یکی از اولین ویژگیهایی که در مورد ویندوز ۱۰ جلب توجه کرد، بازگشت منوی شروع (Start Menu) بود. منویی که طرحهای مختلف آن بیش از دو دهه است که مورد استفادهی کاربران قرار میگیرد. در ویندوز ۸ این منو با Start Screen جایگزین شده بود که سهم این نسخه از ویندوز در بازار سیستم عاملها به وضوح عدم استقبال کاربران از این جایگزینی را نشان میدهد. در این مطلب به سفری در زمان خواهیم رفت تا به سیر تحولات منوی استارت از دههی ۹۰ میلادی تاکنون نگاهی بیندازیم.
ویندوز شیکاگو
تصاویری که مشاهده میکنید مربوط به «شیکاگو» میشود که یکی از اولین نسخههای بتای اصلی منتهی به ساخت ویندوز ۹۵ است. در بسیاری از قسمتهای این نسخه، شباهت زیادی به ویندوز ۳.۱ وجود دارد اما از میان این قسمتهای قدیمی، میتوانید جوانههای اولیهی منوی شروع نوار وظیفه (Taskbar) و My Computer را در این تصویر مشاهده کنید.
یکی از قابل توجهترین نکات این منوی شروع اولیه، این است که این منو از سه دکمه تشکیل شده است. دکمهای که با علامت ویندوز مشخص شده وظیفهی کنترل و مدیریت پنجرهها و برنامهها را به عهده دارد. دکمهی چشممانند، یک راهانداز (Launcher) برنامه است و منوی علامت سوال برای جستجوی فایلها و دسترسی به قسمت کمک (Help) استفاده میشود. منوی استارت یکپارچهی مایکروسافت تمام کارهای مورد اشاره را با روش ساده و بدون پیچیدگی زیاد انجام میداد.
ویندوز ۹۵
این تصویر، اولین آشنایی اکثر کاربران با منوی شروع را نشان میدهد. دکمهی منو طوری طراحی شده بود که به نظر میرسید مایکروسافت قصد تبلیغ محصول خود در داخل همان محصول را دارد! نیمهی دوم دههی ۹۰ میلادی مصادف با ایدهی بیل گیتس با عنوان «یک کامپیوتر در هر خانه، روی هر میز» بود و ویندوز ۹۵ نقش بزرگی در تحقق این ایده بازی کرد. برای بسیاری از افراد، این سیستم عامل آغاز آشنایی با سیستم عامل پنجرهای مدرن و منوی شروع در آن یک ابزار ساده برای کاربری بهترِ آن بود. با این اوصاف، نام منوی «شروع» نام بسیار درست و بهجایی به نظر میرسید.
اولین نسخهی منوی شروع استانداردهای مدرن را شامل میشد: به عنوان راهانداز برنامههای اصلی سیستم عامل کار میکرد و لینکهایی برای دسترسی به فایلهای اخیراْ باز شده، تنظیمات سیستم و جستجوی فایلها در آن وجود داشت. برنامههایی که نصب میشدند در بخش برنامهها جای میگرفتند که از یک منوی بخشبندیشده تشکیل شده بود. ضمناْ امکان کشیدن آیکونها و میانبرها روی دکمهی استارت برای قرار دادن آنها در بالای منوی شروع وجود داشت.
ویندوز ۹۵ بین سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۷ بروزرسانیهای فراوانی را دریافت کرد که ویژگیهای زیادی را از جمله پشتیبانی از کارتهای گرافیکی AGP، سیستم فایل FAT32 و USB به آن اضافه میکرد. در آخرین نسخه (انتشار OEM ۲.۵)، یک دکمهی تعلیق (Suspend) در بالای منوی شروع قرار گرفت.
ویندوز NT 4.0
ویندوز NT نسخهی پایدارتر و تجاریگراتر ویندوز بود و نسخهی ۴.۰ (منتشرشده در ۱۹۹۶) با رابط کاربری ویندوز ۹۵ و تغییرات خاص خود در اختیار کاربران قرار گرفت. هستهی ویندوز NT پس از مدتی جایگزین هستهی ویندوز 9x برای نسخههای مصرفکنندهی معمولی و حرفهایِ ویندوز شد اما نقصان امکاناتی مانند DirectX و نیاز به امکانات سختافزاری بیشتر باعث شد NT برای مصرفکنندگان کامپیوتر کمتر مورد توجه قرار گیرد.
