سبک طراحی؛ آیا شرکت ها از اپل تقلید می‌کنند؟

شاید به صورت متوسط هر ماه یک گوشی مهم از شرکت های بزرگ تولید کننده تلفن همراه به بازار معرفی می‌شوند. اما شاید وقتی شما تعدادی از این گوشی ها رو می‌بینید به خاطرتان بیاید که این گوشی چه ظاهر آشنایی دارد. شاید مدلی شبیه آن را دیده باشید؛ شاید در محصولات دیگر شرکت ها؛ شاید اپل. با ما همراه باشید در مورد سبک طراحی های مختلف تلفن همراه با هم صحبت کنیم.

حتماً تا به حال دعاوی پتنتی و مناقشات بین شرکت های بزرگ تولید کننده مصولات تکنولوژیک را دنبال کرده اید. بسیاری از این شکایت ها و دادگاه ها با محوریت یک موضوع شکل گرفته اند؛ تقلید و یا نقض حقوق شرکت ثانی در طراحی. اما آیا می‌توان در همه موارد گفت که اگر دو محصول طراحی نزدیکی به هم داشته باشند، یک از روی دیگری کپی شده است؟ در ادامه بحث با ما همراه باشید تا با هم مثال های مختلفی از این موضوع بزنیم و ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم.

چند روز پیش اسمارت فون Meizu Pro 6 به صورت رسمی معرفی شد. اما شاید اگر شما هم مانند من وقتی که اولین بار به این اسمارت فون نگاه کردید به این فکر افتادید که این گوشی چه طراحی ظاهری آشنایی دارد و شاید اگر اغراق هم نکنیم بتوانیم با کمی ارفاق آن را نمونه ی بازسازی شده و اندرویدی Apple iPhone 6s بنامیم!

چگونه یک آیفون 6s را به HTC One A9 تبدیل کنیم!

نمونه هایی از این دست کم نیستند. به چند ماه قبل بازمی‌گردیم. زمانی که شرکت HTC اسمارت فون جدید خود را با نام HTC One A9 روانه بازار کرد. در این زمان هم بسیاری از کاربران همین حس حالای من و شما را داشتند که چقدر طراحی این گوشی آشناست. در آن زمان انیمیشن کوتاهی هم ساخته شده بود که خط تولید این گوشی را با حالت طنز نشان می‌داد که از یک سمت آیفون 6 اس وارد می‌شد و با پاک کردن لوگوی اپل در این خط و جابجایی محل دوربین آن، از سمت دیگر HTC One A9 خارج می‌شود. 

البته در همان موقع بیانیه ای هم از سوی HTC منتشر شد که به کل این موضوع را رد کرد و به اتفاقی مشابه در مورد گوشی های قبلی دو شرکت اشاره داشت. در آن بیانیه HTC به صورت چالش برانگیزی به طراحی و استفاده از نوارهای آنتن غیر فلزی در بالا و پایین قسمت پشتی بدنه آیفون ۶ اشاره کرد که به عقیده آنها مستقیما از روی طراحی نوار آنتن HTC One M7 کپی برداری شده است!

موارد مشابه را می‌توان به تعداد بی شماری نام برد که در آن از زبان طراحی خاصی (شاید اپل) الهام گرفته شده بود. اما آیا واقعاً باید به این شرکت ها بگوییم که شما از طراحی خاص این شرکت استفاده و یا به عبارتی تقلید کرده اید؟ بگذارید داستان را از بحث طراحی ظاهر کمی فراتر ببریم.

رابط کاربری EMUI 3.1 هواوی

حتماً تا به حال گوشی های جدید هواوی را در دست گرفته اید و با منوهای مختلف رابط کاربری آن روبرو شده اید. بعد از اینکه شما با نسخه ای جدید (از نسخه EMUI 3.1 به بعد) گوشی های هواوی کار کرده باشید به ظاهر بسیار آشنای آن پی برده اید. در واقع رابط کاربری این گوشی ها شباهت بسیار زیادی به رابط کاربری سیستم عامل اختصاصی اپل دارد. اگر عدم وجود دکمه ی App Drawer را فاکتور بگیریم، از دیگر موارد به سادگی نمی‌توان گذشت. چیدمان آیکون های پر کاربرد در قسمت پایینی رابط کاربری در صفحه فقط شروع کار است. جابجایی بین منوها و علی الخصوص صفحات لایه های زیرین از شباهت بسیاربالای این رابط کاربری با iOS حکایت دارد. اگر وارد منوی تنظیمات هم که بروید دیگر بیشتر از هر چیزی می‌بینید که هواوی در حال پیروی از یک الگوی خاص است.

رابط کاربری لمس حساس به فشار Meizu Pro 6

دوباره به گوشی Meizu Pro 6 باز میگردیم. همانطور که می‌دانید این اسمارت فون از قابلیت صفحه نمایش حساس به فشار برخوردار است. قابلیتی که در آن شما می‌توانید با فشار آوردن به صفحه ی نمایشگر، انتخاب های دیگری را داشته باشید. اما وقتی رد گوشی Meizu Pro 6 انگشت خود را بر روی آیکونی که از این قابلیت پشتیبانی می‌کند نگه دارید می‌بینید که باز هم اتفاق آشنایی می‌افتد و شاید به جرأت بتوان گفت دقیقاً همان سبک طراحی منوی کوچک باز شونده در حالت استفاده از تکنولوژی 3D Touch در آیفون 6اس را می‌بینید! حالا باز هم این سوال را از خود می‌پرسیم؛ آیا این مورد هم از طراحی اپل تقلید شده است؟ آیا شرکت Meizu توانایی تغییر در این منوی کوچک را نداشته است؟ بدیهی است که جواب این سوال منفی است و اگر میزو می‌خواست می‌توانست این منوی کوچک را هم تغییر دهد. در واقع شاید بتوان این گونه گفت که خود شرکت میزو بوده که خواسته از طراحی امتحان پس داده ی اپل در iOS استفاده کند.

حالا بیایید نگاه عمیق تری به طراحی های جدید داشته باشیم. اگر شما دو گوشی گلکسی اس 6 و حتی گلکسی اس 7 را کنار آیفون 6 و 6 اس بگذارید و به قسمت پایینی این گوشی ها نگاه کنید. متوجه می‌شوید که این گوشی ها تفاوت بسیار ناچیزی در این ناحیه بدنه را با هم دارند. اما آیا این بار می‌توان گفت که حتی سامسونگ بزرگ نیز از اپل تقلید کرده است؟ بدیهی است که سامسونگ آنقدر پتانسیل دارد که بتواند از نو یک طراحی را انجام دهد. بعد از شکست نسبی طرح گلکسی اس 5 و تلاش سامسونگ برای بدست آوردن دوباره ی دل طرفداران و جلب نظر کاربران به گوشی های پرچمدار این شرکت، سامسونگ تصمیم به ایجاد پروژه ای عظیم با عنوان Project Zero گرفت که در آن توجه ویژه ای به طراحی محصولات خود داشته باشد و از مواد با کیفیت و علی الخصوص فلز در ساخت گوشی های خود استفاده کند. در این حال بود که مدیران این شرکت تصمیم به ساخت گلکسی اس 6 با قاب فلزی و پوشش شیشه ای با دوام گرفتند. اما آیا راه بهتری هم برای طراحی قسمت های فلزی این گوشی بود؟ پاسخ این سوال به کمی قبل تر از این باز می‌گردد.

بدنه ی گوشی Galaxy A7 سامسونگ

سامسونگ سری Galaxy A را روانه بازار کرد و در واقع با عرضه گوشی های با تیراژ کم تولید این سری راه های رسیدن به طراحی مناسب گوشی با بدنه ی فلزی را تست کرد و در نهایت بود که به طراحی مناسب و نزدیک به اهداف خود در گلکسی اس 6 رسید. در واقع نمی‌توان به هیچ وجه بگوییم که سامسونگ یک شبه و به تقلید از اپل، گوشی پرچمدار خود را این گونه طراحی کرده است. دلیل دیگر برای طراحی به این سبک بدنه ی گلکسی اس 6 را هم می‌توان در گوشی گلکسی نوت 4 سامسونگ جویا شد. در گلکسی نوت 4 قسمت پایینی بدنه ی گوشی یک انحنای خاص در وسط دارد و بقیه قسمت ها نازک تر طراحی شده اند. در همان زمان تولید و عرضه ی نوت 4 هم بود که در بسیاری از بررسی های این محصول در وبسایت ها معروف دید چندان مثبتی به این قسمت دارای انحنا در این گوشی نشان داده نشد. به همین خاطر بود که سامسونگ تصمیم گرفت که اشتباه خود را دوبار تکرار نکند و نه تنها در گلکسی اس 6، بلکه در نوت 5 که نسل بعدی این گوشی باشد نیز، قسمت دارای انحنا را حذف کرده و به طراحی صاف و یک دست روی آورد.

این ها همه نمونه های همین یکی دو سال گذشته اسمارت فون ها هستند. در سالیان گذشته هم موارد مشابه این زیاد داشتیم که شرکت ها به نقض حقوق طراحی و به عبارتی تقلید از طراحی محصولات اپل متهم شده بودند که شاید معروف ترین آنها تقلید طراحی در 4 اسمارت فون تولیدی سری Galaxy S2 سامسونگ از روی محصولات اپل باشد. درست است که در این دعوا، اپل بود که برنده نزاع شد ولی سامسونگ شکایت نامه ای را همین چند ماه پیش تنظیم کرد تا به حقوق خود که به نظر شرکت پایمال شده است برسد.

البته همیشه اپل طرف مظلوم و شرکتی که در حق آن اجحاف شده باشد نیست و در مواردی هم بوده که شرکت های دیگر از این شرکت در مورد نقض حقوقشان شکایت کرده اند و اپل به نقض قوانین حقوق تولید کننده متهم شده است. این نشان می‌دهد که داستان بزرگ تر از این است که اپل یک سمت داستان باشد و دیگران همیشه درصدد تقلید کورکورانه از آن باشند.

اما در این راستا نظریه های دیگری هم وجود دارد و افرادی هستند که طراحی را زبانی آزاد می‌دانند که هر شرکتی می‌تواند محصولی را شبیه به محصول قبلی یک شرکت دیگر تولید کند ولی اینکه دو محصول تقریباً یکی باشند را شاید نتوان چندان اتفاقی دانست و بگوییم که شرکت دومی از شرکت اولی تقلید نکرده است. در واقع محصولات تولید شده می‌توانند شبیه به یکدیگر باشند ولی شباهت صد در صد واژه ای به جز "کپی برداری" را بر ذهن القا نمی‌کند.

حال نظر شما دوستان در این مورد چیست؟ آیا باید هر شباهتی را تقلید نامید؟

تهیه شده در شهر سخت افزار