اگر تجریه خرید لپ تاپ را داشته باشید، احتمالاً با اصطلاحاتی چون TN ،IPS و IPS-Level برای نمایشگر لپ تاپ روبرو شدهاید. این تنوع در فناوریهای ساخت نمایشگر، گاهی به سازندگان و واردکنندگان اجازه میدهد تا با استفاده از پنلهای ارزانتر، کیفیت را فدای هزینه کنند.
این مقاله به رمزگشایی این فناوریها میپردازد و با ارائه مثالهایی از مدلهای موجود در بازار ایران، به شما کمک میکند تا با شناخت تفاوتها، اسیر ترفندهای بازاریابی نشوید.
فهرست مطالب این مقاله:
- تفاوت پنلهای TN ،IPS و IPS-Level
- شمشیر دولبه کاهش قیمت و افت کیفیت با پنلهای TN
- چگونه نوع پنل لپ تاپ را تشخیص دهیم؟
- جمعبندی و پرسشهای پرتکرار
بدون شک نمایشگر یکی از مهمترین اجزای هر لپ تاپ است. این صفحه نمایش است که ساعتها به آن خیره میشویم؛ چه برای وبگردی و تماشای فیلم، و چه برای انجام کارهای گرافیکی و بازیهای کامپیوتری. بنابراین کیفیت این پنجره دیجیتال، تأثیر مستقیمی بر راحتی چشم، دقت درک رنگها و در نهایت، تجربه کلی ما از کار با دستگاه دارد. با این حال، کاربران ممکن است اهمیت نمایشگر را در مقایسه با سایر قطعات سختافزاری دستکم بگیرند.
در بازار متنوع لپ تاپ ایران، انتخاب نمایشگر مناسب میتواند چالشبرانگیز باشد؛ چراکه اطلاعات ناکافی، تبلیغات گاهی گمراهکننده، ترفندهای ارزانسازی محصول و تنوع بسیار زیاد مدلها، تصمیمگیری را برای خریدار دشوار میکند.
یکی از ترفندهای شرکتها، استفاده از پنلهای قدیمی و بیکیفیت TN حتی برای لپتاپهای میانرده یا گاهی گرانقیمت است.
یکی از ترفندهایی که شرکتهای تولیدکننده یا واردکننده لپتاپ پیاده میکنند، استفاده از پنلهای قدیمی و بیکیفیت TN حتی برای لپتاپهای میانرده یا گاهی ردهبالا است. این امر معمولاً با هدف کاهش قیمت لپتاپ انجام میشود و از آنجایی که نوع پنل نمایشگر برای برخی خریداران مفهومی ناآشناست، در خرید خود دچار غفلت و فریب میشوند.
در این مقاله توضیح میدهیم که چرا پنلهای TN در مقایسه با سایر فناوریهای نمایشگر کیفیت تصویر پایینتری دارند و تقریباً برای تمام موارد کاربری بهتر است به سراغ لپتاپهای با پنل IPS یا OLED بروید. همچنین راهکارهایی برای تشخیص لپ تاپ های مجهز به پنل TN ارائه میکنیم.
تفاوت پنلهای TN، IPS و IPS-Level
پنلهای TN و IPS بیشترین استفاده را در ساخت لپ تاپها دارند. در این بین، پنلهای VA، علیرغم محبوبیت بالا در مانیتورهای دسکتاپ گیمینگ، در بین سازندگان لپتاپ چندان رایج نیست و به ندرت میتوانید لپتاپی با این نوع صفحه نمایش بیابید.
پنلهای TN: سرعت به بهای کاهش کیفیت
پنلهای TN از قدیمیترین و ارزانترین فناوریهای نمایشگر LCD محسوب میشوند. در این پنلها، کریستالهای مایع با پیچش خود، میزان عبور نور را کنترل کرده و تصویر را ایجاد میکنند.
مهمترین مزیت پنلهای TN، هزینه تولید پایین آنهاست که منجر به قیمت نهایی کمتر لپتاپ میشود. همچنین این صفحات نمایش زمان پاسخگویی سریعی (معمولاً بین 1 تا 5 میلیثانیه) دارند که آنها را برای بازیهای رقابتی و سرعتی، بهخصوص با بودجه محدود، مناسب میسازد.
بزرگترین ضعف پنلهای TN زاویه دید بسیار محدود آنهاست.
از سوی دیگر، بزرگترین ضعف پنلهای TN زاویه دید بسیار محدود آنهاست. در این پنلها با تغییر زاویه نگاه، رنگها بهشدت تغییر کرده و کیفیت تصویر افت میکند. این پنلها همچنین در نمایش دقیق رنگها ضعیف عمل میکنند و تنها قادر به نمایش تعداد محدودی رنگ واقعی هستند که باعث میشود تصاویر، کدر و بیروح به نظر برسند. کنتراست ضعیف و عمق کمِ رنگ مشکی از دیگر معایب پنلهای TN است.
پنلهای IPS: رنگهای دقیقتر و زاویه دید گسترده
فناوری IPS برای رفع نواقص پنلهای TN، بهخصوص در زمینه کیفیت رنگ و زاویه دید، توسعه یافته است. پنلهای IPS زاویه دید بسیار گستردهای (اغلب تا 178 درجه) ارائه میدهند، به این معنی که تصویر از زوایای مختلف بدون افت کیفیت و تغییر رنگ قابل مشاهده است.
دقت رنگ بالا و توانایی نمایش رنگهای طبیعی و زنده، پنلهای IPS را برای کارهای گرافیکی، طراحی، ویرایش عکس و فیلم و همچنین تماشای فیلم به گزینهای مناسب تبدیل میکند.
با وجود این، قیمت پنلهای IPS معمولاً بالاتر از TN است. زمان پاسخگویی آنها نیز به طور سنتی کندتر از TN است. هرچند که با معرفی فناوریهایی مانند Fast IPS، این مشکل تا حد زیادی برطرف شده است.
آیا IPS-Level همان IPS است؟
احتمالاً هنگام بررسی مشخصات لپ تاپها، با اصطلاح «IPS-Level» مواجه شدهاید. اما این عبارت دقیقاً به چه معناست؟ آیا همان پنل IPS است یا یک ترفند بازاریابی برای جلب نظر مشتری؟
از آنجایی که «IPS» یک نام تجاری ثبتشده متعلق به شرکت LG است، سایر تولیدکنندگان نمیتوانند به طور مستقیم از این عنوان برای نامگذاری محصولاتشان استفاده کنند. سازندگان پنل مانند سامسونگ (با فناوری PLS) یا کمپانی AU Optronics (با فناوری AHVA) نیز پنلهایی با تکنولوژی مشابه IPS تولید میکنند که کیفیت رنگ و زاویه دید بالا و قابل مقایسه با IPS ارائه میدهند.
از این رو، با توجه به شباهت فناوری و کیفیت پنل و همچنین مشکلات قانونی در استفاده از عبارت IPS، این شرکتها برای نامگذاری نمایشگرهای خود از عنوان IPS-Level (در سطحِ IPS) استفاده میکنند.
نمایشگر OLED؛ مخصوص لپتاپهای گرانتر
پنلهای OLED، اوج فناوری نمایشگرهای فعلی به شمار میروند. برخلاف LCDها (TN، IPS و VA) که به نور پسزمینه نیاز دارند، در OLED هر پیکسل به طور مستقل نور خود را تولید میکند و میتواند کاملاً خاموش شود. این ویژگی، امکان ایجاد رنگ سیاه مطلق و در نتیجه کنتراست بسیار بالا را به ارمغان میآورد که عمق و جزئیات بینظیری به تصاویر میبخشد.
از آنجایی که این پنلها در حال حاضر جزء گرانترین نمایشگرها هستند و صرفاً در لپتاپهای بالارده و گرانقیمت استفاده میشوند، در این مطلب و مقایسه ما جایگاهی ندارند و از توضیحات بیشتر درباره آنها عبور میکنیم.
در همین رابطه بخوانید:
- OLED در مقابل LCD؛ بهترین برای شما کدام است؟
استفاده از پنل TN برای ارزانسازی لپتاپ؛ چند میلیون تفاوت؟
همانطور که اشاره شد، یکی از دلایل اصلی حضور پررنگ لپ تاپهای مجهز به پنل TN در بازار، بهویژه در ردههای قیمتی پایین و متوسط، هزینه تولید اندک این پنلهاست. تولیدکنندگان با استفاده از این پنلها میتوانند قیمت تمامشده محصول را کاهش داده و آن را برای بخش وسیعتری از کاربران، بهخصوص آنهایی که بودجه محدودی دارند یا نیازهایشان فراتر از وبگردی و کارهای ساده اداری نیست، جذابتر کنند. اما این کاهش قیمت، اغلب به بهای افت قابل توجه کیفیت تجربه بصری تمام میشود.
در فرآیند طراحی و تولید لپتاپ، نوع پنل نمایشگر یکی از مهمترین مؤلفههایی است که مستقیماً بر هزینه نهایی دستگاه تأثیر میگذارد. پنلهای TN بهعنوان گزینهای اقتصادی، با قیمت پایهای در حدود ۱۵ تا ۳۰ دلار، همچنان در محصولات اقتصادی و میانرده به کار میرود.
در مقابل، پنلهای IPS با بهبود چشمگیر در زاویه دید و دقت رنگ، قیمتی بین ۳۰ تا ۶۰ دلار برای مدلهای رایج Full HD دارند که بهطور میانگین حدود دو برابر پنلهای TN است.
این بدان معناست که تولیدکنندگان و واردکنندگان لپتاپ، میتوانند با انتخاب پنل TN به جای IPS، چند میلیون تومان از قیمت نهایی محصول بکاهند؛ اما به بهای کاهش چشمگیر کیفیت!
همچنین در لایهای بالاتر، فناوری OLED قرار دارد که با ارائه رنگهایی زندهتر، کنتراست بینهایت و ضخامت کمتر، هزینهای بین ۸۰ تا ۱۵۰ دلار را به ازای هر واحد به تولیدکننده تحمیل میکند. این اختلاف قیمت قابلتوجه، یکی از دلایل اصلی محدود ماندن پنلهای OLED به لپتاپهای ردهبالا و پریمیوم است که خارج از مبحث ماست.
معایب کلیدی پنل TN؛ دردسرهایی که تجربه میکنید!
زاویه دید محدود و کابوس تغییر رنگها: این یکی از آزاردهندهترین ویژگیهای پنل TN است. تصور کنید در حال تماشای یک فیلم هستید و با کوچکترین جابجایی سر یا تغییر زاویه لپ تاپ، رنگها به هم میریزند، بخشهایی از تصویر بیش از حد تاریک یا روشن میشوند و جزئیات از دست میروند. به همین دلیل تماشای گروهی فیلم یا ارائه یک مطلب به چند نفر با لپ تاپی که پنل TN دارد، تقریباً غیرممکن و بسیار آزاردهنده خواهد بود.

دقت رنگ پایین و دنیای بیروح تصاویر: پنلهای TN در نمایش صحیح و غنی رنگها نیز ضعیف عمل میکنند. آنها تنها بخش کوچکی از طیف رنگی قابل مشاهده توسط چشم انسان را پوشش میدهند و این یعنی رنگها کدر، بیروح و غیرطبیعی به نظر خواهند رسید.
پنل TN با رنگهای بیروح و بیکیفیت، شما را ناامید خواهد کرد!
اگر اهل کارهای گرافیکی، عکاسی یا ویرایش ویدیو هستید یا حتی به عنوان یک کاربر معمولی از دیدن تصاویر با رنگهای زنده لذت میبرید، پنل TN شما را ناامید خواهد کرد. این ضعف در نمایش رنگ، حتی میتواند منجر به خستگی بیشتر چشم در استفادههای طولانیمدت شود.

رنگ مشکیِ ضعیف، کنتراست پایین و از دست رفتن جزئیات: رنگ مشکی در پنلهای TN عمق لازم را ندارد و بیشتر به رنگ خاکستری شبیه است. این کنتراست پایین باعث میشود که در صحنههای تاریک فیلمها و بازیها، بسیاری از جزئیات از بین بروند و تصویر، بیروح و بیعمق به نظر برسد.

تجربه نامطلوب در تماشای فیلم: ترکیب مهلک زاویه دید محدود، رنگهای ضعیف و کنتراست پایین، لذت تماشای فیلم، سریال، انیمیشن یا حتی عکسهای باکیفیت را به شدت کاهش میدهد. این تجربه میتواند آنقدر ناخوشایند باشد که شما را از دیدن محتوای مورد علاقهتان در لپ تاپ منصرف کند.

مراقب باشید: نمونههایی از لپتاپهای با پنل TN در بازار ایران
اکنون که با معایب غیر قابل جبران TN آشنا شدیم، باید در هنگام خرید، مراقب لپتاپهای موجود در بازار باشیم. اگرچه انتخاب لپتاپهای بسیار ارزانقیمت با پنل TN شاید اجتنابناپذیر باشد، اما مشکل زمانی جدی میشود که شاهد لپتاپهای نسبتاً بروز و میانردهای با نمایشگر TN هستیم که ارزانقیمت نیز نیستند.
مشکل زمانی جدی میشود که شاهد لپتاپهای نسبتاً بروز و میانردهای با نمایشگر TN در بازار ایران هستیم.
برخی از این لپتاپها مدلهای سفارشی و کاستومشده هستند که نشان میدهد سفارشدهنده دست روی نقطهای گذاشته است (نوع پنل نمایشگر) که کمتر کسی متوجه آن میشود و به جای آن، بر حجم رم و اساسدی افزوده است تا آن لپتاپ در ظاهر، قدرتمندتر و بهتر به نظر بیاید.
بررسیهای ما در بازار ایران نشان میدهد لپتاپهایی حتی در بازه قیمتی 70 میلیون تومان نیز وجود دارد که با پنل TN در ایران عرضه شدهاند.
به عنوان مثال پیکربندی مشخصی از لپتاپ ایسوس ExpertBook P1 وجود دارد که با داشتن پردازنده نسل 13 اینتل ۱۳۶۲۰H، رم 64 گیگابایتی و اساسدی 2 ترابایتی، به نمایشگر فول اچدی 60 هرتزی از نوع TN مجهز شده است که تنها ۴۵% از فضای رنگی NTSC را پوشش میدهد. بدیهی است که خرید این لپتاپ با قیمت بالای هفتاد میلیون تومان و این پیکربندی نامتوازن، حاصلی جز عدمرضایت برای کاربر نخواهد داشت.

به عنوان یک مثال دیگر، لپ تاپ ایسوس ExpertBook B1 را در نظر بگیرید که با پردازنده نسبتاً جدید اینتل Core i7 1355U، شانزده گیگابایت رم و یک ترابایت اساسدی عرضه میشود اما پنل نمایشگر آن دوباره از نوع TN است. انتخاب چنین لپتاپی با این نوع نمایشگر در بازه قیمتی خود، بیگمان به تجربهای ناامیدکننده منجر خواهد شد.
این موضوع تنها به لپتاپهای ایسوس محدود نمیشود و مدلهایی از لپتاپهای HP یا ایسر نیز در بازار کشورمان یافت میشوند که به این ضعف دچارند. مثلاً مدلی از لپتاپ Acer Aspire 5 A515 با قیمت حدود 42 میلیون (در زمان نگارش این مطلب) در بازار وجود دارد که علیرغم بهرهمندی از پردازنده خوب اینتل 13620H، از پنل TN در آن استفاده شده است.
چگونه نوع پنل لپتاپ را تشخیص دهیم تا کلاه سرمان نرود!
تشخیص نوع پنل نمایشگر لپ تاپ برای اطمینان از تطابق آن با نیازهایتان ضروری است. هرچند مشخصات تولیدکننده میتواند راهنمای خوبی در این زمینه باشد، اما همیشه راهگشا نیست؛ به خصوص وقتی تولیدکننده دستگاه بنابر دلایلی بخواهد فناوری به کار رفته در ساخت نمایشگر را از مشتری پنهان کند.
بررسی مشخصات رسمی
با بررسی مشخصات محصول در سایت شرکت سازنده، به دنبال عبارات صریح «IPS» یا «IPS-Level» در صفحه محصول یا برگه مشخصات فنی باشید. اگر مشخصات فقط بر سرعت پاسخدهی و نرخ تازهسازی تأکید دارد، احتمالاً با یک پنل TN روبرو هستید. اگرچه این گزاره قطعی نیست ولی همواره تأکید میکنیم که پیش از خرید لپ تاپ، با دقت نوع پنل آن را بررسی کرده و با نیازهای خود تطبیق دهید.
اگر میخواهید لپ تاپی برای بازی، ویرایش و تولید محتوا یا امور گرافیکی خریداری کنید، به هیچ وجه سراغ پنلهای TN نروید. انتخاب اول، نمایشگر OLED است ولی اگر با محدودیت بودجه برای خرید این لپتاپها روبرو هستید، حتماً پنلهای خانواده IPS را انتخاب کنید.

آزمون زاویه دید
شاید قابل اعتمادترین روش، آزمون زاویه دید است. یک تصویر رنگارنگ یا متنی با پسزمینه سفید را باز کنید و صفحه را به آرامی به بالا، پایین، چپ و راست متمایل کنید. در پنل TN، تغییرات شدید رنگ، وارونگی رنگها یا کاهش کنتراست را، به خصوص از زوایای عمودی، مشاهده خواهید کرد. اما در پنلهای IPS، رنگها و کنتراست از زوایای مختلف تا حد زیادی ثابت باقی میمانند.

البته اگر به لپ تاپ به صورت فیزیکی دسترسی ندارید بهتر است راهکاری که در ادامه میگوییم را دنبال کنید.
مطالعه نقد و بررسیهای حرفهای از سایتهای معتبر
بررسیهای فنی که توسط رسانههای مستقل انجام شده باشد، از بهترین راهها برای اطلاع از نوع و کیفیت واقعی پنل است. وبسایتهای تخصصی معمولاً آزمایشهای دقیقی انجام داده و نوع پنل را مشخص میکنند و دادههای عینی در مورد پوشش طیف رنگی، روشنایی و کنتراست ارائه میدهند.
اگر پیش از خرید، دسترسی فیزیکی به لپ تاپ برای شما ممکن نیست، حتماً نام لپتاپ و مدل دقیق آن را در گوگل جستجو کرده و تستهای تخصصی و بررسی آن را در سایتهای مرتبط به این موضوع مانند NotebookCheck ،RTings ،DisplayMate و ... بررسی کنید تا از عملکرد پنل نمایشگر لپ تاپ مد نظر خود مطلع شوید. در این زمینه مراقب باشید که کالای مورد بررسی، دقیقاً همان مدل و همان پیکربندی مد نظر شما باشد.
پوشش طیف رنگی
پنلهای OLED ،IPS و IPS-Level کنتراست بالاتری دارند و رنگ سیاه را بهتر نمایش میدهند. اما TNها اغلب رنگ سیاه را مایل به خاکستری نمایش میدهند. شرکتهای سازنده معمولاً سطح پوشش فضاهای رنگ را در بیان مشخصات لپ تاپهای خود عنوان میکنند. هر چه این عدد به 100 درصد در استانداردهای مختلف نزدیکتر باشد، دقت نمایش رنگها بالاتر است.
پس اگر به دنبال اموری هستید که دقت رنگ اهمیت بالایی در آنها دارد، بهتر است حتماً سراغ لپتاپهایی بروید که پوشش رنگ گستردهتری در فضاهایی مانند DCI-P3 و AdobeRGB یا ... دارند.
جمعبندی
انتخاب نمایشگر مناسب برای لپ تاپ، سرمایهگذاری روی کیفیت تجربه کاربری شماست. همانطور که در این مقاله توضیح دادیم، پنلهای TN، علیرغم قیمت پایینتر، معایب قابل توجهی در زمینه زاویه دید، دقت رنگ و کنتراست دارند که میتواند تجربه بصری شما را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
بازار لپ تاپ ایران، بهویژه در ردههای اقتصادی و میانرده، مملو از مدلهایی با این نوع پنل است که در نهایت موجب فریب کاربر میشود. لذا توصیه اکید میشود که پیش از خرید، مشخصات نمایشگر را با دقت بررسی کرده و در صورت امکان، از روشهای تشخیص عملی مانند آزمون زاویه دید بهره بگیرید.
اولویت دادن به پنلهای با کیفیت IPS/IPS-Level یا OLED، حتی اگر به معنای پرداخت هزینه بیشتر باشد، در درازمدت رضایت بیشتری را برای شما به ارمغان خواهد آورد. آگاهی از این تفاوتها به شما کمک میکند تا اسیر ترفندهای بازاریابی و کاهش قیمت نشده و انتخابی هوشمندانه و متناسب با نیازهای واقعی خود داشته باشید.
پرسشهای پرتکرار
چرا باید از لپ تاپهای با نمایشگر TN دوری کرد؟
پنلهای TN زاویه دید بسیار محدودی دارند که باعث تغییر شدید رنگها با کمترین جابجایی میشود. دقت رنگ آنها پایین است و تصاویر را کدر و بیروح نمایش میدهند. همچنین کنتراست ضعیفی دارند که عمق تصاویر، بهویژه در صحنههای تاریک را از بین میبرد. این موارد تجربه کاربری را به شدت کاهش میدهد.
تفاوت اصلی بین پنل TN و IPS چیست؟
پنلهای IPS زاویه دید بسیار گستردهتری و دقت رنگ بسیار بالاتری نسبت به پنلهای TN ارائه میدهند. این باعث میشود تصاویر از زوایای مختلف با کیفیت ثابت دیده شوند و رنگها طبیعی و زنده باشند. در مقابل، پنلهای TN زمان پاسخدهی سریعتری دارند اما کیفیت تصویر را فدای این سرعت و قیمت پایینتر میکنند.
برای گیمینگ کدام پنل بهتر است، TN یا IPS؟
در گذشته TN به دلیل سرعت بالا انتخاب اول گیمرها بود. اما امروزه پنلهای IPS مدرن نیز سرعت پاسخدهی و نرخ تازهسازی عالی ارائه میدهند. ضمن اینکه کیفیت تصویر، رنگ و زاویه دید بسیار بهتری دارند.
اگر سازنده نوع پنل را مشخص نکرده باشد، چگونه میتوانم آن را تشخیص دهم؟
سادهترین راه، تست زاویه دید است. یک تصویر را باز کرده و از زوایای مختلف (بهویژه بالا و پایین) به نمایشگر نگاه کنید. اگر رنگها به شدت تغییر کردند یا معکوس شدند، پنل TN است. در IPS و OLED تغییرات بسیار کمتر است. همچنین بررسیهای تخصصی آنلاین منابع خوبی برای این اطلاعات هستند.
منظور از پنل IPS-Level چیست؟ آیا با IPS واقعی تفاوت دارد؟
عبارت «IPS» یک نام تجاری ثبت شده متعلق به شرکت LG است. سایر تولیدکنندگان پنل مانند سامسونگ پنلهایی با مشخصات و کیفیت مشابه IPS تولید میکنند که اغلب با عنوان «IPS-Level» یا نامهای اختصاصی خودشان به بازار عرضه میشوند. این پنلها عموماً کیفیت بسیار بهتری نسبت به TN دارند و در سطح IPS هستند.
شما چه تجربهای درباره وضعیت بازار کشور و لپتاپهای با پنل TN دارید؟ نظرات خود را در قسمت کامنتها با ما به اشتراک بگذارید.
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت