چگونه بهترین کارت گرافیک سازگار با سیستم خود را خریداری کنیم

این روزها بخش اعظمی از کاربران سیستم های خانگی با این پرسش روبرو هستند که بهترین کارت گرافیک موجود در بازار را چگونه می توان پیدا و انتخاب کرد؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت چهار عامل اصلی تعیین کننده هستند که آیا یک کارت گرافیک می تواند با سیستم کنونی شما سازگاری داشته باشد یا خیر. اما این چهار عامل اصلی چه چیزهایی هستند؟

ارتقای یک سیستم قدیمی با قطعات سخت افزاری جدید امری است تخصصی که در صورت عدم توجه به عوامل گوناگون، می تواند منجر به نتایج نامطلوب شود. بخشی از کارشناسان به کاربران توصیه می کنند پیش از خریداری قطعات سخت افزاری جدید به مادربرد، پردازنده و منبع تغذیه سیستم کنونی خود توجه بیشتری داشته باشند و ویژگی ها و مشخصات این قطعات جدید را با آن ها تطبیق دهند.

اما این روزها بخش قابل توجهی از کاربران به دنبال آن هستند که برای سیستم قدیمی خود بهترین و قدرتمندترین کارت گرافیک موجود در بازار را خریداری کنند. اگرچه کارت های گرافیک جدیدی همچون Nvidia RTX 2080 Ti و  AMD Radeon RX 5700 XT تقریباً با تمامی سیستم های خانگی؛ حتی سیستم هایی که چند سال از عمر آن ها می گذرد سازگاری دارند، اما به طور کلی باید گفت در هنگام خریداری یک کارت گرافیک جدید برای سیستم PC قدیمی خود بهتر است به موارد زیر توجه کنید:

• دسترسی به شکاف PCIe x16 بر روی مادربرد
• دسترسی به فضای خالی مناسب درون کیس
• دسترسی به منبع تغذیه با رابط های 6 و 8 پین PCIe
• دسترسی به پردازنده و حافظه رم با سرعت مناسب به منظور اینکه گلوگاه مهمی برای عملکرد کارت های گرافیک نباشند

در زیر به صورت مفصل به بررسی هرکدام از این عوامل می پردازیم و نگاهی به اهمیت آن ها در هنگام ارتقا کارت گرافیک خواهیم داشت.

آیا مادربرد من شکاف PCIe x16 دارد؟

سازگاری عالی نسخه های گوناگون از استاندارد PCI Express با یکدیگر سبب می شود که به راحتی بتوان حتی یک کارت گرافیک جدید و بالارده را به یک مادربرد قدیمی که چندین سال از عمر آن می گذرد متصل کرد. از نسخه اولیه این استاندارد یعنی PCIe 1.0a/1.1، تا جدیدترین ویرایش از آن یعنی PCIe 4.0 و حتی استانداردهای آینده PCIe 5.0 و 6.0، می توان حداقل بر روی کاغذ تمامی کارت های گرافیک را با تنها یک شکاف مشخص بر روی مادربرد به کار گرفت.

هم اکنون امکان آن وجود دارد که یک کارت گرافیک مجهز به رابط PCIe x1 را بر روی یک مادربرد دارای شکاف x16 نصب و راه اندازی کرد. به صورت مشابه امکان اتصال کارت های گرافیک دارای رابط PCIe x4 به شکاف x16 نیز وجود دارد. این سازگاری عالی سبب می شود که بتوان حداقل بر روی کاغذ بخش عمده ای از کارت های گرافیک را در کنار مادربردهای گوناگون مورد استفاده قرار داد. البته باید گفت در این میان استثنا هم وجود دارد؛ اما می توان دلیل عمده آن ها را استفاده نامناسب از این رابط یا Firmware های قدیمی عنوان کرد.

دسترسی به این قابلیت برای کارت های گرافیک و مادربردها بسیار عالی به نظر می رسد؛ به ویژه هنگامی که به دیگر استانداردهای قدیمی در این حوزه که این روزها تقریباً کنار گذاشته  شده اند نگاه می کنیم.

با توجه به این توضیحات دسترسی به حداقل یک شکاف PCIe x16 بر روی مادربرد می تواند کار ارتقا کارت های گرافیک را بسیار ساده کند. اگر مادربرد سیستم خانگی شما فاقد این شکاف است توصیه می کنیم فکر ارتقا کارت گرافیک را از سر بیرون کنید. بسیاری از کاربران تصور می کنند به منظور رفع این مشکل می توان از ماژول های تبدیل شکاف  های PCIe به یکدیگر استفاده کنند؛ اما باید گفت که این ایده از اساس غلط است و سبب ایجاد مشکلات فراوانی برای سیستم های خانگی می شود.

