"راي‌گيري الكترونيكي"، نفوذ فن‌آوري به لايه‌هاي مختلف زندگي مدرن تهران، خبرگزاري جمهوري اسلامي ‪۸۵/۰۹/۲۱‬
داخلي. جامعه اطلاعاتي. راي‌گيري الكترونيكي
از: بهار اميري
تصور اينكه روبروي رايانه خود نشسته و با اتصال به شبكه اينترنت به نامزد مورد نظر راي دهيد، در دنياي امروز زياد دور از ذهن نيست اما اينكه چه زماني مي‌توان به اين روياي شيرين و بسيار نزديك رسيد، بستگي به برنامه ريزيها براي بكارگيري فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات (‪ (ICT‬و ايجاد زيرساختهاي مناسب توسط مسوولان دارد.

...اما واقعا چه زماني از ترددها، ترافيك، آلودگي صوتي و هوا و شلوغي خيابانها مي‌توان راحت شد ؟ روشن است كه پاسخ به اين پرسش ساده نيست چرا كه نمي‌توان زمان خاصي را تعيين كرد و بديهي است رسيدن به هر هدفي تنها و تنها نياز به تلاش دارد و بس.

در سالهاي اخير، پيشرفت تكنولوژي و الكترونيكي شدن مراكز و سازمانهاي دولتي و خصوصي، رشد قابل توجهي داشته است.

سيستم‌هاي الكترونيكي مانند "دولت الكترونيكي"، "تجارت الكترونيكي"، "شهر الكترونيكي" و اخيرا "راي‌گيري الكترونيكي" روز به روز در حال نفوذ به لايه‌هاي دروني زندگي روزمره مردم هستند و در عين حال تجربه نشان داده كه الكترونيكي كردن قسمتي از امور يك سازمان، رشد كيفي مناسبي در روند كاري آن سازمان داشته است.

راي‌گيري الكترونيك يا‪ ،e-voting‬يكي از روشهاي رو به رشد و در حال گسترش در برخي از كشورهاست، اين نوع راي‌گيري يكي از روشهاي متنوع جمع آوري آراي عمومي است كه به صورت الكترونيك انجام مي‌شود كه شامل شيوه‌هاي گوناگون نظير راي‌گيري از طريق "كيوسك‌هاي مخابراتي"، "اينترنت"، "تلفن" و غيره است.

بسياري از كشورها سعي كرده‌اند در سطوح مختلف از سيستم‌هاي راي‌گيري الكترونيك استفاده كنند، شايد بارزترين آنها آمريكا باشد كه هم در انتخابات اخير اين كشور و هم در انتخابات سال ‪ ،۲۰۰۰‬اين سيستم‌ها را بكار برد همچنين در سال ‪ ۲۰۰۲‬بود كه قانون كمك به راي دادن آمريكاييها به تصويب رسيد و به كارگيري وسايل راي‌گيري الكترونيك در تمام ايالتهاي اين كشور اجباري شد.

كشورهاي برزيل و هند نيز به اين سيستم‌ها روي آورده‌اند ولي در نهايت و در آينده‌اي نزديك به نظر مي‌رسد كه اكثر كشورها، در گوشه‌اي از ذهنشان به اين موضوع فكر كنند و آن را به اجرا در آورند.

اما مهمترين هدف الكترونيكي كردن امور چيست ؟ و چرا بايد كشورها به آن روي آورند ؟ مي‌توان به مواردي نظير صرفه‌جويي در وقت مردم و همچنين كاهش هزينه‌هاي اجرايي سازمانهاي دولتي اشاره كرد كه سيستم راي‌گيري الكترونيكي به عنوان زيرمجموعه دولت الكترونيكي، چنين هدفي را دنبال مي‌كند.

روشهاي اتخاذ راي به صورت سنتي علاوه بر مزاياي خاص خود، داراي معايب زيادي است كه صرف وقت زياد براي شمارش آرا، هزينه‌هاي كلان تشكيل ايستگاه هاي راي‌گيري و استخدام افراد از جمله اين معايب هستند.

اما راي‌گيري الكترونيكي نيز داراي مشكلات خاصي است كه بسيار مهم و جدي است، شايد مهم‌ترين مساله، امنيت جمع‌آوري، حفظ، انتقال و شمارش داده‌هاست كه همچنان جزو چالشهاي آن به شمار مي‌رود و نكته مهم ديگر، هزينه‌هاي راه‌اندازي، تجهيزات، آموزش و نظارت بر چنين سيستم عريض و طويلي است.

اكنون در كشور ما و همچنين بسياري از كشورهاي ديگر، امكانات فني راي‌گيري الكترونيك به طور كامل وجود ندارد و طبيعي است كه راه‌اندازي چنين خدماتي، نيازمند سياستگذاري صحيح، در نظر گرفتن امكانات و از همه مهم‌تر ضرورت آن است.

همه مي‌دانيم كه در انتخابات قبلي و پيش رو، در حوزه‌هاي ستادي و همينطور در تبليغات و سيستم‌هاي "اس.ام.اس" جاي پاي استفاده از تكنولوژي الكترونيك و اينترنت ديده مي‌شود اما بايد ديد چه زماني انتخابات به معناي واقعي در كشور الكترونيكي خواهد شد.

"علي‌اكبر جلالي" استاد فناوري اطلاعات دانشگاه علم و صنعت ايران در خصوص انتخابات الكترونيكي مي‌گويد: با توجه به توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات بحث راي‌گيري الكترونيكي در دنياي توسعه يافته به موضوعي عادي تبديل شده است.

وي مي‌افزايد: در كشور ما نيز به تدريج زمينه‌هاي دسترسي عامه مردم به اينترنت و شبكه‌هاي محلي در حال فراهم شدن است و در نتيجه مردم ايران انتظار دارند كه در آينده نزديك، بتوانند از سيستم راي‌گيري الكترونيكي استفاده كنند.

به گفته وي، "هم اكنون در بسياري از شهرهاي دنيا حتي براي موضوعات كوچك به صورت روزانه از مردم راي گرفته مي‌شود بنابراين انتظار مي‌رود كه در انتخابات آتي بتوان در كشور از سيستم‌هاي الكترونيكي در انتخابات استفاده كرد."
جلالي ادامه داد: تبليغات مجازي اين روزها به شدت جريان دارد و تقريبا تمام نامزدهاي مطرح، سايتي را براي تبليغ خود در نظر گرفته‌اند.

استاد علوم‌ارتباطات دانشگاه تهران نيز در اين خصوص مي‌گويد: راي‌گيري و انتخابات الكترونيكي سبب كاهش هزينه‌ها مي‌شود.

"سعيدرضا عاملي" مي‌افزايد: انتخابات الكترونيكي سبب آسايش مردم، كاهش سوء‌استفاده، سرعت و بسياري موارد ديگر است.

وي در خصوص اينكه چگونه مي‌توان برگزاري انتخابات الكترونيكي را محقق كرد، اظهار داشت: بايد در كشور امكانات فني، شهر مجازي و دولت الكترونيك ايجاد شود زيرا بدون اين عوامل انتخابات به صورت الكترونيك امكانپذير نيست، بنابراين تا رسيدن به اين مقوله راه بسياري در پيش است.

وي كه رييس موسسه مطالعات آمريكا و اروپاي دانشگاه تهران است، تصريح كرد: جامعه‌اي مي‌تواند امور خود را به صورت الكترونيكي انجام دهد كه دسترسي به اينترنت با سرعت بالا براي عموم فراهم شود و همچنين توزيع كافي نت‌ها در سطح شهر مناسب باشد.

عاملي، با اشاره به اينكه يكي ديگر از الزامات براي الكترونيكي شدن امور در كشور، فرهنگ‌سازي است، اظهار داشت: اكنون كاربران اينترنتي در كشور حدود هفت ميليون نفر هستند كه از سال ‪ ۲۰۰۰‬تا ‪ ۲۰۰۵‬رشد ‪ ۲۹۰۰‬درصدي داشته و بالاترين رشد خاورميانه بوده است.

به عقيده وي، "با اين حال اين تعداد كاربر تعداد بسيار كمي از جمعيت كشور را شامل مي‌شود كه براي توسعه فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات كافي نيست." عضو گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: زماني مي‌توان از انتخابات الكترونيكي صحبت كرد كه تعداد كاربران اينترنتي بيش از اين باشد.

عاملي افزود: اكنون در جوامعي راي‌گيري به صورت الكترونيكي برگزار مي‌شود كه كاربران اينترنتي، ‪ ۶۹‬درصد جمعيت آنها را شامل مي‌شود.

اين استاد دانشگاه با اشاره به اينكه بايد جامعه تك فضايي (واقعي) به جامعه دو فضايي (واقعي و مجازي) تبديل شود، ادامه داد: شهروندان را مي‌توان به تدريج با مقوله الكترونيكي شدن امور، آشنا كرد.

وي اظهار داشت: براي شروع ابتدا بايد انتخابات تلويزيوني را انجام داد به عنوان مثال نظر شهروندان را در مورد اتفاقاتي كه در شهر رخ مي‌دهد پرسيد تا از طريق تلفن پاسخ خود را با گرفتن يك شماره و فشردن عددي كه به معناي بلي يا خير است، ارايه دهند.

عاملي افزود: مثلا با الزامي بودن ارايه كد ملي مي‌توان انتخابات صحيح و قابل اعتمادي را به صورت الكترونيكي برگزار كرد.