یوتیوب فارسی در بحران؟ انتشار گزارش‌هایی از سقوط ۹۰ درصدی درآمد بعضی کانال‌های پرمخاطب

تغییرات اخیر در سیستم تشخیص ترافیک گوگل، یوتیوبرهای ایرانی را با چالشی بزرگ مواجه کرده است. الگوریتم‌های جدید این پلتفرم اکنون با دقت بیشتری استفاده از VPNها را شناسایی می‌کنند. این موضوع باعث شده تا نمایش تبلیغات برای مخاطبان ایرانی کاهش یابد که به سقوط درآمد برخی کانال‌های پرمخاطب فارسی منجر شده است.

گزارش‌های متعدد از یوتیوبرهای شناخته شده نشان می‌دهد که درآمد دلاری کانال‌هایی که مخاطب ایرانی دارند، با افتی کم‌سابقه روبرو شده است. کاهشی که در برخی موارد تا ۹۰ درصد گزارش شده و نرخ درآمد به ازای هر هزار بازدید را در بعضی موارد از ۱۱ دلار به ازای هر ۱۰۰۰ بازدید (RPM)، به کمتر از ۱ دلار رسانده است.

تغییرات الگوریتم گوگل

ریشه اصلی این مشکل به به‌روزرسانی‌های الگوریتم تشخیص ترافیک گوگل باز می‌گردد. این شرکت برای برخورد با تقلب‌های تبلیغاتی، سیستم‌های تشخیص Invalid Traffic خود را ارتقا داده است.

کاربران ایرانی برای دسترسی به یوتیوب ناچار به استفاده از ابزارهای تغییر آیپی مانند انواع فیلترشکن و VPN‌ها هستند. اکثر این ابزارها، به‌ویژه نسخه‌های رایگان، از آی‌پی‌های دیتاسنتری استفاده می‌کنند که الگوی رفتاری آن‌ها مانند تغییرات مداوم موقعیت مکانی، شباهت زیادی به رفتار ربات‌ها دارد. پیش از این، سیستم‌های گوگل با اغماض بیشتری با کاربران ایرانی برخورد می‌کردند و تبلیغات مخصوص کشورهای دیگر را به کاربران نمایش می‌دادند. اما اکنون، گوگل با دسته‌بندی این ترافیک به عنوان بازدیدهای مشکوک، یا تبلیغی نمایش نمی‌دهد و یا درآمد حاصل از آن را محاسبه نمی‌کند.

پیامدهای اقتصادی برای تولیدکنندگان محتوا

این تغییر ضربه سنگینی به اقتصاد نوپای یوتیوب فارسی وارد کرده است. پیش از این متوسط درآمد یوتیوبرهای ایرانی بین ۳ تا ۸ دلار بود اما با تغییر اخیر، این عدد به ۱ دلار یا کمتر سقوط کرده است. به عنوان مثال «آریا کئوکسر»، یکی از یوتیوبرهای شناخته شده، اعلام کرده است که درآمد یکی از ویدئو‌های اخیرش با ۴۰۰ هزار بازدید، تنها ۴۰۰ دلار بوده است که به معنای RPM حدود ۱ دلار است.

برای بسیاری از جوانان ایرانی، یوتیوب نه تنها یک پلتفرم سرگرمی، بلکه دریچه‌ای برای کسب درآمد دلاری بود. درآمد قابل توجه این پلتفرم باعث شده که بسیاری از کانال‌های فارسی زبان بتوانند با تشکلیل تیم‌های حرفه، محتوایی با سطح کیفی بالا را در اختیار مخاطبانشان بگذارند. روندی که با تغییرات اخیر بعید است قابل تداوم باشد.

با وجود شرایط فعلی، جامعه یوتیوب فارسی برای بقا باید راهکارهای جدیدی برای درآمدزایی پیدا کند که از جمله آنها می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:

• تنوع‌بخشی به منابع درآمد: با کاهش درآمد AdSense گوگل، جذب تبلیغات مستقیم از برندهای فعال در بازار ایران می‌تواند به عنوان جایگزینی برای تبلیغات یوتیوب عمل کند.
• استفاده از پلتفرم‌های حمایت مستقیم: یکی دیگر از راه‌های درآمدزایی، حمایت مستقیم مخاطبان در قالب دونیشن (Donation) ریالی و رمزارز است. البته این روش بیشتر برای کانال‌های با تعداد مخاطب بالا قابل استفاه است.
• تغییر جامعه هدف: تولید محتوا به زبان انگلیسی یا مخصوص ایرانیان خارج از کشور می‌تواند شانس جذب مخاطب از کشورهایی با ترافیک معتبر و RPM بالا را افزایش دهد.

آیا شما هم از مخاطبان یوتیوب فارسی هستید؟ تغییرات اخیر چه تأثیری روی کانال‌هایی که دنبال می‌کنید داشته است؟