گوگل مخفیانه گوشی شما را ردیابی می‌کند؛ چطور جلوی آن را بگیریم؟

تحقیقات جدید حاکی از آن است که گوگل بدون اطلاع کاربران، داده‌های آن‌ها را در گوشی‌های اندرویدی ذخیره می‌کند. کالج ترینیتی دوبلین فاش کرده است که حتی اگر کاربران هیچ یک از برنامه‌های پیش فرض گوگل را باز نکنند، اطلاعاتشان از طریق کوکی‌ها و تبلیغات ثبت می‌شود، بدون اجازه و حتی بدون امکان خروج از این سیستم. برای توضیحات بیشتر با شهر سخت افزار همراه شوید.

ردیابی پنهان؛ چگونه گوگل داده‌های شما را بدون اجازه ذخیره می‌کند؟

با توجه به گزارشی که سایت Forbes منتشر کرده است، تحقیقات جدیدی از کالج ترینیتی دوبلین منتشر شده است که نشان می‌دهد گوشی‌های اندرویدی از لحظه‌ای که روشن می‌شوند، اطلاعات کاربران را بدون اجازه ذخیره می‌کنند. این اطلاعات شامل کوکی‌ها، شناسه‌های تبلیغاتی و اطلاعات کاربری است که از طریق برنامه‌های پیش فرض مانند Google Play Services و Play Store به دست می‌آیند.

نکته نگران کننده این است که کاربران هیچ راهی برای جلوگیری از این ردیابی ندارند. یعنی حتی اگر هیچ یک از برنامه‌ها را باز نکنید و گوشی را هم به تنظیمات کارخانه بازگردانید، این داده‌ها همچنان ذخیره و ارسال می‌شوند.

محققان تاکید می‌کنند که هیچ درخواست رضایتی از کاربران گرفته نمی‌شود و هیچ گزینه‌ای برای غیرفعال کردن این ردیابی وجود ندارد. این رفتار کاملا برخلاف قوانین حفاظت از داده‌ها در اتحادیه اروپا است.

چرا این موضوع نگران‌کننده است؟

این اولین باری نیست که گوگل به دلیل ردیابی مخفیانه کاربران اندروید زیر سوال می‌رود. چند ماه پیش جنجالی هم در مورد برنامه SafetyCore به پا شد، برنامه‌ای که به صورت مخفیانه روی تمام گوشی‌های اندرویدی نصب شد و هدف آن اسکن تصاویر کاربران برای یافتن محتوای غیرقانونی عنوان شد.

این موضوع باعث نگرانی‌های زیادی در مورد حریم خصوصی کاربران شد و حالا تحقیقات کالج ترینیتی دوبلین دوباره بحث حریم خصوصی و شفاف نبودن اقدامات گوگل را بر سر زبان‌ها انداخته است. ردیابی جدید گوگل حتی از SafetyCore گسترده‌تر است و همانطور که گفتیم، هیچ راهی هم برای متوقف کردن آن وجود ندارد.

برای اینکه این ردیابی را کاهش دهید می‌توانید چند اقدام ساده انجام دهید اما به یاد داشته باشید که هیچ راه قطعی‌ای برای جلوگیری از این ردیابی وجود ندارد.

• ریست کردن منظم شناسه تبلیغاتی  (Advertising ID)
• بررسی و محدود کردن دسترسی‌های برنامه‌های گوگل در تنظیمات گوشی
• استفاده از  ROMهای سفارشی یا سیستم‌عامل‌های جایگزین

در نهایت تنها راه واقعی برای فرار از این موضوع، ترک اندروید و استفاده از سیستم عامل‌های دیگر است.

بازگشت بحث‌برانگیز گوگل به ردیابی با "اثر انگشت دیجیتالی"

حالا جالب است بدانید که چند روز قبل هم گوگل تصمیم بحث برانگیزی گرفته است و می‌خواهد اثر انگشت دیجیتالی را به سیستم عامل اندروید بازگرداند. یعنی در حال که کاربران انتظار داشتند گوگل قوانین حریم خصوصی را در نظر بگیرد، به نظر می‌رسد این شرکت قصد ندارد کار خاصی انجام بدهد.

اما اثر انگشت دیجیتالی دقیقا چیست؟

این فناوری به شرکت‌ها اجازه می‌دهد که به یک مجموعه از داده‌های کاربر مانند نوع گوشی، نسخه سیستم عامل، فونت‌های نصب شده و تنظیمات خاص دسترسی داشته باشند و برای ایجاد یک شناسه کاربری منحصر به فرد از آن استفاده کنند. برخلاف کوکی‌ها که می‌توانید آن‌ها را حذف کنید، این شناسه دائمی است و هیچ کنترلی روی آن نخواهید داشت.

با این حال این تصمیم کاملا در تضاد با موضع قبلی گوگل است، چرا که در سال 2019 گوگل رسما این روش را به دلیل نقص حریم خصوصی کاربران ممنوع کرده بود. در آن زمان این شرکت اعلام کرد که اثر انگشت دیجیتالی یک روش ناعادلانه برای ردیابی است زیرا کاربران نمی‌توانند آن را پاک کنند یا از آن جلوگیری کنند.

اما حالا گوگل دوباره این فناوری را تحت عنوان بسیار جالبی بازگردانده است: فناوری‌های حفظ حریم خصوصی!

گوگل ادعا می‌کند که این تغییر به کاربران این اختیار را می‌دهد تا مشخص کنند که چه اطلاعاتی در اختیار سرویس‌ها قرار بگیرد. اما منتقدان می‌گویند این کار فقط ردیابی کاربران را آسان‌تر می‌کند.

نقض قوانین حریم خصوصی و چالش‌های قانونی پیش روی گوگل

موضوع ردیابی پنهانی کاربران اندروید، مسئله‌ای نیست که فقط از نظر فنی اهمیت داشته باشد، این اتفاق می‌تواند گوگل را  از لحاظ قانونی هم به دردسر بیاندازد. کالج ترینیتی دوبلین تاکید کرده است که این روش جمع آوری داده‌ها توسط گوگل، با قوانین حریم خصوصی اتحادیه اروپا در تضاد است.

بر اساس این قوانین، ذخیره هر گونه اطلاعات از دستگاه‌های کاربران، تنها با رضایت صریح کاربر مجاز است. این یعنی گوگل نباید بدون دریافت اجازه، کوکی‌ها یا داده‌های ردیابی را ذخیره کند.

در سال‌های اخیر اتحادیه اروپا شرکت‌هایی مانند گوگل، فیسبوک و اپل را به دلیل نقض قوانین حریم خصوصی میلیون‌ها دلار جریمه کرده است و احتمالا گوگل مجددا جریمه خواهد شد.

با این حال شرکت گوگل در پاسخ رسمی خود به رسانه‌ها اعلام کرد که این گزارش تحلیل قانونی ندارد و به مجموعه‌ای از ابزارهای گوگل اشاره دارد که برای ارائه خدمات به کاربران طراحی شده و این شرکت حریم خصوصی را رعایت می‌کند.

منتقدان این پاسخ را کافی نمی‌دانند، هرچند برخلاف آن چه که انتظار می‌رفت، گوگل هیچ یک از یافته‌های این تحقیق را رد نکرده و صرفا می‌گوید که تحلیل قانونی انجام نشده است و توضیحات بیشتری هم ارائه نکرد.

البته جالب است بدانید که این اولین باری نیست که گوگل به دلیل جمع آوری پنهانی داده‌ها مورد انتقاد قرار می‌گیرد. سال 2022 همین تیم تحقیقاتی فاش کرد که برنامه‌های Google Messages وGoogle Dialer بدون اطلاع کاربران، اطلاعاتی مانند زمان تماس‌ها، مدت تماس و حتی شماره‌هایی که کاربران با آن‌ها تماس می‌گیرند را به سرورهای گوگل ارسال می‌کند.

در سال 2021 هم همین گروه تحقیقاتی گزارش داده بود که گوگل 20 برابر بیشتر از اپل، داده‌های تله‌متری (Telemetry) را از دستگاه‌های اندرویدی جمع آوری می‌کنند، حتی اگر کاربر گزینه توقف ردیابی را انتخاب کرده باشد.

نظر شما چیست؟ با توجه به اطلاعات منتشر شده آیا قصد دارید سیستم عامل گوشی خود را عوض کنید و گوشی جدید خود را غیر اندرویدی انتخاب کنید؟ یا فکر می‌کنید این اتفاق آنقدرها هم مهم نیست؟