فیروزآبادی: در صورت همکاری گوگل با ایران نیازی به راه اندازی سریع موتور جستجو ملی نیست

دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه به دلیل تحریم‌ها، همکاری شرکت‌های بزرگ فناوری در جهان صورت نگرفته، گفت: در حال حاضر به دلیل عدم همکاری بسیاری از این پلتفرم‌ها، ما مجبور هستیم که مشابه‌شان را در کشور فراهم کنیم، در حالی که ایجاد بسیاری از این پلتفرم‌ها در اولویت نیستند و حتی اگر گوگل با ایران همکاری داشته باشد، شاید نیاز به راه‌اندازی فوری موتور جست‌وجوی بومی در مراحل اولیه نیست.

همانطور که می‌دانید پس از داغ شدن بحث طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی، موضوع راه‌اندازی مدل‌های داخلی با انحصار برای مقابله با عدم همکاری و ایجاد نمایندگی مجاز شرکت‌های اینترنتی در کشور مطرح شده است.

در این میان یکی از بزرگترین شرکت‌ها در این زمینه، فیسبوک به عنوان سکاندار اپلیکیشن ایسنتاگرام و گوگل به عنوان پر استفاده ترین وبسایت و موتور جستجو هستند. نظر اخیر دبیر شورای عالی فضای مجازی که به تازگی در این مورد ایراد شده نشان می‌دهد که نگاه به این طرح چطور تصویر شده است.

سید ابوالحسن فیروزآبادی در هجدهمین کنفرانس رمز ایران با بیان اینکه ابهام در مفهوم شبکه ملی اطلاعات برای برخی از مسوولان باید مرتفع شود گفت:

ابهام در مفهوم شبکه ملی اطلاعات اولین چالش راه‌اندازی این شبکه است و شاید بتوانیم بگوییم که ما مدل مشابه شبکه ملی اطلاعات با پیش‌فرض‌ها و استراتژی‌هایی که جمهوری اسلامی در حوزه فضای مجازی تعریف کرده و کاملا منطبق بر ایران باشد نداریم و این یک مدل ملی و بومی است که در کشورمان مد نظر قرار دادیم.

فیروزآبادی به این نکته نیز اشاره کرد که در اکثر کشورهای توسعه‌یافته و یا در حال توسعه و پیشتاز همه آنها در کشور آمریکا، طرح‌هایی به نام شبکه ملی مطرح شده است:

مفهومی که ما از شبکه ملی اطلاعات در نظر داریم ابهام داشت چرا که برخی از افراطیون آن را شبکه‌ای کاملا جداگانه از جهان و بسته در چارچوب سرزمینی تعریف می‌کردند و در تعریف تفریطی آن صرفا اکتفا به شبکه اینترنت جهانی شده بود بنابراین برای این که به یک نقطه تعادل برسیم مدت‌ها در این حوزه گفت و گو شد تا امروز تقریبا یک تصویر روشن در کشور برای اجرای این شبکه وجود دارد که باید عملیاتی شود.

نگاه اقتصادی به فضای مجازی
دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود:

اقتصاد شکوفایی که در فضای مجازی در جهان شاهد هستیم که بر بستر شبکه‌های تلفن‌های همراه توسعه یافته و باعث تاثیر پارامترهایی مثل موبولیتی، تحرک و جهانی شدن بیش از گذشته شده در کنار هژمونی و انحصاراتی که در شرکت‌های برتر این حوزه که اکثرا آمریکایی هستند، تصمیم‌گیری برای راه‌اندازی این شبکه را پیچیده کرده است. باید در کنار شناخت تکنولوژی، اقتصاد، شرکت‌ها و بازیگران بزرگ، شناخت شکل‌ها و فرم‌های جدید اقتصادی مانند اقتصاد پلتفرمی که مبتنی بر تکنولوژی پلتفرمی است، مد نظر قرار دهیم.

فیروزآبادی با بیان اینکه نظامات شبکه‌ای و تکنولوژی‌های جدید دولت‌گریز بوده و با تعاریف نظام ملی مغایرت دارند، اعلام کرد که شبکه‌ها، بلاک‌چین، خدمات ابری و اصولا معماری شبکه‌ها که توزیع‌یافته غیرمتمرکز هستند، با دیدگاه‌هایی که به دنبال ایجاد قلمرو هستند، در تعارض است. تمرکز شدید اطلاعات و قطب‌های اطلاعاتی که در شرکت‌هایی از قبیل مایکروسافت، گوگل و شبکه‌های اجتماعی از قبیل فیس‌بوک و تلگرام و امثالهم ایجاد شده، مولد چالش‌های ادراکی، طراحی، فنی، تصمیم گیری در کنار افزایش سرعت تصمیم‌گیری و تغییر یافتن شکل تصمیم‌گیری است.

گوگل و اپل در ایران؟ آری یا خیر؟
فیروزآبادی با اشاره به شرایط همکاری با ایران از سوی شرکت‌های بزرگ فناوری در جهان، گفت:

در ایران همکاری شرکت‌های مزبور با دولت به دلیل تحریم‌هایی که وجود دارد صورت نگرفته اما در جهان به دلیل فشارهایی که اروپا، چین و کشورهای بزرگ در حال توسعه و حتی برخی از کشورهای همسایه ایران وارد کردند، به تدریج در حال پذیرش قوانین کشورها هستند تا از چارچوب شبکه ملی کشورها و قواعد آنها تبعیت کنند، مالیات بپردازند و از اضمحلال کسب‌وکارهای محلی و ایجاد انحصار در آن کشورها خودداری کنند و در رابطه با آسیب‌های اجتماعی در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی همکاری داشته باشند. به طور مثال کشور استرالیا مکلف کرده که یک پلتفرم آمریکایی حتی با رسانه‌های محلی آنها همکاری داشته باشد و باید به آن حق تالیف بپردازد.

دبیر شورای عالی فضای مجازی در ادامه صحبت‌های خود به این نکته اشاره کرد که در صورتی که بتوانیم این روابط را شکل دهیم در پیاده‌سازی شبکه ملی اطلاعات فشار شدید زمانی و فشار شدید سرمایه‌گذاری نخواهیم داشت:

در حال حاضر به دلیل عدم همکاری بسیاری از این پلتفرم‌ها، ما مجبور هستیم که مشابه این پلتفرم‌ها را در کشور فراهم کنیم، در حالی که ایجاد بسیاری از این پلتفرم‌ها در اولویت نیستند و حتی اگر گوگل با ایران همکاری داشته باشد، شاید نیاز به راه‌اندازی فوری موتور جست‌وجوی بومی در مراحل اولیه نیست.

دبیر شورای عالی فضای مجازی همچنین گریزی نیز به موضوع سیاست‌های تجازی گوگل و اپل در مورد اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های اندروید و iOS زده و گفت:

متاسفانه ما شاهد هستیم سیستم عامل‌های اندروید و اپل در پلتفرم‌ها مداخله می‌کنند و نحوه بهره‌برداری کاربران ما از فضای مجازی را تعیین کرده و نسبت به حذف برنامه‌های ایرانی اقدام و یا از انتشار برنامه‌های ایرانی در فروشگاه‌های خود جلوگیری می‌کنند که ما متناسب با توسعه‌ها، تحولات و خدماتی که در فضای مجازی ایجاد می‌شود، آنها را در اولویت شبکه ملی اطلاعات قرار دادیم.

به هر حال شاید بتوان گفت که تصور همکاری گوگل و اپل با ایران در این موضوع، از موارد بسیار بعید است؛ چرا که اولاً تبادلات مالی با ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا برای شرکت‌های مذکور میسر نیست و ثانیاً موافقت با سیاست‌های ایران، از بسیاری جهات مورد قبول این شرکت‌ها نخواهد بود. با این اوصاف باید منتظر بمانیم و ببینیم که موضع نهایی دو طرف به این ایده و طرح چیست.