تا پایان سال منتظر برپایی دادگاه‌های قضایی در کشور به صورت آنلاین باشید

در شرایط حساس کرونایی که ما در آن قرار گرفته‌ایم لزوم جلوگیری از تجمع و کاهش آمد و شد شهروندان این ضرورت را ایجاد نموده تا نهادهای دولتی و حاکمیتی هر چه بیشتر از پیش به سمت غیرحضوری‌تر کردن رویدادها و حتی امور روزمره مردم حرکت کنند. در همین راستا به تازگی قوه قضایی از نر‌‌م‌افزار موبایل «عدالت همراه» رونمایی کرده و در ادامه قصد دارد حتی دادگاه‌ها را نیز آنلاین برگزار کند.

چند روز پیش با یکی از دوستان در مورد مشکل قضایی و طرح شکایتی که علیه فرد دیگری مطرح شده بود صحبت می‌کردیم. لزوم طی تمامی مراحل شکایت به صورت حضوری، واریز فیش‌های بانکی مربوط به اعتراض به پرونده و حتی حاضر شدن در جلسات دادگاه موضوعی بود که طی بررسی‌های میدانی به عمل آمده باعث شکایت بسیاری از شهروندان شده است.

از آنجایی که ساختار قوه قضاییه از دادگاه‌ها گرفته و حتی روند طی امورات در بخش دادگستری که عملاً زیرمجموعه دولت است از ده‌ها سال پیش تا به امروز تغییر چندانی به خود ندیده، شاید بتوان شیوع ویروس کرونا را عاملی محرک برای این حوزه خواب‌مانده از پیشرفت‌های دنیا دانست تا شاید بروزرسانی بر رویه عدلیه‌ها ایجاد گردد!

در همین خصوص عیسی زارع پور، رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه دو روز پیش با حضور در نشست خبری آنلاین رونمایی از اپلیکیشن «عدالت همراه» در راستای غیرحضوری کردن خدمات و کاهش مراجعات مردم برای دریافت خدمات قوه قضاییه، شروع حرکت این قوه به سمت هر چه بیشتر غیرحضوری کردن روند انجام امور قضایی شهروندان را نوید داد.

یکی از موارد مهمی که زارع‌پور در خصوص این روند آنلاین‌سازی تأکید کرد فراهم کردن راهکار غیرحضوری امور کیفری بود. رئیس مرکز آمار قوه قضاییه در این مورد گفت:

از اول دی ماه، کلیه درخواست‌های اعاده دادرسی کیفری به صورت الکترونیکی و غیرحضوری به قوه قضاییه قابل انجام است.

همچنین برای جلوگیری از جعل اسناد و مدارک، هوشمند سازی تطبیق اثرانگشت مندرج در کارت ملی مراجعه کنندگان به دفاتر قضایی نیز از هفته گذشته به اجرا درآمده است ولی عمده تمرکز قوه قضاییه بر امور آنلاین بوده که نرم‌افزار عدالت همراه قرار است در این زمینه نقشی بزرگ ایفا کند. زارع‌پور در این مورد گفت:

از طریق این زیرساخت نرم افزاری، تمامی خدمات قوه قضاییه در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد. در فاز نخست این اپلیکیشن، خدمات دادگستری‌ها از طریق موبایل قابل ارائه است. در گام بعد، سایر خدمات دستگاه قضا روی این پلتفرم قرار می‌گیرد و در گام نهایی خدمات سایر دستگاه‌های مرتبط از طریق این بستر موبایلی، قابل ارائه خواهد بود.

طبق اعلام این مقام مسئول در قوه قضاییه، عمده کاربردهای این نرم‌افزار به شرح زیر است:

• دریافت کلیه ابلاغیه‌های جدید و قدیم شهروندان
• اطلاع رسانی در مورد پرونده‌های قضایی با اعلام جزئیات تمام پرونده‌های شخص در دستگاه قضا و اقدامات مربوطه
• نوبت دهی محاکم قضایی (ارجاع بالاترین اولویت در نوبت‌های مجامع دادگاهی به این برنامه تخصیص خواهد گرفت)
• فراهم کردن شرایط و بستر دریافت کد کاربری ثنا به صورت غیرحضوری و احراز هویت الکترونیک (طی نسخه‌های آتی)
• درخواست گواهی عدم سوءپیشینه الکترونیکی با کد کاربری ثنا طی حداکثر دو روز کاری

زارع پور با اشاره به اینکه در آینده نزدیک به مرور خدمات جدیدی در راستای هوشمندسازی قوه قضاییه و سهولت دسترسی در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد، گفت: اپلیکیشن «عدالت همراه» در دو نسخه اندروید و IOS از طریق بازارهای نرم افزار و درگاه ملی قوه قضاییه با عنوان adliran.ir و eadl.ir قابل نصب است.

در ادامه رئیس مرکز آمار قوه قضاییه با اشاره به حفظ حریم شخصی در محیط کاربری گوشی کاربران و داده‌های شخصی آنها اعلام نموده که تنها زمانی که به دریافت اطلاعات از کاربر باشد، نرم‌افزار از آنها دسترسی به سخت‌افزارهایی مانند دوربین و حافظه را مطالبه می‌نماید:

اگر افراد تمایل ندارند، می‌توانند این دسترسی‌ها را فعال نکنند. به هر ترتیب حفط حریم خصوصی افراد مورد تاکید ما است و اطلاعات کاربران محرمانه و نزد ما محفوظ است.

برگزاری دادگاه‌های آنلاین
در کنار موارد مهم فوق اما شاید مهمترین بحث مطرح شده در این جلسه موضوع دادگاه‌های آنلاین بود که می‌تواند اهمیت بالایی برای شهروندان و حتی خود قوه نیز داشته باشد. رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در این مورد اعلام کرد:

 با اجرای سرویس احراز هویت آنلاین، تا پایان سال، برگزاری دادگاه الکترونیکی و شرکت در جلسات دادگاه به صورت آنلاین از طریق این اپلیکیشن قابل ارائه خواهد بود. این سرویس هم اکنون در ۱۰ استان تست شده است.

بنابر اعلام زارع پور، دادگاه آنلاین در فاز اجرای آزمایشی ۱۰ استان مورد آزمون قرار گرفته و ۳۰ هزار جلسه در داخل کشور از این طریق صورت پذیرفته است. ظرف ماه آینده نیز برای تجهیز زیرساخت‌های لازم در برقراری ارتباط تصویری و نقاط قضایی زندان‌ها، ابلاغیه خواهیم داد و امیدواریم تا پایان سال، دادگاه آنلاین در کل کشور توسعه یابد.

در انتها این مقام مسئول به موضوع تجمیع سرویس‌ها و فراهم کردن یک بستر واحد و حذف همه بسترهای جانبی برای راحتی هر چه بیشتر کاربران جهت دریافت خدمات قضایی اشاره کرده و اعلام نمود:

به دنبال این هستیم که خدمات قوه قضاییه را از طریق میکروسرویس ها، در اختیار اپلیکیشن های دولت همراه و اپلیکیشن‌های پرکاربرد دیگر قرار دهیم. اما اینکه تمامی خدمات دولت از طریق یک اپلیکیشن ارائه شود، پروژه‌ای شکست خورده است و ارائه خدمات سازمان‌های مختلف که هرکدام یک زیرساخت متفاوت دارند، روی یک بستر، کار شدنی به حساب نمی‌آید.

زارع‌پور در پایان صحبت‌های خود اعلام کرد که ماهانه ۲۵۰ هزار تا ۳۰۰ هزار نوبت قضایی از طریق سامانه نوبت دهی آنلاین انجام می‌شود. قوه قضاییه، در راستای ارائه خدمات غیرحضوری، ماهانه بیش از ۱۰۰ هزار گواهی سوءپیشینه را به صورت الکترونیکی صادر می‌کند.