استاندارد VESA چیست؟

احتمالاً نام انجمن استانداردهای الکترونیک ویدئویی که با نام اختصاری VESA شناخته می‌شود را شنیده‌اید. امروزه، تعداد زیادی از محصولات دیجیتالی و به‌ ویژه نمایشگرها استاندارد VESA را برآورده می‌کنند. اما به راستی انجمن VESA از چه افراد یا شرکت‌هایی تشکیل شده، چه وظایفی دارد و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

تولید انبوه ابزارهای الکترونیک در سراسر دنیا در شرایطی که مشمول استانداردهای خاص قرار نگیرد موجب سردرگمی مصرف کنندگان و هدررفت منابع تولیدکنندگان خواهد شد. به همین دلیل سازمان‌هایی که بیشتر در حالت غیرانتفاعی فعالیت می‌کنند برای وضع قوانین، اصول و فاکتورهای مشخص در هر حوزه تشکیل می‌شوند تا استانداردهای هر حوزه را تعریف کنند. یکی از این سازمان‌ها، انجمن استانداردهای الکترونیک ویدئویی یا VESA است.

در حالی که شرکت‌های مختلفی در دنیای فناوری با یکدیگر رقابت می‌کنند، ضرورت رعایت استانداردهای انجمن VESA توسط تولیدکنندگان محصولات دیجیتالی چیست و فعالیت این انجمن تاثیری بر مصرف‌کننده نهایی دارد؟

در این مقاله با VESA و فعالیت آن آشنا می‌شوید و در ادامه، مهم‌ترین استاندارهای ارائه شده توسط این انجمن و اهمیت فعالیت VESA را بررسی می‌کنیم.

استاندارد VESA چیست؟

انجمن استانداردهای الکترونیک ویدئویی یا VESA، به‌طور رسمی در سال 1989 میلادی و در ایالت کالیفرنیا به ثبت رسیده است. امروزه، این انجمن استانداردهای مختلفی را برای کامپیوترهای شخصی و حرفه‌ای (ورک استیشن) تدوین و منتشر می‌کند. بیش از 300 شرکت بزرگ در حوزه فناوری شامل AMD، Apple، Google، Intel، LG، NVIDIA، Qualcomm، Samsung و ... در این انجمن عضویت دارند و از استاندارد VESA استفاده می کنند.

مهم‌ترین استانداردهای VESA

اگرچه استاندارد VESA تنها یکی نیست و مشخصات متنوعی را برای تجهیزات کامپیوتری منتشر می‌کند، اما در این مقاله مهم‌ترین استانداردهای ارائه شده توسط این انجمن را مورد بررسی قرار خواهیم داد

استاندارد رابط نصب VESA

رابط نصب صفحه نمایش تخت (FDMI) یا VESA Mount برای استانداردسازی الگوهای نصب صفحه پشتی نمایشگرهای باریک و تخت طراحی شده است. بنابراین، خریداران مانیتورهای تولید شده توسط برندهای مختلف نیازی به تهیه پایه خاصی برای نصب این محصولات ندارند.

در همین رابطه بخوانید:

- DVI ،DisplayPort ،HDMI یا VGA؛ کدام یک برای شما مناسب‌تر است؟
- تلویزیون‌ و مانیتورهای 120 هرتز در برابر 60 هرتز

در همین راستا، FDMI از پنج استاندارد برای نصب مانیتور بر روی پایه مرکزی و چهار استاندارد برای نصب مانیتور بر روی لبه پشتی تشکیل شده تا اطمینان حاصل گردد که استاندارد مشخصی برای تمامی نمایشگرها با ابعاد مختلف وجود دارد. بر اساس استاندارد FDMI، پایه مانیتورهای بزرگ باید قادر به تحمل وزن 250 پوند (113.398 کیلوگرم) باشند.

در صورتی که قصد خرید پایه برای نصب مانیتور خود را دارید، استانداردهای نصب VESA مانع سردرگمی شما می‌شوند و به راحتی قادر خواهید بود تا پایه مناسب را برای مانیتور خود انتخاب کنید.

استاندارد DisplayPort

انجمن VESA، استانداردهای مربوط به DisplayPort را برای جایگزین ساختن این رابط با DVI، VGA، SCART و RGB تدوین کرده که می‌تواند داده‌های صوتی و تصویری را بر روی یک کابل منتقل کند. همان‌طور که انتظار می‌رود، DisplayPort رقیب اصلی HDMI در زمینه انتقال تصویر محسوب می‌شود. به‌طور کلی، DisplayPort پهنای باند بالاتری در مقایسه با HDMI دارد؛ یعنی می‌تواند از رزولوشن و نرخ فریم بیشتری در مقایسه با HDMI پشتیبانی کند.

برای مثال حداکثر پهنای باند جدیدترین استاندارد HDMI؛ یعنی HDMI 2.1 به 48 گیگابیت بر ثانیه می‌رسد، در حالی که DisplayPort 2.0 پهنای باند 80 گیگابیت بر ثانیه را برای انتقال داده‌های صوتی و تصویری در اختیار دارد. انجمن VESA، استانداردی را با عنوان DisplayPort UHBR تدوین کرده تا به کاربران در انتخاب کابل مناسب برای نمایشگر خود کمک کند.

در همین رابطه بخوانید:

- آموزش تغییر رفرش ریت مانیتور در ویندوز
- تفاوت درگاه‌های HDMI ، Mini HDMI و Micro HDMI با یکدیگر

مزیت DisplayPort در مقایسه با HDMI، تنها به پهنای باند بالاتر محدود نمی‌شود و این پورت امکان اتصال مانیتورهای مختلف به‌صورت سری با یکدیگر را نیز فراهم می‌کند. بنابراین قادر خواهید بود تا با استفاده از یک کابل DisplayPort یا Mini DisplayPort دو یا چند مانیتور را به‌یکدیگر متصل کنید. از آنجایی که لپ‌تاپ‌ها و دیگر تجهیزات قابل حمل معمولاً به یک پورت خروجی تصویر مجهز می‌شوند، این ویژگی در زمان استفاده از دو یا چند مانیتور کاملاً کاربردی به‌نظر می‌رسد.

استاندارد DisplayHDR

بسیاری از تلوزیون‌ها، مانیتورها و نمایشگرهای مدرن امروزی از فناوری HDR پشتیبانی می‌کنند. هنگامی که سازندگان ادعا می‌کنند، محصول آن‌ها از فناوری HDR پشتیبانی می‌کند. در حقیقت، به توانایی نمایشگر در نمایش رنگ‌ها به‌طور واقعی و زنده اشاره دارند. در شرایطی که، ادعاهای مطرح شده توسط سازندگان توسط یک سازمان مستقل به اثبات نرسد، هر یک از سازندگان تعریف خود از HDR ارائه می‌کنند. به‌ همین دلیل، انجمن VESA، استاندارد DisplayHDR را تدوین کرد.

DisplayHDR، یک استاندارد باز با فرآیند کاملا شفاف محسوب می‌شود که تضمین می‌کند تمامی نمایشگرهای دارای این گواهینامه، استانداردهای تعیین شده توسط انجمن را برآورده می‌سازند.

در همین رابطه بخوانید:

- همه چیز در مورد کنتراست صفحه نمایش مانیتور و تلویزیون
- مانیتور «تاکتیکال» (Tactical) چیست و چه قابلیت‌هایی دارد

هم‌اکنون، دو دسته گواهی‌نامه DisplayHDR مجزا برای مانیتورهای LED و OLED وجود دارد:

اگر قصد خرید یک نمایشگر HDR را دارید، می‌توانید گواهی DisplayHDR محصول مورد نظر خود را در فهرست ارائه شده توسط VESA بررسی کنید. برای دست‌یابی به این فهرست، به آدرس Displayhdr.org/certified-products مراجعه کنید.

AdaptiveSync و MediaSync

در طول زمان، کارت‌های گرافیک قدرتمندتری به بازار عرضه شده‌اند که نرخ فریم بالاتری را در زمان اجرای بازی‌های کامپیوتری ارائه می‌کنند. اگرچه مانیتورهای گیمینگ امروزی می‌توانند از خروجی کارت‌های گرافیک قدرتمند پشتیبانی کنند، اما عملکرد دائمی نمایشگر در فرکانس‌های بالا همانند 144 هرتز ضرورت ندارد. به‌همین دلیل، تولیدکنندگان ویژگی جدیدی را با عنوان نرخ فریم متغیر در پنل نمایشگرها ارائه کرده‌اند.

از آنجایی که معیارهای مشخصی برای کسب اطمینان از عملکرد نمایشگرهای دارای نرخ فریم متغیر وجود نداشت، انجمن VESA، استانداردهایی را در همین راستا ارائه کرده است.

مانیتور یا لپ‌تاپ‌هایی که استاندارد مربوط به نرخ فریم متغیر VESA را برآورده می‌سازند، می‌توانند در فرکانس کمتر یا مساوی 60 هرتز (AdaptiveSync) یا 48 هرتز (MediaSync) و بیش از 144 هرتز (AdaptiveSync) یا 60 هرتز (MediaSync) کار کنند. نرخ فریم نمایشگرهایی که از ویژگی نرخ فریم متغیر پشتیبانی می‌کنند، به عدد مشخصی محدود نیست و در نتیجه کارایی این محصولات افزایش می‌یابد.

شرکت‌های سازنده پردازنده مرکزی و کارت گرافیک شامل Apple، AMD، Intel، Mediatek، NVIDIA و Samsung از ویژگی AdaptiveSync پشتیبانی می‌کنند. بنابراین، در صورتی که نمایشگری را خریداری کنید که استانداردهای انجمن  VESA در رابطه با نرخ فریم متغیر را برآورده می‌سازد، احتمالاً بدون نگرانی قادر به استفاده از این ویژگی خواهید بود.

در همین رابطه بخوانید:

- راهنمای خرید و بهترین مانیتورهای پیشنهادی بر اساس قیمت
- مانیتور خمیده در برابر تخت؛ کدام یک برای بازی مناسب‌تر است؟

سایر استانداردهای انجمن VESA

علاوه بر استانداردهایی که در این مقاله مورد بررسی قرار دادیم، انجمن VESA استانداردهای دیگری را نیز تدوین کرده که مورد استقبال قرار نگرفته‌اند. از این میان، می‌توان به استاندارد VESA Digital Flat Panel اشاره کرد که به عنوان جایگزینی برای کانکتور VGA ارائه شده است. همچنین، استانداردهای VESA Plug و Display Standard که به عنوان جایگزینی برای کانکتور DVI ارائه شده‌اند نیز قادر به جلب توجه شرکت‌های حوزه فناوری نبوده‌اند.

جمع‌بندی

اگرچه، انجمن VESA که هم‌اکنون بیش از 300 عضو دارد، به بزرگی کنسرسیوم HDMI با بیش از 1500 عضو نیست. همچنان نقش مهمی را در حوزه فناوری و به‌ویژه صنعت کامپیوتر ایفا می‌کند.

بسیاری از استانداردهای VESA در رابطه با DisplayPort و فناوری AdaptiveSync برای استفاده در کامپیوتر مناسب به‌نظر می‌رسند. با این وجود، استانداردهای تدوین شده توسط VESA، به‌ندرت در تلوزیون‌  یا سایر نمایشگرها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، کامپیوترهای گیمینگ پیشرفته غالباً از نرخ فریم مورد استفاده توسط فناوری AdaptiveSync پشتیبانی می‌کنند.

با وجود تمام نکات اشاره شده، استانداردهای VESA معیارهای مشخصی را برای ارزیابی محصولات دیجیتالی ارائه می‌دهند و بدین ترتیب خریداران اطمینان حاصل خواهند کرد که هر یک از شرکت‌های تولید کننده تفسیر خود را از مشخصه‌های یک فناوری نخواهند داشت.

چگونه بفهمیم که از کدام استاندارد VESA استفاده می کنیم؟

برای فهمیدن نسخه استاندارد VESA می توانید مشخصات دستگاه مراجعه کنید. همچنین امکان اندازه گیری فاصله سوراخ ها با خط کش هم وجود دارد.