همانطور که در جریان هستید روز گذشته یک خبر در تمام دنیای مجازی و خروجی خبرگزاری های سراسر دنیا به صورت گسترده پخش شد؛ ناسا وجود آب روی مریخ را رسماً تأیید کرد. این خبر به حدی اهمیت داشته که تا به امروز آن را بزرگترین دستاورد در زمینه زیست شناسی فضایی میدانند. با ما همراه باشید تا توضیحات بیشتری در مورد این کشف بزرگ به شما همراهان همیشگی شهر سخت افزار بدهیم.
همانطور که میدانید مریخ به دلیل دورتر بودن از خورشید نسبت به زمین اصولاً باید دمای سطح بسیار کمتری داشته باشد و در حالت عادی اگر آبی هم بر روی سطح مریخ وجود داشته باشد، باید به صورت منجمد و با دمای پایین باشد. اما روز گذشته خبرهایی که شنیدیم حاکی از این بود که دانشمندان ناسا موفق به کشف آب مایع در مریخ شده اند که در فصل های گرم سال روی سطح سیاره جاری خواهد بود. این کشف بزرگ توسط سفینه اختصاصی ناسا (MRO) که به روی مداری به دور مریخ در حال گردش است گزارش شده و با بررسی محققین ناسا به نتیجه رسیده است. در حقیقت دانشمندان ناسا با تحلیل عکس هایی که توسط این مدارگرد در فصول مختلف و از سطوح مشخصی گرفته شده به این نتیجه رسیده اند که در منطقه ای به اسم Martian در سطح مریخ تغییرات بسیار عجیبی در این عکسها از لحاظ نقاط تاریک و روشن به وجود می آید. تحلیل ها و بررسی های بیشتر دانشمندان ناسا سرانجام منجر به اعلام رسمی این موضوع شد روی سطح مریخ در این منطقه آب شور در حال جریان است.
ناسا به عنوان تبلیغات این کشف بزرگ را پاسخی بر بزرگترین سوال امروز در مورد سیاره سرخ نامیده که آیا آب مایع روی مریخ وجود دارد یا نه؟ تا به امروز دانشمندان به این نتیجه رسیده بودند که آب به صورت منجمد روی مریخ وجود دارد ولی اینکه آب مایع جایی خارج از زمین در منظومه شمسی دیده شود، مجهولی بود که ذهن همه محققین را به خود مشغول کرده بود و با این کشف از این به بعد میتوانیم به صورت قطع بگوییم که از این بابت ما در منظومه شمسی منحصر به فرد نیستیم. همانطور هم که میدانید اولین سوالی که به محض اطلاع از وجود آب مایع به ذهن میرسد این است که آیا در آن آب مایع میتوان حیات یافت؟!
این به عنوان اولین دور تحقیقاتی نیست که پیرامون وجود آب روی مریخ انجام شده است و قبل از این هم دانشمندان به این فرضیه اشاره کرده بودند که به احتمال قریب به یقین در حدود 4 میلیارد سال پیش اقیانوسی بسیار بزرگ روی سطح مریخ وجود داشته که به دلیل جو رقیق مریخ به مرور زمان از بین رفته است و البته نظریه دیگری هم از قبل بیان شده بود که آب مایع روی سطح مریخ وجود نخواهد داشت، اما در لایه های زیر سطحی سیاره و اتفاقاً در همین منطقه مارتیان، میتوان آب مایع را به صورت آب های زیر زمینی پیدا کرد.
البته پیرامون این کشف صحبت های زیادی تا به این لحظه بیان شده و بسیاری این حرکت ناسا را بیشتر حرکتی تبلیغاتی خوانده اند و اینکه همه ما میدانیم آب در مریخ وجود دارد و چرا باید اینقدر به آن پرداخته شود. در همین راستا آقای آلفرد مک ایون (یکی از محققین بنام در زمینه زمین شناسی سیاره ای در آزمایشگاه تحقیق عکس سیاره ای آریزونا) طی مقاله ای در مجله Scientific American با کمی ته مایه طنز به این موضوع اشاره کرده اند:
تبریک میگم، شما برای هزارمین بار وجود آب را روی مریخ کشف کردید!
کشف روز گذشته ناسا به نظر میرسد اطلاعات و شواهد مستقیم بیشتری را نسبت به آنچه تا قبل از این و در سال 2010 همین سفینه MRO مخابره کرده بود به دانشمندان عرضه میکند. در عکسهای جدید این موضوع روشن شده است که خطوط جریان مایع آب کمتر از 16 فوت (در حدود 4.5 متر) عرض دارند که در طول فصول گرم سال این خطوط بزرگتر و البته طویل تر هم میشوند و البته زمانی که فصول سرد سال از راه برسند خواهیم دید که این خطوط کمرنگ تر شده و حتی ناپدید خواهند شد.
دمای متوسط روی سطح مریخ در حدود منفی 62 درجه سانتیگراد است اما در فصل تابستان و نزدیک به خط استوای این سیاره، دما به مثبت 21 درجه سانتیگراد میرسد. در این مورد گروهی از محققین موسسه تحقیقات فناوری جورجیای امریکا بر این عقیده اند که این دما و شرایط موجود در مریخ در آن زمان میتواند برای وجود آب مایع روی سطح این سیاره مناسب باشد و اگر هم کمی نمک به آن آبی که دنبالش میگردیم اضافه شود، به دلیل خواص شیمیایی آب نمکی شده، میتوان آنقدر از این مایع مخلوط انتظار داشت که بتواند به صورت رودخانه و یا جریان های کوتاه مایع روی سطح سیاره، جاری شود. همراه با این فرضیه، آب و پرکلراتهایی که از آب نمکی ایجاد میشوند دمای انجماد پایین تری پیدا خواهند کرد و در شرایطی که آب خالص یخ بزند هم میتواند جاری شود. همه این موارد به صورت خلاصه به یک موضوع اشاره دارد؛ نمکی که با آب مخلوط شده باعث میشود جریان مایع مورد بحث روی سطح سیاره مدت بیشتری برقرار باشد؛ جریانی که روی کره زمین هم به دلیل آب شور اقیانوسها شاهد آن هستیم.
با بررسی طیف رنگ عکسهایی که از MRO بدست آمده محققین به این نتیجه رسیده اند که ماده و یا به عبارتی، مایع مورد بحث ما ترکیبی از مواد معدنی است که طول موج های مختلفی دارند و خلاصه نتایج میتواند به این صورت بیان شود که رگه ی تاریکی که در عکسها دیده میشود ترکیبی از نمک هیدراته شده ای است که در ساختارهای کریستالی اش، مولکولهای آب را به همراه خود دارد. در این زمینه آقای اوجا، یکی از محققین تیم دانشگاه جورجیا چنین نظری دارد:
چیزی که از بررسی عکسهای ارسالی از MRO بدست می آید این است که آب نقش کلیدی را در شکل گیری مکانیزم این جریان تغییر رنگ عکسها بازی میکند.
با تحلیل این نظر میتوانیم به این نتیجه برسیم که عامل بوجود آورنده ی حرکت رگه تیره رنگ در عکسها همان آب است که با نمک ترکیب شده است.
و حالا سوال دیگری در این زمینه پیش می‌آید که این آب از کجا آمده است؟ آقای اوجا سه احتمال را بیشتر از بقیه مورد تأکید قرار میدهد. احتمال اول این است که پرکلراتها، رطوبت موجود در اتمسفر منطقه Martian را زمانی که درصد آن بالا رفته به سمت خود میکشند و همین امر باعث بوجود آمدن کریستالهای مملو از مولکولهای آب میشود.
احتمال دوم این است که آبهای زیرسطحی این منطقه به مرور و با گرم تر شدن جو به سمت بالا رسوخ کرده و در آنجا با نمک مخلوط میشوند و در نهایت احتمال سوم هم این است که در این منطقه سفره آب زیرزمینی وجود دارد که با چشمه هایی به سطح راه پیدا میکند و جریان آب نمک را بوجود می‌آورد.
در آخر هم فکر میکنم تماشای ویدئوی اختصاصی TheVerge در مورد این اتفاق خالی از لطف نباشد.
در نهایت باید به این موضوع اشاره کنیم که شواهد موجود، بدون ابهام بر این قضیه مهر تأیید میزنند که آب مایع روی سطح مریخ وجود دارد و از این رو باید در آینده ای نزدیک هم منتظر باشیم که حیات میکروسکوپی روی سطح این سیاره کشف شود و این یعنی دومین سیاره ای که ما به آن دست پیدا کرده ایم و موجود زنده ای، هرچند در ابعاد میکروسکوبی روی آن زندگی میکند، سیاره سرخ دوست داشتنی و راز آلود خواهد بود. البته در حال حاضر نمیتوانیم به قدرت این مسأله را تأیید کنیم ولی اینکه روزی هم خبری بشنویم که بگوید "اولین حیات غیر زمین روی مریخ کشف شد" دور از واقع نخواهد بود!!
منبع: Guardian, TheVerge
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت