تیغ رگولاتوری روی استارتاپ‌های طلا؛ کدام پلتفرم‌ها زنده می‌مانند؟

با ابلاغ قریب‌الوقوع ضوابط جدید بانک مرکزی، فعالیت بیش از ۵۰۰ پلتفرم فروش آنلاین طلا در آستانه یک تحول بزرگ قرار گرفته است. قوانین جدید که بر پشتوانه فیزیکی، احراز هویت و تسویه سریع‌تر تأکید دارند، می‌توانند به غربالگری گسترده در این بازار ۳ میلیونی منجر شود.

به گزارش انتخاب، با اعلام معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، ضوابط اجرایی فعالیت پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش طلا تا اوایل هفته آینده ابلاغ خواهد شد. این اقدام نظارتی، که شیوه کار فعالیت بیش از ۵۰۰ پلتفرم فعال در این حوزه را دگرگون می‌کند، قرار است سرنوشت بازاری با گردش مالی ۲.۵ تن طلا و ۳ میلیون کاربر را مشخص کند.

به گفته بانک مرکزی، هدف اصلی این مقررات، شفاف‌سازی و امن‌سازی معاملاتی است که به گفته معاون دادستان کل کشور، بخش بزرگی از آن بدون مجوز و نظارت مؤثر انجام می‌شده است. خطراتی مانند فروش طلای بدون پشتوانه فیزیکی، تأخیر در تحویل، مغایرت در عیار و وزن، و بلوکه شدن پول مشتریان، از جمله ریسک‌هایی بودند که کاربران را تهدید می‌کردند.

پنج شرط بقا برای پلتفرم‌های فعلی

چارچوب جدید بانک مرکزی بر پنج محور اساسی استوار است که اجرای آن‌ها برای بسیاری از پلتفرم‌های فعلی چالش‌برانگیز خواهد بود. اولین و مهم‌ترین شرط، الزام به ذخیره واقعی و فیزیکی طلا در بانک کارگشایی و تبدیل آن به شمش استاندارد است. این قانون، عملاً ایده طلای «کاغذی» و معاملات صوری را که پتانسیل ایجاد حباب قیمتی داشتند، از بین می‌برد.

در کنار این، احراز هویت کامل کیف پول‌های دیجیتال، ثبت تمام تراکنش‌ها در سامانه جامع تجارت، تسویه ریالی طی حداکثر ۴۸ ساعت و اخذ تأییدیه امنیتی از پلیس فتا، دیگر شروطی هستند که مسیر فعالیت را برای بسیاری از پلتفرم‌ها پیچیده‌تر می‌کنند. کارشناسان معتقدند این غربالگری شدید می‌تواند بیش از نیمی از بازیگران فعلی را از گردونه رقابت خارج کند.

آینده پلتفرم‌های طلا: ادغام، حذف یا مهاجرت به زیرزمین؟

با اجرایی شدن این ضوابط، بازار طلای آنلاین با سه سناریوی محتمل روبرو خواهد شد. سناریوی اول، حذف گسترده پلتفرم‌های کوچک و متوسط است که توانایی تأمین پشتوانه فیزیکی طلا یا پیاده‌سازی زیرساخت‌های فنی و امنیتی مورد نیاز را ندارند. این امر به طور طبیعی به نفع بازیگران بزرگ‌تر تمام خواهد شد و بازار را به سمت انحصار نسبی پیش می‌برد.

سناریوی دوم، کوچ بخشی از سرمایه‌ها و کاربران است. کاربرانی که به دنبال معاملات سریع، اهرمی و بدون محدودیت‌های احراز هویت بوده‌اند، ممکن است به سمت بازارهای موازی و حتی پرریسک‌تر مانند رمزارزهای بی‌ثبات یا کانال‌های غیررسمی در شبکه‌های اجتماعی مهاجرت کنند.