دردسر تازه تیم آبی: موج گرمای تابستان امسال باعث کرش پردازنده‌های Raptor Lake اینتل می‌شود!

در حالی که اروپا با شدیدترین موج گرمای تابستانی در دهه‌های اخیر دست‌وپنجه نرم می‌کند، پردازنده‌های Raptor Lake اینتل نیز از این گرما در امان نمانده‌اند. گزارش‌های متعدد از کرش سیستم‌ها و ناپایداری جدی در مدل‌هایی نظیر Core i7-14700K باعث شده مرورگر فایرفاکس عملاً زیر بار گزارش‌های خطا فروبپاشد و موزیلا در واکنشی اضطراری، سیستم ثبت خودکار این گزارش‌ها را غیرفعال کند. 

بنابر گزارش Toms Hardware، در روزهایی که قاره اروپا با شدیدترین موج‌های گرمای تابستانی در دهه‌های اخیر مواجه شده، علاوه بر گرفتن هزاران قربانی از کشورهای جنوب این قاره، یک مشکل قدیمی ولی جدی دوباره تیم آبی را درگیر خود کرده است. این مشکل ناپایداری گسترده پردازنده‌های Raptor Lake اینتل، به‌ویژه مدل Core i7-14700K است که باعث شده حجم بالایی از گزارش‌های کرش مرورگر فایرفاکس (Firefox crash reports) از سوی کاربران برای موزیلا ارسال شود.

این موضوع را گابریله سوالتو مهندس ارشد فایرفاکس در موزیلا، در پستی در Mastodon فاش کرده و گفته است:

اگر از یک سیستم مبتنی بر Raptor Lake اینتل استفاده می‌کنید و در نیمکره شمالی زندگی می‌کنید، احتمال زیادی وجود دارد که دستگاه شما به‌دلیل گرمای شدید تابستان، بیشتر از حالت عادی دچار کرش شود. من این موضوع را به‌وضوح می‌بینم، چرا که گزارش‌های کرش فایرفاکس به ما اجازه می‌دهد مشخص کنیم کدام کشورها درگیر موج گرما هستند، آن‌هم فقط از روی محل ارسال گزارش‌هایی که از سیستم‌های دارای Raptor Lake می‌آید.

ربات گزارش کرش فایرفاکس حقیقت را مشخص کرد

سوالتو تأیید کرده که شدت این کرش‌ها به حدی بالا بوده که تیم موزیلا به ناچار ربات ثبت خودکار گزارش‌های کرش را غیرفعال کرده تا فشار از روی زیرساخت‌های پیگیری گزارش‌ها برداشته شود. اکثر این کرش‌ها هم از سیستم‌هایی با پردازنده Core i7-14700K ارسال می‌شدند که یکی از پردازنده‌های پرچم‌دار نسل سیزدهم Raptor Lake است.

علت اصلی: فرسایش فیزیکی و مشکل ولتاژ Vmin

مسئله ناپایداری پردازنده‌های Raptor Lake در سه‌ماهه دوم و سوم سال گذشته میلادی شدت گرفت و ماه‌ها طول کشید تا اینتل منشأ مشکل را پیدا کند. ریشه این ناپایداری در فرسایش فیزیکی اجزای سیلیکونی پردازنده در اثر استفاده مداوم و افزایش گرما بود؛ مشکلی که با هیچ وصله نرم‌افزاری (Patch) قابل حل نیست.

در این شرایط تنها اقدام ممکن از سوی اینتل، ارائه به‌روزرسانی‌های میکروکدی (Microcode Updates) برای کاهش احتمال وقوع این وضعیت بود که با توجه به عدم ارائه گزارش‌های بیشتر ظاهراً تا حدی قابل توجهی هم موثر بوده است.

در خرداد ماه گذشته، اینتل به‌روزرسانی میکروکدی نسخه 0x12F را برای مقابله با پدیده جابجایی حداقل ولتاژ پایدار (Vmin Shift) منتشر کرد؛ مشکلی که در پردازنده‌هایی که چندین روز مداوم تحت فشار بوده‌اند، شدت می‌گیرد. اما به گفته سوالتو، همین نسخه جدید نیز باعث شده ناپایداری‌ها دوباره با شدت بیشتر ظاهر شوند:

با آپدیت جدید، عملاً این باگ‌ها با قدرت بیشتر برگشتند.

پشتیبانی اینتل: افزایش مدت ضمانت پردازنده

در پاسخ به این مشکلات، اینتل به‌صورت رسمی اعلام کرده که دوره ضمانت تمامی تراشه‌های آسیب‌دیده Raptor Lake از سه به پنج سال افزایش یافته است. بنابراین، کاربرانی که با پردازنده‌های معیوب مواجه هستند، می‌توانند از طریق فرایند RMA (بازگرداندن و تعویض قطعه) درخواست جایگزینی رایگان داشته باشند.

تأثیر بازار: اینتل عقب افتاد، AMD پیشتاز شد

مشکلات فنی و ناپایداری پردازنده‌های Raptor Lake تنها در سطح فنی نماند؛ بلکه تأثیر قابل‌توجهی بر سهم بازار رایانه‌های رومیزی (Desktop Market Share) برای اینتل به‌جا گذاشت. این شرکت در حالی با افت فروش در سری Arrow Lake مواجه شد که AMD با پردازنده‌های قدرتمند مخصوص بازی، به‌ویژه Ryzen 7 9800X3D، در بسیاری از بنچمارک‌های گیمینگ از محصولات اینتل پیشی گرفته است.