اندازه رادیاتور واترکولر: راهنمای انتخاب رادیاتور 120، 240 و 360 میلی‌متری برای پردازنده‌ها و کاربردهای مختلف [تماشا کنید]

خنک‌‌‌کننده‌‌های مایع سیکل بسته یا AiO یکی از مؤثرترین راهکارها برای خنک‌‌سازی پردازنده هستند. این خنک کننده‌‌‌‌ها در اندازه‌‌های مختلف 120، 240 و 360 میلی‌‌متری عرضه می‌شوند که می‌‌تواند فرایند انتخاب رادیاتور واترکولر را کمی پیچیده کند. اگر در حال فکر کردن به خرید خنک‌‌کننده مایع AiO هستید اما مطمئن نیستید کدام اندازه رادیاتور برای پردازنده و کیس شما مناسب است، در ادامه این مقاله با شهر سخت‌افزار همراه باشید.

دانلود و مشاهده در یوتیوب شهر سخت‌افزار

در صورت تمایل می‌توانید با مشاهده این ویدئو در یوتیوب، از ما در امر تولید محتوا حمایت کنید. همچنین امکان تماشای ویدئو در بسترهای داخلی نظیر آپارات و نماشا فراهم شده است.

دانلود و مشاهده در آپارات شهر سخت‌افزار

نسل جدید خنک‌کنند‌های آبی (واترکولر) گرین با رادیاتورهای 120، 240، 360 میلی‌متری با گارانتی 25 ماهه به بازار عرضه می‌شوند. این خنک‌کننده‌ها با واتر پمپ قوی و بادوام، فن‌های کم صدا مجهز به یاتاقانRifle ، نورپردازی ARGB و پشتیبانی کاملی از سوکت‌های پردازندهای اینتل و AMD ارائه می‌کنند.

فهرست مطالب این مقاله:

- اهمیت انتخاب درست اندازه رادیاتور واترکولر
- رادیاتور واترکولر چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
- انواع اندازه‌های رایج رادیاتور واترکولر
- رابطه اندازه رادیاتور و ظرفیت دفع گرما
- انتخاب اندازه مناسب رادیاتور بر اساس نوع پردازنده
- مزایا و معایب هر اندازه رادیاتور
- تأثیر اندازه کیس و فضای موجود در انتخاب رادیاتور
- جمع بندی
- پاسخ به سوالات متداول درباره اندازه رادیاتور واترکولر

اهمیت انتخاب درست اندازه رادیاتور واترکولر

تفاوت اصلی خنک‌کننده‌های بادی و آبی، نحوه انتقال گرما از پردازنده به رادیاتور است. در خنک‌کننده‌های بادی، گرما معمولا به وسیله لوله‌‌های حرارتی یا هیت پایپ‌‌هایی از جنس مس یا آلومینیوم به رادیاتور، که روی پردازنده سوار می‌‌شود، منتقل می‌‌شوند. اما در خنک‌‌کننده‌های آبی یا واترکولرها، حرارت پردازنده از طریق مایع‌‌ خنک‌‌کننده به رادیاتور منتقل شده و از آنجا به محیط انتقال می‌‌یابد.

از آنجا که خنک‌کننده‌های بادی روی پردازنده نصب می‌‌شوند، محدودیت بیشتری در اندازه رادیاتور دارند اما رادیاتور خنک‌‌کننده‌‌‌های مایع می‌‌تواند هر جایی در داخل یا حتی خارج از کیس کامپیوتر قرار بگیرد.

در همین رابطه بخوانید:

- خنک کننده آبی یا بادی؟ چه زمانی از کولر مایع استفاده کنیم و کی از فن بادی؟ [تماشا کنید]

توان حرارتی واترکلولر ارتباط مستقیمی با اندازه رادیاتور آنها دارد. از سوی دیگر، برای انتخاب اندازه رادیاتور باید به فاکتورهایی از جمله اندازه کیس کامپیوتر و پشتیبانی آن از نصب رادیاتور مورد نظر نیز توجه شود.

در ادامه این مقاله ابتدا اجزای خنک‌‌کننده‌‌های آبی را معرفی می‌‌کنیم و سپس به معرفی اندازه مناسب رادیاتور خنک‌کننده برای کاربردها و پردازنده‌‌های مختلف می‌‌پردازیم.

رادیاتور واترکولر چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

ساختار خنک‌کننده‌‌های آبی به دلیل نیاز به انتقال مایع خنک‌کننده به رادیاتور، از خنک‌‌کننده‌‌های بادی پیچیده‌‌تر است. در این خنک‌‌کننده‌ها، گرما به وسیله Cold Plate که روی پردازنده‌‌ می‌‌گیرد، به مایع خنک‌‌کننده‌‌ منتقل می‌‌شود. مایع خنک کننده نیز به وسیله پمپ آب و از طریق لوله‌‌ به رادیاتور می‌‌رسد تا در رادیاتور به وسیله جریان هوای فن‌‌ها خنک شده و این چرخه به شکل مداوم ادامه دارد.

در این فرایند، وظیفه رادیاتور انتقال حرارت از مایع خنک‌‌کننده به هوای اطراف است تا پس از خنک شدن، دوباره به سمت پردازنده روانه شود. لوله‌ها و پره‌‌های (Fins) رادیاتور به انتشار حرارت در هوای اطراف کمک می‌‌کنند.

انواع اندازه‌های رایج رادیاتور واترکولر

رادیاتورهای واترکولرهای سیکل بسته یا AiO در اندازه‌‌های استاندارد عرضه می‌شوند که معمولاً مضربی از اندازه فن‌‌های خنک‌‌کننده است. خنک‌‌کننده‌‌هایی که از فن‌‌های ۱۴۰ میلی‌‌متری استفاده می‌‌کنند، با رادیاتورهای 140 و  280 و 420 میلی‌‌‌‌متری عرضه می‌‌شوند.

استفاده از فن‌‌های ۱۲۰ میلی‌متری در خنک‌‌کننده‌های مایع رواج بیشتری دارد. واترکولرهایی که از فن‌‌های ۱۲۰ میلی‌متری استفاده می‌‌کنند در اندازه‌‌های ۱۲۰، 240 و 360 میلی‌متری قابل سفارش هستند.

رادیاتور 120mm: مناسب برای سیستم‌های کم‌مصرف و کیس‌های کوچک

رادیاتورهای ۱۲۰ میلی‌‌متری کوچک‌ترین رادیاتورهای قابل سفارش برای خنک‌‌کننده‌های سیکل بسته AiO هستند. AiOهای ۱۲۰ میلی‌‌متری تنها از یک فن استفاده می‌‌کنند. این خنک‌‌کننده‌‌ها برای نصب در فضا‌‌های محدود مثل کیس‌‌های فرم فکتور کوچک SFM و خنک‌‌کردن پردازنده‌های کم مصرف و ارزان‌‌قیمت مناسب هستند.

رادیاتور 240mm: توازن بین کارایی و اندازه

رادیاتورهای ۲۴۰ میلی‌متری اندازه متوسطی دارند و در بیشتر کیس‌‌های معمولی جا می‌‌شوند. این واترکولرها دارای ۲ فن هستند و نسبت به خنک‌‌کننده‌های 120 میلی‌متری توان انتقال و دفع گرمای بیشتری دارند. خنک‌کننده‌‌های آبی با رادیاتور 240 میلی‌متری برای استفاده در کنار پردازنده‌‌های میان‌رده مناسب هستند.

رادیاتور 360 میلی‌‌متری خنک‌کننده‌ مایع Green GLACIER 360 STREAM-ARGB

رادیاتور 360mm: انتخابی برای پردازنده‌های قدرتمند و اورکلاکینگ

خنک‌کننده‌های 360 میلی‌متری بزرگ‌ترین رادیاتور‌ها و بیشترین توان دفع گراما بین خنک‌کننده‌های AiO متعارف را دارند. این دسته از خنک‌کننده‌ها از ۳ فن 120 میلی‌‌متری بهره می‌‌برند و برای خنک کردن پردازنده‌های رده بالا و سیستم‌‌های اورکلاک شده کاربرد دارند.

در همین رابطه بخوانید:

- آموزش اورکلاک : مبانی اورکلاکینگ و هر آنچه باید در مورد آن بدانیم
- معرفی بهترین نرم ‌افزار‌های اورکلاک (Overclock) قطعات کامپیوتر

رابطه اندازه رادیاتور و ظرفیت دفع گرما

همانطور که در گفته شد، بین اندازه رادیاتور و توان دفع گرما رابطه مستقیمی وجود دارد و برای خنک‌‌کردن پردازنده‌های پرمصرف‌تر باید از خنک‌‌کننده‌‌های 240 و 360 میلی‌متری استفاده شود.

چگونه اندازه رادیاتور بر دفع گرما تأثیر می‌گذارد؟

مایع خنک‌کننده گرم که از سمت ‌وارد پردازنده می‌شود، با گذر از مسیر لوله‌‌های مارپیچ رادیاتور گرما را به بدنه لوله‌‌های فلزی و پره‌‌های رادیاتور منتقل می‌‌کند. بدیهی است هرچه اندازه رادیاتور بزرگ‌تر باشد، سطح انتقال گرما با محیط اطراف بیشتر خواهد و بود و نرخ دفع حرارت خنک‌‌کننده افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، خنک‌‌کننده‌های بزرگ‌تر حجم مایع بیشتری در چرخه خود دارند که ظرفیت گرمایی خنک‌‌کنند‌ را افزایش می‌‌دهد.

در همین رابطه بخوانید:

- هیت سینک چیست و چگونه باعث کاهش دمای قطعات کامپیوتری می‌شود؟

رابطه تعداد فن‌ها و کارایی خنک‌کنندگی

یکی از عوامل مؤثر در نرخ انتقال حرارت از رادیاتور به محیط، میزان جریان هوای عبوری از رادیاتور است. رادیاتورهای بزرگ‌تر 240 و 360 میلی‌متری به تعداد فن‌‌های بیشتری مجهز هستند که حجم بیشتری از هوا را از رادیاتور عبور می‌‌دهد که به افزایش کارایی پردازنده‌ می‌انجامد.

انتخاب اندازه مناسب رادیاتور بر اساس نوع پردازنده

ناتوانی خنک‌‌کننده در دفع گرما و افزایش بیش از حد دمای پردازنده یکی از عوامل محدودکننده عملکرد پردازنده‌ به شمار می‌رود که در دراز مدت ممکن است حتی ممکن است به پردازنده آسیب بزند. به همین دلیل، انتخاب خنک‌‌کننده با توان کافی برای جلوگیری از ایجاد گلوگاه حرارتی و دست‌یابی به حداکثر عملکرد پردازشی ضروری است.

یک فرمول ساده برای انتخاب واترکولر این است که ابتدا توان TDP توربو پردازنده خود را پیدا کرده و سپس کولری را انتخاب کنید که توان خنک‌کنندگی بیشتر از آن داشته باشد.

از طرف دیگر، به خصوص زمانی که با محدودیت بودجه مواجه هستیم، می‌‌توان با انتخاب درست اندازه رادیاتور، از هزینه اضافی جلوگیری کرد و به جای آن سایر قطعات را از مدل‌های قوی‌تر انتخاب نمود.

پردازنده‌های پایین‌رده و میان‌رده

اگر از پردازند‌‌‌های پایین‌رده و ارزان ‌قیمت مانند Core i3، Core Ultra 3 یا Ryzen 3 در سیستم استفاده می‌کنید، استفاده از واترکولر آبی رادیاتور ۱۲۰ میلی‌‌متری کاملاً از پس خنک نگه‌ داشتن پردازنده سیستم بر می‌آید. همچنین برای پردازنده‌های میان‌رده Core i5، Core Ultra 5 و Ryzen 5، اگر مورد استفاده شما امور غیر اورکلاک یا استفاده از پردازنده غیر K است، همان کولرهای 120 میلی‌متری کفایت می‌کند؛ در غیر این صورت حتماً باید سراغ رادیاتورهای 240 میلی‌متری یا بالاتر بروید. رادیاتورهای  240 یا 280 میلی‌متری، درصورتی که قصد اورکلاک پردازنده‌ را نداشته باشید، می‌توانند پاسخگوی پردازنده‌های بالارده Core i7، Core Ultra 7 و Ryzen 7 نیز باشند.

 

پردازنده‌های قدرتمند و اورکلاک شده

در صورتی از پردازنده‌های رده‌بالای Core i9 اینتل یا Ryzen 9 ای ام دی در کاربردهایی مثل طراحی یا ویرايش ویدئو استفاده می‌کنید یا می‌خواهید پردازنده‌های میان‌رده را اورکلاک کنید، خرید واترکولر با رادیاتور 360 یا 420 میلی‌متری توصیه می‌شود. خنک‌‌کننده‌های مایع بزرگ، با ظرفیت گرمایی و توان دفع حرارت بالا می‌توانند از بروز گلوگاه حرارتی در حالتی که تمام هسته‌های پردازنده به مدت طولانی فعال هستند جلوگیری کند.

در همین رابطه بخوانید:

- گلوگاه چیست؟ چطور باتل نک CPU یا GPU را در کامپیوتر رفع کنیم؟

حتی اگر قصد اورکلاک دستی پردازنده‌ را ندارید و می‌خواهید از قابلیت‌های اورکلاک خودکار پردازنده مثل Precision Boost Overdrive (PBO) ای ام دی یا intel extreme profile در پردازنده‌های اینتل استفاده کنید، باز هم به‌کارگیری خنک‌کننده آبی 360 میلی‌متری می‌تواند قدرت پردازشی بیشتری را نصیبتان کند.

بررسی تأثیر TDP پردازنده بر انتخاب رادیاتور

یکی از راه‌های تشخیص اندازه رادیاتور مناسب، توجه به توان حرارتی یا TDP پردازنده‌ است. به همین دلیل مهمترین گام در انتخاب کولر مناسب برای یک پردازنده توجه به پارامتر TDP و به صورت ویژه Maximum Turbo Power است که از سوی شرکت سازنده آن اعلام می‌شود.

همیشه کولری را انتخاب کنید که توان خنک‌کنندگی آن بیشتر از حداکثر توان توربو پردازنده سیستم‌تان باشد.

معمولاً پردازنده‌های ارزان‌ قیمت و میان‌رده بدون اورکلاک توان حرارتی 65 وات دارند. برای این دسته از پردازنده‌ها یک واترکولر با رادیاتور 120 یا 140 میلی‌متری نیز می‌تواند کافی باشد.

در همین رابطه بخوانید:

- آشنایی با توان حرارتی (TDP) در پردازنده‌ها و پاسخ به اشتباهات رایج

در صورتی که TDP پردازنده شما بین 65 تا 125 وات است، توصیه می‌شود از خنک‌کنند‌ه‌های حداقل 240 میلی‌متری استفاده کنید و برای پردازنده‌های قوی‌تر استفاده از خنک‌کننده 360 میلی متری بهتر است.

انتخاب خنک‌کننده مایع با توجه به توان حرارتی (TDP) پردازنده
توان حرارتی	65 وات و کمتر	65 تا 125 وات	بالاتر از 125 وات
AMD	Ryzen 3	Ryzen 5، Ryzen 7	Ryzen 7, Ryzen 9
Intel	Core i3	Core i5, Core i7	Core i7, Core i9
اندازه رادیاتور توصیه شده	120 یا 140 میلی‌متر	120 یا 140 در حالت استفاده از پردازنده غیرK 240 یا 280 میلی‌متر	240 یا 280 میلی‌متر در حالت استفاده از پردازنده غیرK 280، 360 یا 420 میلی متر

مزایا و معایب هر اندازه رادیاتور

اگر تنها ملاک شما در انتخاب واترکولر آبی عملکرد خنک‌کنندگی آن باشد، انتخاب بسیار راحت است. اما عوامل دیگری مثل اندازه و پشتیبانی کیس، قیمت و میزان نویز تولیدی نیز می‌توانند در انتخاب اندازه واترکولر اهمیت داشته باشند.

رادیاتورهای کوچک

خنک‌‌کننده‌های مایع مجهز به رادیاتورهای 120 و 140 میلی‌‌متری به دلیل اندازه کوچک‌تر، در کیس‌‌هایی که جای کمتری دارند به راحتی قابل نصب هستند. این محصولات به دلیل قیمت‌ پایین‌تر برای سیستم‌‌های با بودجه محدود و ارزان‌‌ قیمت گزینه‌ مناسبی به شمار می‌‌روند.

از سوی دیگر، اندازه کوچک‌تر رادیاتور و بهره‌گیری از تنها یک فن، توان دفع حرارت در این رده خنک‌کننده‌‌ها را محدود می‌کند. علاوه‌‌بر این، فن خنک‌‌کننده‌‌ رادیاتور در واترکولرهای ۱۲۰ و ۱۴۰ میلی‌متری باید با سرعت بیشتری کار کند که نویز صوتی دستگاه را افزایش می‌‌دهد.

رادیاتورهای متوسط

واترکولرهای ۲۴۰ و ۲۸۰ میلی‌‌متری بین اندازه و کارایی تعادل برقرار می‌‌‌کنند و می‌توانند گزینه ایده‌آلی برای سیستم‌‌های میان‌‌رده باشند. با این وجود، استفاده از این خنک‌‌کننده‌‌ها در سیستم‌‌های رده بالا می‌‌تواند به کارکردن فن با سرعت زیاد و آلودگی صوتی منجر شود.

رادیاتورهای بزرگ

رادیاتورهای 360 و 420 میلی‌‌متری توان خنک‌‌ نگه داشتن پردازنده‌‌های رده‌بالا و اورکلاک شده را دارند. علاوه بر این، به دلیل توان دفع گرمای بالاتر، این خنک‌‌کننده‌‌ها می‌‌توانند با سرعت فن به مراتب کمتر، به عملکردی مشابه خنک‌‌کننده‌‌های کوچک‌‌تر برسند که نویز صوتی سیستم را کاهش می‌‌دهد.

البته این محصولات نیز بدون اشکال نیستند. فضای مورد نیاز بیشتر و قیمت بالاتر از معایب این پردازنده‌ها نسبت به خنک‌‌کننده‌‌های کوچک‌‌تر است.

مزایا و معایب اندازه‌‌های مختلف رادیاتور واترکولر
اندازه رادیاتور خنک کننده	مزایا	معایب
کوچک (120mm و 140mm)	- اشغال فضای کمتر - قیمت مناسب‌‌تر	- توان خنک‌کنندگی محدود - کارکرد فن با دور بالا
متوسط (240mm و 280mm)	- تعادل بین قیمت و کارایی	- امکان محدودیت در خنک‌‌سازی پردازنده‌‌های رده بالا اورکلاک شده
بزرگ (360mm و 420mm)	- کارایی بالا - صدای کمتر فن‌‌‌ها به دلیل کار کردن در دور کمتر	- قیمت بالا - نیاز به فضای بیشتر برای نصب

تأثیر اندازه کیس و فضای موجود در انتخاب رادیاتور

 پیش از آنکه اقدام به خرید واتر کولر کنید، حتماً ابتدا اندازه رادیاتور پشتیبانی شده توسط کیس کامپیوتر را بررسی کنید. علاوه‌‌بر چک کردن حداکثر اندازه رادیاتور، مطمئن شوید در جایی از کیس که قصد نصب واترکولر را دارید، جای کافی در دسترس باشد. به عنوان مثال، در بعضی کیس‌‌ها امکان نصب رادیاتورهای 360 میلی‌متری تنها در بخش جلویی کیس امکان‌‌پذیر است و اندازه رادیاتور نصب شده در سقف کیس به 240 یا 280 میلی‌متر محدود می‌‌شود.

نکات مهم در نصب خنک کنند آبی

هنگام نصب واتر کولر توجه به جریان هوای کیس و جهت نصب رادیاتور اهمیت دارد:

جریان هوای درون کیس: در کیس‌‌های استاندارد توصیه می‌‌شود جریان هوا از پایین و جلوی کیس وارد و از قسمت پشت و بالای کیس خارج شود. اگر واترکولر را در قسمت سقف یا پشتی کیس نصب می‌‌کنید، بهتر است فن‌‌ها را به گونه‌‌ای نصب کنید که هوا را به سمت بیرون بدمد. همچنین در صورت نصب رادیاتور AiO در قسمت جلویی کیس، توصیه می‌شود فن‌‌ها هوا را به درون کیس بکشند.

جهت نصب رادیاتور: حتی بهترین خنک‌‌کننده‌های سیکل بسته AiO نیز در چرخه خود مقداری هوا دارند. به همین دلیل، به منظور جلوگیری از گیر کردن حباب‌های هوا در واترپمپ، رادیاتور ار در جهتی نصب کنید که محل اتصال لوله‌‌های انتقال مایع بالاتر از Cold Plate پردازنده قرار گیرد. این موضوع مخصوصاً در موقعی که خنک‌کننده‌ را در پنل جلویی کیس نصب ‌می‌‌کنید اهمیت دارد.

جمع بندی

خنک‌کننده‌‌ه مایع از کارآمدترین راهکارهای برای دفع گرمای پردازنده و کارت گرافیک به شمار می‌‌رود. خنک‌کننده‌های سیکل بسته AiO تمام قطعات لازم را در یک پکیج جمع و جور با قابلیت نصب و راه‌اندازی آسان، در اختیار کاربران قرار می‌‌دهند. این خنک‌‌کننده‌‌ها به دلیل استفاده از مایع برای انتقال حرارت، به اندازه خنک‌کننده‌‌های بادی محدودیت اندازه ندارند و رادیاتور واترکولر در اندازه‌‌های مختلف از 120 تا 420 میلی‌‌متر قابل سفارش است.

واترکولرهای 120 و 140 میلی‌‌متری برای سیستم‌های کم‌ مصرف و داری محدودیت فضا مناسب هستند. در رده بعدی خنک‌کننده‌های آبی با رادیاتور 240 و 280 میلی‌‌متری قرار دارد که تعادلی مناسب بین فضای اشغال شده و عملکرد خنک‌کننده را به ارمغان می‌‌آورند. این خنک‌‌کننده‌‌های برای سیستم‌‌های گیمینگ مناسب هستند.

اگر قصد خرید پردازنده‌‌های بالارده Core i9 یا Ryzen 9 را دارید، و از آنها در کاربردهایی مثل شبیه‌سازی یا تولید محتوا استفاده می‌‌کنید، توصیه می‌شود یک خنک‌‌کننده 360 یا 420 میلی‌‌متری نیز همراه با پردازنده تهیه کنید تا بتوانید از حداکثر توان پردازشی بهره‌مند شوید.

پاسخ به سوالات متداول درباره اندازه رادیاتور واترکولر

آیا بزرگتر بودن رادیاتور همیشه بهتر است؟

معمولاً بله! از نظر توان دفع گرما، رادیاتورهای 360 و 420 میلی‌‌متری عملکرد به مراتب بهتری دارند و خرید آنها در صورتی که با محدودیت فضا یا بودجه روبه‌رو نیستید توصیه می‌شود.

چه تعداد فن برای هر اندازه رادیاتور مناسب است؟

اندازه رادیاتور مضربی از اندازه فن مورد استفاده است. رادیاتورهای 120، 240 و 360 میلی‌متری به ترتیب از 1، ۲ و ۳ فن 120 میلی‌متری استفاده می‌‌کنند. به همین ترتیت رادیاتورهای 140، 280 و 420 میلی‌‌متری نیز به ۱ تا ۳ فن 140 میلی‌متری مجهز هستند.

اندازه رادیاتور چه ارتباطی با صدای فن‌‌ها دارد؟

رادیاتورهای بزرگ‌‌تر به دلیل توان دفع گرامای بالاتر، نیاز کمتری به عملکرد فن‌‌ها در دور بالا دارند و به همین دلیل در حالت عادی صدای کم‌تری تولید می‌کنند.

بهترین حالت برای محل نصب رادیاتور خنک کننده آبی  چیست؟

رادیاتور واترکولر را در قسمت‌‌های پشتی (برای واترکولر ۱۲۰ یا ۱۴۰) سقف یا جلوی کیس می‌توانید نصب کنید. رادیاتور را در جهتی نصب کنید ک محل اتصال لوله‌‌های انتقال مایع بالاتر از پمپ واترکولر باشد.

برای اورکلاک پردازنده کدام اندازه رادیاتور مناسب است؟

برای اورکلاک CPU توصیه می‌‌شود بزرگ‌ترین رادیاتوری که در کیس‌تان جا می‌‌شود را تهیه کنید تا از نظر دمای پردازنده محدودیت کمتری داشته باشید.