صداي فك


دكتر فرزين ميرزائيان
در مقابل گوش، محل اتصال فك پايين به استخوان سر، مفصلي وجود دارد كه به مفصل گيجگاهي - فكي معروف است. از بين دو فك بالا و پايين، استخوان فك بالا ثابت و بدون تحرك است، اما استخوان فك پايين به كمك مفصل گيجگاهي- فكي حركت مي‌كند كه حاصل اين حركات جويدن، صحبت كردن، بلع و ... است.
مفصل گيجگاهي ـ فكي يكي از پركارترين مفاصل بدن است و مانند ديگر مفاصل ممكن است در اثر حركات شديد فكي، جويدن چيزهاي سفت، بازشدن بيش از حد دهان، ضربه و يا وجود پركردگي‌هاي دندان و پروتزهاي نامناسب تحت فشار قرارگيرد و آزرده گردد. آزردگي مفصل گيجگاهي فكي با اين علامتها شناخته مي‌شوند:
)1 صدا دادن مفصل و يا انحراف فكي به هنگام باز و بسته شدن دهان
)2 درد در ناحيه مفصل هنگام باز و بسته شدن دهان و يا درموارد شديدتر درد در حالت استراحت فكي
)3 محدوديت در بازشدن دهان و حركتهاي جانبي فك
اغلب مشكلات و دردهاي مفصل گيجگاهي ـ فكي، اگر مزمن نشده باشند، با درمان‌هاي ساده خانگي بهبود مي‌يابند. اگر شما از گروه افرادي هستيد كه با نوعي از اين مشكلات دست به گريبانيد، قبل از اينكه مشكل حاد شود، نكات زيرا را حداقل به مدت 3 هفته رعايت كنيد:
دو انگشت سبابه و وسطي را در كنار هم قرار دهيد. دقت كنيد در طول دوره درمان دهان شما نبايد از اندازه عرض اين دو انگشت در كنار هم (حدود 3 سانتي‌متر) بيشتر باز شود. هنگام خميازه كشيدن فك پايين و بالاي خود را با دست حمايت كنيد و نگذاريد دهانتان بيش از حد باز شود. در ضمن حتي‌الامكان فرياد نكشيد!
دستتان را به زير چانه نگذاريد (چانه‌تان را برروي كف دستتان استراحت ندهيد) و از نگهداشتن گوشي تلفن بين شانه و گوش خود (بدون دست) اجتناب كنيد.
براي خوردن ساندويچ لازم است آنرا به قطعات كوچك تقسيم و از باز كردن دهان براي گاز زدن ساندويچ خودداري كنيد.
آدامس نجويد.
خوراكي‌هاي سفت و چسبناك فشار زيادي به مفصل فكي وارد مي‌كنند. تافي‌ها، ميوه‌هاي سخت مثل هويج، نان خشك و ته‌ديگ خوراكي‌هاي خطرناكي براي مفصل‌هاي فكي آزرده‌اند.
در صورت امكان در طول دوره درمان از يك رژيم غذايي نرم پيروي كنيد. غذاهايي مانند ماست، پوره سيب‌زميني، انواع سوپ‌ها، املت تخم‌مرغ، كمپوت‌ها و سبزيجات پخته،‌ماهي، حبوبات پخته، انواع غلات پخته مثال‌هاي خوبي هستند.
گاهي اوقات استفاده از كمپرس‌هاي سرد و گرم نيز براي بهبود گرفتگي عضلات فكي موِثرند. استفاده از كمپرس سرد 10 دقيقه‌اي چند بار در روز و نيز كمپرس گرم 5 دقيقه در انتها، مي‌تواند كمك‌كننده باشد.
در صورت عدم بهبود مشكلات فكي‌تان پس از 3 هفته درمان خانگي، با دندانپزشك مشورت كنيد. گاهي اوقات ورزش‌هاي خاص، دارو درماني و در موارد شديدتر تزريق‌هاي داخل مفصلي و يا حتي جراحي براي بهبود كامل مشكل فكي لازم است.