هرازگاهی شنیده میشود که چالشهایی محیط شبکههای اجتماعی را پر کرده و افرادی که در این شبکهها قرار دارند را تحت تأثیر قرار میدهد. اما زمانی که این چالشها افراد کم سن و سال را هدف بگیرد باید کمی نگران باشیم؛ چرا که ممکن است با سوء نیت نفس چالش، کودکان و نوجوانان ما را به انجام امور بسیار خطرناکی تحریک کند. «چالش مومو» یکی از این موارد است که در ادامه در مورد آن با هم صحبت خواهیم کرد.
شاید شما دوستان نام چالش نهنگ آبی را به خاطر بیاورید؛ چالشی خطرناک که گروه نوجوانان را هدف قرار گرفته و پله پله آنها را تا انجام اعمال بسیار خطرناکی و فریبندهای پیش میبرد. به تازگی چالشی تقریباً مشابه در سطح بسیاری از کشورها به نام «چالش مومو» شکل گرفته که میتواند اثراتی مانند آن از جمله خودآزاری، دیگر آزاری، انجام اعمال خطرناک در منزل و یا محیط های اجتماعی و حتی در بدترین حالت خود، خودکشی را به کودکان و نوجوانان پیشنهاد و القا کرده و یا در مراحل پیشرفته خود میتواند آنها را مجبور به انجام چنین اعمالی کند. در این مقاله حول این موضوع صحبت خواهیم کرد که اصولاً چالش مومو چیست و چطور باید با آن برخورد کرد تا از هر گونه آسیبهای احتمالی در هنگام برخورد با مواردی از این دست جلوگیری کرد.
قبل از هر موضوعی کمی در مورد پیشینه و ذات این چالش با هم صحبت میکنیم. برای اولین بار در اواسط سال گذشته میلادی بود که سر و کله چالش مومو یا Momo در فیسبوک پیدا شد. به صورت کلی مومو نام عروسک و یا موجودی خیالی است که پروفایلی در فیسبوک برای آن ایجاد شده بود که عکس آن پروفایل ظاهری کودکانه ولی ترسناک به خود داشت و با چت کردن با افراد کم سن و سال ابتدا سعی در برقراری رابطه با آنها داشت و سپس با فریب کودکان آنها را تحریک به انجام اموری از جمله خودآزاری و دیگر آزاری و همانطور که گفتیم در بدترین حالات خود که طی مراحل آن به صورت آرام و به مرور انجام شده، فرد را به خودکشی نیز تحریک میکرد.
در نظر داشته باشید که جامعه هدف این پروفایل بیشتر کودکان و نوجوانان کم سن و سال بوده است و عملاً از جولای سال گذشته اولین گزارشها در مورد آسیبهای وارده از سوی دسته پروفایلهای با نام مومو، منتشر شدند. در عین حال زمانی بیشتر خطر این چالش خطرناک نمود پیدا کرد که چند روز پیش سرویس پلیس ایرلند شمالی در اطلاعیهای رسمی در فیسبوک رسماً اعلام کرد که خانوادهها باید نگران این چالش باشند و مدیریت بیشتری بر فعالیت فرزندان خود در شبکههای اجتماعی اعمال کنند.
هدف اصلی مومو آزار و اذیت کودکان و تحریک آنها به انجام کارهای خطرناک است
عملکرد کلی این دسته پروفایلها یا اگر بخواهیم به صورت کلی بگوییم، این چالش به این صورت است که گرداننده یکی از پروفایلهای مومو (که لزوماً یک پروفایل با یک زبان خاص نیست) پیامی را در فیسبوک یا دیگر شبکههای اجتماعی به کودک شما داده و به او میگوید که «بیا با هم یه بازی بکنیم». این شروع ماجراست و ابتدا تلاش میشود که با کودک شما ارتباط برقرار کند.
مومو با کودک ما چه میکند؟
بعد از اینکه مومو با کودک شما ارتباط برقرار کرد و کمی بیشتر به او نزدیک شد سمت و سوی فعالیتهای خود را در جهت ارعاب فرزند و تلاش به انجام اموری خطرناک میبرد. برای مثال ممکن است با ظاهر ترسناک خود به کودک بگوید، «اگه سرتو نکوبی به دیوار من شب میام تو خوابت و اذیتت میکنم»، یا اینکه بگوید «برو موهای آبجی کوچولوتو بکش و بیا بهم بگو. یادت باشه اگه بهم دروغ بگی من میفهمما».
مواردی از این دست زیاد وجود دارند و همانطور که گفتیم این مراحل اولیه کار است و در بدترین شرایط این روند حتی میتواند به خودکشی و یا رساندن آسیبهای جبران ناپذیر فیزیکی به کودکان برسد. تا به امروز گزارشاتی از کشورهایی مانند آرژانتین، برزیل، کانادا، کلمبیا، پاکستان، هند، مکزیک، فیلیپین، بریتانیا، امریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی اعلام شده که در آن مومو با کودکانی از این مناطق ارتباط برقرار کرده و آنها را مورد تحریک قرار داده تا دست به فعالیتهای خودآزاری، دیگر آزاری و بسیاری موارد خطرناک بزنند. لازم است به این مورد اشاره کنیم که فعالیت موموها و پروفایلهای آنها تنها محدود به فیسبوک نیست و گزارشاتی منتشر شدهاند که پیامهای دریافتی از سوی مومو در واتساپ را نیز اعلام کردهاند.