منوی شروع در NT به طور کلی مانند منوی شروع ویندوز ۹۵ بود اما به طور پیشفرض بخش برنامهها به دو قسمت برنامههای نصب شده برای تمام کاربران و برنامههای نصب شده برای کاربر (User) تشکیل شده بود. در این منو هم برنامهها میتوانستند از یکدیگر تفکیک شوند. البته این بخشبندی به دو قسمت در نسخههای بعدی ویندوز حذف شد.
ویندوز ۹۸
ویندوز ۹۵ افراد بسیاری را به اینترنت وارد کرد اما با یکپارچگی عمیق ویندوز ۹۸ با اینترنت، استفاده از وب شکل دیگری به خود گرفت. در زمان انتشار اینترنت اکسپلورر ۴، یک برنامهی به دلخواه نصبشدنی برای ویندوز ۹۵ به نام Windows Desktop Update وجود داشت. این برنامه به همراه IE4، ادغام IE با مدیر فایل ویندوز اکسپلورر، Active Desktop و نسخهی بروزشدهی برنامهی Outlook Express داراییهای ویندوز ۹۵ در ارتباط با اینترنت بودند.
برنامههای یادشده در ویندوز ۹۵ به صورت دلخواه قابل نصب بودند اما به طور پیشفرض در نسخههای نصبی ویندوز ۹۸ قرار داشتند. پوشهی جدید «Facorites» روی منوی شروع امکان دسترسی مستقیم به وبسایتها را به کاربر میداد. دکمهی Log Off پشتیبانی از چند کاربر را برجسته میکرد هرچند تا قبل از معرفی Fast User Switching در ویندوز ایکسپی، پیش از بستن تمام پنجرهها و برنامههای در حال کار امکان خروج یک کاربر وجود نداشت. به علاوه اینکه یک دکمهی برای دسترسی به قسمت بروزرسانی ویندوز در بالای منوی شروع قرار گرفته بود که توانایی بروزرسانی سیستم عامل و بستن حفرههای امنیتی در صورت دسترسی به اینترنت را به نمایش میگذاشت.
ضمن اینکه در این نسخه امکان کلیک راست کردن در منوی شروع و کشیدن آیکون برنامهها به داخل منوی شروع وجود داشت.
ویندوز ۹۸ نسخه دوم
بروزرسانی غیررایگان ویندوز ۹۸ به نوعی پایان خط تولید ویندوز 9x بود. ویندوز ME یک سال بعد جای آن را گرفت اما این نسخه کاملا شایستهی شهرت در زمینهی ناپایداری و داشتن باگهای فراوان بود.
نسخهی دوم تغییر زیادی در منوی شروع ایجاد نکرده بود اما یک میانبر «مرتبسازی بر اساس نام» در منوی کلیک راست اضافه کرده بود که با استفاده از آن امکان مرتب کردن برنامهها در منوی شروع وجود داشت.
ویندوز ME/2000
ویندوز ۲۰۰۰ در ابتدای همین سال منتشر شد که در حالی که در آن منوی شروع شباهت ظاهری کاملی به منوی شروع ME داشت، در باطن این دو فهرست دو دنیای کاملا مجزا بودند. ویندوز ۲۰۰۰ مانند ویندوز NT 5.0و بر خلاف ۴.۰ از DirectX و بسیاری از خصوصیات Windows Desktop Update پشتیبانی میکرد. همچنین پشتیبانی کاملی از ACPI وجود داشت و درایورهای این نسخه همان درایورهای استفاده شده در ویندوز ۹۸ بودند. نتیجه این بود که ویندوز ۲۰۰۰ به عنوان یک سیستم عامل مصرفی بسیار مورد استقبال قرار گرفت و به عنوان جایگزین ویندوز ۹۸ و ویندوز NT 4.0در نظر گرفته شد. هرچند این جایگزینی در واقع تا انتظار میندوز XP انجام نگرفت. در سوی دیگر ویندوز ME نقطهی توقف خط تولید ویندوز 9x بود که چند ویژگی اندک جدید معرفی کرد و نسبت به ویندوز ۲۰۰۰ نیاز به سختافزار پایینتری داشت، اما فاقد پایداری ویندوز NTبود. منوی شروع در ۲۰۰۰ از نظر کاربردی مانند ویندوز ME بود اما دکمهی Log Off در آن وجود نداشت.
ویندوز XP
تا اینجا، کاربردهای منوی شروع چندان تغییرات اندکی داشتند اما ظاهر آن تغییری نکرده بود. ویندوز XP، ۶ سال پس از ویندوز ۹۵ آن را تغییر داد. در زمان انتشار ویندوز ایکسپی، اکثر کامپیوترها (حداقل کامپیوترهای جدید) میتوانستند رزولوشن ۱۰۲۴×۷۶۸ داشته باشند. منوی شروع جدید با توجه به این مسئله گسترش یافت و از نمای دوستونی استفاده میکرد که کاربردهای سنتی منو (راهانداز پوشههای پرکاربرد و تنظیمات) را در کنار یک ستون از برنامههای اخیرا استفاده شده یا پین شده در منو قرار میداد. منوی شروع در ایکسپی کار جدیدی انجام نمیداد اما چند انتخاب مختلف را در یک نما به کاربر نشان میداد.
مانند ویندوز ME و ۲۰۰۰، ایکسپی برنامهها را در Personalized Menu قرار داد. ضمن اینکه در این نسخه برنامههای تازه نصب شده هایلایت میشدند تا سریعتر پیدا شوند. نمای دوستونهی منوی شروع -همچنین سایر بخشهای ویندوز ایکسپی- و ظاهر رنگارنگ و قابل شخصیسازی در مقابل ظاهر خاکستری نسخههای قبلی کاربر را به خود جذب میکرد. البته تم کلاسیک برای منوی شروع و بخشهای مختلف ویندوز برای آنهایی که دلشان برای ظاهر ویندوزهای دههی ۹۰ تنگ شده بود وجود داشت.
ویندوز ویستا
ویندوز ویستا جستجوی یکپارچه شده با منوی شروع را معرفی کرد. این ویژگی دو مشکل را حل کرد: اول اینکه دیگر برای پیدا کردن یک برنامه نیازی به جستجو در بین برنامههای پرتعداد -و در بسیاری مواقع کمکاربرد- بخش شلوغ برنامهها نبود و دوم اینکه با این وجود که شما میتوانستید با استفاده از منوی شروع و دسکتاپ برنامهها و فایلهای خود را در قسمتهای جداگانه بخشبندی کنید، اما در واقع بسیاری از کاربران همه چیز را روی دسکتاپ یا My Documents قرار میدهند. با استفاده از گزینهی جستجوی تازه قرار داده شده این افراد میتوانستند بدون به خاطر سپردن محل ذخیرهسازی، به فایلهای خود دسترسی داشته باشند.
نسخههای پیشین ویندوز هم قابلیت جستجو را دارا بودند اما هر جستجو جداگانه صورت میگرفت و سیستم شما زمان زیادی را برای جستجو در تمام فایلهای شما صرف میکرد. جستجوی جدید مانند ویژگی Spotlight که در OS X 10.4 معرفی شده بود، میتوانست یک لیست index از فایلهای روی هارد شما تهیه کند و در هنگام جستجو به سرعت فایل مورد نظر شما را به شما نشان دهد.
ضمن اینکه ویستا اولین نسخه از ویندوز بود که روی دکمهی شروعِ آن کلمهی «Start» وجود نداشت. ۱۱ سال از عرضهی ویندوز ۹۵ میگذشت و حالا دیگر همه میدانستند که دکمهی شروع کجا قرار دارد و چه کاری انجام میدهد.
منوی شروع ویندوز ویستا همان منوی دوستونهی ویندوز ایکسپی را با ظاهری جدید بازسازی کرده بود. ضمن اینکه بعضی جزئیات مانند آیکونهای My Computer و My Documents حذف شده و فقط نام آنها باقی ماند. قسمت منوی برنامهها هم از آن حالت بزرگ نامحدود به نسخهی جدید تکستونهی دارای دکمهی Back برای بازگشت به سطح قبلی تبدیل شد.
ویستا آخرین انتشاری بود که نسخهی کلاسیکِ منوی شروع و اعطای کاربردهای جدید به ظاهر ویندوز 9x را در خود داشت. البته هنوز ابزارهای جانبی برای بازگرداندن تم کلاسیک به منوی شروع وجود دارند اما بهرحال مایکروسافت دیگر این نسخه را در سیستم عاملهای خود قرار نداد.
ویندوز ۷
ویندوز ۷ تفاوت چندان بزرگی با ویستا نداشت اما این سیستم عامل تغییرات زیرساختیِ ویستا را قابل هضمتر کرد. ویندوز ۷ ویژگیهای فراوانی را معرفی کرد اما شاید بزرگترین تغییر این سیستم عامل تغییر در روند نامگذاری ویندوز بود.
منوی شروع ویندوز ۷ همان منوی ویستا با دکمهی Shut Down با پیچیدگی کمتر بود. قسمت متصل به نوار وظیفه نقش بزرگتری پیدا کرد و نوار وظیفهی سنتی با نوار Quick Launch ترکیب شد. برچسبهای متنی حذف شدند و هر پنجرهی مربوط به یک برنامه روی نوار وظیفه یک دکمهی اختصاصی نداشت. نوار وظیفه در ویندوز ۱۰ نیز تا حدود زیادی مانند ویندوز ۷ کار می کند.
ویندوز ۸
اگر یک دکمهی با شهرت جهانی با عمر نزدیک به دو دهه ایجاد کنید و سپس آن را حذف کنید چه اتفاقی میافتد؟ مایکروسافت این مسئله را وقتی فهمید که ویندوز ۸ را منتشر کرد!
ویندوز ۸ منوی شروع را حذف کرد. در این نسخه دکمهی شروع هم به کلی حذف شده بود. به جای این منو یک صفحهی جدید با عنوان صفحهی شروع (Start Screen) قرار داده شد. یک صفحه که تمام سطح نمایشگر را میگیرد، با صفحههای لمسی سازگارتر است و همان کارهای منوی شروع را با روشی به شدت متفاوت انجام میدهد.
بعضی معتقدند صفحهی شروع یک گام به جلو از منوی شروع به حساب میآید. این صفحه بزرگتر و انعطافپذیرتر است. کاشیهای زنده میتوانند اطلاعات ابتدایی مربوط به اپلیکیشنها را در خود نمایش دهند. همانند ویستا و ویندوز ۷ با شروع به تایپ میتوانید به دنبال فایلها و برنامهها بگردید؛ بنابراین افرادی که از ویژگی جستجو استفاده میکردند نیاز به تغییر رفتار بزرگی نداشتند. با کلیک راست در پایین سمت چپ صفحهی شروع یک لیست از تنظیمات باز میشد که سرویسهایی شبیه به عملکرد منوی شروع را نمایش میدهد. این یک تغییر بود که میشد کار با آن را فرا گرفت.
مشکل این بود که صفحهی شروع تفاوت عظیمی با چیزی که پیش از آن وجود داشت را ایجاد کرده بود و کار زیادی برای اینکه افراد چگونگی کار با آن را یاد بگیرند انجام نشده بود. بسیاری از عناصر همیشه حاضر در منوی شروع، به خصوص دکمهی پاور در صفحهی شروع حضور نداشتند. دسکتاپ به جای حالت گذشته که صفحهی پیشفرضِ سیستم بود، تبدیل به چیزی مانند یک اپلیکیشن شده بود. ویندوز ۸ تغییرات بزرگی را یکجا در مقابل کاربر قرار داده بود اما اولین و واضحترین تغییری که افراد مشاهده میکردند، صفحهی شروع بود. مایکروسافت بیشتر سه سال اخیر را صرف بازگشت از این تغییر کرد.
ویندوز ۸.۱
ویندوز ۸.۱ (و ویندوز ۸.۱ آپدیت ۱) پاسخی به انتقادات کاربرات بود. دکمهی شروع بازگشت و دسکتاپ مجددا صفحهی پیشفرض سیستمها شد. منوی کلیک راستی که شبیه به منوی شروع بود ویژگیهای بیشتری یافت. یک دکمه All Apps هم به منظور پر کردن جای خالی منوی Programs اضافه شد.
ویندوز ۸.۱ منوی شروع جدیدی را معرفی نکرد، اما پلی بین منوی قدیمی و صفحهی جدید ایجاد کرد. کاری که ویندوز ۸.۰ انجام نداده بود.
ویندوز ۱۰
منوی شروع جدید ویندوز ۱۰ بهترین ویژگیهای صفحهی شروعِ ویندوز ۸ را حفظ کرده است: بزرگ، پررنگ، کاشیهای زندهی رنگارنگ و آیکونهایی که میتوانند به روشهای مختلف تغییر اندازه دهند و جابجا شوند. این ویژگیها با چیزی که میتواند جانشین منوی شروع ویندوز ۷ نامیده شود ترکیب شدهاند.
منوی جدید نمای دو ستونهی خود را بازیافته است. ستون اول برنامهها و پروندههای اخیر، بخش «all apps» که همهی برنامههای نصب شده روی کامپیوتر را نمایش میدهد، گزینههای خاموش کردن و خارج شدن از محیط کاربری، دکمهی تنظیمات و سایر عناصر معمول منوی شروع را در خود دارد. ستون دوم که میتواند به چند زیرستون مختلف تقسیم شود یک محیط قابل گسترش برای قرار دادن برنامههای مختلف است. در اولین تصاویر، بیش از بیست برنامه و پوشه در منوی شروع میبینیم. این چینش جدید ضعف ویندوز ۷ را که در آن برنامههای قرار داده شده در منوی استارت فقط به صورت عمودی قرار میگرفتند و طول منو را افزایش میدادند نمایش میدهد.
همچنین منوی جدید با دستیار مجازی مایکروسافت -کورتانا- یکپارچه شده است. برنامهای که کم و بیش یک افزونهی مبتنی بر صوت از کاربردهای جستجو است که ویژگیهایی حساس به موضوع در آن قرار داده شده است.
اگر شما نمای تمام صفحه را ترجیح میدهید، میتوانید به Tablet Mode تغییر حالت دهید و مجددا از صفحهی شروعِ تمامِ صفحه استفاده کنید. در این حالت ستون سمت راست بالاتر میآید و کل صفحه را میگیرد در حالی که ستون سمت چپ به همان صورت قبل باقی میماند.
منوی جدید شروع چندان به آن چیزی که در ویندوز ۹۵ شروع به کار کرده بود شباهت ندارد، اما به طور کلی همان کار سابق را انجام میدهد. جایی برای پیدا کردن و باز کردن برنامهها و فایلها و جایی برای تغییر تنظیمات است. میتواند با توجه به نیازهای خاص هر کاربر تغییر کند و واقعیت این است که هنوز میتوان تشخیص داد که این منوی شروع جدید یک مسافر از دههی ۹۰ است که مفاهیم اصلی خود را حفظ کرده است.
صفحهی شروع ویندوز ۸ تلاشی برای تعمیر چیزی بود که به واقع مشکلی پیدا نکرده بود. منوی شروع ویندوز ۱۰ تمام مزایای صفحهی شروع را حفظ نکرده، اما توانسته این مزایا را در یک بستهی راحتتر و آشناتر به کاربر عرضه کند. به طوری که کاربر ویندوز ۷ یا ویندوز ایکسپی از مواجهه با آن احساس غربت یا حتی ترس نکند. آیا این یک راه حل کامل است؟ برای پاسخ به این سوال منتظر بررسیهای کامل ما روی ویندوز ۱۰ باشید.
منبع: ArsTechnica
نظر خود را اضافه کنید.
برای ارسال نظر وارد شوید
ارسال نظر بدون عضویت در سایت