سری Aorus Elite از مادربردهای شرکت گیگابایت، برای پردازندههای نسل 14 اینتل که به آخرین نسخه شبکه بیسیم WIFI7 و پشتیبانی از حافظههای سریعتر DDR5 مجهز شده را به همراه پردازنده Core i9 14900KF در این مطلب مورد بررسی قرار میدهیم. در ادامه با بررسی تخصصی مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Elite X WIFI7 و پردازنده Core i9 14900KF همراه ما باشید.
مقدمه
-
مشاهده و دانلود در آپارات شهر سختافزار
چندی پیش نگاهی به مادربرد ردهبالا و از کلاس گران قیمت گیگابایت با نام Z790 Aorus Master X داشتیم که از نظر مشخصات یک مادربرد همچی تمام برای میزبانی از پردازندههای نسل 14 اینتل بود. اما گیگابایت در کلاس میان رده و اقتصادی نیز مدلهای زیادی مبتنی بر چیپست Z790 دارد که سری Aorus Elite یکی از آنهاست.
اگر سری به سایت گیگابایت بزنید و به مدلهای سری Aorus Elite نگاهی بیندازید با بیش از 15 مدل مختلف مواجه میشوید. این مدلها اگرچه نیازهای متفاوت کاربران را از نظر ابعاد برد، رنگ و شبکه بیسیم پوشش میدهد، اما وجه تمایز بسیار ناچیز در برخی مدلها بیشتر باعث گمراهی میشوند.
نمونه مورد بررسی ما همانطور که گفته شد مدل Z790 Aorus Elite X WIFI7 است. از حرف X در نام این محصول مشخص میشود که این مادربرد با بهینهسازیهای جدید در بخش بایوس و رم همزمان با عرضه پردازندههای نسل 14 بروز شده و از فرکانسهای بالاتری نسبت به مدلهای بدون حرف X پشتیبانی میکند. WIFI7 هم نشان میدهد این مادربرد دارای ماژول شبکه بیسیم از نسل 7 است.
به طور دقیق مادربرد Z790 Aorus Elite نسخه X از حافظههای DDR5 تا فرکانس 8266 مگاهرتز پشتیبانی میکند و بایوس جدید گیگابایت که آن را کاربر محور (User-Centered) نامیده است را برای تنظیمات دقیقتر به همراه رابطی کاربر پسند بهره میبرد. استفاده از چند قابلیتِ دیگر مانند EZ-Latch Click و EZ-Latch Plus برای نصب آسان و بدون نیاز به ابزارِ حافظههای M2 وجه تمایز آن نسبت به نمونههای بدون X است.
در فروشگاههای آنلاین خارجی مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Elite X WIFI7 حدود 300 دلار قیمت دارد و حتی با نزدیک شدن به سالِ جدید میلادی با تخفیف به 270 دلار نیز رسیده که جزء محدود گزینههای مبتنی بر چیپست ردهبالای Z790 به همراه شبکه بیسیم WIFI7 به حساب میآید.
مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Elite X WIFI7 در ایران با گارانتی تعویض 3 ساله شرکت آواژنگ عرضه میشود.
برای بررسی این مادربرد از پردازنده Raptor-Lake Refresh نسل چهاردهم اینتل Core i9 14900KF استفاده کردیم. این پردازنده از نظر مشخصات پردازشی مشابه پرچمدار فعلی اینتل یعنی 14900K بوده اما با این تفاوت که فاقد گرافیک داخلی است. پردازنده 14900KF دارای 8 هسته P و 16 هسته E است. هستههای Performance همچنین به تکنولوژی Hyper-Threading نیز مجهز هستند که مجموع رشتههای پردازشی پردازنده 14900KF را به 32 رشته میرساند.
هستههای P پردازنده Core i9 14900KF فرکانس پایه 3.2 گیگاهرتز و حداکثر فرکانس تک هستهای 6 گیگاهرتز دارد و با کمک قابلیت TVB (Thermal Velocity Booster) اینتل قادر است در صورت وجود پتانسیل از نظر دما، هستههای بیشتری را تا فرکانس 6 گیگاهرتز به صورت خودکار اورکلاک کند. هستههای E نیز دارای فرکانس پایه 2.4 گیگاهرتز و حداکثر فرکانس بوست 4.4 گیگاهرتز هستند.
بد نیست برای آشنایی بیشتر با هستههای P-Core وE-Core این مقاله را در شهرسختافزار مطالعه فرمایید.
بستهبندی و محتویات جعبه
-
بستهبندی و محتویات جعبه مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7
بستهبندی مادربرد Z790 Aorus Elite X گیگابایت متناسب با کلاس اقتصادی آن و جعبهای ساده با نقش و نگارِ لوگوی Aorus است.
در پشت جعبه نیز اطلاعات مختصری از امکانات خاصِ مادربرد مانند شبکه بیسیم WIFI7 و تکنولوژیهای به کار رفته در ساختِ Z790 Aorus Elite X قرار داده شده است.
درون جعبه، غیر از مادربرد، تنها دو کابل ساتا، آنتن شبکه بیسیم و یک کانکتور برای اتصال آسان به پنل جلوی کیس وجود دارد. متاسفانه این روزها علاوه بر گرانتر شدن مادربردها، بیشتر لوازم جانبی کاربردی که همراه محصول و درون جعبه وجود داشت حذف شده و حتی از دفترچه کامل راهنما هم خبری نیست.
نمای ظاهری و مشخصات فنی
-
نمای ظاهری و مشخصات فنی مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7
همانطور که گفته شد سری Aorus Elite مبتنی بر چیپست Z790 در سایزهای ATX، mini-ITX و micro-ATX و دو تِم رنگی سفید و مشکی از نظر ظاهری در دسترس کاربران است. اما مدل مورد بررسی یعنی Z790 Aorus Elite X WIFI7 تنها با قالب رنگی مشکی تولید شده است.
بخش زیادی از سطح مادربرد Z790 Aorus Elite X با هیتسینکِ بخشهای مختلف پوشیده شده و نمایی مدرن و یکدست به آن بخشیده است. سطح کاور پنل پشتی که در واقع هیتسینکی بزرگ و امتداد یافته از مدار رگولاتور ولتاژ است نیز به لوگویِ آئورس و هیتسینک مجموعه حافظههای M2 نیز با کلمه Aorus، برندینگ مادربرد را به نمایش میگذارد.
مدار چاپی مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7 از نوع 8 لایه و ابعاد آن به ترتیب طول و عرض برابر با 30.5x24.4 سانتیمتر است و تحت استاندارد ATX قرار میگیرد.
سیستم نورپردازی در Z790 Aorus Elite X WIFI7 اگرچه تنها به چند الایدی زیر هیتسینک چیپست Z790 محدود میشود اما با در نظر گرفتن 3 کانکتور Addressable RGB و یک کانکتور RGB 12v، امکان اتصال انواع سیستمهای نورپردازی خارجی برای همگام سازی با مادربرد فراهم شده است.
اگرچه مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7 برای اورکلاک حرفهای بهینه نشده اما چند سوییچ کاربردی برای راحتی کاربر در زمان اورکلاک یا عیبیابی سیستم در نظر گرفته شده است. کلید Q-Flash Plus برای بروزرسانی بایوس بدون نیاز به بوت شدن یا اتصال پردازنده و رم، کلید Reset با قابلیت برنامهریزی و تعریف عملکرد از طریق بایوس و کلید Clear CMOS برای پاکسازی CMOS و بازگشت به تنظیمات اولیه بایوس تعبیه شده اند.
البته جانمایی کلید Clear CMOS کمی جای سوال دارد به این دلیل که پس از نصب کارت گرافیک استفاده از این کلید سخت و حتی با توجه به ابعاد بسیار بزرگِ بیشتر کارتهای گرافیک امروزی میتوان گفت غیر ممکن است.
این مادربرد دارای 4 اسلات DIMM است و از رمهای DDR5 تا حداکثر حجم 192 گیگابایت (4x48GB) و فرکانس 8266 مگاهرتز از طریق اورکلاک یا فعالسازی پروفایل XMP پشتیبانی میکند.
بهینهسازیهای انجام شده در Z790 Aorus Elite X و سایر نسخههای X از مادربردهای گیگابایت، شامل مدار چاپی و بایوس نسبت به نسخههای قبلی خود (غیر X) باعث شده است حداکثر فرکانس اسمی قابل پشتیبانی افزایش یابد.
سه اسلات PCIe x16 در Z790 Aorus Elite X برای نصب کارتهای افزودنی تعبیه شده است. اسلات اول به دلیل برخورداری از سیستم Ultra Durable X برای افزایش مقاومت اسلات در برابر وزن کارت گرافیک و کاهش امواج مزاحم، ظاهری متفاوت از سایر اسلاتها دارد و پهنایباند X16 نسل 5 (PCIe 5.0) خود را از پردازنده میگیرد.
دو اسلات دیگر X16 نیز پهنایباند PCIe 4.0 x4 خود را از چیپست Z790 دریافت میکنند. به دلیل فاصله هوشمندانه بین اسلات اول و دو اسلات دیگر، به راحتی میتوان حتی با نصب کارتهای گرافیک ردهبالا که ضخامت زیادی دارند در اسلات اول، برای نصب کارتهای افزودنی به راحتی از دو اسلات دیگر استفاده کرد.
برای اتصال ابزارهای ذخیرهسازی 6 پورت SATA 6Gb/s و 4 پورت M.2 (که اطراف اسلاتهای PCI Express قرار گرفتهاند) با توانایی پشتیبانی از آرایههای RAID 0,1,5,10 در مادربرد Z790 Aorus Elite X وجود دارد.
اسلات اول M2 که زیر سوکت پردازنده قرار دارد پهنایباند خود را از پردازنده و سایر اسلاتهای M2 (زیر اسلات PCIe) پهنایباند خود را از چیپست Z790 دریافت میکنند. تمامی درگاههای M2 مادربرد Z790 Aorus Elite X دارای پهنایباند PCIe 4.0 x4/x2 هستند و از حافظههای حداکثز به طول 110 میلیمتر پشتیبانی میکنند.
از دیگر ویژگیهای مادربردهای نسخه X گیگابایت، از جمله مادربرد مورد بررسی ما Z790 Aorus Elite X WIFI7 میتوان به قابلیت EZ-Latch اشاره کرد که نصب حافظههای M2 و هیتسینک آن را بدون نیاز به هرگونه ابزار، و تنها به کمک چند گیره فشردنی ممکن کرده است.
در لبه سمت راست مادربرد یک کانکتور 20 پین USB3.2 Gen1، یک کانکتور USB3.2 Type-C Gen2 و الایدیهای دیباگر که خلاصه وضعیت پردازنده، رم، کارت گرافیک و بوت سیستم را گزارش میکنند قرار دارند.
در لبه پایین مادربرد نیز دو کانکتور USB 2.0 به همراه اتصالات مربوط به پنل جلوی کیس قرار گرفته است.
شش کانکتور 4پین Fan Header برای اتصال انواع فن یا پمپ خنککننده مایع در لبه بالا و پایین مادربرد تعبیه شده است.
در پنل پشتی به ترتیب از سمت چپ چهار پورت USB2، محل اتصال آنتن شبکه بیسیم، دو پورت USB 3.2 Gen2 (قرمز)، خروجیهای تصویر HDMI و DisplayPort، پورت USB 3.2 Gen2x2 Type-C، سه پورت (آبی) USB3.2 Gen1، پورت RJ-45 شبکه 2.5 گیگابیتی و خروجی صدای 5.1 کاناله توسط دو جک 3.5 میلیمتری آنالوگ و S/PDIF Optical خروجی صدا قرار گرفتهاند.
سیستم خنککننده و مدار رگولاتور ولتاژ
-
سیستم خنککننده و مدار رگولاتور ولتاژ مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7
با باز کردن هیتسینکهای مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7، در این بخش نگاهی به مدار رگولاتور ولتاژ و کامپوننتهای به کار رفته در آن میاندازیم.
هیتسینک مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده در این مادربرد یک مجموعه بزرگِ دو بخشی و چند لایه است که توسط لوله انتقال حرارت به هم متصل میشوند و از پیرامون سوکت پردازنده شروع و به عنوان کاور پنل پشتی امتداد مییابد. همچنین برای دفع گرما از تمامی کامپوننتهای مدار رگولاتور ولتاژ، پدهای حرارتی در دولایه و روی ماسفتها و چوکها کشیده شده است.
در مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7 جریان مورد نیاز پردازنده از دو کانکتور E-ATX 8pin تامین شده و سیستم VRM، تنظیم و تصفیهی این ورودی را انجام میدهد.
مدار رگولاتور ولتاژ این مادربرد از نوع 2+1+16 فاز بوده که 16 شریان وظیفه تامین ولتاژ و جریان مورد نیاز پردازنده (Vcore)، یک شریان ولتاژو جریان مورد نیاز پردازنده گرافیکی داخلی (Vgt) و 2 شریان نیز ولتاژو جریان مورد نیاز سایر بخشهای داخلی پردازنده (Vaux) را تأمین میکنند.
ماسفتهای ردهبالای Renesas به کار رفته در بخش Vcore مدار رگولاتور ولتاژ از نوع Smart Power Stage و مدل ISL99390 هستند که هریک علاوه بر جای دادنِ بخشهای مختلف یک کنترل کنندهی جریان، مانند HighsideFET، LowsideFET و Mosfet Driver همراه با بسیاری از مدارهای محافظ و مانیتورینگ درون خود، دارای بیشینه جریان خروجی ممتد 90 آمپر نیز هستند که این مجموعه 16 فازی را قادر میسازد حداکثر جریان 1440 آمپر را برای بخش Vcore فراهم آورد.
یک ماسفت مدل ISL99360 نیز که حداکثر جریان خروجی 60 آمپر دارد برای بخش Vgt در نظر گرفته شده است.
ولتاژ سایر بخشهای داخلی پردازنده مانند کنترلرهای حافظه و خطوط PCIe توسط دو ماسفت ON Semiconductor و مدل NCP303160 به همراه کنترلر PWM مدل M2940A ساخت Monolithic Power تأمین میشود که این مجموعه توان فراهم کردن حداکثر جریان 120 آمپر را دارد.
سیستم صوتی و شبک
-
سیستم صوتی و شبکه در مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7
سیستم صوتی به کار رفته در مادربرد Z790 Aorus Elite X متشکل از کدک صوتی ALC1220 و خازنهای WIMA برای وضوح بیشتر صدای خروجی است. اگرچه ALC1220 یک تراشه ردهبالاست اما مدت زمان زیادی از حضور کدک جدیدتر شرکت Realtek مدل ALC4080 با نرخ بهتر SNR در کانال ورودی و خروجی میگذرد و در بسیاری از مادربردهای ردهبالا و حتی میانرده به کار گرفته میشود.
یکی از ویژگیهای مهم مادربر Z790 Aorus Elite X WIFI7 که آن را از سایر مادربرهای سری Aorus Elite و حتی رقبای هم قیمت خود متمایز میکند، ماژول شبکه بیسیم Wi-Fi 7 است که تحت استاندارد IEEE 802.11be نیز شناخته میشود. در Wi-Fi 7 حداکثر سرعت انتقال اطلاعات به لطف استفاده از باند 6.0 گیگاهرتز و کانال 320 مگاهرتزی، حداکثر سرعت اسمی فوقالعاده 46 گیگابیت بر ثانیه حاصل شده که 4.8 برابر از آخرین نسخه Wi-Fi 6E سریعتر است. از دیگر مزایای Wi-Fi 7 میتوان به کاهش تأخیر و مصرف انرژی کمتر مصرف کنندهها (دستگاههای متصل) اشاره کرد.
در نمونه مورد بررسی ما از ماژول شبکه MT7927 شرکت مدیاتک استفاده شده است که تحت Revision 1.0 قرار میگیرد. Revision 1.1 مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7 از ماژول شبکه بیسیم BE200 اینتل بهره میبرد.
علاوه بر شبکه بیسیم سریع، این مادربرد از یک درگاه 2.5 گیگابیتی شبکه سیمی روی پنل پشتی نیز برخوردار است.
BIOS و نرمافزارهای کاربردی گیگابایت
-
BIOS و نرمافزارهای کاربردی گیگابایت
Gigabyte User-Centered BIOS
همانطور که گفته شد یکی از ویژگیهای جدید که گیگابایت با مادربردهای سری جدید X معرفی کرده و از آن با عنوان User-Centered یا کاربر محور یاد میکند، بایوس باز طراحی شده آنهاست.
با ورود به صفحه بایوس که به طور پیشفرض روی حالت Easy Mode قرار دارد، مشخصات کامل سیستم و در دسترس بودن همه گزینهها به طور ساده جلب توجه میکند. از طریق همین صفحه میتوانید پروفایل XMP یا سیستمهای اورکلاک و بهینهسازی خودکار را خاموش یا روشن، درایوهای بوت را مرتب، سرعت چرخش تمامی فنهای متصل به مادربرد را مدیریت و بایوس را از طریق Q-Flash بروزرسانی کنید.
در صورتی که تخصصی تر و قصد ایجاد تغییرات دقیقتری دارید، با ورود به منوی Advanced تنظیمات بیشتری در اختیارتان قرار میگیرد. به عنوان مثال در سربرگ Tweaker تمامی پارامترهای مربوط به اورکلاک با دقت دستهبندی و بدون پیچیدگی در درسترس کاربر است.
البته رابط کاربری این بایوس نقصهایی هم دارد که یکی از مهمترین آن، نداشتن هیچ توضیحی برای گزینههای مهم و یا شرح نامربوط و ناقس در برخی از آنهاست.
به عنوان مثال در بخش حافظه رم و منوی Memory Enhancement به نظر میرسد توضیحات هیچ ارتباطی با گزینههای قرار گرفته در این منو ندارد و کمکی به درک بهتر کارایی این قابلیت نمیکند.
برای آشنایی بیشتر با بایوس جدید گیگابایت، در گالری زیر تمامی زیربخشها و پارامترهای ارائه شده را میتوانید مشاهده کنید.
Gigabyte Control Center
گیگابایت برای مدیریت و کنترل مادربرد و سایر لوازم جانبی خود نرمافزار مرکز کنترل گیگابایت یا به اختصار GCC را توسعه داده است که نسخه تجمیع و بهینه شده از APP Center به حساب میآید.
نرمافزار GCC به صورت ماژولار طراحی شده و به تنهایی کاربری خاصی ندارد. پس از نصب GCC، میتوانید ماژولهای مورد نیاز که لیستی از آنها را در تصویر بالا مشاهده میکنید به آن اضافه کنید.
با نصب ماژولهای کنترل فن، نورپردازی و اورکلاکینگ، علاوه بر محصولات گیگابایت، سایر سختافزارهایی که از این قابلیتها پشتیبانی میکنند را نیز میتوانید مدیریت کنید. به عنوان نمونه در تصویر بالا رمهای Gskill با نورپردازی RGB که از بیشتر نرمافزارهای مدیریت نورپردازی پشتیبانی میکند را مشاهده میکنید که توسط ماژول RGB Fusion شناسایی شده و قادر به مدیریت آن هستید.
سایر ماژولها و کاربرد هریک را نیز میتوانید در تصاویر زیر مشاهده کنید:
متد و سیستم تست
-
متد و سیستم تست در بررسی مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7
تستهای این قطعه را بهطور کلی به چهار بخش تستهای کارایی، توان مصرفی، حرارتی و اورکلاکینگ تقسیم کرده و از قطعات جدید و بروزِ سیستم تست شهرسختافزار استفاده کردیم. همچنین در این بررسی نرمافزارهای تست نیز به طور کامل بروزرسانی شده و از آخرین نسخه موجود هریک به همراه ویندوز 11 به کار رفته است.
مشخصات قطعات، درایورها و سیستم عامل استفاده شده در سیستم مورد استفاده برای تست مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Elite X WIFI7 در این بررسی به شرح زیر است:
مدل و مشخصات قطعه Intel 14th Gen Core i9 14900KF پردازنده GIGABYTE Z790 Aorus Elite X WIFI7 (BIOS F5e) مادربرد G.Skill TridentZ5 RGB 32GB (2x16GB Dual Channel) DDR5 - 6800MHz - CL34 رم Silicon Power Velox V80 - 240 GB SATA III SSD1 Adata XPG Gammix S70 – 1TB PCIe 4.0 NVMe SSD2 GIGABYTE RTX 4070Ti Gaming OC گرافیک GREEN GP850B – OC+ 80Plus Platinum منبع تغذیه Green Glacier 240 ARGB خنککننده GREEN – OC Station کیس Windows 11 Pro 64-bit سیستم عامل لازم به ذکر است در تمامی پلتفرمها تنظیمات BIOS در حالت پیش فرض تنظیم شدهاند، در پلتفرم کنونی نیز تنها قابلیت XMP برای ماژولهای حافظه فعال شده است. در تصاویر زیر میتوانید از نگاه نرم افزار CPU-Z مشخصات و تنظیمات سیستم را ملاحظه کنید:
با نگاهی با مشخصات پنجره حافظه مشاهده میشود که با وجود فعال بودن پروفایل XMP حافظه و تایمینگ 108-45-45-34 پیشفرض این ماژولهای حافظه برای فرکانس 6800 مگاهرتز، مادربرد Z790 Aorus Elite X بدون توجه به این مشخصات، آنها را در فرکانسی مشابه اما تایمینگ 105-40-40-38 بوت میکند.
اگرچه در بخشهای بعدی به دلیل این موضوع اشاره میکنیم اما فارق از عیبیابی و اعمال تغییرات اختصاصی برای این مورد، با وجود تلاش برای اصلاح تایمینگها در مادربرد Z790 Aorus Elite X مجبور شدیم با همین شرایط تستها را ادامه دهیم.
تستهای مدیریت مصرف انرژی
-
تستهای مدیریت مصرف انرژی
در این بخش توان مصرفی کل سیستم (توان مصرفی از برق شهر توسط پاور سیستم) را در وضعیت با کارت گرافیک مجزا در دو حالت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و در حالت Load کامل CPU و GPU (بهواسطه 15 دقیقه اجرای تست Prime95 و Furmark) توسط دستگاه وات متر دیجیتال اندازه گیری کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:
هر دو پردازنده 13700K و 14900KF از نظر مشخصات اسمی حداکثر توان 253 وات در حالت توربو دارند. با این حال مدیریت متفاوت مصرف انرژی مادربردهای مختلف و سیستمهای بوست خودکار در عمل توان مصرفی متفاوتی را نشان میدهد. به طور مثال پردازنده 14900KF در تست Cinebench به طور ممتد 280 وات و در برخی مواقع به طور لحظهای حتی تا 320 وات نیز به گزارش نرمافزار HWmonitor توان مصرفی داشته است.
با توجه به جدید بودن پردازنده 14900KF بد نیست نگاهی به آنالیز توان مصرفی این پردازنده در کاربریهای مختلف بیندازیم.
مجموع توان مصرفی در حالت لود کامل پردازنده و کارت گرافیک همانطور که مشاهده میکنید بیش از 750 وات است و برای سیستمی با مشخصات مشابه به حداقل یک پاور 800 وات یا بیشتر نیاز دارید. با توجه به اینکه در گیمینگ پردازنده چندان تحت لود قرار نمیگیرد، توان مصرفی تا 448 وات کاهش مییابد.
اگرچه مادربرد Z790 Aorus Elite X در حالت لود و بیکاری مدیریت مناسبی روی P-States و C-States دارد اما مدیریت انرژی عمیق یا ErP به درستی عمل نمیکند و حتی نورپردازی RGB بخشهای مختلف نیز روشن میمانند و در عمل تفاوتی میان انرژی مصرفی سیستم در زمان Sleep با ErP روشن یا خاموش ندارد.
تستهای حرارتی
-
تستهای حرارتی
در این تست حرارت ماسفتهای مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده (CPU VRM) و هیت سینک چیپست Z790 را بهوسیله ترمیستور و سنسورهای داخلی مادربرد و حرارت هسته CPU را نیز بهوسیله نرم افزار HWMonitor در دو وضعیت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و Load کامل CPU و GPU (بهواسطه 15 دقیقه اجرای تست Prime95 و FurMark) اندازه گیری و ثبت کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:
با توجه به کنترل مناسب C-state ها توسط مادربرد و مدار رگولاتور ولتاژ با بازدهی بالا و هیتسینک بزرگ و کارآمد دمای پردازنده و مدار VRM در حالت بیکاری بسیار خوب ارزیابی میشود.
در حالت لود نیز دمای مدار رگولاتور ولتاژ به خوبی تحت کنترل قرار دارد، اما دمای پردازنده با توجه به مصرف 280 واتی 14900KF (محدود شده توسط مادربرد) به سختی توسط خنککننده Glacier 240 گرین دفع میشود.
تست پهنای باند و Latency حافظه با نرمافزار AIDA64
-
تست پهنای باند و Latency حافظه با نرمافزار AIDA64
تست پهنای باند حافظه از جمله تستهایی است که نتایج آن کاملاً به وضعیت سیستمعامل، فرکانس و معماری ساخت پردازنده و کنترلر حافظه، Bios هوشمند در انتخاب بهترین و عین حال پایدارترین تایمینگ های اصلی و Advanced و پیکربندی و فرکانس ماژولهای حافظه وابسته است.
در بخش مشخصات نرمافزار CPU-Z اشاره کردیم که با وجود فعال کردن پروفایل XMP، مادربرد Z790 Aorus Elite X با بایوس F5e به درستی مشخصات XMP را اعمال نمیکند. با کمی تلاش دلیل را نقص در بایوس این مادربرد و بخش Training تایمینگها پیدا کردیم.
در واقع مادربرد به دلیل مشکل فنی در بایوس، الویت صحیح را به تایمینگهای پروفایل XMP اختصاص نمیدهد و فرکانس هدف را با تایمینگهای خودکار بوت میکند.
تست بنچمارک CPU-Z
-
تست بنچمارک CPU-Z
یکی از معروفترین نرمافزارهای نشان دهنده مشخصات سختافزار در سالهای اخیر، به یک ماژول بنچمارک بر اساس پردازشهای تک و چند رشتهای نیز مجهز است. تست این نرمافزار که بر اساس دستورات SSE2 پایه ریزی شده است میتواند معیار مناسبی از عملکرد پردازنده در پردازشهای تک و چند رشتهای ارائه دهد.
از نظر تعداد هسته پردازنده 14900KF نسبت به 13700K دارای 8 هسته E-Core بیشتر است و تعداد مشابهی هسته P-Core دارد. کمی سرعت کلاک بیشتر در تمامی هستهها کمک میکند تا با پشتیبانی مناسب مادربرد Z790 Aorus Elite X پردازنده 14900KF قادر است نزدیک به 50 درصد امتیاز بیشتری در بخش چندهستهای از نرمافزار CPU-Z دریافت کند.
تستهای 3DMARK 13
-
تستهای 3DMARK 13
سری نرمافزارهای 3DMark کمپانی Futuremark از سال 1999 تا حال، بدون شک یکی از محبوبترین و معتبرترین نرمافزارهای تست کارایی کارتهای گرافیک بودهاند. 3DMARK 13 آخرین نسخه از نرمافزارهای تست و محک کارتهای گرافیک کمپانی FutureMark هست. تستهای این نرم افزار مبتنی آخرین API کمپانی Microsoft یعنی DirectX 12 بوده و از آخرین ویژگیهای واقعگرایانه تصویر در این API نظیر Tessellation، Compute shaders و Multi-threading پشتیبانی میکند. منحصر به فردترین ویژگی نتایج تستهای این 3 نرم افزار ایزوله بودن نتایج تستهای GPU و CPU هست که نتایج تستهای هر یک از قطعات نامبرده شده را نسبت به دیگری متمایز میکند.
تست Cinebench 2024
-
تست Cinebench 2024
ماهیت تست Cinebench درواقع مبتنی بر شبیه ساز نوعی نرم افزار سینمای 4 بعدی است که بیشتر در استودیوهای ساخت پویانماییهای 3 بعدی استفاده میشود. در این تست تمامی توانایی پردازنده برای ترسیم یک صحنه 3 بعدی با تمام ویژگیهای واقعگرایانه تصویر به کار گرفته میشود.
تستهای مرورگر وب
-
تستهای مرورگر وب
بدون شک بخش زیادی از ما زمان زیادی را در روز صرف گشت و گذار در وبسایتهای مختلف میکنیم. در این میان وبسایتهایی هستند که با توجه به نوع طراحی و محتوایشان میتواند خروجی دادههای یک نرمافزار بوده و از محتوای پیچیدهی کدهای اسکریپت یا شبیهسازیهای گرافیکی و ... برخوردار باشند.
در این بخش تستهای JetStream2 و MotionMark که مجموعهای از کتابخانههای مختلفِ کدهای JavaScript و شبیهسازیهای گرافیکی پر تعداد است و برای بررسی سرعت لود و اندازهگیری زمان اجرای صفحات مختلف طراحی شده را روی مرورگر Google Chrome مورد تست و بررسی قرار دادیم.
تستهای CrystalDiskMark
-
تستهای CrystalDiskMark
CrystalDiskMark با شبیهسازی Transfer فایل در چند Block Size مختلف، دو الگوریتم مختلف (Sequential و Random) و بهصورت Multi Queues & Threads/Single یکی از معتبرترین نرم افزارهای سنجش کارایی تمامی تجهیزات ذخیرهسازی (حتی تجهیزات قابل حمل) محسوب میشود.هردو مادربرد حاضر در تست درگاه M2 با حداکثر پهنایباند PCIe 4.0 x4 دارند و حافظه به کار رفته در این تست به راحتی حداکثر سرعت اسمی خود را روی مادربرد Z790 Aorus Elite X ارائه میدهد.
تستهای PCMARK 10
-
تستهای PCMARK 10
در این سری نرمافزارهای Benchmark کارایی کلی سیستم بر اساس تستهای Single-thread و Multi-thread مانند نمایش و ویرایش عکسهای دیجیتال، پخش و ویرایش انواع مختلف موزیک و ویدئو، پخش تصاویر 3 بعدی مانند انواع گیم، جابهجایی اطلاعات بین تجهیزهای مختلف، شبیه سازی نرمافزاری امنیتی، رمزگشایی صفحات وب و ... محک زده میشود.
نرمافزار PCMark10 در سه بخش کارایی کلی سیستم را اندازه گیری میکند. در بخش Essentials سرعت لود برنامهها، چَت ویدیویی و مرور صفحات وب تست میشوند. در بخش Productivity کارایی سیستم در نرمافزارهای آفیس مورد بررسی قرار میگیرد. در بخش Content Creation نیز توانایی سیستم در ادیت عکس، فیلم و رندر صحنههای متحرک یا شبیه سازی آزموده میشود.
به همین دلیل برای نشان دادن جزئیات تست، امتیاز هر بخش را به طور جدا وارد نمودار کردیم و در انتها برای مقایسه کلی، امتیاز نهایی را در کنار هم قرار دادیم.
تست Video Transcoding توسط Handbrake
-
تست Video Transcoding توسط Handbrake
این نرم افزار یکی از بهترین و معتبرترین تستهای سنجش کارایی سیستم در پخش و تبدیل فایلهای ویدئویی به فرمتهای مختلف به شمار میرود. پشتیبانی از مدرنترین تکنولوژیها و پربازدهترین الگوریتمها جهت تبدیل فابلهای ویدئویی با بالاترین سرعت و در عین حال باکیفیتترین حالت ممکن از مهمترین ویژگیهای این نرم افزار محسوب میشود.
در نرم افزار Handbrake از توان CPU برای تبدیل یک فایل ویدئویی باکیفیت 2160p با فرمت MP4 و کمک AVC1 با حجم 1.2GB به استاندارد ویدئویی از پیش تعریف شده با رزولوشن 1920x1080 استفاده شده است. در این تست زمان انجام پروسه به ثانیه ثبت شده است و مسلماً هر چه این فرآیند زودتر تکمیل شود پلتفرم مورد نظر کارایی بهتری در این تستها داشته است.
تستهای Zip/Unzip با 7-Zip
-
تستهای Zip/Unzip با 7-Zip
فرآیند Zip و یا Unzip کردن اطلاعات همیشه جزو یکی از کاربردیترین و در عین حال معمولترین کارهایی است که استفاده کنندگان از کامپیوترهای شخصی در طول روز با آن سر و کار دارند. از جمله معروفترین و شناخته شده ترین نرمافزارهای این امر 7-Zip هست که همواره خود را همگام با ارائه آخرین فناوریهای سختافزاری بروز نگاه میدارد تا بهترین کارایی ممکن را از خود ارائه دهد. این نرم افزارها دارای یک بخش Benchmark Tool مستقل میباشد که نتایج به دست آمده در این قسمت در نمودار زیر درج شده است.
تست رندرینگ با Blender
-
تست رندرینگ با Blender
نرمافزار Blender به دلیل کارایی فوقالعاده موتور رندرهای داخلی از جمله Cycles و استفاده بهینه از توانایی پردازندههای گرافیکی در سرعت بخشیدن به فرآیند رندر صحنههای دو بعدی و انمیشن مشهور شده است. این نرمافزار همچنین به دلیل داشتن رابط کاربری ساده و پرسرعت برای مدلسازی و طراحی، به یک مجموعه کاربردی و پرطرفدار برای بازیسازان و انیمیشن سازان تبدیل شده است. به کمک موتور رندر Cycles یک صحنه از پیش طراحی شده، با اندازهگیری زمان مورد نیاز برای رندر کامل این صحنه توسط پردازنده، به تست و مقایسه قدرت پردازشی پردازندههای مختلف میپردازیم.
تست رندرینگ با V-Ray
-
تست رندرینگ با V-Ray
موتور رندر V-Ray بنام ترین موتور رندر میان طراحان به حساب میآید. این موتور رندر که از انبوهی از نرمافزارهای مشهور مدلسازی چون مجموعه AutoDesk و Cinema4D و... پشتیبانی میکند، میتواند صحنههای طراحی شده را به کمک پردازش Biased و UnBiased Raytracing به تصاویر تقریباً واقعی تبدیل کند. به تازگی نرمافزاری اختصاصی از سوی Chaos Group سازنده این موتور رندر، برای تست کارایی CPU و GPU عرضه شده است که به کمک اندازهگیری مسیرهای نورانی در مدت یک دقیقه مقیاسی برای اندازهگیری توان سختافزار ارائه میکند.
در بیشتر تستهای رندرینگ مانند V-Ray، Cinebench و Blender همانطور که مشاهده کردید پردازنده i9 14900K به عنوان یک پردازنده ردهبالا در کلاس رومیزی کارایی بسیار بالایی دارد و اگر اگر سیستم خود علاوه بر گیمینگ برای تولید محتوا نیز استفاده میکنید به راحتی میتواند پاسخگوی نیاز شما باشد.
تست Startup-Time
-
تست Startup-Time
یکی از اطلاعات مفید و کاربردی که در مورد وضعیت عمومی یک سیستم میتوان داد، مدت زمان مورد نیاز برای بوت سیستم و بارگذاری ویندوز و آماده به کار بودن آن است. در نتیجه این تست المانهایی مانند سرعت سلف تست بایوس، سرعت خواندن، پردازش و بارگذاری ویندوز و نرمافزارهای اولیه توسط سختافزار دخیل هستند. در این بخش زمان مورد نیاز از لحظه فشار دادن کلید "روشن" روی کیس در حالت Cold Boot تا لحظه ورود به ویندوز را اندازه گیری شده است.
تست بازی Shadow of the Tomb Raider
-
تست بازی Shadow of the Tomb Raider
ماژول بسیار کامل و دقیق بنچمارک این بازی به ما اجازه میدهد تا کارآیی پردازنده و کارت گرافیک را به صورت مجزا یا ترکیبی مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به محدودیت توانایی کارت گرافیک GTX 1080 مورد استفاده در تستبد شهر سختافزار، سعی کردیم تأثیر محدودیت کارت گرافیک را در این تست به حداقل برسانیم و تنها نتایج فریمهای رندر شده توسط پردازنده را در نمودار قرار دهیم.
با بروزرسانی سیستم تست، بیشتر بنچمارکها و حتی بازیها را نیز بروز کردیم و اکنون بازی Shadow of the Tomb Raider از قابلیت DLSS به طور کامل پشتیبانی میکند. به همین منظور و با توجه به کارت گرافیک ردهبالای RTX 4070Ti تستبد شهرسختافزار، رزولوشن بازی را به 1440p تغییر دادیم و برای وارد کردن فشار بیشتر به پردازنده و رم، تنظیمات گرافیکی را روی High و DLSS را روی Ultra Performance گذاشتیم. در این حالت اگرچه مشاهده میشود پردازنده 14900KF به متوسط نرخ فریم 319fps دست یافته اما بد نیست اشاره کنیم که همچنان 13700K نیز به عنوان یک پردازنده بسیار خوب و کارآمد برای گیمینگ به حساب میآید.
تست بازی Civilization VI
-
تست بازی Civilization VI
این بازی در آخرین بسته الحاقی خود که Gathering Storm نام دارد، به یک ماژول پیشرفته و سنگین تست و بنچمارک سختافزار مجهز شده است. تست هوش مصونی این بازی با قرار دادن 16 نژاد مختلف و شبیه سازی حرکات هر نژاد در 5 نوبت متوسط زمان مورد نیاز برای پردازش هر نوبت را اندازهگیری میکند و با توجه به پردازشهای گرافیکی، استفاده زیاد از حجم رم و توان پردازشی CPU، سنجش دقیقی از توان کلی سیستم در اجرای بازیهای پردازنده محور ارائه میکند.
نگاهی به قابلیت Intel Application Optimization
-
نگاهی به قابلیت Intel Application Optimization
یکی از ویژگیهای جدیدی که اینتل برای پردازندههای نسل جدید و به طور اختصاصی چهار پردازنده 14900K، 14700K و نسخههای KF آنها در نظر گرفته، قابلیتی به نام APO است.
این قابلیت با بهرهگیری از Dynamic Tuning Technoloy (DTT) که در بایوس مادربرد فعال میشود، میتواند با مدیریت منابع مورد نیازِ نرمافزارها یا بازیها باعث بهبود سرعت اجرا و افزایش نرخم فریم در آنها شود. البته تنها مشکل این نرمافزار این است که در حال حاضر تنها از دو بازی Rainbow Six Siege و Metro Exodus پشتیبانی میکند که به طور اختصاصی این دو عنوان را برای تست در اختیار نداشتیم.
اما بد نیست بدانید که فعال کردن DTT در بایوس حتی بدون پشتیبانی نرمافزاری هم بر روی کارکرد بعضی بازیها تأثیر میگذارد. به عنوان مثال پس از فعال سازی APO و DTT روی سیستم تست میانگین نرخ فریم در بازی Shadow of the Tomb Raider به 313fps کاهش و زمان پردازش هر نوبت در بازی Civilazition 6 حدود 0.5 ثانیه کاهش یافت (بهبود یافت) و به عدد 26.39 ثانیه رسید.
تستهای Overclocking
-
تستهای Overclocking با مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7
در این بخش سعی خواهیم کرد با توجه به پتانسیلهای موجود از نظر دما و قابلیتهای اورکلاکینگ پلتفرمِ مورد بررسی به فرکانس یا کارایی بالاتری که بتواند توسط کاربر قابل دستیابی و همچنین کاربردی باشد، برسیم.
در مرحله اول و اورکلاکینگ پردازنده اگرچه مادربرد گزینههای بسیار خوبی برای اورکلاک پردازنده و کنترل ولتاژ و پارامترهای توان مصرفی دارد، اما دمای 94 درجه سانتیگراد در حالت لودِ بدون اورکلاکینگ، ما را از فشار بیشتر به پردازنده منع کرد.
در نظر داشته باشید امروزه با توجه به محدودیتهای انواع سیستم خنککننده متعارف (تاورهای بادی و خنککننده های مایع) چنین سناریویی در بیشتر پردازندههای ردهبالا تکرار میشود و مکانیزمهای بوست خودکار مانند Thermal Velocity Boost، Adaptive Boost، Turbo Boost و ... به خوبی از تمام ظرفیتهای فراهم شده توسط مادربرد و خنککننده استفاده میکنند و حداکثر کارایی را به کاربر بدون نیاز به تنظیمات خاصی ارائه میدهند.
با این حساب به سراغ اورکلاکینگ حافظههای رم میرویم. ماژولهای 16 گیگابایتی جیاسکیل که در اختیار داریم از نوع دو کاناله بوده و به طور پیشفرض دارای فرکانس 6800 مگاهرتز و تایمینگ 108-45-45-34 تحت پروفایل XMP هستند و از جمله حافظههای سریع DDR5 به حساب میآیند.
برای اورکلاکینگ حافظه این مادربرد دارای بخشی به نام DDR5 XMP Booster است که پروفایلهایی از پیش تعیین شده متناسب با برند چیپستهای حافظه (Micron، Hynix و ...) دارد و میتوانید برای یک اورکلاک سریع و بدون زحمت از آنها استفاده کرد. اگرچه این پروفایلها بهینهترین پارامترهای ممکن را ندارند اما تست آنها ایده خوبی از توانایی ماژولهایی که در اختیار دارید به شما میدهند.
با توجه به اینکه تجربه اورکلاک ماژولهای سیستم تست به بیش از 7600 مگاهرتز را داشتیم و این مادربرد نیز بر اساس اطلاعات گیگابایت از حافظههای 8266 مگاهرتزی پشتیبانی میکند، کار را با تست پروفایلهای 7400 و 7600 مگاهرتزی متناسب با چیپست Hynix (تراشههای ماژولهای سیستم تست) شروع کردیم. متاسفانه با وجود تلاش فراوان و انواع تغییرات در ولتاژ و تایمینگهای مختلف موفق به اورکلاک پایدار یا بوت سیستم نشدیم.
سپس پروفایل 7200 مگاهرتزی را امتحان کردیم که سیستم با موفقیت بود شد. برای بهینهسازی شرایط اورکلاک در این فرکانس، پارامترهای این پروفایل از پیش تعیین شده را به طور دستی وارد کردیم تا در مرحله بعد تایمینگهای کمتر را مورد آزمایش قرار دهیم اما با وجود شباهت تمام پارامترهای اصلی ست شده مشابه پروفایل از پیش تعیین شده، سیستم بوت نمیشد!
همانطور که مشاهده میکنید این مادربرد از انواع سیستمهای تشخیص و آزمایش خودکار تایمینگها برخوردار است اما در عمل به دلیل نقص فنی بسیار جدی در بایوس قادر به استفاده بهینه از این قابلیتها نیست.
در شرایط اورکلاک نیز مشابه مشکلی که در فراخوانی پروفایل XMP وجود داشت، مادربرد اولویت درستی به تایمینگهای تنظیمِ دستی نمیداد و همچنان با تایمینگهای از پیش تعیین شده خود ماژولهای حافظه را بوت میکرد.
آخرین اورکلاک پایدار برای حافظههای Gskill TridentZ5 RGB 6800MHz - CL34 روی مادربرد Z790 Aorus Elite X گیگابایت را در تصویر بالا مشاهده میکنید که یکی از پروفایلهای پیشفرضِ قابلیت DDR5 XMP Boost است و فارق از آن، قادر به بوت با فرکانس بیشتر یا حتی تایمینگهای بهتر و حتی بدتر نبودیم.
در این فرکانس برخی تستهای کارایی را تکرار کردیم که نتایح به شرح زیر است:
همانطور که از نتایج مشخص است به دلیل بهینه نبودن پارامترهای اورکلاک حافظه، در عمل تأثیر چندانی روی کارایی مشاهده نمیشود و مقدارِ اندک کاهش یا افزایش امتیاز را میتوان در محدوده خطا ارزیابی کرد.
جمعبندی شهرسختافزار
-
جمعبندی شهرسختافزار از مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7
پس از تست و بررسی مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7 به همراه پردازنده Core i9 14900KF اینتل اجازه دهید بتدا کمی در مورد پردازنده بگوییم و سپس به سراغ مادربرد برویم.
مادربرد گیگابایت Z790 Aorus Elite X WIFI7 در ایران با گارانتی تعویض 3 ساله شرکت آواژنگ عرضه میشود.
ردازنده Core i9 14900KF که در واقع همان Core i9 14900K بدون گرافیک داخلی است یک غول پردازشی برای انواع کاربری و به خصوص گیمینگ به حساب میآید که تنها عامل محدود کننده کارایی، سیستم خنککننده مناسب برای دفع گرمای آن است. البته اگر این پردازنده را با نسل قبلی خود یعنی 13900K مقایسه کنیم مشخص است که از نظر مشخصات و عملکرد تغییر چندانی نکرده و جز افزایش اندک فرکانس تفاوتی با یکدیگر ندارند. حتی قابلیت APO نیز که اینتل آن را به طور اختصاصی برای برخی از پردازندههای نسل 14 معرفی کرده است هنوز به خوبی پشتیبانی نمیشود و کارایی لازم را ندارد.
اما مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI7 به لطف پشتیبانی مناسب از تمامی پردازندههای نسل 13 و 14 و بهرهمندی از قابلیت اورکلاک چیپست Z790 در کنار قیمت رقابتی و شبکه بیسیم WIFI7 از سایر مادربردهای اقتصادی و زیر 300 دلار متمایز میشود. نقاط ضعف مادربرد Z790 Aorus Elite X بیشتر به بایوس جدید گیگابایت و به خصوص بخش اورکلاک حافظه باز میگردد که انبوه گزینههای خودکار افزایش کارایی یا پایداری در کنار تشخیص اتوماتیک تایمینگها کارایی بسیار پایینی دارند و تنها پس از آزمون و خطاهای متعدد و صرف وقت بسیار قادر به یافتن پارامترهای لازم برای اورکلاک پایدار حافظههای DDR5 خواهید بود.
بد نیست اشاره کنیم که در زمان انتشار این مطلب مطلع شدیم که نسخه F5e مورد استفاده در زمان تست از روی سایت گیگابایت به طور کامل حذف و با نسخه جدید F5g که امیدواریم مشکلات زمان تست در آن اصلاح شده باشد، عوض شده است.
در سایر موارد مادربرد Z790 Aorus Elite X WIFI گیگابایت یک محصول به روز با قابلیتهای ارتباطی اعم از شبکه و درگاههای ذخیرهسازی و USB پر سرعت است که با کیفیت ساخت بالا و کامپوننتهای ردهبالا میتواند برای مدتی طولانی میزبان قطعات سختافزاری شما باشد. علاوه بر این منوی بایوس جدید گیگابایت در بخش Easy Mode برای گیمرها و کاربرانی که قصد اعمال تغییرات سریع، آسان و بدون دردسر هستند به خوبی طراحی شده و میتوان گفت ازین جهت یک مادربرد گیمر پسند است.
نکات مثبت:
- کارایی و پایداری مناسب
- کیفیت ساخت بالا
- سیستم VRM کارآمد به همراه هیتسینک قدرتمند
- گارانتی سه ساله تعویض
- قیمت رقابتی با توجه به امکانات بروز
نکات منفی:
- کدک صوتی نسل قبل
- بایوس جدید User-Centered نیاز به بازنگری دارد
با تمامی این توضیحات، مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Elite X WIFI7 و گارانتی تعویض 3 ساله آواژنگ، موفق به کسب امتیاز خوب 8.1 و نشان Gamer's Choice و ریز امتیازات زیر در کلاس محصولات میانرده از لابراتوار شهر سختافزار شد:
GIGABYTE Aorus Elite X WIFI7
کلاس عرضه : اقتصادی / میان رده8.5بستهبندی9.5امکانات6.5اورکلاکینگ8.5کارایی8.5کیفیت ساخت و طراحی8.5ارزش خرید8.1امتیاز شهرسختافزارنشان شهرسختافزار8.1چنانچه درباره این محصول سوال یا نظری دارید، در قسمت نظرات مطرح کنید.
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت