اگر شما هم درباره معنی یا کاربرد SSD کنجکاو هستید و می‌خواهید بدانید SSD در لپ تاپ چه کاربردی دارد، پیشنهاد می‌کنیم این نوشتار ساده اما مفید را بخوانید. در ادامه به معرفی، کاربرد، انواع و مزایا و معایب حافظه SSD می‌پردازیم تا بهتر بتوانید برای خرید یک اس اس دی تصمیم بگیرد، با شهر سخت افزار همراه بمانید.

اس اس دی یک وسیله نسبتاً ساده و بسیار کوچک اما به شدت کاربردی و مفید است که می‌تواند سرعت کامپیوتر یا لپ تاپ شما را دگرگون کند. با این حال پیش از خرید یک نمونه از آن باید بدانید SSD چیست و چه کاربردی دارد. از همین رو در نوشتار جاری تلاش نموده‌ایم به سؤالات اساسی شما درباره اس اس دی و کاربرد آن پاسخ بدهیم. همچنین به مقایسه انواع حافظه SSD پرداخته‌ایم.

SSD مخفف چیست؟

درایو بدون اجزای متحرک یا Solid-State Drive که به اختصار SSD نامیده می‌شود، نوعی حافظه ذخیره سازی مبتنی بر تراشه‌های حافظه فلش یا IC است که در انواع کامپیوتر، کنسول بازی و حتی درایوهای اکسترنال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت SSD با هارد های HDD

گاهی از SSD به عنوان درایو وضعیت جامد اسم برده می‌شود که یک اصطلاح کاملاً غلط است و Solid به نبود قطعات متحرک یا مکانیکی اشاره دارد. طبق تعریف یاد شده، معنی SSD درایو ذخیره سازی فاقد اجزای مکانیکی است و صرفاً با استفاده از قطعات الکترونیکی و تراشه‌های حافظه ساخته می‌شود. اما حافظه SSD چیست و چه کاربردی دارد؟

hdd-vs-ssd-vs-nvme-m2-hard-drive-1000x450.jpg

SSD یک نوع حافظه ذخیره سازی غیر فرار یا دائم است که با قطع شدن برق، اطلاعات آن از بین نمی‌رود، به همین دلیل از حافظه SSD برای کارهایی چون ذخیره کردن فایل‌ها، نصب برنامه‌ها و بازی‌ها، اجرای سیستم عامل، نگه داری پایگاه داده و نظیر آنها استفاده می‌شود. آنچه که باعث شده از اس اس دی به طور گستره در کامپیوترهای امروزی استفاده شود، مزایای SSD نسبت به هارد دیسک است. SSD مزایای متعددی چون سرعت به مراتب بیشتر، ضد ضربه بودن، اندازه کوچک، مصرف کمتر انرژی و وزن ناچیز دارد.

در همین رابطه بخوانید:

- آیا حافظه های اس اس دی (SSD) نیاز به دیفرگ کردن (Defrag) دارند؟
نحوه کار و تکنولوژی‌های حافظه‌های SSD به زبان ساده اما تخصصی

با وجود اینکه عبارت هارد SSD بسیار رایج است، اما این اصطلاح از نظر فنی کاملاً غلط بوده و نباید بگوییم هارد دیسک SSD.

نحوه کار SSD

برای درک بهتر چگونگی کار کردن حافظه SSD، می‌توانید آن را با یک کارت حافظه یا حتی حافظه داخلی گوشی موبایلتان مقایسه کنید. چنین حافظه‌ای صرفاً از قطعات نیمه هادی چون IC تشکیل شده است و هیچ گونه قطعات مکانیکی یا متحرکی ندارد. البته حافظه SSD تفاوت‌های بزرگی با کارت حافظه دارد، هرچند که اساس کار آنها تقریباً یکی است.

حافظه M2-SSD چیست؟

در هارد دیسک‌های مکانیکی، داده‌ها یا اطلاعات و فایل‌ها به صورت مغناطیسی و بر روی صفحات فلزی (پلاتر) ذخیره و خوانده می‌شوند. اما در حافظه SSD هیچ گونه قطعه متحرکی وجود ندارد و فقط با استفاده از قطعات الکترونیکی ساخته شده است. مهم‌ترین اجزای حافظه SSD شامل تراشه‌های حافظه Nand و کنترلر هستند.

تفاوت SSD با هارد های HDD روشن است و اس اس دی‌ها صرفاً از قطعات الکترونیکی تشکیل شده‌اند اما در هارد دیسک‌ها شاهد اجزای فلزی متحرک، موتور الکتریکی و قطعات ظریفی هستیم که به شدت به لرزش و ضربه حساس هستند.

SSD مخفف چیست؟
مقایسه بخش های داخلی SSD و HDD

نحوه کار SSD به این صورت است که داده‌ها به صورت اختلاف پتانسیل بر روی سلول‌های حافظه موجود در تراشه‌های Nand ذخیره می‌شوند. در حافظه اس اس دی هر سلول قادر به نگه داری یکی از حالت‌های 0 یا 1 است، بنابراین با یک وسیله دیجیتال روبرو هستیم.

در همین رابطه بخوانید:

- چرا با گذر زمان SSD کُند می‌شود؟ دلایل کاهش سرعت حافظه SSD
راه های افزایش سرعت و بهبود عملکرد حافظه SSD

در HDD این هدهای خواندن - نوشتن هستند که داده‌ها را بر روی آدرس مورد نظر می‌نویسند یا می‌خوانند اما در حافظه SSD، عملیات خواندن و نوشتن توسط تراشه کنترلر انجام می‌شود که به نوعی مغز یا پردازنده SSD محسوب می‌شود.

ویژگی‌های اصلی SSD چیست؟

مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای حافظه SSD شامل موارد زیر است:

  • سرعت به مراتب بیشتر از هارد دیسک
  • نداشتن اجزای متحرک و فلزی
  • نداشتن لرزش و آلودگی صوتی
  • حساس نبودن به لرزش
  • مقاوم بودن در برابر ضربه
  • حساس نبودن به میدان مغناطیسی

این‌ها مهم‌ترین مزایای SSD هستند که باعث برتری کامل نسبت به هارد دیسک‌های مکانیکی می‌شود. با این حال SSD معایب خاص خود را هم دارد که می‌توان موارد زیر را برای آن برشمرد:

  • قیمت بالاتر نسبت به هارد دیسک (در مقایسه به ظرفیت)
  • ظرفیت پایین‌تر از هارد دیسک
  • حجم نوشتن محدود

همان‌طور که اشاره شد، یکی از معایب SSD ها، قیمت بالاتر آنها نسبت به هارد دیسک‌های مکانیکی است. برای نمونه یک اس اس دی 3 ترابایتی بسیار گران‌تر از یک هارد دیسک 3 ترابایتی برایتان تمام می‌شود، با این حال روز به روز قیمت حافظه اس اس دی در حال کاهش است و هم اکنون با قیمت معقولی می‌توان یک اس اس دی خریداری کرد.

اس اس دی سامسونگ
دو نمونه SSD با رابط اتصال M.2

عیب بزرگ دیگر درایوهای SSD، عمر محدود آنها است؛ هرچند که عمر همه SSD ها یکسان نیست. حافظه SSD از سلول‌هایی از نوع خازن و ترانزیستور تشکیل شده است که به مرور فرسوده می‌شوند و دیگر قادر به نگه داری داده‌ها نیستند. هرچه که حجم نوشتن سلول‌های حافظه بیشتر باشد، زودتر به پایان عمر خود نزدیک می‌شوند، به همین دلیل حافظه SSD دارای درصد سلامتی یا هلث است.

در طرف مقابل، هارد دیسک‌های مکانیکی هم به مرور فرسوده و مستهلک می‌شوند اما حجم نوشتن آنها محدود نیست و مادامی که دچار خرابی یا بد سکتور نشوند، می‌توان اقدام به ذخیره کردن یا نوشتن فایل‌ها کرد.

حافظه اس اس دی

سومین مورد از معایب SSD ها، شانس کمتر و هزینه بیشتر ریکاوری آنها است. نه تنها شانس اینکه بتوانید اطلاعات خود را از روی SSD ریکاوری کنید بسیار کمتر از هارد دیسک‌ها بوده و در موارد زیادی غیر ممکن است، بلکه این کار معمولاً در مراکز تخصصی قابل انجام بوده که هزینه زیادی روی دست کاربر می‌گذارد.

حالا که به طور اجمالی به معنی SSD و کاربرد آن پرداختیم، ممکن است درباره انواع SSD کنجکاو باشید یا بپرسید حافظه M2-SSD چیست؟

انواع حافظه SSD

حافظه SSD از نظر اندازه (فرم فاکتور) و همچنین رابط (Interface) به چند دسته تقسیم می‌شود. فرم فاکتور همان اندازه و شکل اس اس دی است که آشناترین آنها SSD های 2.5 هستند. نوع دیگر SSD ها، M2 است.

اس اس دی سامسونگ
انواع رابط حافظه‌های SSD

حافظه SSD نوع 2.5 اینچی به صورت یک درایو باریک و کوچک با ضخامت 7 میلی متر ساخته می‌شود که فضای اندکی را اشغال می‌کند. تقریباً تمامی درایوهای SSD دو  نیم اینچی دارای رابط SATA هستند. در طرف دیگر اس اس دی‌های نوع M2 بسیار کوچک‌تر بوده و به شکل یک کارت کوچک هستند که خود در اندازه‌های مختلفی چون 2280، 2230 و نظیر آنها ساخته می‌شوند.

در همین رابطه بخوانید:

- حافظه‌ SSD از نوع NVMe چیست و چه مزایایی دارد
آیا حافظه SSD را پارتیشن بندی کنیم؟

SSD های نوع 2.5 اینچی دارای قاب و کانکتور تغذیه و رابط هستند اما SSD های M2 قاب ندارند و باید مستقیماً روی مادربرد کامپیوتر یا لپ نصب شوند.

سرعت هارد ssd
مقایسه سرعت دو نوع حافظه SSD و HDD

SSD ها از جنبه دیگری هم دسته بندی می‌شوند که آن رابط SSD است و مستقیماً با سرعت آنها در ارتباط است. رایج‌ترین رابط SSD ها شامل SATA و PCIe NVMe است. SATA همان رابط مورد استفاده در هارد دیسک‌های مکانیکی است که پهنای باند زیادی ندارد و نهایتاً به حدود 600 مگابایت در ثانیه می‌رسد. اما رابط PCIe NVMe پهنای باند بسیار بالاتری دارد که در نسل‌های جدید چون PCIe 4.0 و PCIe 5.0 به ده‌ها گیگابایت در ثانیه می‌رسد.

مزیت های استفاده از هارد SSD چیست؟
تفاوت رابط های M.2 در SSDهای NVMe و SATA

بدیهی است اگر خواهان حافظه SSD پرسرعت باشید، باید سراغ مدل‌های با رابط PCIe NVMe بروید، با این حال حتماً باید به مشخصات مادربرد یا لپ تاپ خود و سازگاری SSD انتخابی با آن توجه کنید. دقت داشته باشید که لزوماً لازم نیست مدل SSD انتخابی شما در صفحه پشتیبانی مادربرد یا لپ تاپ ذکر شده باشد و اغلب مواقع صرفاً باید از رابط مورد استفاده در آن SSD پشتیبانی کند.

جمع بندی و پاسخ به سوالات پرتکرار

SSD یک حافظه کوچک و پرسرعت است که حسابی می‌تواند سرعت کامپیوتر یا لپ تاپ شما را بالا برد. کافی است یک SSD پرسرعت و مطمئن با گارانتی معتبر انتخاب کنید تا از سرعت ده‌ها برابر بیشتر از هارد دیسک‌های مکانیکی لذت ببرید. با این حال سرعت همه SSD ها یکسان نیست و یک مدل می‌تواند به شدت کُند باشد اما مدل دیگری پرسرعت و بادوام ظاهر شود. از همین رو حتماً به مشخصات و سرعت SSD ها توجه کنید.

انواع SSD

کاربرد SSD در لپ تاپ تفاوتی با کاربرد SSD در کامپیوتر معمولی ندارد و می‌تواند برای نصب ویندوز، برنامه‌ها، بازی‌ها یا نگه داری فایل‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. در عین حال SSD در مقایسه با هارد دیسک کم مصرف‌تر، خنک‌تر و فاقد نویز است که به دوام بهتر لپ تاپ کمک می‌کند. از همین رو خرید SSD برای لپ تاپ پیشنهاد می‌شود.

SSD مزایای زیادی نسبت به هارد دیسک دارد اما باید دقت کنید که یک مدل با سرعت و دوام بالا انتخاب کنید و از برندهای متفرقه یا بی کیفیت SSD دور بمانید تا پشیمان نشوید. البته در استفاده‌های معمول به هیچ عنوان نیاز نیست سراغ سریع‌ترین و گران‌ترین مدل‌ها بروید و یک SSD معمولی هم می‌تواند رضایت بخش باشد.

پیشنهاد می‌کنیم پیش از خرید SSD حتماً مطلب زیر را بخوانید:

- راهنمای خرید و بهترین SSDهای پیشنهادی در بازار ایران

آیا SSD بهتر از HDD است؟

در مجموع می‌توان گفت بله، SSD بهتر از هارد دیسک است و مزایای متعددی چون سرعت بسیار بیشتر دارد.

آیا SSD 256 گیگابایتی بهتر از هارد دیسک 1 ترابایتی است؟

در صورتی که حجم 250 گیگابایت برای نیاز شما کافی باشد، اس اس دی 256 گیگابایتی می‌تواند جایگزین بهتری برای هارد دیسک 1 ترابایتی (خصوصاً در لپ تاپ) باشد.

حافظه SSD برای چه مواردی استفاده می‌شود؟

از حافظه SSD می‌توان برای نصب ویندوز، بازی، برنامه و نگه داری فایل‌ها استفاده کرد. SSD سریع‌تر از هارد دیسک است.



مطالب مرتبط پیشنهادی

نظر خود را اضافه کنید.

ارسال نظر بدون عضویت در سایت

0

نظرات (6)

  • مهمان - مسعود

    درست که میشه همزمان استفاده کرد ولی دیگه از بابت سرعت کلی سیستم منطقی نیست چون شما هر وقت رجوع کنی به هارد چه به صورت رید چه رایت یا فیلمی از توی هارد اجرا کنی یا اینکه از هارد ایمپورت کنی و اکسپورت با همون سرکت هارد اجرا میشه در حال حاظر یک ssd با حجم بالاتر چه m.2 با رابط nvmeچه ساتا دونیم اینچی معقولانه تر هست

  • مهمان - Abolfazl

    درود و خسته نباشید.
    نمیشه از هردوش(SSD و hdd) به طور همزمان استفاده کرد، یا باید از یکیش در یک سیستم استفاده بشه؟

  • کاملا امکان پذیر هست و اتفاقا خیلیا سراغ این کار میرن، در اصل یک اس اس دی با ظرفیت پایین (بنده بسته به سیستم ظرفیت 240 یا 256 گیگ (که مدل های 240 گیگی ارزون تر و کند تر هستن و فاقد دی رم کش داخلی و حتی هاست مموری بافرن و معمولا اون بخش مونده از ظرفیت رو به عنوان کش (معمولا به صورت slc یعنی فقط یک بیت روی هر سلول) استفاده میکنن در حالیکه خودشون اکثرا qlc (چهار بیت) و بعضا tlc (سه بیت روی هر سلول) هستن که همینجوری عمر نوشتاریشون هی نصف میشه، یعنی اگر همه ی چیزای دیگه از نوع حافظه نند و کنترلر اینا یکی باشه صرفا توی حالات slc, mlc,tlc,qlc قرار بگیرن (مثال جهت اینکه بدونین وقتی مدل هایی که میخرید از کدوم یک از ایناست عمرشون هم تغییر میکنه به چه شکل هست)
    اگر مثلا اس اس دی 1 ترابایت باشه توی حالت slc با عمر 2400 ترابایت میشه (که slc دیگه پیدا نمیشه و از قدیم هم فقط توی اس اس دی های اینترپرایز و سروری بود که الان اون ها هم به سمت mlc وحتی tlc رفتن) اگر mlc میبود میشه 1200 ترابایت (مثل سامسونگ 970 پرو) و tlc میشه 600 ترابایت (سامسونگ 970 اوو و اوو پلاس) و qlcش میشه 300 ترابایت (سامسونگ 870 کیو وو (چون مدل m.2 نداره هنوز که qlc باشه سامسونگ اما برندای دیگه دارن)
    همچنین روی سرعتشون هم اثر میذاره، و باز اگه همه چی یکسان باشه حتی نوع حافظه ها و ... مدل mlc سریعتر از tlc خواهد بود.
    همچنین اس اس دی های ظرفیت بالاتر از یک مدل و با یک کنترلر و یک سری و برند مثلا همون سامسونگ 980 پرو (که اولین پروی سامسونگ هست که tlcهست اما جن 4 و دیگه مدل اوو نداره و 980 خالی هم هست که جن 3 هست و میشه گفت سریعترین جن 3 فاقد دی رم داخلی هست (و سریعترین جن 3 دارای دی رم هم 970 اوو پلاس که البته اختلاف قیمت قابل توجهی هم دارن)
    مدل 2 ترابایتی از 1 ترابایتی سریعتر و همچنین 1 از 500 گیگی و ...
    پس یک درایو برای ویندوز و نرم افزارها (در کل درایو بوت) با ظرفیت 240-256 گیگ بسته به بودجه بگیرید که اگر سیستم هست و m.2 مخصوصا پروتکل nvme رو پشتیبانی میکنه حتما از این نوع خریده بشه. (حتی به این که تا چه جنریشینی پشتیبانی میکنه اما میشه گفت فعلا با وجود اومدن جتی جن 5، همچنان اس اس دی های جن 3 هم برای اغلب کاربران سرعت مناسب دارن هم قیمت.
    همچنین اس اس دی ها در صورت بالا رفتن دما سرعتشون کاهش پیدا میکنه پس اگر اس اس دی سریعی میگیرید و مادربردتون هم هیت سینک اس اس دی نداره، ترجیحا یا اس اس دی هیت سینک دار بگیرید یا براش تهیه کنید.
    اگر هم فقط ساتا پشتیبانی میکنه که جدا، برای مثال مدل 240 گیگی بهتون ام اس آی اسپاتیوم اس 270 با 50 ماه گارانتی اصلی، اس دیتا اس یو 650 (نه 630 که کمی فقط ارزون تره اما کیو ال سی هست با عمر نوشتاری نصف! و سرعت پایین تر) با 3 سال گارانتی آونگ یا 2 سال الماس که قطعا آونگ رو پیشنهاد میدم هرچند کمی گرونتره، یا کروشیال بی اکس 500، وسترن گرین با 2 سال گارانتی سازگار

    ساتای سریعتر هم ای دیتا اس یو 750 یا 800 (اینا دیگه 256 گیگ هستن و حتی دارای دی رم داخلی یا قابلیت استفاده از رم سیستم به عنوان کش)، کروشیال ام اکس 500، وسترن دیجیتال بلو، سامسونگ 870 اوو (که سریعترین و گرونترین اس اس دی ساتا هست)

    در کنارش هم که هارد با ظرفیت بالا قرار میدن (توی لپ تاپ اگه بشه که مدل های تولید چن سال اخیر دارای حداقل یک اسلات ام.2 هستن که بدون نیاز به درآوردن هارد یا اینکه توسط کدی جای رایتر بخواد قرار داده بشه (که رایتر هم حذف شده از خیلی مدل ها) باز امکان استفاده از هارد و اس اس دی کنار هم هست.
    توی پی سی که حتی برد هایی هستن که تا 5 تا اس اس دی ام.2 و 6 تا ساتا همزمان میخورن (البته باید در صورت استفاده از کارت گرافیک به تعداد لین های پردازنده و چیپست هم دقت کرد که به تعداد کافی برای استفاده از همه اینا ها باشه، اما حتی تا این تعداد میشه استفاده کرد حتی کارت های اکسپنشن برای افزودن ساتا یا ام.2 هم هست که بعضا تا حتی 8 اس اس دی روی یک کارت میشه قرار داد که پی سی آی اکس 8 یا اکس 16 (قابل نصب روی فقط اکس 16 از نظر فیزیکی) هستن و بعضا قابلیت رید سخت افزاری هم هستن که امکان دستیابی به سرعت های خیره کننده حتی تا 100 گیگ درصورت استفاده از اس اس دی های پرچمدار رو میده!

    اکر سیستمون ام .2 ان وی ام ای میخوره هم بهتون
    ای دیتا لجند 700 رو به عنوان مدل ارزون قیمت اگر محدودیت بودجه هست پیشنهاد میدم، اما اگر بیشتر میتونید هزینه کنید لجند 750 یا وسترن بلو اس ان 570 گزینه های بهتری هستن، همچنین سامسونگ 980 (معمولی) و گرونترش 970 اوو پلاس هم هستن (که با پول 256 گیگشون میتونید 500 گیگ بعضی مدل های دیگه رو مثل کروشیال پی 2 یا لجند 700 رو تهیه کنید)

    در کنارش هم بسته به نیازتون یک هارد ظرفیت بالای ساتا یا حتی اکسترنال میشه گذاشت که اگه برای آرشیو هست اکسترنال شاید بهتر باشه (یا حتی هم روی اینترنال و هم بک آپش رو ی اکسترنال برای فایلهای مهم)
    اما اگر برای گیم میخواید اجرا از روی اس اس دی باعث افزایش اف پی اس نمیشه (هرچند بازی های جدید اونقد سنگین شدن که نصب روی اس اس دی رو حتی بعضا اجباری کردن) اما در کل مقدار لودینگ رو بسیار کمتر میکنه با قابلیت مایکروسافت دایرکت استوریج جدید که ویندوز 11 توش فعال شده و فقط بازی ها هم باید پشتیبانی کنن کلا برای لود حتی رم هم دور زده میشه و مسقتیم از حافظه پر سرعت تر خود کارت گرافیک استفاده میشه! که لودینگ رو تقریبا به قدری کم میکنه که میشه گفت حذف میشه)

    اما برای استفاده روزمره هاردهای بلوی وسترن و باراکودای سیگیت خوب هستن
    سراغ سری گرین وسترن دیگه نرید که مدت هاست تولید نمیشه و همه قدیمی و اکثرا دست دوم یا حتی ریفربیشد هستن و عمر کوتاهی هم دارن
    اگر هم هارد سریعتری میخواید سری بلک وسترن خیلی خوبن اما قیمت بسیار بالایی دارن که ارزش خریدشون رو مخصوصا تو ایران از بین میبره مخصوصا که سری گلد که از بلک هم سریعتر و بالاتره رو میتونید با قیمت مناسب تر تهیه کنید همچنین مدل اولترا استار وسترن رو (که تقریبا همون مشخصات گلد رو داره اما تا قبل از خرید هیتاچی هاردای اینترپرایز این شرکت به این اسم میومدن و بعد از خریدش توسط وسترن بعد چند سال اسمش هم از اچ جی اس تی تغییر کرد به وسترن اما همچنان سری اولترا استار کنار گلد مونده، یه تفاوت های جزیی هم دارن البته.

    در کلبه جز افراد حرفه ای یا کسایی که محدودیت مالی زیادی ندارن، از اس اس دی ها برای درایو بوت و از هارد ها برای آرشیو و چیزایی که به سرعت خیلی بالا نیاز ندارن استفاده میشه (هرچند هارداهای مثل اولترا استار تا سرعت 270 مگ هم هستن!)
    اما افراد حرفه ای تر ممکن حتی به سرعت بیشتر هم نیاز داشته باشن و حتی دو یا چن اس اس دی رو بصورت رید قرار بدن تا سرعت دو برابری یا بیشتر (بسته به نوع رید) به دست بیارن، حتی سراغ مدل های سریعتر مثل جن 4 برن.

  • مهمان - Abolfazl

    در پاسخ به: امیر حسین

    خیلی ممنون
    کامپیوتر من یک hdd با ظرفیت بالا داره و می‌خوام برای بالا بردن سرعت سیستم از SSD استفاده کنم.
    از مدل های که گفتید میگیرم.
    در کل ممنون بابت پاسختون.

  • مهمان - جواد

    در پاسخ به: مهمان - Abolfazl

    میشه استفاده کرد به صورت همزمان

  • مهمان - علی

    مرسی مطلب ساده و خوبی بود

ورود به شهرسخت‌افزار

ثبت نام در شهر سخت افزار
ورود به شهر سخت افزار

ثبت نام در شهر سخت افزار

نام و نام خانوادگی(*)
لطفا نام خود را وارد کنید

ایمیل(*)
لطفا ایمیل خود را به درستی وارد کنید

رمز عبور(*)
لطفا رمز عبور خود را وارد کنید

شماره موبایل
Invalid Input

جزو کدام دسته از اشخاص هستید؟(*)

لطفا یکی از موارد را انتخاب کنید