیار نداشتیم، اما از مقایسه توان مصرفی در حالت Load با کارت RTX 2080Ti که اختلاف 70w با RTX 3080 دارد و مصرف انرژی در حالت Idle می‌توان گفت از نظر هدر رفت انرژی و مدیریت مصرف، این کارت در رده‌ی بسیار خوب قرار می‌گیرد.

همانطور که احتمالا شما هم با دیدن بخش سیستم خنک‌کننده انتظار داشتید، نتایج تست دما نشان می‌دهد این خنک‌کننده تنومند از عهده کنترل دمای این تراشه 320 واتی به راحتی بر می‌آید.

تمامی کارت‌های مورد بررسی به سیستم Fan-Stop در حالت بی‌کاری مجهز بودند و نویز صوتی تولید شده از کارت گرافیک در حالت Idle عملا صفر است. با این حال سیستم تست شامل خنک‌کننده مایع و فن‌های آن به همراه پاور نیز نویز تولید می‌کنند که از فاصله 1 متری مقدار نویز 36db اندازه گرفته شده است. با تحت فشار قرار دادن کارت گرفیک با نرم‌افزار FurMark سایر نویزهای تولید شده تقریباً ثابت مانده و افزایش مقدار نویز به دلیل دور بالای فن‌های کارت‌ گرافیک اندازه گیری می‌شود.

این تست‌ها که در پروفایل Quiet Mode بایوس کارت گرافیک انجام شده است، نشان می‌دهد اگرچه کارت گرافیک TUF RTX 3080 OC Edition بی‌صدا ترین کارت گرافیک موجود نیست، اما نویز تولید شده از آن بسیار کم بوده و با نصب درون محیط بسته‌ای مانند کیس، صدای فن‌ها به سختی توسط کاربر قابل شنیدن است.

تست‌های 3DMARK 2013

تست‌های 3DMARK 2013
سری نرم‌افزارهای 3DMARK کمپانی Futuremark از سال 1999 تاکنون، بدون شک یکی از محبوب‌ترین و معتبرترین نرم‌افزارهای تست کارایی کارت‌های گرافیک بوده‌اند. شاید منحصربه‌فردترین ویژگی نتایج تست‌های این دو نرم‌افزار ایزوله بودن نتایج تست‌های GPU و CPU می‌باشد که نتایج تست‌های هر یک از قطعات نام‌برده شده را نسبت به دیگری متمایز می‌کند. این امر کمک می‌کند تا بر روی پلتفرم‌های مختلف نتایجی حدوداً یکسان را برای یک مدل کارت گرافیک داشته باشیم. درنتیجه مقایسه بین مدل‌های مختلف کارت‌های گرافیک حتی در پلتفرم‌های مختلف نیز با سهولت بیشتری انجام می‌شود.

در جدیدترین نسخه 3DMARK با اضافه شدن تست Time Spy قابلیت سنجش کارایی کارت‌های گرافیک در API جدید، بسیار مدرن و البته پربازده DirectX 12 نیز فراهم شده است. به واسطه موتور گرافیکی ناب و بسیار کارآمد این تست، تمامی منابع مرتبط با رئوس، تکنیک‌های پیاده سازی Tessellation و فراخوانی Compute Shader ها در سنگین‌ترین و پیچیده‌ترین حالت ممکن صورت می‌گیرد تا تمامی تکنولوژی‌های جدید پیاده سازی شده در DirectX 12 به بهترین نحو ممکن کفایت و کارایی خود را در عمل ثابت کنند.

همانطور که از مشخصات این کارت گرافیک انتظار می‌رفت، کارایی بالای آن در Dx11 و Dx12 در تست‌های شبیه‌ساز 3DMark نیز مشخص شده است. در این تست‌ها RTX 3080 نزدیک به 20% از 2080Ti و تقریباً 50% از 2080 قویتر است.

از نظر تعداد هسته‌های RayTracing هر دو کارت 2080Ti و 3080 تعداد 68 هسته RT دارند، اما 3080 به نسل دوم هسته‌های RT مجهز است که در آزمون کارایی نیز بیش از 25% کارایی بیشتر را نشان می‌دهد. کارت گرافیک 1080 نیز که از RayTracing نرم‌افزاری بهره‌مند است و از هسته‌های اختصاصی RT برخوردار نیست، امتیاز بسیار کمی کسب کرده است.

DLSS نیز تکنولوژی دیگری از انویدیاست که با تکنیک‌های خاصی پروسه AntiAliasing را سرعت می‌بخشد. با وجود قدرت بیشتر کارت 3080 در تولید فریم بیشتر، اما درصد تغییرات نسبت به فریم پایه میان دو نسل حدود 40 تا 45% بوده و تقریباً ثابت مانده است.

یکی دیگر از ویژگی‌های جدید کارت‌های سری Ampere پشتیبانی از نسل چهارم PCIe بود که با توجه به سیستم تست بر پایه پردازنده‌های AMD و پشتیبانی مادربرد از PCIe 4.0 این مورد را مورد بررسی قرار دادیم.

همانطور که مشاهده می‌کنید از حداکثر پهنای‌باند 32GB/s استاندارد PCIe 4.0 این کارت گرافیک قادر است تا نزدیک به 26GB/s را مورد استفاده قرار دهد و در صورت گلوگاه نشدن توان پردازشی CPU یا GPU در محیط‌های کاربری خاص، قادر است از این قابلیت به خوبی استفاده کند.

تست‌ Geekbench

تست‌ Geekbench
علاقه مندان به تست‌های سخت افزاری به خوبی نرم افزار Geekbench را می شناسند. این نرم‌افزار کاربردی یکی از قوی ترین و بی شک بهترین نرم افزارهای تست سخت افزاری ویندوز است که به شما این امکان را می دهد که در کنار یک محیط گرافیکی و رابط کاربری بسیار ساده به تست، بررسی و مقایسه کارایی قطعات سخت‌افزاری بپردازید. این نرم‌افزار بخشی اختصاصی به نام Compute Benchmark دارد که به کمک APIهای OpenCL و CUDA می‌تواند توان پردازشی و کارایی تراشه‌های گرافیکی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.

تست‌ BasemarkGPU

تست‌ BasemarkGPU
این نرم‌افزار با شبیه‌سازی یک صحنه با شرایط ثابت در محیط توابع معروف گرافیکی مانند Vulkan، OpenGL و DirectX12 قادر است امتیاز و خروجی فریم کارت گرافیک را تحت توابع مختلف شبیه‌سازی کند. در این تست به جای امتیاز خالص کارت گرافیک تحت توابع مختلف، ما مقدار فریم خروجی را برای هر API در نمودار قرار داده‌ایم تا مقایسه میان عملکرد یک کارت گرافیک در اجرای بازی یا پردازش‌های گرافیکی تحت هریک از توابع ملموس‌تر باشد.

از مقایسه نتایج این تست مشخص است که توابع OpenGL به خوبی قادر نیستند از تمام قدرت خام پردازشی کارتی مانند RTX 3080 استفاده کنند و یک گلوگاه جدی برای تولید فریم توسط کارت گرافیک به حساب می‌آید.

تست‌ رندرینگ با V-Ray

تست‌ رندرینگ با V-Ray
موتور رندر V-Ray بنام ترین موتور رندر میان طراحان به حساب می‌آید. این موتور رندر که از انبوهی از نرم‌افزارهای مشهور مدل‌سازی چون مجموعه AutoDesk و Cinema4D و... پشتیبانی می‌کند، می‌تواند صحنه‌های طراحی شده را به کمک پردازش Biased و UnBiased Raytracing به تصاویر تقریباً واقعی تبدیل کند. به تازگی نرم‌افزاری اختصاصی از سوی Chaos Group سازنده این موتور رندر، برای تست کارایی CPU و GPU عرضه شده است که به کمک اندازه‌گیری مسیرهای نورانی در مدت یک دقیقه مقیاسی برای اندازه‌گیری توان سخت‌افزار ارائه می‌کند.

