رای جنجالی دادگاه فدرال: آموزش هوش مصنوعی با کتاب‌های دارای کپی‌رایت مجاز است

یک قاضی فدرال در حکمی بی‌سابقه اعلام کرد که شرکت Anthropic برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی خود می‌تواند از کتاب‌های دارای کپی رایت نیز استفاده کند حتی اگر این آموزش بدون کسب اجازه از نویسندگان انجام شود. جزئیات بیشتر درباره این حکم جنجالی را در شهر سخت افزار بخوانید.

این تصمیم، شکست بزرگی برای نویسندگان، هنرمندان و ناشرانی محسوب می‌شود که تاکنون ده‌ها شکایت علیه شرکت‌هایی نظیر OpenAI، گوگل، متا، Midjourney و دیگر فعالان حوزه هوش مصنوعی ثبت شده است.

با آنکه این رای برای سایر قضات الزام‌آور نیست، اما زمینه‌ای حقوقی برای حمایت دادگاه‌ها از استدلال شرکت‌های فناوری فراهم کرده است. قانون «استفاده منصفانه» از سال ۱۹۷۶ تاکنون به‌روزرسانی نشده و حالا باید با پدیده‌هایی چون آموزش مدل‌های زبانی بزرگ در عصر هوش مصنوعی تطبیق داده شود. این اصل میزان تغییر نسبت به اثر اصلی، هدف استفاده (مانند آموزش یا طنز) و بهره‌برداری تجاری از اثر را معیار قضاوت قرار می‌دهد.

در پرونده Anthropic گروهی از نویسندگان ادعا کرده‌اند که شرکت Anthropic میلیون‌ها کتاب دارای کپی‌رایت را از سایت‌های غیرمجاز مانند LibGen دانلود کرده تا با ایجاد یک کتابخانه بزرگ برای همیشه این منابع را ذخیره کند. دادگاه اگرچه آموزش مدل‌های هوش مصنوعی بر پایه این کتاب‌ها را مشمول استفاده منصفانه دانسته، اما قرار است درباره ماهیت این کتابخانه بزرگ و نحوه دستیابی به داده‌ها، دادگاهی جداگانه برگزار شود.

قاضی پرونده آنتروپیک گفته اینکه شرکت بعدها نسخه قانونی یک کتاب را خریداری کرده، مسئولیت سرقت اولیه را از بین نمی‌برد؛ هرچند ممکن است در تعیین میزان خسارت مؤثر باشد.

ماجرای مشابه در پرونده متا

پیش از این در پرونده‌ای موازی علیه متا، نویسندگان برجسته‌ این شرکت را متهم کرده‌اند که به‌طور غیرقانونی کتاب‌های آن‌ها را از منابع غیرمجاز استخراج کرده و از آن‌ها برای آموزش مدل‌های خود استفاده کرده است.

اما دفاعیه متا ابعاد جدیدی از مناقشه را آشکار می‌سازد. این شرکت مدعی است که کتاب‌های مورد استفاده در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی ارزش اقتصادی ندارند و حتی تأثیر آن‌ها در عملکرد نهایی مدل کمتر از 0.06 درصد است.

بر همین اساس، متا ادعا کرده نیازی به پرداخت هزینه به نویسندگان ندارد و استفاده‌اش قانونی و مطابق با اصل استفاده منصفانه است. این استدلال‌ها در حالی مطرح می‌شود که شرکت‌های فناوری از یک‌سو محتوای انسانی را بی‌ارزش معرفی می‌کنند، اما از سوی دیگر، همین داده‌ها را برای توسعه مدل‌های پیچیده‌ای به‌کار می‌گیرند که نقش مهمی در آینده تکنولوژی، بازارهای جهانی و حتی حل بحران‌هایی مانند تغییرات اقلیمی ایفا می‌کنند.

این تناقض، بخشی از بحران بزرگ‌تری است که صنعت هوش مصنوعی با آن روبه‌رو است. نبود چهارچوب حقوقی به‌روز برای حفظ حقوق نویسندگان و سازندگان محتوا در برابر الگوریتم‌هایی که بدون رضایت آن‌ها آموزش می‌بینند.