اعطای تسهیلات میلیارد تومانی به شرکت‌های داخلی تولید کننده گوشی تلفن همراه

محمد جواد آذری جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات در شهریور 99 از تعریف خط اعتباری 500 میلیارد تومانی برای اعطای تسهیلات به شرکت‎‌های برتر در حوزه تولید گوشی‌‎های تلفن همراه خبر داده بود. حالا به نظر این طرح به مرحله اجرا نزدیک شده و قرار است تا سقف 50 میلیارد تومان به شرکت‎های برتر این حوزه اعطا شود.

بنابر خبری که ماهنامه پیوست منتشر کرده، طرح حمایت از تولید گوشی تلفن همراه ایرانی که در دولت گذشته تهیه شده بود و در آن وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت صنعت معدن و تجارت و مرکز ملی فضای مجازی  برای کمک به تولید داخل این کالای مهم و پرطرفدار اعلام آمادگی کرده بودند، به مرحله اجرای خود نزدیک می‎‌شود.

در توافق بین این سه نهاد دولتی، مقرر شده است شرکت‌های فعال در این حوزه سال اول برای نشان دادن توانمندی خود در تولید گوشی تلفن همراه تقریبا یک میلیون گوشی تولید کنند و دولت نیز تضمین خواهد کرد با تسهیلاتی که در اختیار گروه‌های هدف مشخص قرار خواهد داد گوشی‌های تلفن همراه تولید آنها را به دست مصرف کننده برساند.

سه شرکت برتر و منتخب تولیدکننده گوشی تلفن همراه در کشور

در فرودین ماه سال جاری و طی فراخوانی که برای شناسایی شرکت‎های فعال در حوزه تولید گوشی تلفن همراه ارسال شد، سه شرکت تولیدکننده گوشی‎های هوشمند با برند GLX، پارلار و سدنا، به عنوان سه شرکت برتر تولیدکننده گوشی تلفن همراه داخلی انتخاب شدند. البته به دلیل آنچه بیشتر بوروکراسی اداری و تغییر دولت به نظر می‌‎رسد، مرحله نهایی یعنی اعطای تسهیلات به آنها از راه نرسید.

همانطور که می‌‎دانید تولید گوشی تلفن همراه در ایران پدیده جدیدی نیست و اولین مورد آن به بیش از 20 سال پیش و در دهه هفتاد می‎‌رسد که شرکت صاایران، اولین محصولات خود را که نوعی نمونه داخلی از مدل‎های تولیدشده توسط نوکیا و زیمنس بود، وارد بازار کشور کرد.

اما طی سالیان گذشته و لااقل طی یک دهه گذشته، بارها و بارها بحث تولید گوشی داخلی در کشور مطرح شده است. اگرچه با توجه به در دسترس بودن پلتفرم متن باز اندروید، دیگر محدودیت چندانی بابت بخش نرم‌‎افزار این حوزه وجود ندارد، اما مشکلات تأمین قطعات و تحریم‌‎ها، خود به نحوی هر باره برای تولید حرفه‌‎ای گوشی هوشمند در داخل کشور، موانعی را ایجاد کرده‎اند.

البته ذکر این مورد حائز اهمیت است که عزم جدی برای تولید گوشی در ایران تا به امروز مشاهده نشده و شاید حضور شرکت‎هایی مانند GLX نیز بیشتر در حد نامی قابل احترام بوده و هیچ‎گاه فرایند مهندسی و تولید یک گوشی در کشور (فارغ از بحث قطعات) به معنای اصل کلمه، اتفاق نیفتاده است.

به هر حال شورای عالی فضای مجازی در مصوبه‌ای در بهمن ماه ۱۳۹۸ دولت را مکلف کرد تا سال ۱۴۰۴ به گونه‌ای عمل کند که ۲۰ درصد گوشی‌های هوشمند در داخل کشور ایرانی باشند. برآوردهای فعلی نشان می‌دهد که در شرایط فعلی مصرف سالانه گوشی هوشمند در داخل کشور در حدود ۱۵ میلیون گوشی است و این رقم تا سال ۱۴۰۴ تقریبا به ۲۰ میلیون گوشی در سال خواهد رسید از همین رو برآورد می‌شود برای محقق شدن مصوبه شورای عالی فضای مجازی تولید گوشی تلفن همراه ایرانی تا سال ۱۴۰۴ باید سالانه به حدود ۴ تا ۵ میلیون گوشی برسد.

شما گوشی تولید کنید، خریدارش با ما!

براساس طرحی که هم‌اکنون در دستور کاری قرار دارد در سال اول گوشی‌های تولیدی از سوی شرکت‌هایی که توانمندی تولید گوشی تلفن همراه را دارند با تسهیلاتی که در اختیار صندوق‌های بازنشستگی، معلمان، رانندگان تاکسی‌های اینترنتی و سایر دسته‌ها قرار می‌گیرد تولیدات آنان وارد بازار خواهد شد.

بنابر آنچه در این طرح اعلام شده، در سال دوم این برنامه قرار است از محل افزایش 5 درصدی تعرفه گوشی‎‌های تلفن همراه لوکس، اعتبار مورد نیاز برای اعطا به شرکت‎های داخلی فراهم خواهد شد.

البته باید متذکر شویم که در شرایط فعلی مشخص نیست همان سه شرکتی که پیشتر از سوی وزارت ارتباطات به عنوان شرکت‌های توانمند شناسایی شده بودند در این چرخه قرار خواهند گرفت یا شرکت‌های دیگری نیز وارد عرصه تولید گوشی تلفن همراه خواهند شد.

در نظر داشته باشید که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ پیشنهاد شده بود که از محل افزایش تعرفه واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار صندوقی برای حمایت از تولید گوشی تلفن همراه تشکیل شود. حالا که این لایحه در مجلس شورای اسلامی به قانون تبدیل شده می‎توان انتظار داشت که این منابع در قالب تسهیلات در اختیار تولید کنندگان قرار گیرد. هر چند افزایش تعرفه ۵ درصدی روی گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار اعمال شده است اما هنوز صندوق برای واریز پول به ‌آن تشکیل نشده است.