ایرانی‌ها چه زمانی رایانه‌های کوانتومی می‌سازند؟

وقتی در جایی نامی از کامیپوترهای کوانتومی می‌شنویم، همه ما به صورت خودکار به یاد طرح‌های شرکت‌هایی مانند IBM می‌افتیم. اما با توجه به روند روزافزون گرایش به سمت این رایانه‌ها، کشور ما چه زمانی می‌تواند به فناوری ساخت آنها دست پیدا کرده و کامپیوتر کوانتومی بسازد؟

کامپیوترهای کوانتومی به صورت کلی سیستم‌های پردازشی هستند که به جای قوانین جبر بول (صفر و یک) از پدیده‌ها و قوانین مکانیک کوانتوم برای انجام محاسبات خود استفاده می‌کنند. اگرچه قصد نداریم در این مطلب به بیان نحوه عملکرد یک پردازنده کوانتومی و ساختار آن صحبت کنیم ولی به صورت کلی باید گفت که اساس کار در این سیستم‌ها به صورت با رایانه‌های فعلی متفاوت است و در نمای کلی باید گفت که سرعت آنها می‌تواند تا چندین و چند برابر بیشتر از رایانه‌های صفر و یک امروزی باشد.

در همین زمینه جلسه‌ای در پژوهشگاه ICT در خصوص تدوین نقشه راه فناوری‌های کوانتومی برگزار شده تا روند حرکت به سمت پردازش کوانتومی و رمزنگاری کوانتومی و پساکوانتومی در کشور را تشریح نموده و سر و شکلی منظم برای آن مشخص کند.

ترانه اقلیدس، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف در این خصوص در گفتگویی با مهر اعلام نموده که پیش‌بینی جهانی این است که تا پایان سال 2035 میلادی بتوان به این سیستم‌ها دست پیدا کرد و به همین دلیل نیز نقشه راه این فناوری‌ها در کشور در حال تدوین است تا بتوان در آینده حرف‌های برای گفتن در این زمینه داشته باشیم.

از نظر این عضو هیئت علمی دانشگاه شریف تفاوت ایران و دیگر کشورها آن است که ما پیشینه مطالعاتی کمتری داریم و به همین دلیل دستاوردهای آتی نیز باید در آینده‌ای دورتر از 15 سال در دسترس ما قرار بگیرند.

اقلیدس در این زمینه معتقد است که طبق مطالعات و پژوهش‌های اخیر باید گفت:

رمزنگاری پساکوانتومی بسیار قابل دسترس‌تر از رمزنگاری کوانتومی است. زیرا با توجه به کار با الگوریتم‌ها، ما در شرایط فعلی به کامپیوترهای کوانتومی نیاز نداریم و الگوریتم‌های کوانتومی ارائه شده، قادر به محاسبه هستند.

نکته مهم دیگر این است که با توجه به اینکه کامپیوترهای کوانتومی می‌توانند با فناوری‌های موجود تحقیق پیرامون رمزنگاری پساکوانتومی را به پیش ببرند معتقد است که می‌توانیم در این زمینه بسیار راحت‌تر از روش رمزنگاری کوانتومی به فازهای عملیاتی برسیم. اقلیدس در این باره می‌گوید:

در حقیقت بستری که از رمزنگاری کلاسیک ایجاد شده و در حال استفاده است، می‌تواند برای ایجاد رمزنگاری پساکوانتومی، ابزار مناسب و در دسترسی باشد، به طوریکه خودش بهانه‌ای شده تا علم رمزنگاری به سمت رمزنگاری پساکوانتومی برود و به تدریج، استفاده از شیوه کلاسیک، مقدمه‌ای برای امن بودن اطلاعات را فراهم کند.

در نهایت عضو هیئت علمی پژوهشکده الکترونیک دانشگاه صنعتی شریف به این موضوع نیز اشاره کرده که اهمیت این روش بسیار بیشتر از رایانش کوانتومی و رمزنگاری کوانتومی است:

این فناوری هم از نظر امنیت و هم به لحاظ سرعت و همچنین در دسترس بودن آن، به خصوص در شرایطی که تحریم‌ها فناوری‌های زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، می‌تواند مسیر دستیابی به دانش رمزنگاری کوانتومی و در نهایت ایجاد کامپیوترهایی از این جنس را هموار کند.