شمایل مومو
مومو به صورت کلی نام یک شخصیت خیالی در فرهنگ کشورهای شرقی است که از قدیم الأیام برای تشویق کودکان به کارهای خوب و مثبت توسط نیاکان آنها ساخته شده و دارای ذاتی پاک و نیکوست. اما در اینجا و دور جدید نمود جهانی آن، جلوه بصری مومو در واقع ظاهری نسبتاً ترسناک و زاده فردی به نام کیسوکه آیساوا است که ابتدا در سال 2016 برای استفاده در سری کارتونهای تلویزیونی در این کشور برای تجسم نقشی به نام «مادر پرنده» توسط شرکت Link Factory ایجاد شده است. این تصویر به صورت کلی به موجودی خیالی اشاره دارد که صورتی یخ زده با چشمانی بسیار بزرگ که از حدقه بیرون آمدهاند و همچنین دهانی بسیار گشاد که لبخندی ترسناک داشته و بینی کوچک و کشیده را به تصویر میکشد. قد و هیکل این عروسک کوتاه و اندازه یک پرنده مانند بوقلمون است. همچنین پاهای این شمایل نیز به صورت پنجههای پرندگان و البته سینههای آن نیز مانند سینههای یک انسان مونث است.
خب مشخص است که ظاهری اینگونه که بسیار ناهمگون و خیالی است میتواند یک کودک را تحت تأثیر گذاشته و با ارعاب، کنترل بسیاری از رفتارهای او را به دست بگیرد. البته به دلایلی که در بالا اشاره شد در این مقاله صورتک مومو را به صورت مستقیم به تصویر نخواهیم کشید ولی شما دوستان برای آشنایی با آن میتوانید جستجویی کوتاه برای عبارت Momo را در گوگل انجام دهید تا خودتان ببینید که این عروسک چه ظاهری دارد.
اما برای جلوگیری از خطرات احتمالی چه باید کرد؟
در حالتی که چالش مومو کمکم در حال گسترش در شبکههای اجتماعی است، موجی از اعتراضات نیز به پا شده که بیشتر تلاش دارند تا در جهت جلوگیری از آسیبها برآیند. البته باید به این مورد اشاره کنیم که در برخی کشورها و مناطق تلاشهای بسیاری در جهت غیرفعال کردن موموهای خیالی شده است. برای مثال در جولای سال گذشته در اتریش و آلمان بسیاری از پروفایلهایی که اعمال مومویی انجام میدادند شناسایی و از آنها سلب امتیاز شد. همچنین یوتیوب روز گذشته اعلام کرده تمامی ویدئوهایی که متبادر کننده اعمال مومو و مسائل مربوط به آن باشد را حذف میکند. اما به واقع راهکار اصلی در جای دیگری است، چرا که گرداننده بیمار یک حساب مومو میتواند به راحتی حساب دیگری ایجاد کرده و دوباره به انجام امور مد نظر خود بپردازد.
در همین حال در بسیاری از کشورهایی که گزارشاتی در خصوص فعالیت حسابهای مومو در آنها منتشر شده پلیس و مدارس به صورت همکاری مشترکی تلاش کردهاند تا به کودکان و والدین آنها آگاهی دهند که چطور باید از شبکههای اجتماعی استفاده کرد. در واقع آشنا شدن هر چه بیشتر کودکان با این شبکهها از یک سو و تلاش برای نظارت بیشتر و دقیقتر والدین از سوی دیگر میتواند راهکار بهتر برای جلوگیری از خطرات از این دست باشد.
کنترل همیشگی والدین به فعالیت کودکان در اینترنت و شبکههای اجتماعی از موارد بسیار مهم در تربیت آنهاست
در این راستا مادران و به صورت کلی والدین باید همواره نظارت داشته باشند که کودک آنها در شبکههای اجتماعی چطور فعالیت میکند و با چه دست افرادی در آنها ارتباط دارد. پس پیش از هر مورد دیگری این افراد باید خود با این شبکهها آشنا شده و طرز کار صحیح با آنها را یاد بگیرند. به خاطر داشته باشید که شبکههای اجتماعی مانند همه پدیدههای انسانی دو وجه مثبت و منفی دارد و این ما هستیم که مشخص میکنیم از کدام وجه میشود استفاده کرد و تمایلات خودمان به کدام سمت است.
البته باید به این مورد هم اشاره کنیم که همیشه باید با مدیریت کامل ابزارهایی مانند تبلت و گوشی که در اختیار فرزاندن خود قرار دادهایم تلاش شود که هیچ گاه آنها از نسخه مخصوص بزرگسالان استفاده نکنند. بسیاری از سرویسها هستند که نسخههای مخصوص کودکان دارند و یا حتی بسیاری از شرکتها نسخههای ویژه ابزارهای خود مخصوص کودکان را ارائه کردهاند و باید همواره بر این مورد مدیریت کرد که فرزندان ما از این امکانات و ابزارها استفاده کنند و تا زمانی که بزرگتر نشدهاند نتوانند به همه امکانات بزرگسالان دست پیدا کنند.
چالشهایی مانند نهنگ آبی و مومو در واقع چند مثال ساده هستند و ممکن است در آینده موارد بسیار خطرناکتری نیز ایجاد شود که کودک و یا حتی بزرگسالان را تهدید کند. پس همانطور که گفتیم اولین قدم در استفاده از این شبکهها آگاهی هر چه بیشتر از اصول استفاده صحیح از آنها، حفظ حریم خصوصی و نوع اطلاعاتی که میخواهیم توسط آنها با دیگران به اشتراک بگذاریم و مواردی از این دست است.
با این اوصاف امیدواریم که نه تنها در ایران، بلکه در هیچ جای دیگری از دنیا گزارشاتی از این دست منتشر نشوند و حتی در صورت گسترش دوباره آنها، راهکار صحیح برخورد با آن را به کار بست تا جامعه در همه سطوح آن بتواند زندگی سالمتر و با استرس و تنشهای اجتماعی کمتری داشته باشد.
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت