رساله احکام آیت الله بهجت ...

[D J V A H I D]

شرائط مرجع تقليد


مساءله 1 :
مجتهدى كه انسان از او تقليد مى كند بايد داراى چنين شرايطى باشد:
مرد باشد، عاقل باشد، شيعه دوازده امامى باشد، حلال زاده باشد، آزاد باشد، زنده باشد، عادل باشد، و بنابر اظهر از مجتهدان ديگر اعلم باشد و مجتهد اعلم كسى است كه در استخراج احكام (از منابع آن ) از مجتهدان ديگر استادتر باشد.

راه هاى شناخت مجتهد اعلم
مساءله 2 :
مجتهد و اعلم را از سه راه مى توان شناخت :
الف ) خود انسان يقين كند، مثل اينكه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد
ب ) آن كه دو نفر عالم عادل كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند، مجتهد بودن يا اعلم بودن كسى را تصديق كنند، به شرط آن كه دو نفر عالم عادل ديگر، با گفته آنان مخالفت نكنند،
ج ) آن كه عده اى از اهل علم كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند و از گفته آنان اطمينان پيدا مى شود، مجتهد بودن يا اعلم بودن كسى را تصديق كنند. بلكه از هر راهى كه انسان ، اطمينان به اعلم بودن كسى پيدا كند، بنابر اظهر مى تواند به همان اكتفا كند.

مساءله 3 :
اگر شناختن اعلم ، مشكل باشد و انسان ، گمان به اعلم بودن كسى دارد، در صورتى كه گمان او به حدّ اطمينان برسد، بايد از او تقليد كند، بلكه اگر اطمينان براى او حاصل نشد، ترجيح كسى كه فقط به اعلم بودن او گمان دارد يا احتمال مى دهد، بعيد نيست .
ولى بهتر اين است كه در اين صورت ، به قول كسى عمل كند كه موافق احتياط باشد. و اگر چند نفر در نظر او اعلم از ديگرانند، و با يكديگر مساوى باشند، بايد از يكى از آنان تقليد كند.

راه هاى بدست آوردن فتواى مجتهد
مساءله 4 :
راه هاى به دست آوردن فتواى مجتهد، عبارت است از:
الف ) شنيدن از خود مجتهد
ب ) شنيدن از دو نفر عادل كه فتواى مجتهد را نقل كنند
ج ) شنيدن از كسى كه مورد اطمينان ، و راستگو است
د) ديدن در رساله مجتهد در صورتى كه به درستى آن رساله اطمينان داشته باشد،بنابر احوط

مساءله 5 :
اگر مجتهد اعلم در مساءله اى فتوا دهد، كسى كه از او تقليد مى كند، نمى تواند در آن مساءله ، به فتواى مجتهد ديگر عمل كند،ولى اگر مجتهد او فتوا ندهد و بفرمايد:((احتياط آن است كه فلان طور عمل شود.)) مثلا بفرمايد: ((احتياط آن است كه در سه مرتبه تسبيحات اربعه (سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر) بگويند)) ، بايد مقلد به اين احتياط - كه احتياط واجب مى گويند- عمل كند و سه مرتبه بگويد و يا بنابر احتياط واجب ، از مجتهدى كه علم او از مجتهد اعلم كمتر و از مجتهدهاى ديگر بيشتر و يا مساوى است ، عمل كند، پس اگر او يك مرتبه گفتن را كافى بداند، مى تواند يك مرتبه بگويد.

مساءله 6 :
اگر مجتهد اعلم بعد از آن كه در مساءله اى فتوا داده ، احتياط كند و مثلاً بفرمايد: ((ظرف نجس را اگر يك مرتبه در آب كر بشويند، پاك مى شود، اگر چه احتياط آن است كه سه مرتبه بشويند)) مقلّد او نمى تواند در آن مساءله ، به فتواى مجتهد ديگر عمل كند، بلكه بايد يا به فتوا عمل كند، يا به احتياط بعد از فتوا- كه آن را احتياط مستحب مى گويند- عمل كند.

مساءله 7 :
فقها، براى تقليد ابتدايى ، زنده بودن مجتهد را شرط مى دانند، امّا اگر مرجع تقليد انسان از دنيا رفت ، در اين كه ((آيا مى تواند بر تقليد او باقى بماند يا به مجتهد زنده مراجعه كند؟)) مورد اختلاف است . پس اگر كسى در اين مساءله ، مجتهد بود، طبق نظر خودش عمل مى كند و گر نه طبق نظر مجتهد زنده اعلم عمل مى كند.

مساءله 8 :
مسائلى را كه انسان غالباً به آنها احتياج دارد، واجب است ياد بگيرد

مساءله 9 :
اگر مكلف مدتى اعمال خود را بدون تقليد انجام دهد، در صورتى اعمال او صحيح است كه بفهمد به وظيفه واقعى خود عمل كرده است و يا عمل او با فتواى مجتهدى كه وظيفه اش تقليد از او بوده ، يا با فتواى مجتهدى كه فعلاً بايد از او تقليد كند، مطابق باشد و عباداتى را كه قبلاً انجام داده ، با قصد قربت انجام داده باشد.
استفتائات
1 - آيا باقيماندن بر تقليد ميّت ، جايز است يا نه .
بسمه تعالى
بنابراقوى جائز است ، در آنچه كه تقليد در آنها محقّق شده است در صورت تساوى ميّت و حىّ و اظهر وجوب بقاء است در صورت اعلميّت از حىّ.
2 - آيا عدول از مجتهد حىّ به حىّ، جايز است يا نه .
بسمه تعالى
جايز است ولى احوط ترك عدول است مگر به اَعْلَم و اين احتياط در غير وقائع متعدّده غيرمرتبطه ، ترك نشود، و مانند اعلميّت و اورعيّت على الاظهر.
نجاسات
نجاسات ده چيز است :
1 : بول
2 : غائط (مدفوع )
3 : منى
4 : مردار
5 : خون
6 : سگ
7 : خوك
8 : كافر
9 : شراب
10 : فقاع

مساءله 10 :
بول و غائط انسان و هر حيوان حرام گوشتى كه خون جهنده دارد، يعنى ،اگر رگ آن را ببرند، خون از آن جستن مى كند، نجس است . فضله حيوانات كوچك ، مثل پشه و مگس كه گوشت ندارند، پاك است .

مساءله 11 :
فضله پرندگان حرام گوشت ، نجس است و فضله خفاش ، بنابر احتياط نجس است .

مساءله 12 :
خون انسان و هر حيوانى كه خون جهنده دارد، نجس است ، ولى خون حيوانى كه مانند ماهى و پشه ، خون جهنده ندارد پاك مى باشد.

مساءله 13 :
خونى كه از لاى دندان ها مى آيد، اگر به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين برود، پاك است .

مساءله 14 :
خونى كه به واسطه كوبيده شدن ، زير ناخن يا زير پوست مى ميرد، اگر طورى شود كه ديگر به آن خون نگويند پاك است و اگر به آن خون مى گويند، نجس است .

مساءله 15 :
اگر موقع جوشيدن غذا، ذرّه اى خون در آن يافتند، تمام غذا و ظرف آن نجس مى شود جوشيدن و حرارت و آتش پاك كننده آن نيست .

مساءله 16 :
سگ و خوكى كه در خشكى زندگى مى كنند، همه اجزاى آنها حتى مو و استخوان و پنجه و ناخن و رطوبت آنها نجس است ، ولى سگ و خوك دريايى پاك است .

مساءله 17 :
كسى كه منكر خداست يا براى خدا شريك قائل است يا پيامبرى حضرت خاتم الانبياء صلّى اللّه عليه و آله را قبول ندارد و نيز كسى كه ايمان به خدا و پيامبرصلّى اللّه عليه و آله نداشته باشد، كافر و نجس مى باشد و نيز كسى كه يكى از ضروريات دين اسلام ، مثل نماز يا روزه را انكار كند با علم به اين كه ضرورى دين است ، نجس مى باشد.
مطهّرات
يازده چيز نجاست را پاك مى كند و آنها را ((مطهّرات )) گويند.
آنها عبارتند از:
1 : آب
2 : زمين
3 : آفتاب
4 : استحاله
5 : كم شدن 23 آب انگور
6 : انتقال
7 : اسلام
8 : تبعيّت
9 : بر طرف شدن عين نجاست از ظاهر حيوان و باطن انسان
10 : استبراى حيوان نجاست خوار
11 : غايب شدن مسلمان
توضيح بعضى از موارد فوق كه داراى اهميّت بيشترى است .
اقسام آب
آب جارى
آب كر
مطلق :آب باران
آب قليل
آب چاه
آب مضاف ،
و آن آبى است كه آن را از چيزى گرفته باشند، مثل آب هنداوانه و گلاب و يا باچيزى مخلوط شده باشد، مثل آبى كه به قدرى با خاك و مانند آن مخلوط شود كه ديگر به آن آب نگويند.

آبهاى مطلق
آب كر
مساءله 18:
آب كر، بنابر اقوى مقدار آبى است كه اگر در ظرفى كه درازا و پهنا و گودى آن (طول و عرض و عمق ) هر يك سه وجب است بريزند آن ظرف را پر كند.
وزن آب كر:
745/376 كيلوگرم است .
يك ليتر آب ، برابر با يك كيلو گرم مى باشد.

مساءله 19 :
اگر عين نجس (مانند بول ، خون ) يا چيزى كه نجس شده است به آب كر برسد و آب بو يا رنگ يا مزه نجاست را بگيرد، نجس مى شود و اگر تغيير نكند، نجس نمى شود.

مساءله 20 :
اگر چيز نجس را زير شيرى كه متصل به كر است بشويند، آبى كه از آن چيز مى ريزد، اگر متصل به كر باشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد و عين نجاست هم در آن نباشد، پاك است .