به این ترتیب توصیه می شود که اگر مادربرد کنونی سیستم شما فاقد شکاف PCIe x16 است، بهتر است به ارتقا کلی آن و خرید یک مادربرد، پردازنده و حافظه رم جدید فکر کنید. حتی ممکن است سیستم خانگی شما به یک منبع تغذیه جدید نیاز داشته باشد.

آیا درون کیس خود به فضای خالی مناسب دسترسی دارید؟

در بالا دیدیم که دسترسی به حداقل یک شکاف PCIe x16 بر روی مادربرد در ارتقا کارت گرافیک سیستم های خانگی نقش ویژه ای را ایفا می کند؛ اما باید توجه داشت همه سیستم های خانگی قدیمی که دارای یک شکاف PCIe x16 هستند نمی توانند میزبان جدیدترین کارت های گرافیک موجود در بازار باشند. چرا که در ارتقا کارت های گرافیک، قطعات سخت افزاری دیگری نیز دخیل هستند.

یکی از این قطعات سخت افزاری کیس است که کاربران باید در هنگام خریداری یک کارت گرافیک جدید به ابعاد و فضای خالی موجود در آن توجه داشته باشند. به عنوان مثال نمی توان یک کارت گرافیک با طول 320 میلی متر را درون یک کیس قرار داد که با هدف استفاده از کارت های گرافیک 270 میلی متری طراحی شده است.

بسیاری از سیستم های خانگی جمع و جور در این بخش با محدودیت روبرو هستند و نمی توان هر کارت گرافیکی را درون آن ها قرار داد. کیس های آماده که این روزها در انواع و اقسام مختلفی عرضه می شوند نیز در این حیطه دسته بندی می شوند و امکان ارتقا کارت گرافیک به ویژه برای محصولات بالارده به سختی امکان پذیر است.

به منظور اطلاع از اینکه ابعاد بزرگ ترین کارت گرافیکی که می تواند در سیستم خانگی شما قرار بگیرد، باید ابعاد کیس خود و فضای خالی موجود در آن را اندازه بگیرید. اگر به کیس سیستم خود دسترسی ندارید می توانید این اطلاعات را در وب سایت های فروش و بررسی آن بدست آورید. البته باید گفت که بهترین راه برای دست یابی به این اطلاعات بررسی کیس و اندازه گیری دستی ابعاد آن با استفاده از یک خط کش یا متر است. استفاده از این روش به زمان کمتری نیاز دارد و اطلاعات کامل تر و دقیق تری را در دسترس قرار می دهد.

به این منظور بهتر است ابعاد حدفاصل محل قرارگیری شکاف های توسعه تا جایی که می تواند مانع از قرارگیری کارت های گرافیک شود را اندازه گیری کنید. معمولاً در اکثر کیس ها، این درایوهای ذخیره سازی اطلاعات، فن ها یا پنل جلوی کیس هستند که فضای در دسترس برای قرارگیری کارت های گرافیک را محدود می کنند. در بهینه ترین حالت بهتر است ابعاد فضای در دسترس میان شکاف PCIe x16 اصلی مادربرد (نزدیک ترین شکاف به خنک کننده پردازنده) تا جایی که مانع از حضور کارت های گرافیک می شود را اندازه گیری کنید.

علاوه بر این، محل قرارگیری کانکتورهای تغذیه (رابط های PCI Express Graphics یا به اختصار PEG) در کارت گرافیکی که قصد خرید آن را دارید نیز اهمیت زیادی دارد. اکثر کارت های گرافیک این کانکتور ها را در بالای خود در دسترس کاربران قرار می دهند؛ اما کارت های گرافیک دیگری نظیر Nvidia RTX 2060 Founders Edition نیز در بازار یافت می شوند که این کانکتورها را در پشت خود جای داده اند. در مورد این کارت های گرافیک باید توجه داشت که پس از اتصال به مادربرد فضای کافی در پشت آن ها برای اتصال کابل های تغذیه وجود داشته باشد.

توصیه می شود در هنگام اندازه گیری فضای کیس خود به منظور خریداری یک کارت گرافیک جدید، کمی فضای اضافی نیز در نظر بگیرید. به عنوان مثال اگر پس از اندازه گیری متوجه شدید در حدود 300 میلی متر برای قرارگیری کارت گرافیک فضا در اختیار دارید، بهتر است یک کارت با ابعاد کوچکتر از آن را خریداری کنید. در این حالت فضای بهتری برای قرارگیری کارت گرافیک و اتصال پورت های ارتباطی در اختیار خواهید داشت. معمولاً توصیه می شود که از ابعاد اندازه گیری شده از کیس، چیزی در حدود 20 میلی متر کم شود تا فضای بهینه برای قرارگیری کارت های گرافیک بدست آید.

