گوشی ایرانی یکی از اهداف چشم‌انداز 1404؛ آیا می‌توان امیدوار بود؟

بحث گوشی هوشمند ایرانی از آن دسته مباحثی است که در روزگاران ما بارها و بارها مطرح شده و هر بار به صورتی نامفهوم به پایان رسیده است. اگرچه شرکت‌هایی در داخل کشور داریم که اقدام به تولید گوشی هوشمند می‌کنند ولی نکته اصلی آن است که این صنعت در کشور ما به صورت 100 درصدی یک صنعت وارداتی است و در صورت بسته شدن کامل مبادی ورودی، فلج خواهد شد. در ادامه با هم به یکی از بزرگترین اهداف مطرح شده در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی، تا سال 1404 می‌پردازیم.

گوشی هوشمند از جمله آن دست کالاهایی است که نمی‌شد کمر همت ظاهری را بست و وارد گود تولیدش شد. در واقع صنعت گوشی‌های هوشمند آنقدر پیشرفته است که به هیچ عنوان پتانسیل طراحی و تولید کامل را در کشور ما نمی‌توان متصور شد. در دنیایی که بیشتر نگاه‌ها یا به شرق (چین و ژاپن و کره جنوبی) و یا به غرب (آمریکا) در توسعه و ساخت نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مورد نیاز این رشته است، بسیاری از کشورها سعی می‌کنند با دنیا تعامل داشته باشند تا بتوانند دستگاه‌های خود را حداقل در برخی زمینه‌های محدود طراحی کنند.

بحث شرکت‌های ایرانی که گوشی ایرانی هم تولید ‌کنند، موضوع جدیدی نیستند. درواقع تولید گوشی از زمان ورود نخستین تلفن همراه به کشور تا امروز، همواره یکی از دغدغه‌های صنعتمردان ایرانی بوده است. تعرفه واردات این کالا از زمان ورود سیم‌کارت به ایران، تا سال‌ها چهار درصد بود و به‌یکباره بعد از تصمیم دولت نهم به تولید تلفن همراه، تا ۶۰ درصد افزایش یافت. همان زمان هم صحبت از سه شرکت تولیدکننده گوشی بود و هدف تولید شش میلیون نسخه گوشی ظرف مدت دو سال مطرح شد.

هرچند درنهایت خبری از تولیدهای این شرکت‌ها نشد و پس از نابه‌سامانی‌های بسیار و افزایش قاچاق گوشی‌ها برای فرار از تعرفه بالای واردات، با پذیرفتن نقش افزایش تعرفه واردات در تولید گوشی، تعرفه‌های گمرکی کاهش یافت. این روزها هم تنها یک شرکت به‌عنوان تولیدکننده محدود گوشی شناخته می‌شود؛ تولیدکننده‌ای که البته به‌زعم برخی از کارشناسان این حوزه، بیشتر سرهم‌کننده قطعات وارداتی گوشی هستند تا این‌که بخواهند صفر تا صد گوشی را در داخل کشور تولید کنند.

به همین دلیل است که برخی از مسوولان معتقدند ما گوشی تماما ایرانی نداریم و به‌جای تولید، همه قطعات وارد شده و در شرکت‌های ایرانی سرهم می‌شود. حتی شرکت‌هایی که در ایران به‌عنوان تولیدکننده گوشی مطرح می‌شوند، قطعات خود را از چین وارد کرده و درحالی‌که این گوشی‌ها در چین تولید می‌شوند، قطعاتشان جدا شده و آن‌ها را به ایران می‌فرستند تا سرهم شده و با عنوان گوشی ایرانی معرفی شود.

از طرفی این اعتقاد وجود دارد که ایران توانایی و دانش فنی و بازار لازم را برای فروش گوشی ندارد، به همین دلیل از سایر برندهای خارجی عقب می‌افتد و به دلیل نداشتن نیروی کار ارزان و بازار جهانی صرفه اقتصادی برای تولید مستقیم گوشی وجود ندارد، چرا که در این صورت نیاز است تا تولیدکننده‌ها هرروز نوآوری کنند و کیفیت را بالا ببرند.

پیشنهادی که در این باره مطرح می‌شود این است که به جای تلاش برای تولید گوشی‌های ایرانی با کاهش تعرفه واردات قطعات گوشی و سرهم کردن آن‌ها در ایران، لوازم جانبی تلفن همراه را تولید ‌کنیم. درواقع این‌که بتوانیم ابتدا یک شارژر گوشی یا قاب و یا حتی گلس گوشی در کشور تولید کنیم و پس از آن به‌دنبال ساخت گوشی‌های ایرانی بیافتیم و از جز به کل برسیم.

اما موضوع تولید گوشی ایرانی مدتی است که دوباره مطرح شده، البته چند سال پیش هم گوشی‌هایی که به انحاء مختلف در داخل تولید شده بودند، در بازار موجود بود. ولی به‌تازگی بحث تولید گوشی ایرانی بار دیگر داغ شده و چندی پیش اعلام شد ایرادهای گوشی تلفن همراه تولیدکننده داخلی برطرف شده نسخه آخر گوشی، ظاهرا خوب و قابل رقابت با نوع خارجی‌اش شده است.

به همین دلیل، طرح حمایت از تولید و توسعه زیست‌بوم موبایل تولید داخل به‌تازگی کلید خورد. زیست‌بوم تولید تلفن همراه هوشمند در داخل کشور در معاونت فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات با هدف طراحی نقشه راه تبدیل کشور به قطب تولید تلفن هوشمند در منطقه اجرایی شده و با در نظر گرفتن شاخص‌هایی منطبق‌ بر منطق بازار و تخصیص امکانات و فرصت‌ها به تولید داخل شکل اجرایی به خود پیدا کرد.

در حال حاضر طبق برآوردهای انجام‌شده، قرار است در مدت دو سال، به تولید دو میلیون گوشی تلفن همراه برسیم و درحالی‌که همین حالا هم یک شرکت محصول خود را درحوزه گوشی‌های هوشمند ارائه کرده، طبق وعده‌ای که داده شده، سه شرکت دیگر نیز باید نخستین محصولات خود را در این روزها رونمایی کنند؛ محصولاتی که انتظار می‌رود این بار فراتر از گوشی‌های سرهم‌بندی‌شده قطعات وارداتی باشند.