تعداد بالای هسته‌های Cuda در این تست به خوبی توانایی خود را در انجام پردازش‌های موازی نشان می‌دهد و قادر است تا دو برابر کارایی بیشتر از قویترین کارت نسل گذشته، یعنی 2080Ti ارئه کند.

تست‌ ماینینگ Ethereum

تست‌ ماینینگ Ethereum
ارزهای دیجیتالی و کارت‌های گرافیک در چند سال گذشته یکی از چالش‌های بزرگ برای مصرف‌کنندگان و تولید کنندگان سخت‌افزار، به خصوص کارت گرافیک بوده است. توانایی فوق‌العاده کارت‌های گرافیک در پردازش‌های موازی باعث شده است این سخت‌افزار، محور اصلی دستیابی به ارز‌های دیجیتال به خصوص ارزهای ASIC-Resistant باشد. Ethereum یکی از ارزهای بسیار معروف حال حاضر است که اصلی‌ترین منبع ماین آن کارت‌های گرافیک هستند. برای بررسی توانایی کارت‌های گرافیک در پردازش رشته‌های این ارز، از ماینر Claymore's Dual Ethereum مخصوص پردازنده‌های گرافیکی AMD و nVIDIA نسخه 15 کمک گرفته‌ایم که بازدهی بسیار  خوب و توانایی بنچمارک گیری نیز دارد.

لازم به ذکر است برای تست کارت‌های گرافیک در این نرم‌افزار، هیچ نوع بهینه‌سازی مخصوص ماینینگ، مانند نرم‌افزارهای ثانویه، درایورهای خاص و بایوس‌های مخصوص ماینینگ به کار گرفته نشده و تنها Hashrate خام بدست آمده از ماینر Claymore در فرکانس‌های پیش‌فرض کارت گرافیک در نمودار درج شده است.

دو المان اصلی در افزایش قدرت ماینینگ کارت گرافیک یعنی قدرت پردازشی پردازنده گرافیکی و سرعت تراشه‌های حافظه در کارت 3080 باعث می‌شود این کات گرافیک با توجه به قیمت 700 دلاری یک گزینه مناسب برای ماین ارزهای دیجیتالی نیز باشد.

تست‌های Shadow of theTomb Raider

تست‌های Shadow of theTomb Raider
Shadow of the Tomb Raider آخرین نسخه از سری بازی‌های Tomb Raider است که توسط کریستال داینامیکس ساخته شده و ادامه‌ای برای بازی Tomb Raider در سال ۲۰۱۳ به شمار می‌رود. این نسخه از بازی بر اساس موتور Foundation ساخته شده که همان موتور مورد استفاده در Rise of the Tomb Rider نیز هست. این موتور گرافیکی با پشتیبانی از توابع DX 12.0 توسط Eidos Montreal تا آنجا که امکانپذیر بوده توسعه یافته و ارتقاع داده شده است تا بهترین کارایی را از نظر بصری و Gameplay به کاربر ارائه کند. در تصویر زیر تنظیمات اعمال شده برای اجرای تست‌ها را مشاهده می‌کنید:

این بازی به یک ماژول تقریباً کامل برای تست و بنچمارک گیری از سخت‌افزار نیز مجهز شده است که در ادامه می‌توانید تحلیل خروجی این ماژول را به همراه چارت‌های مقایسه با نتایج سایر سخت‌افزارهای بررسی شده در شهر سخت‌افزار مشاهده فرمایید.

این بازی به قابلیت‌های Raytracing و DLSS نیز مجهز است که در ادامه نتایج آن را می‌توانید مشاهده کنید:

از یک سو به دلیل اینکه درایورها برای کارت گرافیک 3080 هنوز در مراحل اولیه است و از سوی دیگر، قدیمی‌تر بودن نرم‌افزارهای تست و بازی‌ها، با باگ‌ها و مشکلات غیرمنتظره‌ای رو‌به‌رو بودیم؛ از جمله فعال نبودن گزینه DLSS برای کارت 3080 در این بازی که امکان مقایسه نتیجه سایر کارت‌ها در حالت فعال بودن RayTracing و DLSS به طور همزمان با RTX 3080 را از ما گرفت.

تست‌های DOOM Eternal

تست‌های DOOM Eternal
 این بازی ساخته شده در یکی از معروف‌ترین استودیو‌های بازی‌سازیست و از نظر جلوه‌های گرافیکی و به چالش کشیدن سخت‌افزار ‌می‌توان گفت نظیر ندارد. بازی از لحاظ بصری نسبت به نسخه‌ی ابتدایی خود پیشرفت‌های چشمگیری داشته و ما در بازی شاهد گرافیک فنی و هنری چشم‌نوازتری هستیم. بازی در بخش ساندترک ها و موسیقی متن‌ها نیز بی‌نقص کارکرده و موسیقی‌ها در بازی کمک بسیاری به فضاسازی و ایجاد اتمسفر مناسب کرده‌اند. هسته اصلی این بازی قدرت گرفته از جدیدترین موتور ساخت Id Software است که توانایی‌های آن، با پشتیبانی از توابع OpenGL و Vulkan را در بازی DOOM 2016 مشاهده کردیم.

Id Tech 7 به کار گرفته شده در این بازی یکی از بهترین و بهینه‌ترین موتورهای موجود، مبتنی بر Vulkan API است. تنظیمات گرافیکی به کار رفته در تست‌های این بازی را نیز در تصویر بالا مشاهده می‌فرمایید.

موتور گرافیکی این بازی در عین تولید جلوه‌های گرافیکی خیره کننده در فضای باز و انبوهی از اشیاء متحرک، تعداد بسیار زیادی فریم می‌تواند تولید کند. در این بازی کارت گرافیک 3080 تقریباً موفق شده است حتی در وضوح 4K بیش از 120FPS تولید کند که حتی برای درایو کردن مانیتورهای حرفه‌ای گیمینگِ 120Hzای نیز کافیست!

تست‌های Horizon Zero Dawn

تست‌های Horizon Zero Dawn
این بازی یکی از عناوین جدید مبتنی بر DirectX12 است که در سبک نقش آفرینی و جهان باز است. این بازی که ابتدا برای کنسول پلی‌استیشن4 عرضه شد، پس از چند سال پا به دنیای PC نیز گذاشت تا گرافیک خیره‌کننده و روند داستانی بازی برای گیمرهای غیر کنسول نیز قابل تجربه باشد.

موتور گرافیکی Decima که در این بازی به کار گرفته شده است، ضمن پشتیبانی از کنسول‌های PS4 و PS5، بهینه‌سازی مناسبی نیز برای به کار گیری در PC و بر اساس DirectX12 دارد. تنظیمات گرافیکی به کار رفته در تست‌های این بازی را نیز در تصویر بالا مشاهده می‌فرمایید.

در وضوح تصویر FHD و QHD از نزدیکی نتیجه میان دو کارت 3080 و 2080Ti می‌توان نتیجه گرفت که سرعت پردازش پردازنده‌ای قدرتمند مانند Ryzen 9 3900XT نیز برای دریافت حداکثر کارایی از کارت گرافیک RTX 3080 در برخی از عنوان‌های گیمینگ و محیط‌های غیر بهینه کافی نیست و می‌تواند این کارت را با محدودیت روبه‌رو کند.

تست‌های Serious Sam 4

تست‌های Serious Sam 4
بازی Serious Sam از آن دست بازی‌های اکشنی است که دشمنان، شامل انسان‌ها و حیوانات عجیب و غریب از در و دیوار به سمتتان حمله می‌کنند و شما باید از سد موج‌های مختلف این دشمنان عبور کنید. از لحاظ بصری شاید این بازی بهترین نباشد، اما موتور گرافیکی این بازی توانایی بسیار بالایی در رندر مدل‌های همزمان در تعداد بسیار بالا دارد که آن را به یک گزینه مناسب برای تست و بنچمارک سخت‌افزار نیز بدل می‌کند. از دیگر نکات مثبت نسخه 4 این بازی می‌توان به تقسیم شدن تنظیمات گرافیکی بازی بر اساس تحت فشار قرار گرفتن پردازنده، حافظه گرافیکی و پردازنده گرافیکی اشاره کرد.

Serious Engine به کار رفته در این بازی توانایی به کارگیری از توابع DX12 ،DX11 و Vulkan را داشته و کارایی بسیار خوبی با همه نوع سخت‌افزار ضعیف و قوی دارد. تنظیمات گرافیکی به کار رفته در تست‌های این بازی را نیز در تصویر بالا مشاهده می‌فرمایید.

این بازی نیز به دلیل انبوهی از پردازش‌های مرتبط با پردازنده، در وضوح تصویر FHD و QHD دچار مشکل شده است و نمی‌تواند به طور کامل از قدرت کارت گرافیک بهره‌برداری کند.

اورکلاکینگ با نرم‌افزار GPU Tweak II

اورکلاکینگ با نرم‌افزار GPU Tweak II
ایسوس نیز نرم‌افزار اختصاصی اورکلاکینگ و مانیتورینگ کارت‌های گرافیک خود به نام GPU Tweak را توسعه می‌دهد. این نرم‌افزار که اکنون مراحل تکامل نسخه دوم خود را طی می‌کند، امکانات و قابلیت‌های مفیدی دارد. در صفحه ابتدایی که Simple Mode نام دارد اطلاعات اولیه شامل دما و حداکثر فرکانس GPU Boost در کنار مقدار حافظه VRAM اشغال شده را نشان می‌دهد.

این نرم‌افزار در نسخه‌ جدید به شمارنده FPS و منوی کامل OSD برای نشان دادن اطلاعات مورد نیاز در هنگام اجرای بازی‌ها و بنچمارک‌ها نیز مجهز شده است. در آخرین آپدیت ارائه شده قابلیت OC Scanner هم به این نرم‌افزار افزوده شده است.

این قابلیت با بررسی پارامتر‌های دما، توان مصرفی و ولتاژ پردازنده گرافیکی، در چندین مرحله فرکانس‌های مختلف را روی کارت آزمایش می‌کند تا حداکثر فرکانس را پیدا کند. در این پنجره می‌توانید با کلیک بر روی Advance Setting مقدار این پارامتر‌ها را به طور دستی تنظیم کنید. البته اگر اندکی با اورکلاکینگ آشنایی دارید، پیشنهاد ما اتکا به مهارت‌های خودتان است.

برای اورکلاک این کارت به تنظیمات نرم‌افزار GPU Tweak رفته و با فعال کردن گزینه Overclocking Range Enhancement به صفحه Advanced Mode می‌رویم. سپس اسلایدرهای مربوط به محدود کننده‌های توان مصرفی و ولتاژ GPU را روی حداکثر قرار می‌دهیم. حداکثر مقدار Power Target برای این کارت 110% TDP استاندارد و دمای 83 درجه سانتی‌گراد تعیین شده است. با اندکی تلاش و اجرای تست‌های مختلف برای اطمینان از پایداری و بدون تغییر سرعت چرخش فن‌ها، در فرکانس پایه 1530MHz برای پردازنده گرافیکی و 1251MHz برای فرکانس حافظه رم (20005MHz Effective) به مرز ناپایداری رسیدیم.

برای سنجش کارایی پردازنده گرافیکی فوق در فرکانس 1530MHz برخی تست‌های کارایی و انرژی را دوباره تکرار کردیم. نتایج ثبت شده به شرح زیر است:

پس از اجرای آزمون‌های بالا پس از اورکلاک، مشخص شد در محدوده مشخص شده توسط سازنده و اورکلاک تنها به روش نرم‌افزاری، تنها با جا‌به‌جایی چند اسلایدر می‌توان کارایی این کارت را تا حدود 5 درصد افزایش داد. لازم به ذکر است این افزایش کارایی، توان مصرفی کارت را نیز در حدود 5 درصد، معادل 25 وات افزایش داده است.

با وجود توان خام پردازشی بسیار بالا در این کارت گرافیک، به نظر می‌رسد این محصول چندان رابطه خوبی با اورکلاک ندارد و نتایج تست اورکلاک، تلاش ما را برای رسیدن به فرکانس‌های بالاتر و دریافت کارایی بیشتر ناکام گذاشت.

جمع‌بندی و امتیاز شهرسخت‌افزار

 

جمع‌بندی و امتیاز شهرسخت‌افزار
همانطور که ذکر شد، به دلیل جدید بودن این کارت گرافیک و کامل نبودن درایور راه‌انداز آن، در خلال بررسی این محصول با باگ‌ها و مشکلاتی رو‌به‌رو بودیم که از جمله آن فعال نشدن قابلیت DLSS در بازی Shadow of the Tomb Raider یا اجرا نشدن بازی Control تحت DirectX12 که یکی از عنوان‌های بسیار قوی برای تست قابلیت‌های Ray-Tracing و DLSS است را می‌توان نام برد.

با این حال، از سایر تست‌ها می‌توان دید که توان پردازشی این کارت گرافیک تا حدی افزایش یافته است که حتی پردازنده قدرتمندی مانند Ryzen 9 3900XT را نیز می‌تواند در برخی عنوان‌ها دچار مشکل کند.

کارت گرافیک مورد بررسی که از نسل جدید TUF Gaming ایسوس است، این سری از محصولات RTX3080 را حتی خواستنی‌تر کرده و با ظاهر تنومند و بدنه فلزی خود می‌تواند حس کیفیت و دوام را برای کاربر ملموس کند. کیفیت ساخت بالای این کارت گرافیک تنها به بدنه فلزی و با کیفیت آن ختم نمی‌شود و هیت‌سینک تنومند زیر این بدنه، در کنار سه فن بی‌صدا و قدرتمند می‌تواند یک تجربه دلچسب را برای کاربر به ارمغان آورد.

تنها خرده‌ای که شاید بتوان به این کارت گرافیک گرفت، کمبود قابلیت‌های نورپردازی بیشتر است که البته با توجه به نگاه سازنده در طراحی این محصول به عنوان یک محصول با عیار صنعتی، قابل چشم‌پوشیست.

نکات مثبت:

• بدنه فلزی و کیفیت ساخت بالا
• خنک‌کننده بی‌صدا و قدرتمند
• کامپوننت‌های رده‌بالا

نکات منفی:

• قابلیت اورکلاک نه‌چندان خوب

با تمامی این توضیحات، کارت گرافیک ASUS TUF RTX 3080 OC Edition موفق به کسب امتیاز عالی 9.1 و نشان Gamer's Choice و ریز امتیازات زیر در کلاس محصولات رده‌بالا از لابراتوار شهر سخت‌افزار شد:

ASUS TUF RTX 3080 OC Edition

کلاس عرضه : گران قیمت / رده بالا

8.5

بسته‌بندی

9.5

کارایی

10

کیفیت ساخت و طراحی

7.5

اورکلاکینگ

9.5

امکانات و سازگاری

8.5

ارزش خرید

9.1

امتیاز شهرسخت‌افزار

نشان شهرسخت‌افزار

9.1

چنانچه درباره این محصول سوال یا نظری دارید، در قسمت نظرات مطرح کنید.