راهنمای خرید سیستم کامپیوتر: اصول و نکات هماهنگی قطعات رایانه

خرید یک سیستم کامپیوتر جدید می‌تواند چالش‌برانگیز و پیچیده باشد. از انتخاب پردازنده گرفته تا انتخاب کارت گرافیک مناسب، هر جزء نقش مهمی در عملکرد نهایی سیستم ایفا می‌کند. این راهنمای جامع خرید PC به شما کمک می‌کند تا اصول و نکات مهم در انتخاب قطعات مختلف برای یک سیستم کامپیوتری را بشناسید و بهترین گزینه‌ها را بر اساس نیازهای خود انتخاب کنید. همچنین، با توجه به نکات هماهنگی قطعات، می‌توانید یک سیستم کارآمد و بهینه را با توجه به بودجه و استفاده خود بسازید. این مطلب را بخوانید تا بهترین استفاده را از بودجه تان ببرید.

انتخاب صحیح قطعات کامپیوتر به شما امکان می‌دهد تا کامپیوتری خریداری کنید که نیازهای شما را به بهترین شکل ممکن برآورده کند و در عین حال بیهوده هزینه نکرده باشد. انتخاب اشتباه می‌تواند منجر به عملکرد پایین، اتلاف بودجه، مشکلات ناسازگاری، بروز پدیده گلوگاه (باتلنک) و حتی خرابی زودرس قطعات شود.

بنابراین، قبل از هر چیزی باید نیازهای خود را بشناسید و بر اساس آن‌ها، قطعات مناسب را انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر شما به دنبال یک سیستم برای بازی‌های مدرن هستید، نیاز به پردازنده قوی و کارت گرافیک با عملکرد بالا دارید. اما اگر هدف شما کار با نرم‌افزارهای اداری و وب‌گردی است، یک سیستم میان‌رده کافی خواهد بود و خرید قطعات گران تر مزیت خاصی برایتان نخواهد داشت.

طبق آنچه که گفته شد، رعایت نکات و اصول انتخاب قطعات برای کامپیوتر، بسیار با اهمیت است و اگر به آنها توجه نشود، حتی با صرف هزینه زیاد هم ممکن است نتیجه مطلوبی دریافت نکنید.

فهرست مطالب این مقاله:

- اصول اولیه در خرید سیستم کامپیوتری
- انتخاب پردازنده (CPU)
- انتخاب کارت گرافیک (GPU)
- انتخاب مادربرد (Motherboard)
- انتخاب حافظه رم (RAM)
- انتخاب منبع تغذیه (PSU)
- انتخاب سیستم خنک‌کننده
- انتخاب کیس (Case)
- اسمبل و نصب نهایی

اصول اولیه در خرید سیستم کامپیوتری

تعیین بودجه

اولین قدم در خرید یک سیستم کامپیوتر، تعیین بودجه است. بودجه شما تعیین‌کننده نوع قطعاتی است که می‌توانید خریداری کنید. بهتر است بودجه خود را به‌طور واقع‌بینانه تعیین کنید.

برای نمونه با 20 میلیون تومان نمی‌توان سیستم گیمینگ خریداری کرد و با 50 میلیون تومان هم نمی‌توان یک سیستم برای پردازش‌های قوی و رندرینگ خریداری کرد. بنابراین باید بودجه شما برای خرید کامپیوتر معقول و مناسب باشد، در غیر این صورت کارایی مطلوبی دریافت نخواهید کرد.

همچنین همه قطعات کامپیوتر به یک اندازه برای استفاده‌های گوناگون اهمیت و تأثیر یکسانی ندارند. بنابراین باید بودجه‌تان را به نحو مناسب و دقیقاً متناسب با انتظاراتتان صرف قطعات مختلف کامپیوتر کنید تا کارایی و سرعت مطلوب را بگیرید.

کامپیوترهای رده پایین یا ارزان نهایتاً از عهده انجام کارهایی چون آفیس، وب گردی، انجام کارهای اینترنتی، پخش ویدئو، وبلاگ نویسی و نظیر آنها بر می‌آیند و برای کار با برنامه‌های تخصصی، کارهای گرافیکی، کار با ویدئو و نظیر آنها به هیچ عنوان پاسخگو نیستند. بنابراین با سخت افزارهای رده پایین نباید به دنبال بهترین پی سی بازار بود.

تعیین نوع استفاده (کاربری)

پیش از خرید سیستم کامپیوتری، ابتدا باید مشخص کنید که هدف شما از خرید سیستم چیست. آیا به دنبال خرید یک سیستم گیمینگ حرفه‌ای برای اجرای بازی‌های سنگین هستید؟ یا قصد دارید از کامپیوتر خود برای کارهای گرافیکی، رندرینگ و ویرایش ویدئو استفاده کنید؟ پاسخ به این سوالات اهمیت زیادی دارد، چرا که نوع کاربری مستقیماً بر انتخاب قطعات سخت‌افزاری مؤثر است.

به عنوان مثال، یک سیستم مخصوص بازی نیاز به کارت گرافیک قدرتمند و پردازنده قوی دارد، در حالی که سیستم مناسب برای ویرایش ویدیو بیشتر به حافظه رم بالا و پردازنده چند هسته‌ای نیاز دارد.

کاربرد سیستم ممکن است متفاوت باشد؛ از کاربری خانگی و عمومی گرفته تا استفاده در کافی‌نت، محیط‌های کاری، ورک‌استیشن‌های تخصصی، گرافیک سنگین، سرور یا حتی محاسبات علمی. بنابراین در قدم اول باید نیازها و نوع کاربری سیستم را به‌خوبی بشناسید تا بتوانید بهترین سیستم متناسب با نیاز خود را انتخاب کنید.

اهمیت انتخاب صحیح قطعات و سازگاری سخت‌افزاری در خرید سیستم

در زمان خرید سیستم کامپیوتری، توجه به نوع کاربری اهمیت بالایی دارد؛ چرا که هر نوع استفاده، نیازمندی‌های سخت‌افزاری خاص خود را دارد. به عنوان مثال، استفاده از کارت گرافیک قدرتمند برای کارهایی مانند برنامه‌نویسی معمولاً ضرورتی ندارد، اما در سیستم‌های گیمینگ یا پردازش‌های گرافیکی سنگین از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین خرید گران‌ترین یا قوی‌ترین کیس لزوماً به معنی داشتن بهترین عملکرد نیست، بلکه تعادل میان قطعات و نیاز کاربر حرف اول را می‌زند.

هماهنگی و سازگاری قطعات؛ کلید عملکرد بهینه سیستم

یکی از اصول اساسی در راهنمای خرید کامپیوتر، توجه به هماهنگی و سازگاری قطعات سخت‌افزاری است. انتخاب قطعاتی که به‌طور کامل با یکدیگر سازگار باشند، باعث افزایش پایداری، عمر مفید و کارایی سیستم می‌شود. برای نمونه:

• مادربرد باید با پردازنده (CPU) و رم (RAM) از نظر سوکت و باس سازگار باشد.

• پاور (منبع تغذیه) باید توان کافی برای تامین برق کارت گرافیک و سایر قطعات را داشته باشد.

• کولر پردازنده باید با ابعاد کیس و محل نصب هماهنگ باشد تا در جریان هوای داخل سیستم اختلالی ایجاد نکند.

به همین دلیل، قبل از خرید هر قطعه، حتماً به سازگاری کامل بین اجزا توجه داشته باشید تا از مشکلات احتمالی در عملکرد سیستم جلوگیری شود.

گلوگاه یا باتل نک (Bottleneck) در کامپیوتر چیست و چرا اهمیت دارد؟

باتلنک (Bottleneck) که به فارسی با عنوان گلوگاه سخت‌افزاری نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که قطعات مختلف سیستم کامپیوتری از نظر توان پردازشی با یکدیگر تناسب کافی نداشته باشند. در چنین شرایطی، یکی از قطعات ضعیف‌تر باعث می‌شود سایر قطعات نتوانند از حداکثر توان خود استفاده کنند و در نتیجه، کارایی کلی سیستم کاهش می‌یابد.

برای مثال، اگر یک کارت گرافیک قدرتمند مانند RTX 4090 را با پردازنده‌ای ضعیف مثل Core i3 ترکیب کنید، پردازنده توانایی پردازش داده‌های گرافیکی را نخواهد داشت و بخشی از قدرت کارت گرافیک عملاً بلااستفاده باقی می‌ماند. این نه‌تنها باعث افت عملکرد می‌شود، بلکه اتلاف بودجه سخت‌افزاری نیز به دنبال دارد.

جلوگیری از Bottleneck؛ کلید بهره‌وری بالا در سیستم

برای پیشگیری از ایجاد گلوگاه در قطعات کامپیوتر، باید علاوه بر هماهنگی قطعات با یکدیگر، به نوع کاربری و نیاز واقعی شما نیز توجه شود. برای مثال:

• یک پردازنده Core i5 ممکن است از نظر تئوری با کارت گرافیک شما هم‌خوانی داشته باشد، اما اگر قصد اجرای بازی‌ها را با تنظیمات بالا و نرخ فریم بالا دارید، این CPU ممکن است به عامل محدودکننده نرخ فریم (FPS) تبدیل شود و نیاز به ارتقای پردازنده داشته باشید.

• نمونه دیگر از گلوگاه، زمانی است که یک SSD پرسرعت PCIe 4.0 را روی مادربردی با پشتیبانی محدود به PCIe 3.0 نصب می‌کنید. در این حالت، سرعت واقعی SSD شما هرگز به پتانسیل کامل خود نمی‌رسد.

به همین دلیل است که حتی اگر بهترین قطعات را خریداری کنید، بدون تناسب و سازگاری کامل بین اجزا، احتمال بروز Bottleneck همچنان وجود دارد. بنابراین، پیش از خرید سیستم، حتماً با مشاوره فنی و بررسی دقیق مشخصات سخت‌افزاری، از هماهنگی کامل اجزای سیستم خود اطمینان حاصل کنید.

گلوگاه در سیستم کامپیوتری فقط به CPU و GPU محدود نمی‌شود!

هنگام بررسی مشکل Bottleneck یا گلوگاه در سیستم کامپیوتری، بیشتر کاربران فقط به کارت گرافیک (GPU) و پردازنده (CPU) توجه می‌کنند. اما در واقعیت، سایر قطعات مانند حافظه رم، SSD، مادربرد و حتی هارد دیسک‌های مکانیکی نیز می‌توانند به عنوان عامل گلوگاه شناخته شوند و سرعت سیستم را به شدت کاهش دهند.

برای مثال، ترکیب یک پردازنده قدرتمند و کارت گرافیک حرفه‌ای با حجم ناکافی رم، باعث می‌شود این قطعات به‌طور کامل نتوانند عملکرد خود را نشان دهند. در نتیجه، بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری سخت‌افزاری شما بلااستفاده باقی می‌ماند.

قطعاتی که انتظارش را ندارید، گاهی عامل اصلی کاهش عملکرد سیستم هستند

ممکن است بهترین قطعات را برای انجام کارهای سنگین گرافیکی یا تدوین ویدیو خریداری کرده باشید، اما اگر فایل‌های پروژه روی یک هارد دیسک مکانیکی ذخیره شده باشند، سرعت پایین این هارد عملکرد کل سیستم را محدود می‌کند. در این حالت حتی با در اختیار داشتن قوی‌ترین کیس کامپیوتر نیز، بازدهی لازم را نخواهید داشت. راه‌حل ساده است: با نصب یک SSD پرسرعت می‌توان به‌راحتی از این گلوگاه جلوگیری کرد و سرعت واقعی سیستم را تجربه نمود.

همه اجزای سیستم باید متعادل باشند

در فرآیند خرید کامپیوتر خوب یا هنگام انتخاب بهترین سیستم ممکن، نباید فقط به قطعات اصلی مانند CPU و GPU توجه شود. بلکه قطعاتی مثل پاور، کیس، مادربرد، هارد دیسک، مانیتور، خنک‌کننده‌ها و فن‌ها نیز باید با دقت و بر اساس تناسب با سایر اجزا انتخاب شوند.

برای نمونه، اگر یک کارت گرافیک قدرتمند RTX 3090 دارید اما از مانیتوری با کیفیت پایین و نرخ تازه‌سازی کم استفاده می‌کنید، تجربه بصری شما بسیار محدود خواهد بود و عملاً نمی‌توانید از قدرت گرافیکی سیستم بهره‌برداری کامل داشته باشید.

شما می‌توانید از ابزارهای آنلاین چون محاسبه گر باتل نک CPUAgent و PC-Builds استفاده کنید تا سیستم مناسبی حاصل شود.

انتخاب پردازنده (CPU)

انواع پردازنده‌ها: Intel یا AMD؟

در بازار امروز، دو برند اصلی و شناخته‌شده در زمینه پردازنده کامپیوتر وجود دارد: Intel و AMD. هر دو برند، پردازنده‌های قدرتمند، باکیفیت و رقابتی تولید می‌کنند، اما تفاوت‌هایی کلیدی میان آن‌ها وجود دارد که دانستن‌شان پیش از خرید، اهمیت زیادی دارد.

پردازنده‌های Intel؛ مناسب برای پردازش تک‌هسته‌ای و دمای پایین

پردازنده‌های اینتل (Intel) معمولاً برای کارهایی که به قدرت پردازش تک‌هسته‌ای بالا نیاز دارند (مانند برنامه‌نویسی، برخی بازی‌ها و اپلیکیشن‌های سبک)، گزینه‌ای بسیار مناسب محسوب می‌شوند. اینتل همچنین در بسیاری از مدل‌ها، بهره‌وری انرژی خوبی ارائه می‌دهد و به‌طور کلی دمای کمتری نسبت به برخی مدل‌های AMD تولید می‌کند.

با این حال، توجه داشته باشید که در نسل‌های 13 و 14 اینتل (به‌ویژه مدل‌های سری K)، مصرف انرژی بالا و افزایش دما ممکن است برای برخی کاربران مشکل‌ساز شود.

پردازنده‌های AMD؛ قدرت بالا در پردازش چند‌هسته‌ای و قیمت رقابتی

از سوی دیگر، پردازنده‌های AMD Ryzen برای کارهای چند‌هسته‌ای سنگین مانند رندرینگ، ویرایش ویدیو و حتی گیمینگ حرفه‌ای گزینه‌ای بسیار عالی هستند. این پردازنده‌ها معمولاً در عملکرد چندوظیفه‌ای (Multitasking) بهتر از هم‌رده‌های اینتل ظاهر می‌شوند و در بسیاری از موارد، نسبت قیمت به کارایی (Value) بالاتری ارائه می‌دهند.

هرچند AMD در بازار جهانی قیمت‌های رقابتی‌تری دارد، اما متأسفانه در بازار ایران اغلب شاهد قیمت‌گذاری نامناسب و بالاتر از انتظار برای برخی مدل‌ها هستیم.

انتخاب پردازنده مناسب

برای انتخاب بهترین پردازنده، باید نوع استفاده‌ای که از سیستم خود دارید را در نظر بگیرید. پردازنده‌های شرکت‌های Intel و AMD از محبوب‌ترین گزینه‌ها در بازار هستند.

• Intel: پردازنده‌های اینتل از سری Core i3، i5، i7، i9 در کنار سلرون و پنتیوم تشکیل شده‌اند. هرچه عدد پس از "i" بالاتر باشد، پردازنده رده بالاتر و گران تری است. پردازنده های سلرون و پس از آن پنتیوم ارزان ترین و ضعیف ترین مدل های اینتل هستند.

• AMD: پردازنده‌های Ryzen شرکت AMD نیز در چندین سری شامل Ryzen 3، 5، 7، 9 عرضه می‌شوند. ای ام دی پردازنده Athlon نیز دارد که هم رده پنتیوم اینتل است.

تعداد هسته‌ها و تردها (Threads)

تعداد هسته‌ها و تردها یکی از مهم‌ترین عواملی است که باید در انتخاب پردازنده در نظر بگیرید. هرچه تعداد هسته‌ها و تریدها بیشتر باشد، پردازنده قادر است تعداد بیشتری دستور العمل را به‌صورت همزمان اجرا کند تا کارها سریع تر و ظرف مدت کوتاه تری انجام شوند. در سال 2024 برای بازی‌های مدرن و برنامه‌های حرفه‌ای مانند ویرایش ویدئو یا فتوشاپ، حداقل یک پردازنده 6 هسته‌ای با 12 ترید توصیه می‌شود.

فرکانس کاری (Clock Speed) و قابلیت اورکلاک (Overclocking)

فرکانس کاری پردازنده، نشان‌دهنده سرعت آن در اجرای محاسبات است و هرچه که بالاتر باشد، مطلوب تر است. پردازنده‌هایی با فرکانس کاری بالاتر به‌طور کلی عملکرد بهتری در کارهای تک‌نخی یا تک هسته ای دارند. امروزه بسیاری از پردازنده ها دارای فرکانس بوست یا توربو هستند که به طور خودکار فرکانس آنها را در مواقع نیاز بالا می برد. میزان مفید بودن این ویژگی به کولر مورد استفاده شما و همچنین شرایط دمایی و مصرف پردازنده بستگی دارد.

به صورت کلی هرچه که یک پردازنده رده بالاتر انتخاب کنید، فرکانس بالاتری دارد. معمولاً سریع ترین مدل های اینتل دارای پسوند K و سریع ترین مدل های رایزن دارای پسوند X هستند.

در خصوص اورکلاکینگ با توجه به اینکه پردازنده های امروزی خودشان فرکانس بالایی دارند، ارزش زیادی ندارد و بهتر است به همان فرکانس بوست بسنده کنید. برای نتیجه بهتر از یک کولر خوب می توانید استفاده کنید.

مصرف انرژی (TDP) و مدیریت حرارت

مصرف انرژی پردازنده که معمولاً به صورت توان طراحی گرمایی ( به اختصار: TDP) بیان می شود، نشان‌دهنده مقدار گرمایی است که پردازنده در حین کار تولید می‌کند. پردازنده‌هایی با TDP پایین‌تر معمولاً گرمای کمتری تولید می‌کنند و برای سیستم‌های کوچک و کم‌صدا مناسب‌ترند. اما برای پردازنده‌های قوی‌تر با TDP بالا، نیاز به سیستم خنک‌کننده قوی‌تری دارید تا از افزایش دمای بیش از حد جلوگیری شود.

همچنین بسیار مهم است که برای پردازنده های پرمصرف و سریع با TDP بالا، از مادربردهایی با مدار تغذیه قوی و مجهز به حرارت گیر استفاده کنید. برای نمونه یک مادربرد سری H یا اقتصادی برای یک پردازنده Core i9 می تواند ناکافی باشد.

کارت گرافیک (GPU)

انتخاب کارت گرافیک: NVIDIA یا AMD؟

مانند پردازنده‌ها، دو برند اصلی در بازار کارت‌های گرافیک نیز وجود دارد که شامل NVIDIA و AMD است. البته چند وقتی می شود که اینتل هم به بازار کارت گرافیک وارد شده است، هرچند که محصولات قوی یا قابل توجهی ندارد. هر دو انویدیا و AMD کارت‌های گرافیکی باکیفیت و قدرتمندی ارائه می‌دهند و یکی از دیگری بهتر یا بدتر نیست. با این حال هنوز هم تفاوت هایی میان این دو وجود دارد.

• NVIDIA: کارت‌های گرافیک NVIDIA به‌ویژه سری GeForce RTX، برای بازی‌های با وضوح بالا و تجربه واقعیت مجازی (VR) بسیار مناسب هستند و عموماً کارایی و قابلیت های بهتری برای گیمینگ دارد. NVIDIA همچنین از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند Ray Tracing و DLSS (Deep Learning Super Sampling) پشتیبانی می‌کند که انحصاری بوده و عملکرد بهتری نسبت به نمونه های AMD دارند.

• AMD: کارت‌های گرافیک AMD، به‌ویژه سری Radeon RX، گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تری نسبت به NVIDIA هستند و برای کاربران با بودجه محدود مناسب‌ترند. AMD نیز از فناوری Ray Tracing پشتیبانی می‌کند، با این حال عملکرد آن به خوبی انویدیا نیست. کارت های گرافیک AMD معمولاً ضعیف تر از نمونه های انویدیا هستند و AMD محصولات کلاس پرچمدار هم ندارد.

راهنمای کامل انتخاب کارت گرافیک مناسب

کارت گرافیک (GPU) یکی از مهم‌ترین قطعات در سیستم‌های گیمینگ، طراحی گرافیکی و پردازش ویدئو است. انتخاب درست کارت گرافیک، تأثیر مستقیم بر عملکرد سیستم دارد. در این راهنمای خرید کارت گرافیک، با مهم‌ترین معیارهایی که باید هنگام خرید در نظر بگیرید آشنا می‌شوید.

معیارهای مهم در انتخاب کارت گرافیک

1. رده کاری و کلاس کارت گرافیک

هرچه کارت گرافیک شما در رده بالاتری قرار داشته باشد، تعداد هسته‌های پردازشی (مانند CUDA در NVIDIA) و توان محاسباتی آن بیشتر است. این موضوع مستقیماً بر قدرت گرافیکی و نرخ فریم تأثیر می‌گذارد. البته با افزایش رده، قیمت کارت گرافیک نیز بیشتر می‌شود.

2. حافظه گرافیکی (VRAM)

میزان VRAM نقش مهمی در اجرای بازی‌ها و نرم‌افزارهای سنگین دارد. برای بازی‌های مدرن با وضوح Full HD یا بالاتر، حداقل 6 تا 8 گیگابایت VRAM توصیه می‌شود. برای اجرای بازی‌ها در وضوح 4K یا کارهای حرفه‌ای، بهتر است از کارت‌هایی با حداقل 12 گیگابایت VRAM یا بیشتر استفاده شود.

3. پشتیبانی از فناوری‌های جدید

کارت‌های گرافیک جدید از قابلیت‌هایی مانند Ray Tracing، DLSS، FreeSync، و G-Sync پشتیبانی می‌کنند. این فناوری‌ها کیفیت تصویر را ارتقا می‌دهند و تجربه بازی یا طراحی را روان‌تر و واقعی‌تر می‌کنند. توجه داشته باشید برخی از این قابلیت‌ها انحصاری برند خاصی (مانند انویدیا یا AMD) هستند.

4. خنک‌کنندگی کارت گرافیک

کارت‌های گرافیک از نظر سیستم خنک‌کننده در مدل‌های تک‌فن، دو‌فن، و خنک‌کننده‌های پیشرفته با هیت‌پایپ و سیستم بخار عرضه می‌شوند. برای داشتن یک سیستم پایدار و کم‌صدا، مدلی را انتخاب کنید که خنک‌کننده مؤثر و بی‌صدایی داشته باشد.

5. مصرف انرژی و نیاز به پاور مناسب

کارت‌های گرافیک قدرتمند نیاز به منبع تغذیه (پاور) قوی دارند. پیش از خرید، اطمینان حاصل کنید که پاور سیستم شما قادر به پشتیبانی از توان موردنیاز کارت گرافیک انتخابی‌تان هست.

6. توجه به نسل کارت گرافیک

نسل‌های جدید کارت گرافیک معمولاً عملکرد بهتر، مصرف انرژی کمتر و پشتیبانی کامل‌تری از فناوری‌های نرم‌افزاری دارند. استفاده از نسل‌های قدیمی توصیه نمی‌شود، مگر در صورت محدودیت بودجه یا کاربردهای بسیار ساده.

7. درگاه‌های خروجی تصویر

کارت گرافیک شما باید دارای خروجی‌های مناسب با مانیتور یا مانیتورهای شما باشد. درگاه‌هایی مانند HDMI، DisplayPort و DVI بسته به نیازتان اهمیت دارند. همچنین اگر از چند مانیتور استفاده می‌کنید، به تعداد خروجی‌ها هم دقت داشته باشید.

انتخاب کارت گرافیک بر اساس نوع کاربری

کارت گرافیک برای گیمینگ

اگر قصد دارید یک سیستم گیمینگ حرفه‌ای راه‌اندازی کنید، کارت‌های گرافیکی گیمینگ برند NVIDIA (سری RTX و GTX) و AMD (سری RX) گزینه‌های ایده‌آلی هستند. بسته به نوع بازی و وضوح مدنظر، می‌توانید مدلی را با قدرت و نرخ فریم دهی مناسب انتخاب کنید.

کارت گرافیک برای کارهای گرافیکی و رندرینگ

برای کاربردهای حرفه‌ای مثل ویرایش ویدئو، طراحی سه‌بعدی، مدل‌سازی، و رندرینگ سنگین، کارت‌های تخصصی مانند NVIDIA Quadro یا AMD Radeon Pro مناسب‌تر هستند. این کارت‌ها برای دقت رنگ بالا و پایداری در پروژه‌های سنگین طراحی شده‌اند. البته در بسیاری از موارد، کارت‌های گیمینگ رده‌بالا نیز می‌توانند عملکردی مشابه داشته و نسبت قیمت به کارایی بهتری ارائه دهند.

در نهایت انتخاب کارت گرافیک مناسب نیازمند توجه به نوع استفاده، بودجه، و سازگاری با سایر قطعات سیستم است. برای رسیدن به بهترین تجربه گرافیکی، بررسی دقیق مشخصات فنی و شناخت فناوری‌های به‌روز ضروری است.

مادربرد (Motherboard)

نقش مادربرد در سیستم کامپیوتر

مادربرد به‌عنوان ستون فقرات سیستم کامپیوتری، همه قطعات را به هم متصل می‌کند و امکان تبادل اطلاعات بین آن‌ها را فراهم می‌سازد. انتخاب مادربرد مناسب به شما کمک می‌کند تا از تمامی قابلیت‌های پردازنده، کارت گرافیک، رم، و دیگر قطعات بهره‌مند شوید.

دقت داشته باشید از یک جایی به بعد، دیگر هزینه کردن بر روی مادربرد نتیجه یا اثر ملموسی بر روی سرعت یا کارایی کامپیوتر شما ندارد و صرفاً برای قابلیت‌های لوکس، طراحی شکیل، امکانات غیر ضروری یا با تفاوت ناچیز هزینه اضافی پرداخت می‌کنید. از همین رو خرید مادربردهای گران قیمت برای دستیابی به بهترین نتیجه می‌تواند غیر ضروری باشد و لزوماً قطعات گران جزء مشخصات یک کامپیوتر خوب محسوب نمی شود.

عوامل مهم در انتخاب مادربرد

• نوع سوکت پردازنده: مادربرد باید دارای سوکت مناسب برای پردازنده انتخابی شما باشد. به‌عنوان مثال، پردازنده‌های فعلی Intel از سوکت‌های LGA1700 یا LGA1200 استفاده می‌کنند، در حالی که پردازنده‌های AMD از سوکت AM4 یا AM5 استفاده می‌کنند.

• چیپست (Chipset): چیپست مادربرد تا حد زیادی تعیین‌کننده ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن است. چیپست‌های پیشرفته‌تر امکانات بیشتری مانند پشتیبانی از چندین کارت گرافیک، تعداد بیشتری از پورت‌های USB، و قابلیت‌های اورکلاک ارائه می‌دهند. با این حال یک چیپست میان رده می تواند بسیاری از این قابلیت ها و امکانات را برای اغلب کاربران تامین کند.

• تعداد و نوع اسلات‌های رم: تعداد اسلات‌های رم و نوع رم (DDR4 یا DDR5) مورد پشتیبانی مادربرد نیز مهم است. در خصوص سیستم های ارزان همان نسل DDR4 مناسب است اما برای سیستم های گیمینگ و کاری، نسل DDR5 انتخاب بهتری است.

• پورت‌ها و اتصالات: بررسی تعداد و نوع پورت‌های USB، خروجی تصویر، درگاه شبکه، وای فای و جک صوتی از دیگر موارد مهم در انتخاب مادربرد است. همچنین، مادربرد باید دارای اسلات‌ PCIe کافی و مناسب برای کارت گرافیک و دیگر کارت‌های توسعه کاربر باشد.

• پشتیبانی از وسائل ذخیره‌سازی: بررسی تعداد پورت‌های SATA و شکاف های M.2 برای اتصال هارد دیسک‌ها و SSD‌ها نیز ضروری است. امروزه بسیاری از مادربردها از SSD‌های NVMeها نیز پشتیبانی می‌کنند که سرعت به مراتب بالاتری نسبت به اس اس دی های SATA ها دارند.

• نورپردازی و ظاهر: هرچند وجود نورپردازی یا ظاهر شکیل تاثیر مستقیمی بر کارایی سیستم ندارد، اما به هر حال در انتخاب کاربر مهم است. با این حال معمولاً برای یک مادربرد زیبا باید هزینه بیشتری پرداخت کرد.

• انواع چیپست‌ها

  چیپست مادربرد نقشی حیاتی در تعیین قابلیت‌های سیستم دارد. هر پردازنده با یک یا چند نسل چیپست‌ مشخص سازگار است و انتخاب چیپست مناسب برای مادربرد باید با توجه به پردازنده‌ای که انتخاب کرده‌اید، انجام شود.

• Intel: چیپست‌های Z، B، H و Q برای پردازنده‌های اینتل وجود دارند. چیپست Z بالاترین عملکرد و قابلیت اورکلاکینگ را ارائه می‌دهد و عمدتاً برای گیمرها و کاربران حرفه‌ای مناسب است، هرچند که ضرورت هم ندارد.

• AMD: چیپست‌های X و B برای پردازنده‌های Ryzen شرکت AMD موجود هستند. چیپست X برای اورکلاکینگ و سیستم های رده بالا مناسب تر است، با این حال سری B نیز جواب گوی نیاز اغلب کاربران است.

نکات مهم در نصب و راه‌اندازی مادربرد

نصب مادربرد باید با دقت و توجه به جزئیات انجام شود. دقت داشته باشید که حتماً مادگی پیچ ها (قسمت مسی یا طلایی سینی کیس) به درستی به ازای هر سوراخ وجود داشته باشد و جای غیر ضروری نصب نباشد. همچنین حواستان باشد که پیچ گوشتی از دستتان در نرود، زیرا می تواند باعث کنده شدن و شکستن قطعات کوچک مادربرد شود.

در نهایت به حساس ترین کار، یعنی نصب CPU می رسید که اگر اصولی و درست انجام نشود، می تواند باعث خرابی سوکت مادربرد یا حتی پردازنده شود. بنابراین حتماً اطلاعات لازم را کسب کنید یا حتی ویدئوهای موجود را ببینید و این کار را بدون کوچک ترین ماجراجویی انجام بدهید.

پیش از روشن کردن سیستم اطمینان کامل حاصل کنید که که تمامی کابل‌های برق و دیتا به‌درستی و محکم وصل شده باشند.

حافظه رم (RAM)

اهمیت حافظه رم در عملکرد سیستم

حافظه رم یکی از مؤثرترین قطعات در عملکرد یا کارایی سیستم است. رم به سیستم امکان می‌دهد تا داده‌ها و برنامه‌ها را به‌صورت موقت باز نموده و به آن‌ها دسترسی سریع‌تری داشته باشد. هرچه مقدار رم بیشتر باشد، سیستم می‌تواند برنامه‌ها و فایل های بیشتری را به‌صورت همزمان در حافظه پرسرعت خود نگه دارد.

نوع و سرعت رم

• نوع رم: در حال حاضر، دو نوع رم DDR4 و DDR5 در بازار موجود است. DDR4 رایج‌ترین نوع رم است و اکثر مادربردها از آن پشتیبانی می‌کنند. DDR5 نسل جدیدتری است که سرعت و پهنای باند بالاتری ارائه می‌دهد، اما به‌طور کلی گران‌تر است و تنها توسط مادربردهای جدیدتر پشتیبانی می‌شود.

• سرعت رم: سرعت رم با واحد مگاهرتز (MHz) اندازه‌گیری می‌شود و نشان‌دهنده سرعت انتقال داده‌ها بین رم و پردازنده است. رم‌هایی با سرعت بالاتر معمولاً عملکرد بهتری دارند، به‌ویژه در کارهای چندوظیفه‌ای و بازی‌های مدرن. با این حال فرکانس های خیلی بالا زیادی گران هستند و آورده خاصی برای کاربر ندارند.

• زمان‌بندی رم: تاخیر یا تایمینگ رم به مدت زمانی که طول می‌کشد تا رم دستورات پردازنده را اجرا کند، اشاره دارد. رم‌هایی با زمان‌بندی کمتر، عملکرد بهتری دارند. با این حال رم های با Latency خیلی پایین معمولاً زیادی گران هستند.

• تعداد کانال‌های رم: بسیاری از مادربردها از رم‌های دو کاناله یا حتی چهار کاناله پشتیبانی می‌کنند. استفاده از رم دو کاناله (دو ماژول رم با ظرفیت یکسان) می‌تواند پهنای باند حافظه را افزایش داده و کارایی سیستم را بهبود بخشد. با این حال رم چهار کاناله بیشتر در پلتفرم های HEDT مثل Xeon و Thradripper یافت می شود.

دقت داشته باشید سرعت حافظه رم در برخی استفاده ها چون گیمینگ چندان اثر ملموسی ندارد و در عوض حجم بالاتر بهتر است.

مقدار رم مورد نیاز برای نیازهای مختلف

• کاربران عادی: برای کارهای روزمره مانند وب‌گردی، پخش ویدئو، و کار با نرم‌افزارهای اداری، 8 گیگابایت رم کافی است.

• بازی و کارهای گرافیکی: برای بازی‌های مدرن و کارهای گرافیکی سبک، 16 گیگابایت رم توصیه می‌شود. این مقدار رم به شما امکان می‌دهد تا بازی‌ها را با تنظیمات گرافیکی بالا اجرا کنید و تجربه کاربری بهتری داشته باشید.

• کارهای حرفه‌ای و سنگین: برای کارهای حرفه‌ای مانند ویرایش ویدئو، مدل‌سازی سه‌بعدی، و برنامه‌نویسی، 32 گیگابایت یا بیشتر ممکن است نیاز باشد. این مقدار رم به شما کمک می‌کند تا بدون مشکل چندین برنامه و فرآیند را به‌صورت همزمان اجرا کنید.

از این مطالب مرتبط هم دیدن کن:

- راهنمای خرید بهترین سیستم گیمینگ؛ کامپیوتر مخصوص بازی چی ببندم؟
- راهنمای خرید و بهترین سیستم های کامپیوتر پیشنهادی بر اساس قیمت و کاربرد

حافظه ذخیره‌سازی: انتخاب بین SSD و HDD

حافظه ذخیره‌سازی نقش بسیار مهمی در کارایی و سرعت سیستم دارد. به همین دلیل انتخاب نوع و ظرفیت مناسب حافظه ذخیره‌سازی از نظر کارایی و هزینه بسیار حائز اهمیت است. دو نوع اصلی حافظه کامپیوتر در دسترس است که شامل HDD و SSD می شود.

HDD: حافظه‌ مکانیکی

هارد دیسک‌های مکانیکی یا HDD‌ها از نظر ظرفیت و قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تر از اس اس دی هستند. این نوع حافظه‌ها از یک یا چند دیسک مغناطیسی برای ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده می‌کنند و ظرفیت‌هایی از یک تا چند ترابایت را ارائه می‌دهند.

• مزایا: قیمت پایین‌تر در مقایسه با SSD و ظرفیت بالا.

• معایب: سرعت پایین‌تر در مقایسه با SSD، حساسیت به ضربه و احتمال خرابی بر اثر ضربه و لرزش.

SSD: حافظه‌های جدیدتر و سریع‌تر

SSD‌ها به خاطر سرعت بالاتر در مقایسه با HDD‌ها، به عنوان حافظه‌های ذخیره‌سازی اصلی در سیستم‌های مدرن برای نصب سیستم عامل، برنامه ها و حتی بازی ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این حافظه‌ها از تراشه‌های حافظه NAND استفاده می‌کنند که هیچ بخش متحرکی ندارد و باعث افزایش سرعت و کاهش احتمال خرابی بر اثر عوامل فیزیکی چون ضربه و لرزش می‌شود.

• مزایا: سرعت بسیار بالا در خواندن و نوشتن داده‌ها، بوت سریع سیستم، کاهش زمان بارگذاری بازی‌ها و برنامه‌ها.

• معایب: قیمت بالاتر نسبت به HDD و ظرفیت کمتر در مقایسه با HDD‌ها.

تفاوت بین SATA SSD و NVMe SSD

• SATA SSD: این نوع SSD‌ها از رابط SATA استفاده می‌کنند که سرعت خواندن و نوشتن نهایتاً 550 مگابایت در ثانیه دارند. با این حال، هنوز هم از HDD‌ها بسیار سریع‌تر هستند و برای استفاده‌های معمولی مناسبند.

• NVMe SSD: این نوع اس اس دی ها از رابط پرسرعت PCIe استفاده می‌کنند و سرعت بسیار بالاتری نسبت به SSD‌های SATA دارند. این نوع SSD‌ها برای گیمرها، کاربران حرفه‌ای و افرادی که به سرعت بالا نیاز دارند، مناسب است. کاربرد اصلی SSD‌های PCIe نصب و اجرای سیستم عامل و برنامه ها است.

نصب ترکیبی از SSD و HDD

برای بهره‌مندی از مزایای هر دو نوع حافظه، می‌توانید از ترکیب SSD و HDD استفاده کنید. در این حالت، سیستم عامل و برنامه‌های کاربردی خود را بر روی SSD نصب کنید تا از سرعت بالا بهره‌مند شوید و فایل‌های حجیم مانند فیلم‌ها و تصاویر را روی HDD ذخیره کنید تا از فضای بیشتر با قیمت پایین‌تر بهره‌مند شوید.

قویاً توصیه می‌شود از خرید SSD های متفرقه خودداری کنید و فقط سراغ برندهای معتبر و باسابقه جهانی بروید.

منبع تغذیه (Power Supply Unit - PSU)

اهمیت انتخاب منبع تغذیه مناسب

منبع تغذیه (پاور) برق مورد نیاز همه قطعات سیستم را تأمین می‌کند. انتخاب یک منبع تغذیه مناسب و باکیفیت اهمیت زیادی دارد، زیرا منبع تغذیه نامناسب می‌تواند منجر به ناپایداری سیستم، کاهش عمر قطعات، و حتی آسیب جدی به آن‌ها شود.

توان یا چند وات بودن پاور کاملاً با قطعات انتخابی شما ارتباط مستقیم دارد و نمی‌توانید از یک پاور ضعیف‌تر از مصرف سیستم تان استفاده کنید. با این حال پاورهای قوی‌تر مشکل یا مصرف بیشتری ندارند و می‌توانند برای سیستم کامپیوتر ضعیف تر نیز مورد استفاده قرار بگیرند.

قویاً توصیه می‌شود حداقل یک پاور 450 واتی با گواهی 80Plus Bronze خریداری کنید. برای سیستم‌های با مصرف بیش از 500 وات هم پاورهای 80Plus Gold توصیه می‌شود. در صورتی که سیستم شما قطعات رده بالا و گران قیمتی دارد، پاورهای 80Plus Platinum به واسطه طراحی پیشرفته‌تر و قطعات مرغوب می‌توانند ایده خوبی باشند.

شما می‌توانید با استفاده از این ابزار آنلاین مصرف قطعات سیستم و پاور مناسب برای آن را محاسبه کنید.

برندهای معتبر جهانی پاور موجود در بازار ایران شامل موارد زیر هستند:

• کولرمستر - Cooler Master
• انتک - Antec
• ام اس آی- MSI
• EVGA
• دیپ کول - Deepcool - Gamer Storm
• ترمالتیک - Thermaltake
• سلیور استون - Silverstone
• سیسونیک - Seasonic
• کُرسیر - Corsair
• ای دیتا ایکس پی جی - ADATA - XPG
• سوپرفلاور - Super Flower
• فانتکس - Phanteks
• انرمکس - Enermax
• گیگابایت - Gigabyte
• ایسوس - ASUS
• اف اس پی - FSP
• لیان لی - Lian Li
• بی کوایت - be quiet!
• بیت فنیکس - Bitfenix
• NZXT

معیارهای انتخاب پاور

• توان خروجی (Wattage): توان خروجی منبع تغذیه باید برای تأمین انرژی تمام قطعات سیستم کافی باشد. برای یک سیستم گیمینگ متوسط، منبع تغذیه با توان 600 تا 750 وات کافی است. اما برای سیستم‌های پیشرفته‌تر و با چندین کارت گرافیک، ممکن است نیاز به منبع تغذیه با توان بالاتر باشد.

• کارایی (Efficiency): منبع تغذیه با کارایی بالا، انرژی کمتری را هدر می‌دهد و گرمای کمتری تولید می‌کند. راندمان پاورها با نشان استاندارد 80Plus (مانند Bronze ،Silver ،Gold ،Platinum، و Titanium) نشان داده می شود.

• نوع کابل‌ها: پاورها به دو نوع ماژولار و غیرماژولار تقسیم می‌شوند. منبع تغذیه ماژولار به شما اجازه می‌دهند که تنها کابل‌های مورد نیاز را به پاور متصل کنید که به بهبود جریان هوا و مدیریت کابل‌ها در کیس کمک می‌کند.

• پشتیبانی از کانکتورهای جدید: مطمئن شوید که منبع تغذیه دارای کانکتورهای مورد نیاز برای قطعات جدیدتر مانند کارت‌های گرافیک با کانکتور تغذیه 12VHPWR است. همچنین به استاندارد پاور (مانند ATX 3) توجه کنید تا سازگاری لازم را با قطعات سیستم شما داشته باشد.

• پایداری، ایمنی و کیفیت: استفاده از منبع تغذیه با کیفیت و پایدار که از استانداردهای ضروری برخوردار باشد، بسیار مهم است. برندهای معتبر مانند Corsair، کولر مستر، انرمکس، انتک، اف اس پی، ایسوس، ام اس آی و... به عنوان برندهای معتبر پاور شناخته می شوند.

قویاً توصیه می‌شود از خرید برندهای متفرقه، بی نام و نشان و فاقد گواهینامه و استاندارد معتبر خودداری کنید، چراکه این پاورها می توانند حتی خطرناک باشند. همچنین برای سیستم‌های دارای کارت گرافیک گیمینگ یا قوی حتماً پاور معتبر و مطمئن با قطعات مرغوب و راندمان حداقل Bronze تهیه کنید و سراغ پاورهای ارزان یا با راندمان کمتر از Bronze نروید. دقت داشته باشید پاورهای ارزان افزون بر کیفیت و عمر پایین، در محافظت از قطعات کامپیوتر شما می‌توانند ضعیف یا حتی بد عمل کنند.

در ایران برند داخلی گرین (GREEN) هم در دسترس بوده و جزء برندهای معتبر پاور است.

سیستم خنک‌کننده

اهمیت سیستم خنک‌کننده در عملکرد سیستم

خنک‌کردن قطعات سیستم، به‌ویژه پردازنده و کارت گرافیک، برای حفظ عملکرد مطلوب قطعات و جلوگیری از افزایش دما ضروری است. دمای بالا می‌تواند منجر به کاهش کارایی و حتی خرابی قطعات شود. برای کامپیوترها دو نوع سیستم خنک‌کننده اصلی وجود دارد که متشکل از خنک‌کننده بادی (Air Cooling) و خنک‌کننده آبی یا مایع (Liquid Cooling) است. البته نوع سومی هم وجود دارد که فاقد هرگونه فن و اجزای متحرک است.

انتخاب خنک‌کننده مناسب

• خنک‌کننده بادی: خنک‌کننده‌های بادی معمولاً از یک یا چند فن و یک هیت‌سینک (Heat Sink) تشکیل شده‌اند که گرما را از پردازنده دفع  می‌کنند. این نوع خنک‌کننده‌ها به‌طور کلی ارزان‌تر و کم دردسرتر هستند و برای اکثر کاربران کافی هستند. عمر ایرکولینگ ها نیز بیشتر است.

• خنک‌کننده مایع: خنک‌کننده‌های مایع از یک پمپ، رادیاتور و لوله‌هایی برای انتقال مایع خنک‌کننده استفاده می‌کنند. این نوع خنک‌کننده‌ها عملکرد بهتری در کاهش دما دارند و برای کاربران حرفه‌ای و گیمرهایی که به‌دنبال بیشترین عملکرد هستند، معمولاً مناسب‌ تر است. با این حال باید کولر باکیفیت و بادوامی انتخاب کرد.

• خنک‌کننده‌های بدون فن (Passive Cooler): این نوع کولرها بدون فن و کاملاً بی‌صدا هستند و از هیت‌سینک‌های بزرگ برای دفع گرما استفاده می‌کنند. این خنک‌کننده‌ها برای سیستم‌هایی که سخت افزار پرمصرف و داغ ندارند قابل استفاده هستند و مزیت آنها در تولید نکردن آلودگی صوتی است.

نکات مهم در انتخاب کولر کامپیوتر

• سازگاری با پردازنده و مادربرد: اطمینان حاصل کنید که کولر انتخابی شما با سوکت پردازنده مادربرد سازگاری دارد و فضای کیس نیز برای نصب آن کافی است. همچنین نباید با ماژول‌های رم تداخل داشته باشد.

• کیفیت ساخت: برندهای متفرقه ممکن است ارزان تر باشند اما این احتمال نیز وجود دارد که خیلی زود دچار عیب، افزایش نویز و مشکلات دیگری چون خرابی فن و پمپ شوند.

• تناسب با گرمای پردازنده: کولر انتخابی شما باید با میزان گرما یا TDP پردازنده تناسب داشته باشد تا از عهده دفع گرما بدون تولید نویز گوش خراش برآید. برای نمونه یک کولر کوچک برای پردازنده Core i9 نمی تواند مناسب باشد.

در انتخاب کولر حتماً به ابعاد و ارتفاع آن از نظر سازگاری با کیس و عدم تداخل با ماژول های حافظه رم نیز توجه کنید.

نکات مهم در نصب سیستم خنک‌کننده

نصب درست کولر پردازنده بسیار مهم است. در خصوص خنک‌کننده‌های بادی، مطمئن شوید که فن‌ها در جهت درست نصب شده‌اند تا جریان هوا به‌درستی از کیس خارج شود و از فشار بیش از حد و نصب غیر اصولی روی پردازنده قویاً خودداری کنید. برای خنک‌کننده‌های مایع، اطمینان حاصل کنید که فن های رادیاتور در جهت درست نصب شده‌اند و هیچ نشتی هم در سیستم وجود ندارد. همچنین نباید شیلنگ ها تحت تنش فیزیکی یا خم شدن بیش از حد قرار بگیرند.

کیس (Case)

اهمیت انتخاب کیس مناسب

کیس کامپیوتر نه‌تنها به عنوان محل نصب قطعات عمل می‌کند، بلکه نقش مهمی در مدیریت جریان هوا، کاهش صدا، و حفاظت از قطعات ایفا می‌کند. انتخاب کیس مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم و افزایش طول عمر قطعات کمک کند.

نکات مهم در انتخاب کیس

• اندازه و نوع کیس: کیس‌ها به انواع مختلفی مانند Mini Tower، Mid Tower، و Full Tower تقسیم می‌شوند. انتخاب اندازه کیس بستگی به اندازه مادربرد و تعداد قطعاتی که قصد دارید نصب کنید دارد.

• مدیریت کابل‌ها: کیس‌هایی که دارای فضای مناسب برای مدیریت کابل‌ها هستند، به بهبود جریان هوا و کاهش دما کمک می‌کنند. همچنین، مدیریت بهتر کابل‌ها به زیبایی ظاهری سیستم کمک می‌کند.

• پشتیبانی از فن‌ها و رادیاتورهای خنک‌کننده: کیس باید فضای کافی برای نصب فن‌ها و رادیاتورهای خنک‌کننده مورد نظر کاربر را داشته باشد. برخی کیس‌ها از فن‌های بزرگ‌تر یا تعداد بیشتری فن پشتیبانی می‌کنند که به بهبود جریان هوا کمک می‌کند.

• کیفیت و نویز: کیفیت ساخت و نویز همه کیس ها یکسان نیست، بنابراین یک کیس با فضای کافی، فن های مرغوب و گردش هوا مناسب انتخاب کنید.

• تعداد فن های از پیش نصب شده: وجود فن از پیش نصب شده بر روی یک کیس مزیت قابل توجهی است اما باید فن باکیفیت و کم صدا باشد.

بسیار مهم و حیاتی است که کیس شما با فرم فاکتور مادربرد تناسب داشته باشد. برای نمونه یک کیس اقتصادی با فضای کم و حداقلی نمی تواند گزینه خوبی برای یک مادربرد E-ATX باشد. از همین رو حتماً به وجود فضای کافی توجه کنید.

اسمبل و نصب نهایی

قبل از شروع، فضای کار مناسب فراهم کنید. یک میز تمیز با نور کافی انتخاب کرده و ابزارهای لازم مثل پیچ‌گوشتی مغناطیسی، گیره‌های ضد الکتریسیته ساکن (ESD) و دفترچه‌های راهنمای قطعات را آماده کنید. اطمینان حاصل کنید که تمام قطعات سالم هستند و هماهنگی آن‌ها بررسی شده است.

مراحل مونتاژ قطعات

1. نصب CPU روی مادربرد:
   با دقت پردازنده را روی سوکت مادربرد قرار دهید. توجه کنید که نشانگرهای گوشه CPU و سوکت با هم هماهنگ باشند. پس از قرارگیری، اهرم سوکت را به آرامی قفل کنید. در صورت استفاده از خنک‌کننده بادی یا مایع، ابتدا مقدار کمی خمیر حرارتی روی CPU بزنید، سپس خنک‌کننده را نصب کنید.

2. نصب RAM:
   ماژول‌های RAM را در اسلات‌های مربوطه با توجه به ترتیب ذکرشده در دفترچه مادربرد (مانند Dual Channel) قرار دهید و با فشار یکنواخت آن‌ها را قفل کنید.

3. جای‌گذاری مادربرد در کیس:
   مادربرد را روی براکت‌های مخصوص داخل کیس قرار داده و پیچ‌ها را محکم کنید. دقت کنید که هیچ کدام از پین‌های اتصال کوتاه نشوند.

4. نصب PSU و کابل‌کشی اولیه:
   منبع تغذیه را در محل مخصوص کیس نصب کرده و کابل‌ها را برای اتصال به مادربرد، GPU، و سایر قطعات آماده کنید. مدیریت کابل‌ها را در این مرحله انجام دهید تا جریان هوا مختل نشود.

5. نصب کارت گرافیک و سایر قطعات:
   GPU را در اسلات PCIe قرار داده و با پیچ محکم کنید. اتصالات مربوط به منبع تغذیه را متصل کنید. اگر از SSD یا HDD استفاده می‌کنید، آن‌ها را در جایگاه‌های مربوطه نصب و کابل‌های SATA یا M.2 را وصل کنید.

تست و راه‌اندازی اولیه

قبل از بستن پنل کیس، سیستم را روشن کنید تا از عملکرد صحیح قطعات مطمئن شوید. وارد BIOS شوید و دماهای اولیه، سرعت فن‌ها، و شناسایی قطعات را بررسی کنید. اگر همه چیز درست بود، کیس را ببندید و سیستم‌عامل را نصب کنید. در نهایت، درایورها و نرم‌افزارهای موردنیاز را نصب کنید.

راه‌اندازی و تست نهایی سیستم

پس از نصب تمامی قطعات، سیستم را روشن کرده و وارد BIOS شوید تا تنظیمات اولیه مثل فعال کردن XMP، چک کردن دما و شناسایی قطعات و نهایتاً انتخاب اولویت های بوت را انجام دهید. مطمئن شوید که تمامی قطعات به‌درستی شناسایی شده‌اند و دمای پردازنده و کارت گرافیک در محدوده مجاز قرار دارد. سپس سیستم‌عامل را نصب کنید و درایورها و نرم‌افزارهای مورد نیاز را نصب نمایید.

سخن پایانی

خرید و جمع کردن یک سیستم کامپیوتری نیازمند دانش و آگاهی از قطعات مختلف و نحوه عملکرد آن‌هاست. با توجه به نکات مطرح شده در این راهنما، شما می‌توانید بهترین قطعات را برای سیستم خود انتخاب کرده و از عملکرد بهینه و کارایی بالای آن لذت ببرید. همواره به یاد داشته باشید که هماهنگی و سازگاری بین قطعات از اهمیت بالایی برخوردار است و تأثیر مستقیم بر عملکرد و طول عمر سیستم شما دارد.

هرچند تجربه خرید و اسمبل کردن یک سیستم جدید می تواند بسیار لذت بخش باشد، اما بدون داشتن آگاهی و تجربه کافی دست به انجام این کار نزنید، زیرا ممکن است به خرابی قطعات و مشکلاتی چون بوت نشدن سیستم منجر شود. شایع ترین مشکل در این خصوص، خراب شدن پین های سوکت پردازنده مادربرد است که باید با حساسیت و ظرافت بسیار بالا با آن رفتار شود.

هرچند لزوماً نیاز نیست که برای گران ترین و بهترین برندهای کامپیوتر هزینه کنید، اما دست کم سراغ برندهای معتبر و باسابقه بروید. برای نمونه بهتر است پاور، مادربرد، رم، کارت گرافیک و SSD را از برندهای خوب کامپیوتر انتخاب کنید. در طرف مقابل قطعاتی چون کیس، کولر، فن و نظیر آنها اهمیت پایین تری دارند. همچنین برخی برندهای داخلی چون گرین نیز محصولات خوبی دارند.

پرسش‌های متداول

چگونه قطعات سیستم را با یکدیگر هماهنگ کنیم تا بهترین عملکرد را داشته باشد؟

کافی است قطعات از نظر نسل، کارایی و ویژگی هایی چون مصرف و کارایی با یکدیگر سازگاری و تناسب داشته باشند.

چطور می‌توان سیستم کامپیوتری با بودجه محدود جمع کرد؟

برای خرید کامپیوتر با بودجه محدود باید کوشید بیشتر برای قطعاتی هزینه کرد که کارایی آنها اهمیت بیشتری هم دارد.

آیا قبل از اسمبل کامپیوتر باید از دستبند ضد الکتریسیته ساکن استفاده کنم؟

بله، استفاده از دستبند ضد ESD یا لمس مرتب یک سطح فلزی متصل به زمین (مثل کیس فلزی) از تخلیه الکتریسیته ساکن و آسیب به قطعات حساس مثل مادربرد و RAM جلوگیری می‌کند.

چگونه بفهمم قطعاتم با هم سازگار هستند؟

مشخصات سازگاری قطعات را بررسی کنید:

• CPU و مادربرد باید سوکت و چیپست یکسان داشته باشند.
• مادربرد باید از سرعت و نوع RAM (DDR4 یا DDR5) پشتیبانی کند.
• PSU باید توان کافی برای کارت گرافیک و سایر قطعات داشته باشد.

اگر بعد از اسمبل، سیستم روشن نشد، چه کار کنم؟

ابتدا اتصالات را بررسی کنید:

• اطمینان حاصل کنید کابل‌های PSU به مادربرد و GPU وصل شده‌اند.
• بررسی کنید RAM به‌درستی در اسلات قرار گرفته باشد.
• سیستم را با حداقل قطعات (مادربرد، CPU، یک ماژول RAM) تست کنید.

آیا می‌توانم بدون خمیر حرارتی، CPU و خنک‌کننده را نصب کنم؟

خیر، خمیر حرارتی ضروری است زیرا فاصله میکروسکوپی بین CPU و خنک‌کننده را پر کرده و انتقال حرارت را بهینه می‌کند. نبود آن باعث داغ شدن بیش از حد CPU می‌شود.

چگونه مطمئن شوم سیستمم به‌درستی مونتاژ شده است؟

پس از اسمبل:

• وارد BIOS شوید و دمای CPU، شناسایی RAM و ذخیره‌سازها را بررسی کنید.
• تست استرس (Stress Test) برای GPU و CPU انجام دهید.
• اگر همه قطعات به درستی عمل می‌کنند و دماها نرمال است، سیستم آماده استفاده است.