رقابت شرکت‌های فعال در حوزه حمل و نقل مسافر و بار درون شهری به بالاترین حد خود رسیده است اما عامل انحصاری که شما دوستان نیز کم و بیش در جریان آن قرار دارید باعث شده که این رقابت به هیچ عنوان سالم نبوده و بیشتر بازار را به نفع یک گروه دربیاورد. در این زمینه سه شرکت تپسی، ماکسیم و الوپیک با ارسال نامه‌ای سرگشاده به نهادهای مسئول دولتی خواستار مبارزه با انحصار اسنپ در این حوزه شده‌اند.
حتماً تا به حال این خبر به گوش شما دوستان هم رسیده که اسنپ در زمینه حمل و نقل به صورت بسیار انحصارطلبانه فعالیت می‌کند و به کاربران راننده خود اجازه نصب هیچ نرم‌افزار رقیبی را نمی‌دهد. این انحصار به جایی رسیده که اسنپ حتی مانع نصب نرم‌افزارهای ارائه دهنده سرویس حمل و نقل بار هم می‌شود و کاربران راننده دیگر نمی‌توانند دو نرم‌افزار الوپیک و اسنپ را به صورت همزمان روی گوشی خود داشته باشند.
در همین زمینه چندی پیش شرکت‌های ماکسیم و تپسی شکایتی را تنظیم و به شورای رقابت ارسال کردند. اما با وجود ادله و متن صریح قانون تسهیل رقابت و منع انحصار در خصوص ایجاد فضای باز کسب و کار و جلوگیری از انحصار در صنعت و تجارت، شکایت این دو شرکت به هیچ سرانجامی نرسید. در ادامه و با گسترش روند انحصار به حوزه باربری، شرکت الوپیک هم به جمع تپسی، دینگ و ماکسیم اضافه شده و ائتلاف جدی شکل گرفته تا جلوی فعالیت‌های انحصاری اسنپ را بگیرند. جالب است بدانید که عملیات شناسایی و برخورد با شرکت‌های رقیب در مجموعه اسنپ به این چند شرکت بزرگ محدود نشده و کسب و کارهای محلی و کوچکتری مانند قونقا و نتسی را نیز شامل می‌شود! البته اسنپ در خصوص ابراز سیاست خود به هیچ عنوان ابایی ندارد و بارها از طرق مختلف آن را اعلام کرده است. در همین زمینه چندی پیش مدیرعامل اسنپ در مصاحبه‌ای اینگونه اظهار نظر نموده است:
فردی که با ما همکاری می‌کند تنها باید با ما کار کند؛ هر شرکتی استانداردی دارد و استاندارد ما این است. ما معتقدیم که موازی کاری در این زمینه امنیت سفر و مسافران را تهدید می‌کنند و نباید رانندگان به صورت همزمان با چند سرویس کار کنند.
در حدود یک هفته پیش شرکت‌های یاد شده فوق با ارسال نامه‌ای سرگشاده به آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، دکتر جنیدی معاونت حقوقی ریاست جمهوری، دکتر رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و دکتر ستاری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از این چهار مقام مرتبط با موضوع تجارت در حوزه الکترونیک درخواست کردند تا به موضوع انحصار رسیدگی شود.
نکته بسیار عجیب فعالیت اسنپ این است که هیچ‌گونه قرارداد کاری اعم از رسمی، قراردادی و یا حتی پیمانی با رانندگان امضاء نمی‌شود و همانگونه که اسنپ به این روند علاقمند است، رانندگان تنها کاربران نرم‌افزار اسنپ معرفی می‌شوند و به همین خاطر مشمول قوانین کار نمی‌شوند. اما در سمت دیگر اعمال محدودیت عدم اجازه برای نصب نرم‌افزارهای دیگر رقبا محدودیت آشکاری از سوی شرکتی است که با هیچ متر و معیاری سازگار نیست.
در قسمتی از متن این نامه اینگونه آمده است:
احتراما همانگونه که مستحضرید «گروه اینترنت ایران» که با نام تجاری «اسنپ» در حوزه ارائه خدمات نرم‌افزاری در زمینه حمل‌ونقل مسافر و بار فعالیت می‌کند، چندی است که با هدف ایجاد انحصار و خارج کردن رقبا از دور رقابت، نصب نرم‌افزارهای رقیب را در تلفن همراه کاربران راننده خود بررسی می‌کند و در صورت شناسایی نرم‌افزار رقیب بر بستر تلفن همراه ایشان، کاربر را برای ادامه استفاده از خدمات اسنپ، ملزم به حذف نرم‌افزارهای رقیب می‌کند. این در حالی است که رانندگان هیچ‌گونه رابطه استخدامی با این شرکت‌ها نداشته و تنها کاربر این نرم‌افزارها هستند بنابراین تحمیل چنین محدودیتی بر کاربران راننده، ابدا توجیهی ندارد. نکته جالب توجه آن است که اسنپ در قرارداد خود با رانندگان بر عدم وجود هرگونه رابطه کاری و استخدامی فی مابین تاکید و رانندگان را تنها کاربر نرم‌افزار معرفی کرده است و بر همین اساس و به درستی در مراجع بیمه و مالیات همواره از همین موضع سخن می‌گوید لیکن جای تعجب است که در خصوص وضع محدودیت بر کاربران راننده، به ناگاه تغییر موضع می‌دهد.
قوانین مفصل حقوق رقابت در سراسر دنیا همواره وضع چنین محدودیتی را منع کرده و از این رو شاهدیم علاوه بر کشورهای توسعه یافته، حتی در کشورهای کمتر توسعه یافته نظیر پاکستان، عربستان و مصر نیز هیچ یک از شرکت‌های فعال در حوزه حمل‌ونقل هوشمند نتوانسته‌اند چنین محدودیتی را به رقبای خود تحمیل کنند. اثرات سوء چنین اقدامی به اندازه‌ای روشن است که حتی فروشگاه‌های نرم‌افزاری نظیر گوگل‌پلی و اپ‌استور نرم‌افزارهایی را که چنین محدودیتی بر رقبای خویش تحمیل کنند، ارائه نمی‌دهند.
در بدو امر که اسنپ محدودیت مذکور را تنها بر شرکت تپسی وضع کرد، پرونده با شکایت تپسی به شورای رقابت ارجاع شد لیکن در نهایت شگفتی، شورای رقابت بدون توجه به تاثیر سوء این عمل بر رقابت فی‌مابین، رای به رد شکایت مطروحه صادر کرد. عدم اتخاذ برخوردی قاطع از سوی شورای رقابت در طول رسیدگی به شکایت مذکور و متعاقبا صدور رای به رد شکایت، سبب شد اسنپ جسورتر از قبل، دامنه کنترل خود را افزایش و تمام نرم‌افزارهای رقیب از جمله شرکت‌های ماکسیم، دینگ و … را هدف قرار دهد. در این راه حتی شرکت‌های محلی نظیر قونقا در آذربایجان یا شرکت‌های کوچکتر نظیر نتسی از وضع محدودیت مذکور در امان نمانند.
در گام آخر اسنپ وضع محدودیت موصوف را که تا پیش از این به کاربران راننده در حوزه حمل‌ونقل مسافر محدود بود، به کاربران راننده در حوزه حمل‌ونقل بار گسترش داد تا رقبای خود در این حوزه نظیر شرکت الوپیک را نیز محدود کند.
با توجه به مطالب فوق، روشن است اگر اقدامی موثر و جدی از سوی مسئولین برای توقف محدودیت مذکور انجام نشود، روند فعلی که منجر به تضعیف رقبا شده، به زودی به حذف سایر رقبا و ایجاد انحصار به نفع گروه اینترنت ایران (اسنپ) منتج خواهد شد. امری که بدون شک به کاهش کیفیت خدمات، کاهش حق انتخاب رانندگان و در نتیجه کاهش درآمد ایشان و نهایتا افزایش قیمت برای مسافران در نبود یک شرایط رقابتی منجر خواهد شد. بدین وصف، اقدام فوری برای توقف اسنپ از ادامه تحمیل چنین محدودیتی مورد تقاضا است.
البته رونوشت این نامه به دفتر دکتر فیروزآبادی، ریاست مرکز ملی فضای مجازی، دکتر شافعی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران و همچنین دفتر ریاست اتاق اصناف ایران، ارسال شده است تا تمامی نهادهای مرتبط با موضوع تجارت در جریان این موضوع قرار بگیرند.
لازم به است که قوانین رفع انحصارطلبی در حوزه تجارت الکترونیک بسیار صریح و واضح بوده و تقریباً در همه دنیا رعایت می‌شود. حتماً تا به حال اخبار مربوط به جریمه‌های سنگین چندین میلیون دلاری شرکت‌هایی مانند گوگل، مایکروسافت و امثال آنها در خصوص ایجاد انحصار را خوانده‌اید و می‌دانید که در دنیای پیشرفته با چنین رفتارهایی چگونه برخورد می‌شود. البته این رفتارها مخصوص کشورهای پیشرفته نبوده و در بسیاری کشورهای کمتر توسعه یافته مانند عربستان سعودی و پاکستان نیز بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
به هر حال مقتضی‌است که در این خصوص تصمیم‌گیری صحیحی صورت گیرد تا نه تنها در این حوزه بلکه در سایر زمینه‌ها از هرگونه انحصار جلوگیری شود و بتوان فضای سالمی برای کسب و کار ایجاد نمود تا علاوه بر افزایش انگیزه صاحبان مشاغل، رقابتی مثبت و مشوق صورت گیرد.
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت