نگاهی به راهکارهای مختلف در ایجاد نسخه پشتیبان از اطلاعات کامپیوترهای شخصی

دلایل زیادی نظیر از کار افتادن درایوهای ذخیره‌سازی، آلودگی به بدافزارها، بروز مشکلات نرم‌افزاری و موارد اینچنینی می‌توانند به از دست رفتن داده‌های کامپیوتر شخصی شما منجر شوند. از همین رو، ایجاد نسخه پشتیبان از اطلاعات، به ویژه داده‌های با اهمیت بالا، توجیه بیشتری پیدا می‌کند.

ایجاد نسخه‌های پشتیبان از اطلاعات کامپیوترهای شخصی، فرایندی ساده است اما سوال اصلی اینجاست که کدام یک از روش‌های موجود برای شما مناسب‌تر است و از چه فایل‌ها و اطلاعاتی باید نسخه پشتیبان ایجاد کنید؟!

در ادامه نگاهی دقیق‌تر به راهکارهای ایجاد نسخه پشتیبان از اطلاعات کامپیوترهای شخصی خواهیم داشت و در نهایت، مزایا و معایب هر روش را بررسی خواهیم کرد.

اولویت‌بندی اطلاعات
پیش از هرچیز باید به این پرسش پاسخ داد که چه اطلاعاتی به ایجاد نسخه پشتیبان نیاز دارند؟ اولین و مهم‌ترین گزینه در این زمینه، فایل‌های شخصی شما هستند. به بیان ساده‌تر، همواره امکان نصب مجدد سیستم عامل یا دانلود دوباره اپلیکیشن‌‌های شما وجود دارد اما در صورتی که از اطلاعات شخصی خود نسخه پشتیبانی نداشته باشید، در صورت از دست رفتن این داده‌ها، با مشکلات جدی روبرو خواهید شد و در برخی موارد، بازیابی آن‌ها هم غیرممکن خواهد بود.

تمامی مستندات شخصی، عکس‌ها، ویدئوها و اطلاعات مشابه روی کامپیوتر شما باید به صورت منظم و زمان‌بندی شده با ایجاد نسخه‌های پشتیبان، محافظت شوند. راهکار سنتی برای ایجاد نسخه پشتیبان از اطلاعات، استفاده از سی‌دی یا دی‌وی‌دی است اما این فرایند، وقت‌گیر بوده و امکان ایجاد نسخه‌های پشتیبان زمان‌بندی شده یا بازنویسی داده‌ها را دشوار خواهد کرد.

سیستم عامل، برنامه‌ها و تنظیمات دیگر نیز در لیست مواردی قرار می‌گیرند که امکان ایجاد نسخه پشتیبان از آن‌ها وجود دارد. البته هیچ الزامی برای بکاپ گرفتن از آن‌ها وجود ندارد اما در صورتی که درایو ذخیره‌سازی شما به طور کامل از کار بیفتد، در اختیار داشتن نسخه‌ پشتیبان از این اطلاعات، کار شما را برای بازگرداندن داده‌ها به مراتب ساده‌تر خواهد کرد. علاوه بر این، در صورتی که شما از جمله افرادی هستید که با ویرایش تنظیمات رجیستری ویندوز، به روزرسانی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری یا گزینه‌های اینچنینی سروکار دارید، در اختیار داشتن نسخه پشتیبان کامل از داده‌ها می‌تواند در صورت بروز مشکل، راه‌حل ویژه‌ای برای بازگرداندن داده‌ها باشد.

راهکارهای مختلف
از به کارگیری درایوهای اکسترنال تا ایجاد نسخه‌های پشتیبان روی سرورهای راه دور در اینترنت، روش‌های مختلفی برای ایجاد نسخه پشتیبان از داده‌ها وجود دارد. در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به این راهکارها و نقاط ضعف و قوت هریک خواهیم داشت.

ایجاد نسخه پشتیبان روی درایوهای اکسترنال
در صورتی که دیسک سخت جانبی با امکان اتصال به کامپیوتر از طریق درگاه یو‌اس‌بی در اختیار دارید می‌توانید از این تجهیز جانبی برای ذخیره‌سازی اطلاعات استفاده کنید. به این منظور می‌توانید از ابزارهای پیش‌فرضی که در نسخه‌های مختلف ویندوز وجود دارند استفاده کنید. در ویندوز ۱۰ و ویندوز ۸ می‌توانید از قابلیت File History استفاده کنید و در ویندوز ۷ قابلیت Windows Backup در اختیار شما خواهد بود. در کامپیوترهای مجهز به مک نیز می‌توانید از Time Machine استفاده کنید.

به این منظور کافی است درایو ذخیره‌سازی اکسترنال را به کامپیوتر متصل کرده و از ابزار ایجاد نسخه پشتیبان استفاده کنید یا در زمان‌هایی که در منزل هستید درایو اکسترنال را به کامپیوتر متصل کرده تا به طور خودکار نسخه پشتیبان از داده‌ها ایجاد شود.

علاوه بر استفاده از ابزارهای پیش‌فرض موجود در ویندوز می‌توانید از نرم‌افزارهای مختلف ایجاد نسخه پشتیبان اطلاعات هم استفاده کنید. برخی از این اپلیکیشن‌ها امکان ایجاد نسخه پشتیبان را به صورت خودکار یا زمان‌بندی شده روی فضای ابری یا درایوهای فیزیکی و حتی دیسک سخت کامپیوتر کاربران فراهم می‌کنند. امکان به روزرسانی فایل‌های تغییر یافته یا دسترسی به نسخه‌های پشتیبان روی پلتفرم‌های مختلف، از مزایای این راهکار به حساب می‌آید.

مزایای این راهکار، سریع و ارزان بودن روند ایجاد نسخه پشتیبان است.

در طرف مقابل، از جمله معایب این راهکار آن است که در صورت سرقت یا بروز مشکل برای درایو فیزیکی پشتیبان یا حتی بروز مواردی نظیر آتش‌سوزی منزل، احتمال از دست دادن نسخه پشتیبان داده‌ها وجود دارد.

ایجاد نسخه پشتیبان در فضای آنلاین
در صورتی که به دنبال راهکاری امن برای ایجاد نسخه پشتیبان از داده‌های خود هستید می‌توانید اطلاعات مهم و حیاتی را با استفاده از سرویس‌هایی نظیر BackBlaze در اینترنت ذخیره کنید. BackBlaze از جمله عناوین مطرح و کاربردی در حوزه‌ سرویس‌های ایجاد نسخه پشتیبان آنلاین از داده‌ها به حساب می‌آید اما رقبایی نظیر Carbonite و MozyHome نیز راهکارهای مشابهی را ارائه می‌دهند. این سرویس‌ها با پرداخت هزینه اندک به صورت ماهیانه (به عنوان مثال هر ماه ۵ دلار) در پس زمینه پی‌سی یا مک شما فعال شده و به طور خودکار نسخه پشتیبان فایل‌های شما را در فضای تحت وب ذخیره می‌کنند. به این ترتیب در هر زمانی که داده‌های خود را از دست بدهید امکان بازگرداندن آن‌ها وجود خواهد داشت.

از جمله مزایای این راهکار آن است که با ایجاد نسخه پشتیبان اطلاعات در فضای آنلاین، از داده‌های شما در مقابل هرگونه آسیبی که ممکن است به دیسک‌های فیزیکی ذخیره‌سازی اطلاعات وارد شود یا در برابر سرقت، بلایای طبیعی یا هرگونه مشکل دیگر ایمن خواهد بود.

در طرف مقابل، این سرویس‌ها معمولاً هزینه‌هایی را برای کاربران در پی خواهند داشت و البته موانع پرداخت این هزینه در کشور ما نیز جای خود را دارد. علاوه بر این، فرایند ایجاد نسخه پشتیبان، در مقایسه با راهکار استفاده از درایوهای اکسترنال به زمان بیشتری نیاز داشته و البته حجمی از اینترنت شما نیز مصرف خواهد شد. این مشکل در صورتی که تعداد فایل‌های بیشتری داشته باشید، بیشتر به چشم خواهد آمد.

ایجاد نسخه پشتیبان با استفاده از سرویس‌های ابری
بسیاری از کارشناسان معتقدند استفاده از سرویس‌های ابری، صرفاً راهکاری برای ایجاد نسخه پشتیبان از فایل‌های کامپیوتر کاربران نیست اما برای بسیاری از کاربران، این سرویس‌ها می‌توانند به روشی جذاب برای ایجاد نسخه پشتیبان از داده‌ها تبدیل شوند. با استفاده از سرویس‌های ابری نظیر دراپ باکس، گوگل درایو یا وان درایو مایکروسافت، علاوه بر اینکه می‌توانید به‌طور خودکار همگام سازی داده‌ها را با حساب کاربری خود انجام دهید می‌توانید روی دستگاه‌ها و پلتفرم‌های دیگر نیز به راحتی از اپلیکیشن‌های ارائه شده برای دسترسی به این سرویس‌های ابری استفاده کرده و در قالب ساده‌ترین راهکارها، به اطلاعات پشتیبانی شده دسترسی داشته باشید.

از جمله مزایای این طرح می‌توان به ساده بودن فرایند ایجاد نسخه پشتیبان، سرعت بالا، رایگان بودن در بسیاری از سرویس‌ها و البته محافظت از داده‌ها در مقابل انواع و اقسام حوادث تاثیرگذار روی اطلاعات اشاره کرد.

در طرف مقابل، اکثر سرویس‌های ابری تنها چند گیگابایت حافظه را به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌دهند و در صورت نیاز به فضای بیشتر باید هزینه‌ای را به صورت جداگانه پرداخت کنید. هزینه‌های مربوط به مصرف حجم اینترنت شما نیز در این راهکار، به ویژه‌ در صورتی که قصد ایجاد نسخه پشتیبان از حجم بالایی از داده‌ها را دارید چشمگیر خواهد بود.

درنظر داشته باشید اگرچه برنامه‌هایی نظیر BackBlaze و سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری نظیر دراپ باکس، هر دو سرویس‌های آنلاین ایجاد نسخه پشتیبان از داده‌ها به حساب می‌آیند اما سازوکارهای متفاوتی دارند. به بیان ساده‌تر، دراپ باکس برای همگام‌سازی داده‌ها میان دستگاه‌های مختلف طراحی شده است اما BackBlaz و سرویس‌های مشابه با تمرکز روی ایجاد نسخه پشتیبان از فایل‌هایی در حجم بالا طراحی شده‌اند. از طرف دیگر، سرویس‌هایی نظیر دراپ باکس رایگان هستند اما برای استفاده از برخی سرویس‌های ویژه بکاپ داده‌ها در فضای آنلاین باید هزینه‌ای هرچند اندک را بپردازید.

استفاده از راهکارهای ترکیبی
در اینجا پرسشی که مطرح می‌شود آن است که از کدام یک از روش‌های یادشده باید در فرایند ایجاد نسخه پشتیبان از داده‌ها استفاده کنیم؟ در شرایط ایده‌آل، پیشنهاد ما آن است که حداقل از دو مورد از راهکارهای یادشده به صورت Offsite و Onsite استفاده کنید.

راهکار Onsite در واقع به روشی اشاره دارد که ذخیره‌سازی اطلاعات را در مکان فیزیکی مشابه با موقعیتی که کامپیوتر شخصی شما در آن حضور دارد عملی می سازد. با این تفاسیر، در صورتی که شما داده‌های خود را روی درایو دیسک سخت اکسترنال ذخیره کرده و در منزلی که کامپیوتر خانگی شما نیز مشغول به کار است نگهداری کنید به این راهکار، پشتیبانی Onsite می‌گویند.

در طرف مقابل، بکاپ‌های Offsite در مکان‌هایی متفاوت نگهداری می‌شوند. به این ترتیب در صورتی که شما از سرویس‌های آنلاین نظیر BackBlaze یا Dropbox استفاده می‌کنید این راهکار در دسته روش‌های Offsite قرار می‌گیرند.

راهکار آن‌سایت، سریع‌تر و ساده‌تر بوده و خط مقدم دفاع در برابر از دست دادن داده‌ها را ایجاد می‌کند. اما از آنجایی که احتمال وقوع حوادث مختلف برای ابزارهای فیزیکی ذخیره‌سازی داده‌ها وجود دارد، نباید تنها روی این راهکار سرمایه‌گذاری کنید. در طرف مقابل، بکاپ‌های آف سایت قرار می‌گیرند که هزینه بیشتری برای شما به همراه خواهند داشت اما امنیت بیشتر داده‌ها را تضمین می‌کنند. در قالب استفاده از اینگونه راهکارها، ایجاد نسخه پشتیبان از فایل‌های بزرگ، هزینه مصرف داده شما را افزایش خواهد داد. با این تفاسیر، می‌توانید از سرویس‌های رایگانی نظیر دراپ‌باکس، گوگل درایو یا وان درایو مایکروسافت استفاده کنید تا حداقل، فضای ذخیره‌سازی چشمگیری را به صورت رایگان در اختیار داشته باشید و هزینه‌های شما بیش از این افزایش پیدا نکند.