آیا منبع تغذیه کنونی شما برای کارت گرافیک جدید هم مناسب است؟

باید گفت منبع تغذیه نیز یکی از مهم ترین عواملی است که در انتخاب یک کارت گرافیک جدید نقش دارد. اگر سیستم خانگی خود را پیش از سال 2015 خریداری کرده اید، به احتمال فراوان منبع تغذیه آن فاقد رابط های 8 پین PCI Express Graphics یا PEG است. این رابط هم اکنون در اکثر کارت های گرافیک جدید و بالارده به منظور فراهم کردن انرژی موردنیاز به کار گرفته می شود.

رابط های 6 پین PEG برای مدت زمان بیشتری است که در پاور فراهم می شود؛ اما بعضاً می توان پاورهای ارزان قیمتی را مشاهده کرد که حتی همین رابط را هم در اختیار کاربران خود قرار نمی دهند. با توجه به این موضوع باید پیش از خرید یک کارت گرافیک جدید حتماً منبع تغذیه موجود در سیستم خانگی خود را بررسی کنید و در صورت لزوم آن را با یک مدل جدیدتر که توان خروجی موردنیاز را هم تامین می کند جایگزین کنید. اگر از یکی از کیس های آماده تولید شده توسط شرکت های Dell، HP یا لنوو استفاده می کنید، ممکن است نتوانید منبع تغذیه آن را به منظور دسترسی به رابط های 6 یا 8 پین ارتقا دهید. در این حالت بهتر است به فکر خرید یک سیستم جدید باشید.

در حال حاضر آداپتورهایی در بازار یافت می شوند که می توان توسط آن ها رابط 4 پین را به 6 پین PEG تبدیل کرد. همچنین در نمونه های جدیدی از این رابط ها امکان تبدیل رابط 6 پین به 8پین فراهم شده است. اکیداً توصیه می شود که از این رابط ها استفاده نکنید. آب شدن سیم های رابط، اتصال کوتاه مدار تغذیه، سوختن قطعات سخت افزاری و حتی آتش  سوزی  های گسترده می تواند یکی از انواع محصولات این رابط های تبدیل باشد. توصیه می شود اگر منبع تغذیه کنونی شما کانکتورهای تغذیه موردنیاز را تامین نمی کند، به فکر خرید یک منبع تغذیه جدید باشید.

با استفاده از جدول بالا می توانید توان خروجی موردنیاز و همچنین رابط های PEG لازم برای تغذیه کارت گرافیک جدید خود را متوجه شوید. این جدول همچنین می تواند راهنمای خوبی برای خرید یک منبع تغذیه جدید باشد. یک رابط 8پین یا 6+2پین PEG در بهترین حالت می تواند 150 وات انرژی خروجی را تامین کند. این میزان برای یک رابط 6پین 75 وات است.

همچنین باید در نظر داشت همه پاورها ویژگی ها و قابلیت  های یکسانی ندارند. اگر قصد دارید یک منبع تغذیه جدید را خریداری کنید توصیه می شود یکی از آن ها که دارای استاندارد 80 Plus Gold یا 80 Plus Platinum است را خریداری کنید. این پاورها بازدهی انرژی بهتری دارند؛ به این معنی که گرمای کمتری تولید و نویز پایین تری را هم به سیستم خانگی شما منتقل می کنند. این پاورها می توانند عملکرد بهتر اجزای سخت افزاری سیستم شما را تضمین کنند.

اگر قصد دارید پس از ارتقا کارت گرافیک از منبع تغذیه فعلی سیستم خود استفاده کنید یا حتی یک منبع تغذیه جدید خریداری کنید بهتر است هیچگاه روی تمامی ظرفیت خروجی آن حساب باز نکنید. به عبارت دیگر همیشه پس از محاسبه حداکثر توان مصرفی سیستم خانگی خود، منبع تغذیه را طوری انتخاب کنید که حداکثر توان خروجی آن از حداکثر توان مصرفی تفاوت قابل توجهی داشته باشد.

به عنوان مثال منبع تغذیه EVGA 500W قادر است با دو رابط 8پین (6+2-پین) خود، روی کاغذ کارت گرافیک پرمصرف RTX 2080 Ti را هم پشتیبانی کند؛ اما باید توجه داشت دیگر اجزای یک سیستم خانگی نظیر پردازنده، مادربرد و حافظه رم نیز به انرژی قابل توجهی نیاز دارند و دیگر استفاده از این منبع تغذیه ایده خوبی نیست. باید گفت حتی اگر سیستم خانگی شما در بدترین شرایط چیزی در حدود 400 وات مصرف انرژی دارد، استفاده از این منبع تغذیه چندان ایده آل نیست. بهتر است حداکثر توان خروجی یک منبع تغذیه از این میزان مصرف فاصله زیادی داشته باشد؛ چرا که پاورها بهترین بازدهی و عملکرد خود را هنگامی در دسترس قرار می دهند که تنها 40 تا 60 درصد از توان خروجی اسمی آن ها مورد استفاده قرار بگیرد.

آیا دیگر اجزای سخت افزاری سیستم خانگی شما به قدر کافی مناسب هستند؟

در هنگام خریداری یک کارت گرافیک جدید باید به دیگر اجزای سخت افزاری موجود در سیستم خانگی خود نیز توجه داشته باشید. بدون شک یکی از مهم ترین این اجزا پردازنده است. باید گفت یک سیستم خانگی مجهز به پردازنده Intel Core i7-965 که در اواخر سال 2008 عرضه شد نیز هم اکنون می تواند از پس بسیاری از فعالیت ها که برای یک سیستم امروزی نیز سنگین محسوب می شود برآید. همچنین این پردازنده اگر در کنار یک مادربرد و منبع تغذیه مناسب قرار بگیرد حتی قابلیت پشتیبانی از کارت گرافیک GeForce RTX 2080 Ti را هم خواهد داشت و می تواند با استفاده از آن بسیاری از بازی های جدید را با تنظیمات گرافیکی قابل قبول به اجرا درآورد.

به عبارت دیگر باید گفت که حتی این پردازنده که بیش از یک دهه از عمر آن می گذرد نیز قادر است از جدیدترین و قدرتمندترین کارت های گرافیک دو شرکت انویدیا و AMD پشتیبانی کند؛ اما باید توجه داشت که عملکرد کارت گرافیکی نظیر RTX 2080 Ti بر روی دو سیستم خانگی مختلف که یکی از آن ها به پردازنده Core i7-965 و دیگری به Core i9-9900K مجهز است چقدر از یکدیگر تفاوت دارد؟

براساس نتایج بدست آمده از یک بررسی، سیستم مجهز به پردازنده Core i9-9900K در این حالت می تواند به سادگی دو برابر سیستم مجهز به پردازنده Core i7-965 و همچنین سه برابر سیستم بهره مند از پردازنده AMD A10-7890K، سریع تر باشد.

به این ترتیب باید بگوییم که تجهیز یک سیستم خانگی قدیمی که به طور مثال از استاندارد PCIe 2.0 پشتیبانی می کند، به یک کارت گرافیک قدرتمند ایده چندان جذاب و مناسبی نیست؛ چرا که در این حالت دیگر قطعات سخت افزاری نظیر پردازنده و حافظه رم، نقش یک گلوگاه را بازی می کنند و به این کارت گرافیک اجازه نمی دهند حتی 50 درصد از قدرت خود را در دسترس قرار دهد. در این شرایط بهتر است به جای کارت گرافیک، کلیه قطعات سیستم خانگی خود را ارتقا دهید.

به این ترتیب این اجزا از حالت گلوگاه خارج شده و اجازه می دهند سیستم شما عملکرد و قدرت بهینه تری داشته باشد.

جمع بندی
با توجه به اطلاعاتی که در بالا در اختیار شما قرار گرفت، می توان متوجه شد که ارتقا کارت گرافیک موجود در یک سیستم خانگی به عوامل و شرایط زیادی وابسته است و همچون دیگر اجزا، در ارتقا کارت گرافیک نیز باید کلیه قطعات سیستم را مورد بررسی قرار داد.

خبر خوب اینکه اگر با کارت گرافیک کنونی سیستم خانگی خود مشکل دارید و آن قادر نیست عملکرد موردنیاز را در اختیار شما قرار دهد به راحتی می توانید با در نظر گرفتن عوامل بالا، یک کارت گرافیک جدید را خریداری کنید که هم سرعت بهتری دارد و هم قابلیت های متنوع تری را در اختیار شما قرار می دهد.

برای ارتقا کارت گرافیک سیستم خود تنها کافی است که از حضور شکاف PCIe x16 بر روی مادربرد، دسترسی به فضای خالی مناسب درون کیس و همچنین رابط های تغذیه مناسب، اطمینان حاصل کنید. همچنین دیدیدم که در ارتقا یک کارت گرافیک، دیگر اجزای سخت افزاری نظیر پردازنده و حافظه رم نیز حایز اهمیت هستند و باید به آن ها نیز  نگاهی داشت. در این بین اگر سیستم خانگی شما ویژگی ها و قابلیت های موردنیاز بالا را در اختیار ندارد، بهتر است به فکر ارتقا کامل قطعات آن باشید و از استفاده از ماژول ها و رابط های تبدیل جداً خودداری کنید.

شما می توانید ضمن اطلاع از بهترین کارت های گرافیک موجود در بازار ایران، از کارشناس های شهر سخت افزار مشاوره تخصصی رایگان دریافت کنید.