اگر بیش از 15 سال است که دنبال‌کننده جدی دنیای سخت‌افزار هستید بدون شک نام ریزمعماری‌های جنجالی و در اصطلاح شکست‌خورده بولدوزر و Piledriver شرکت AMD را به خاطر دارید. اما این پروژه‌ها که با وجود انبوه مشکلات یک ایده خلاقانه یعنی معماری ماژولار را دنبال می‌کردند، با ایده جدید یک تیم توسعه‌دهنده خلاق، حالا می‌توانند بهتر از آنچه AMD برایشان رقم زده بود کار کنند. این ایده با ساخت یک فریمور جدید و متن‌باز میسر شده که توان واقعی این پردازنده‌ها را پس از سال‌ها، آزاد می‌کند.
پردازنده‌های سری Bulldozer و Piledriver که در فاصله سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ عرضه شدند، با وجود عملکرد نه‌چندان چشمگیر در بخش تک‌هسته‌ای، به‌دلیل معماری ماژولار و توانایی پشتیبانی از هسته‌های متعدد، هنوز در میان کاربران حرفه‌ای و جوامع متن‌باز جایگاه خاصی دارند. حالا پروژه‌ی 15h.org با تکیه بر همان معماری قدیمی، به این تراشه‌ها و مادربردهایشان حیات دوباره بخشیده است.
هنر توسعه‌دهندگان متن باز در احیا پردازنده‌های مُرده AMD
بنابر گزارش Toms Hardware، در حالی که بسیاری از علاقه‌مندان سخت‌افزار، پلتفرم‌های قدیمی AMD مبتنی بر ریزمعماری‌های Bulldozer و Piledriver را فراموش‌شده می‌دانستند، پروژه‌ای متن‌باز به نام 15h.org موفق شده جان تازه‌ای به این سخت‌افزارهای ده‌ساله بدهد. توسعه‌دهندگان این پروژه با انتشار نسخه‌ی جدیدی از فریم‌ویر متن‌باز خود، توانسته‌اند زمان بوت سیستم مجهز به این پردازنده‌ها را به حدود ۱۵ ثانیه برسانند، پشتیبانی از ۵۱۲ گیگابایت رم را فراهم کرده و مشکلات مهمی همچون IOMMU (واحد مدیریت حافظه ورودی خروجی) و سازگاری با پچ‌های امنیتی AMD را برطرف سازند.
به بیان ساده، هدف این پروژه آن است که برای این پردازنده‌ها که آخرین مدل‌های قدرتمند از پردازنده‌های x86 هستند که محدودیت‌های امنیتی جدید مادربردها مثل امضای اجباری فریمور روی آن‌ها اعمال نشده، فریمور جدیدی بسازد. به همین دلیل می‌توان با آن‌ها سیستمی ساخت که کاملاً متن‌باز باشد و کاربر بتواند همه چیز، از سیستم‌عامل تا فریمور، را کنترل و تغییر دهد.
این به‌روزرسانی جدید بر پایه‌ی کدهای AGESA و Coreboot توسعه یافته و عملاً جایگزینی کامل برای فریم‌ویرهای قدیمی و محدودکننده UEFI محسوب می‌شود. بنابر اعلام توسعه‌دهندگان این طرح، نتیجه استفاده از این فریمور، سیستمی است که بدون نیاز به امضا یا قفل‌های سخت‌افزاری، می‌تواند به‌صورت کامل و بدون مشکل راه‌اندازی شود.
در گزارش رسمی توسعه‌دهنده‌ی اصلی، مایک رائفوس، جزئیات تغییرات جدید به‌صورت زیر اعلام شده است:
- حتی در پیکربندی‌هایی با ۲۵۶ گیگابایت حافظه رم نیز زمان بوت به حدود ۱۵ ثانیه رسیده است.
- پشتیبانی کامل از حداکثر ۵۱۲ گیگابایت رم بدون خطا در فرایند شناسایی و مقداردهی اولیه (RAM init).
- رفع کامل باگ‌های IOMMU و سازگاری با سیستم‌عامل‌های Debian، FreeBSD، Xen و QubesOS.
- پشتیبانی از پچ‌های speculative execution که برای امنیت پردازنده‌های AMD ضروری است.
- کنترل بومی فن و سیستم حرارتی مادربرد با پشتیبانی از shutdown خودکار در شرایط بحرانی.
- بهبود پایداری و عملکرد چندهسته‌ای برای بارهای سروری و مجازی‌سازی.
- پشتیبانی توسعه‌یافته از درگاه‌های PCIe تا ۴ کارت به‌همراه کارت PIKE و یک کارت PCI سنتی.
طبق اعلام 15h.org، نسخه‌ی جدید فعلاً به‌صورت پایدار برای سه مادربرد Asus KGPE-D16، SuperMicro H8SCM و H8SGL منتشر شده و مدل‌های دیگر از جمله Asus F2A85 نیز در مرحله‌ی آزمایشی (بتا) قرار دارند.
کاربرد واقعی این پروژه در چیست؟
در عصر کنونی که تقریباً تمام مادربردهای مدرن به سیستم‌های بسته و امضاشده‌ی UEFI وابسته‌اند، پروژه‌هایی مانند 15h.org برای کاربران لینوکسی، فعالان حوزه‌ی امنیت و حتی آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، روزنه‌ای از آزادی کامل در سطح فریم‌ویر ایجاد می‌کنند.
این پروژه و ایده آن کمک می‌کند که بتوان تا ده‌ها سال از یک پردازنده قدرتمند در سیستم‌های گران سروری استفاده کرد
قابلیت بوت سریع، پشتیبانی از رم بالا و سازگاری با پچ‌های امنیتی، این پلتفرم‌های قدیمی را به گزینه‌ای ارزان‌قیمت اما قابل‌اعتماد برای سرورها و محیط‌های مجازی‌سازی کوچک تبدیل می‌کند. برای مثال برخی از توسعه‌دهندگان سیستم‌عامل سروری و باسابقه QubesOS اعلام کرده‌اند که با این فریم‌ویر، سیستم‌های قدیمی Opteron اکنون توان اجرای پایدار و ایمن این توزیع امنیت‌محور لینوکس را دارند.
احیای پلتفرم‌های Bulldozer و Piledriver با چنین گستره‌ای از پشتیبانی و بهبود، نه‌تنها نشان‌دهنده‌ی مهارت فنی جامعه‌ی متن‌باز است، بلکه پیامی روشن به صنعت سخت‌افزار دارد: «کنترل کامل کاربر بر سخت‌افزار هنوز ممکن است.»
پروژه‌ی 15h.org ثابت کرده که حتی پردازنده‌ها و مادربردهای ده‌ساله نیز می‌توانند در ۲۰۲۵، نقشی واقعی در ساخت سرورهای آزاد، قابل‌اعتماد و اقتصادی ایفا کنند و نیاز نیست هر ساله مادربرد و پردازنده جدیدی خرید و با سیستم‌های قبلی جایگزین کرد!
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت