خورشید گرفتگی مصنوعی؛ ایده دیوانه‌وار سازمان فضایی اروپا برای مطالعه خورشید

یکی از مشکلات همیشگی پژوهشگران برای مطالعه نزدیک‌ترین ستاره به زمین آن است که روشنایی خورشید عملکرد ابزارهای رصد فضایی را مختل می‌کند. حال آژانس فضایی اروپا (ESA) قصد دارد با مأموریت جسورانه Proba-3 این مشکل را یک بار برای همیشه حل کند.

بنابر گزارش گاردین، آژانس فضایی اروپا (ESA) در حال انجام آماده‌سازی‌های نهایی برای مأموریت تاریخی Proba-3 است که در آن دو ماهواره با دقتی میلی‌متری از یکدیگر در مدار زمین حرکت خواهند کرد تا خورشیدگرفتگی‌های مصنوعی ایجاد کنند.

دمین گالانو، مدیر پروژه Proba در ESA، اظهار داشت:

این آزمایشی در فضا برای نشان دادن یک مفهوم و فناوری جدید است. این کار بسیار چالش‌برانگیز است، زیرا باید مسیر پرواز دو ماهواره را با دقت بسیار بالا کنترل کنیم.

جزئیات پرتاب و مأموریت

این دو فضاپیما قرار است ساعت 16:08 به وقت محلی (14:08 به وقت تهران) روز چهارشنبه از مرکز فضایی ساتیش داوان در سریهاریکوتا، واقع در سواحل خلیج بنگال هند، به فضا پرتاب شوند. پس از یک سفر چهارماهه، این کاوشگرها به مداری بیضوی خواهند رسید که فاصله آن از زمین از 370 مایل (حدود 600 کیلومتر) تا بیش از 37,000 مایل (حدود 60,000 کیلومتر) متغیر خواهد بود.

در این مأموریت، ماهواره‌ها به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که یکی از آن‌ها سایه‌ای دقیق بر روی دیگری بیندازد و ابزارهای علمی نصب‌شده بتوانند لایه بیرونی خورشید، یعنی تاج خورشیدی (Corona)، را مطالعه کنند.به گفته گالانو، اگر ماهواره‌ها همان‌طور که برنامه‌ریزی شده کار کنند، اطلاعات ارزشمندی در مورد تاج خورشیدی به دست خواهند داد.

تحولی در مطالعه تاج خورشید

مطالعه تاج خورشید معمولاً در هنگام خورشیدگرفتگی‌های طبیعی انجام می‌شود، زمانی که ماه نور شدید خورشید را مسدود می‌کند. این روش نه‌تنها زمان رصد را محدود می‌کند، بلکه ممکن است به دلیل شرایط جوی، فرصت کاملاً از دست برود.

مأموریت Proba-3 با هزینه‌ای بالغ بر 200 میلیون یورو، با ایجاد 50 خورشیدگرفتگی مصنوعی در سال، هر کدام به مدت شش ساعت، امکان مطالعات بسیار دقیق‌تری را فراهم می‌کند.

این ماهواره‌ها با ایجاد یک ابزار 150 متری به نام کرنوگراف، به دانشمندان کمک می‌کنند تا به معماهایی مانند دلیل دمای بسیار بالای تاج خورشید نسبت به سطح خورشید پاسخ دهند. دمای سطح خورشید حدود 5500 درجه سانتی‌گراد است، اما دمای تاج خورشید به بیش از یک میلیون درجه می‌رسد.

اهداف فراتر از مطالعه خورشید

با درک بهتر تاج خورشید، دانشمندان می‌توانند پیش‌بینی‌های دقیق‌تری درباره آب‌وهوای خورشید، فوران‌های جرمی تاج (پالس‌های پلاسما و میدان مغناطیسی که به فضا پرتاب می‌شوند)، و طوفان‌های خورشیدی ارائه دهند. پدیده‌هایی که می‌توانند به ماهواره‌ها آسیب زده و حتی باعث قطعی برق یا اختلال در ارتباطات زمینی شوند.

دیتمار پیلز، مدیر فناوری ESA:

اگر بتوانیم چندین ماهواره را در یک آرایش دقیق و پایدار در کنار یکدیگر قرار دهیم، می‌توانیم ابزارهای بزرگ‌تری ایجاد کنیم که از چندین ماهواره تشکیل شده‌اند.

این فناوری می‌تواند به مطالعه بحران آب‌وهوایی، اجرام منظومه شمسی، و حتی سیارات دوردست کمک کند. به گفته او اگرچه موشک‌های مدرن قدرت بیشتری برای حمل بارهای سنگین به فضا دارند، اما همیشه محدودیت‌هایی وجود دارد.

نخستین تصاویر از مأموریت Proba-3 احتمالاً تا اسفند 1403 در دسترس خواهد بود.

در همین رابطه بخوانید:

- ماهواره چمران-۱ در مدار قرار گرفت؛ آغاز توسعه منظومه ماهواره‌ بومی؟
- ترانزیستورهای معیوب، ماموریت ۵ میلیارد دلاری ناسا را تا آستانه شکست کشاندند
- یک ماهواره مخابراتی ساخت بوئینگ در مدار زمین منفجر شد