واکسن یا ابتلا به کرونا؛ کدام یک بهتر است

این روزها در در برخی از کشورها واکسیناسیون عمومی کلیه بیماری کرونا (کویید 19) آغاز شده است یا برای انجام آن برنامه ریزی کرده‌اند. با این وجود هنوز بسیاری می‌پرسند آیا میان ابتلا به کرونا و دریافت واکسن کرونا تفاوت وجود دارد؟ اگر در گذشته به کرونا مبتلا شده باشیم آیا هنوز به واکسن نیاز داریم. یک ایمنی شناس ایرانی به خوبی به همه این پرسش‌ها پاسخ داده است.

با از راه رسیدن واکسن کرونا، این بحث میان مردم و حتی متخصص‌ها در گرفته که ایمنی حاصل از دریافت واکسن با ابتلا کرونا چه تفاوتی دارد و کدام یک برای ایجاد مصونیت در برابر این بیماری بهتر است. خوشبختانه دکتر احسان شجاعی فر، پژوهشگر طب پیشگیری و ایمنی شناس، با تکیه بر یافته‌های علمی به خوبی به اغلب این پرسش‌ها پاسخ داده است.

تفاوت واکسن کرونا با ویروس واقعی کرونا
در بیماری کرونا فرد به ویروس بیماری زا یا اصطلاحاً زنده مبتلا می‌شود که قادر به تکثیر شدن در بدن فرد است. این ویروس پروتئین‌هایی تولید می‌کند که می‌تواند سیستم ایمنی افراد ضعیف را فریب دهد و همین اتفاق باعث می‌شود به فرم شدید یا حتی مرگبار کرونا مبتلا شوند. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بدن آنها قادر نیست واکنش ایمنی مناسبی از خود نشان بدهد و شانس ابتلا به فرم شدید بیماری بیشتر است.

اما واکسن کرونا ویروس زنده عامل این بیماری یا قادر به تکثیر شدن نیست. در مورد واکسن‌های پیشرفته چون فایزر، آکسفورد و مدرنا، صرفاً یک پروتئین بیرونی ویروس کرونا در بدن تولید می‌شود که بعدتر توسط سیستم ایمنی شناسایی و نابود می‌شود. بنابراین واکسن‌های کرونا بر پایه mRNA باعث فریب سیستم ایمنی نمی‌شوند و در عوض طوری طراحی شده‌اند که به طور کاملاً هدفمند باعث واکنش ایمنی مناسب در بدن فرد دریافت کننده واکسن شوند.

تفاوت پاسخ ایمنی به واکسن و ویروس واقعی کرونا
هنگامی که فرد به ویروس واقعی کرونا مبتلا می‌شود، مشخص نیست بار ویروسی وارد شده به بدن چقدر است و کیفیت واکنش سیستم ایمنی چگونه خواهد بود. اما در واکسن دوز کاملاً مشخصی دریافت می‌شود که به طور دقیق برای دست یابی به واکنش ایمنی مطلوب با کمترین عوارض جانبی تنظیم شده است.

بنابراین اینکه بدن مبتلایان به ویروس کرونا پس از بهبودی تا چه اندازه در برابر این بیماری ایمن شده، در میان افراد مختلف متفاوت است.

همچنین در ابتلا به ویروس واقعی کرونا ممکن است علی رغم تولید مقدار زیادی آنتی بادی، سلول‌های خاطره به خوبی تحریک نشده باشند و مصونیت در برابر ابتلای مجدد به کرونا کوتاه مدت باشد.

اما در واکسن‌های مطالعه شده نه تنها واکنش ایمنی قوی و پیرو آن آنتی بادی‌های خنثی کننده تولید می‌شود، بلکه دوز دوم یا یادآور واکسن موجب شکل گیری خاطره توسط سیستم ایمنی می‌شود که شانس مصونیت را به شدت افزایش می‌دهد.

بر کسی پوشیده نیست ابتلا به ویروس واقعی کرونا می‌تواند مرگبار باشد و عواقب بلندت یا حتی جبران ناپذیر داشته باشد. اما تاکنون هیچ موردی از مرگ ناشی از دریافت واکسن کرونا ثبت و گزارش نشده است، بنابراین دریافت واکسن کرونا بسیار ایمن‌تر و بی خطرتر از ابتلا به کووید 19 است.

تفاوت ابتلا به کرونا با واکسن در برابر جهش‌های ویروس
هنگامی که فردی به بیماری کرونا مبتلا می‌شود، احتمالاً تنها به یک گونه از ویروس کووید 19 مبتلا شده است. بنابراین از نظر تئوری ممکن است در برابر گونه‌های دیگر آن یا جهش‌های آتی مصونیت نداشته باشد.

در طرف مقابل سازندگان واکسن‌ها به خوبی به این نکته توجه داشته‌اند و واکسن‌های خود را بر اساس آنتی ژن‌هایی ساخته‌اند که در بین همه گونه‌ها یا دست کم اکثریت آنها ثابت و مشترک هستند. بنابراین مصونیت ناشی از دریافت واکسن کرونا احتمالاً خیلی بهتر از ابتلا به کویید 19 خواهد بود.

امیدواریم این توضیحات توانسته باشد به بخشی از پرسش‌های شما درباره واکسن کرونا پاسخ داده باشد.