طول عمر مفید کارت گرافیک چقدر است؟

اگر شما هم درباره عمر مفید کارت گرافیک کنجکاو هستید و می‌خواهید بدانید مغز گرافیکی سیستم شما چقدر عمر می‌کند، این مطلب مخصوص شما است. در ادامه ضمن پرداختن به طول عمر کارت گرافیک، به عوامل موثر بر آن و راه‌های افزایش عمر GPU هم اشاره می‌کنیم. با ما همراه شوید.

می‌توان گفت GPU مغز دوم کامپیوتر شما است و تمامی گرافیک زیبایی که بر روی مانیتور مشاهده می‌کنید، حاصل پردازش توسط کارت گرافیک است. از همین رو هیچ عجیب نیست که کارت گرافیک جزو قطعاتی باشد که شدیداً تحت فشار قرار می‌گیرد. در عین حال قیمت بالای آن باعث می‌شود خریداران نسبت به طول عمر یا دوام آن نگران باشند. اما عمر مفید کارت گرافیک چقدر است و چطور می‌توان آن را افزایش داد؟

فهرست مطالب این مقاله:

- مقدمه
- دما و تهویه
- شدت استفاده یا فشار به کارت گرافیک
- پاور غیر استاندارد یا معیوب
- اورکلاک و تست استرس
- فرا رسیدن زمان سرویس
- کیفیت کارت گرافیک انتخابی
- سخن پایانی

عمر مفید کارت گرافیک چقدر است؟

پیش از اینکه به این بحث بپردازیم، نخست باید نگاهی به ساختار و اجزای تشکیل‌دهنده‌ی یک کارت امروزی بیاندازیم. کارت‌های گرافیک از دو بخش الکترونیکی و غیرالکترونیکی تشکیل شده‌اند که اولی شامل تمامی اجازی بُرد PCB و قطعاتی چون پردازنده گرافیکی، تراشه‌های حافظه، مدار تغذیه، خازن‌ها و نظایر آن‌ها است. اما بخش دوم را فن‌های کارت یا در مواردی واترکولر AIO تشکیل می‌دهند. همچنین کارت‌های گرافیک دارای خمیر حرارتی (ترمال پیست) و پدهای رسانای گرما هستند که به مرور ممکن است خشک و مستهک شوند.

در همین رابطه بخوانید:

- بهترین کارت گرافیک پیشنهادی کامپیوتر بر اساس قیمت

معمولاً اجزای بُرد PCB کارت گرافیک طول عمر بالایی دارند، با این حال بازهم عواملی چون دما، نوسان‌های برق و شرایط استفاده بر طول عمر آنها اثر مستقیم می‌گذارد. در صورتی که یک کارت در شرایط استاندارد با تهویه مناسب استفاده شود، دست کم بین ۵ تا ۱۰ سال عمر مفید کارت گرافیک خواهد بود. با این حال عواملی چون دمای بالا، تهویه نامناسب کیس، پاور غیر استاندارد یا معیوب، شدت استفاده، اورکلاکینگ و گرد و خاک می‌تواند شدیداً عمر کارت گرافیک را کاهش بدهد.

هنگامی که به عمر مفید کارت گرافیک اشاره می‌شود، احتمالاً شما به مدت زمانی فکر می‌کنید که کارت گرافیک سالم و قابل استفاده باشد. این در حالی است که قطعاتی چون فن‌های کارت گرافیک و حتی خازن‌های آن ممکن است زودتر از آنچه که تصور می‌کنید مستهلک شوند؛ هرچند که هنوز کارت کار می‌کند. در ادامه به عوامل موثر بر طول عمر کارت گرافیک می‌پردازیم.

دما و تهویه

یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار بر طول عمر کارت گرافیک، دمای کاری آن است. گرما باعث کاهش چشمگیر عمر قطعات الکترونیکی کارت و همچنین افزایش شانس خرابی آنها می‌شود. همچنین دمای بالا شانس خرابی GPU و تراشه‌های حافظه را افزایش می‌دهد، بنابراین بسیار حیاتی است که کارت گرافیک در یک کیس با تهویه مناسب و دمای محیط خنک استفاده شود.

برای اینکه دمای کارت گرافیک پایین بماند، باید تهویه کیس مناسب باشد، دمای محیط زیاد بالا نباشد و فن‌های کارت گرافیک نیز با سرعت چرخش مناسبی کار کنند. از همین رو استفاده از کامپیوتر در کنار بخاری، شوفاژ یا جلوی آفتاب مستقیم موجب افزایش دمای قطعات و کاهش عمر و افزایش شانس خرابی آنها می‌شود.

همچنین باید اطمینان حاصل کرد که سرعت چرخش فن به طور دستی پایین آورده نشده و کارت می‌تواند بسته به نیاز آن را کنترل کند.

به منظور افزایش طول عمر کارت گرافیک از تهویه مناسب کیس اطمینان حاصل کنید، برای این کار می‌توان تعداد کافی فن با چیدمان اصولی بر روی آن نصب کرد. همچنین گرفتگی فن‌ها و حرارت گیر کارت گرافیک توسط گرد و خاک یا پرز می‌تواند توانایی آن در دفع گرما را شدیداً پایین بیاورد.

در همین رابطه بخوانید:

- راهنمای خرید کارت گرافیک کامپیوتر
- کدامیک از کارت های گرافیک انویدیا یا AMD عملکرد بهتری دارند؟

شدت استفاده یا فشار به کارت گرافیک

هرچقدر که از کارت گرافیک خود استفاده سنگین‌تری داشته باشید و آن را تحت فشار قرار بدهید، دمای قطعات آن بیشتر بالا می‌رود و سرعت استهلاک قطعات آن نیز بیشتر می‌شود. البته آنچه که گفته شد به این معنی نیست که نباید از کارت گرافیک خود استفاده کنید، اما بدیهی است که یک کارت با کارکرد ۲۰ ساعت در روز با لود ۱۰۰ درصد زودتر از یک کارت دیگر با کارکرد ۵ ساعت در هفته مستهلک می‌شود.

ماینینگ، رندرینگ طولانی با لود ۱۰۰ درصدی (در صورت عدم تهویه مناسب) و البته استفاده از کارت گرافیک با اورکلاک، دشمن عمر کارت گرافیک است. بهتر است همواره به دما و شرایط سیستم توجه داشته باشید، برای نمونه پس از چند ساعت گیمینگ، قدری به آن استراحت بدهید تا قطعات خنک شوند. همچنین اگر اتاق یا محل قرارگیری سیستم تهویه مناسبی ندارد، قویاً پیشنهاد می‌شود در ساعات گرم تابستان یا جلوی آفتاب مستقیم از سیستم خود کار سنگین نکشید.

در صورتی که دمای کارت گرافیک حین استفاده طولانی یا سنگین بالا باشد، موجب کاهش عمر قطعات آن و افزایش شانس خرابی کارت گرافیک می‌شود.

در همین رابطه بخوانید:

- کارت گرافیک دست دوم بخریم یا نه؟

پاور غیر استاندارد یا معیوب

استفاده از پاورهای غیر استاندارد، ضعیف یا قدیمی می‌تواند دشمن درجه یک کارت گرافیک باشید. می‌دانیم کارت گرافیک معمولاً یک قطعه پرمصرف است، بنابراین وابستگی بسیار زیادی به پاور دارد و اگر پاور از نظر تامین توان، رپیل و پایداری از توانایی و دقت کافی برخوردار نباشد، می‌تواند مستقیماً به کارت گرافیک لطمه بزند.

گاهی پاور کاربر استاندارد است اما سال‌ها از عمر آن می‌گذرد و مستهلک شده است. در این صورت نیز باید به فکر یک پاور نو و استاندارد بود، زیرا استهلاک زیاد می‌تواند باعث افت دقت و ایمنی پاور شود.

همچنین نوسان برق شهری می‌تواند به قطعات کامپیوتر لطمه بزند، از همین رو قویاً توصیه می‌شود اگر در منطقه شما نوسان برق زیاد است، از پاور استاندارد و ترجیحاً محافظ برق استفاده کنید.

اورکلاک و تست استرس

اورکلاک یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند حسابی طول عمر کارت گرافیک را پایین بیاورد. در استفاده‌های سنگین و طولانی بهتر است کارت گرافیک خود را اورکلاک نکنید یا دنبال اورکلاک کردن شدید آن نباشید. در عین حال اجرای تست‌های استرس موسوم به Burn in که مشهورترین آنها FurMark است، می‌تواند حتی باعث سوختن کارت گرافیک شود.

اجرای طولانی و کنترل نشده تست‌های شکنجه نظیر FurMark، خصوصاً در شرایطی که تهویه و تغذیه کارت مناسب نباشد، شانس خرابی آن را به شدت بالا می‌برد. این تست‌ها فشار بسیار زیادی به کارت گرافیک وارد می‌کنند که در استفاده معمول تقریباً هرگز رخ نمی‌دهد، بنابراین شانس خرابی، سوختن و حتی آتش‌گرفتن کارت گرافیک یا کانکتور تغذیه آن وجود دارد.

فرا رسیدن زمان سرویس

کارت گرافیک به مرور کثیف می‌شود و ممکن است فن و حرارت‌گیر آن دچار گرفتگی شود. در این شرایط دفع گرما به خوبی صورت نمی‌گیرد و باید آن را تمیز کرد. همچنین با گذشت چند سال که البته بازهم به شدت استفاده بستگی دارد، خمیر حرارتی کهنه و ضعیف می‌شود که در انتقال مناسب گرما عملکرد خوبی ندارد. در این صورت بهتر است کارت گرافیک سرویس شود و خمیر حرارتی نو شود. اگر هم پدهای رسانای گرما ضعیف یا کهنه شده بودند، تعویض آنها حسابی به افزایش طول عمر کارت گرافیک کمک می‌کند.

در همین رابطه بخوانید:

- آموزش تمیز کردن کارت‌ گرافیک با فن از نوع دمنده (Blower)

کیفیت کارت گرافیک انتخابی

کیفیت همه برندهای کارت گرافیک یکسان نیست، خصوصاً اگر سراغ برندهای متفرقه یا مخصوص بازارهایی چون چین بروید، ممکن است طراحی غیر اصولی و کیفیت پایین قطعات موجب عمر نسبتاً کوتاه کارت گرافیک شود. در این کارت‌ها ممکن است از قطعات غیر مرغوب استفاده شده باشد که زودتر مستهلک و خراب می‌شوند. در عین حال کیفیت پایین مونتاژ نیز باعث افزایش شانس خرابی می‌شود.

یکی دیگر از دلایل عمر کوتاه کارت‌های نامرغوب، طراحی غیر اصولی کولر و مناسب نبودن آن است. در موارد زیادی مشاهده شده دمای برخی قطعات در چنین کارت‌هایی به شدت بالا می‌رود و سازنده فکری برای آن نکرده است. به وضوح چنین شرایطی شانس خرابی کارت گرافیک و عمر کوتاه‌تر آن را بالا می‌برد.

همواره کارت گرافیک خود را از برندهای معتبر و شرکای رسمی اینتل، انویدیا یا AMD انتخاب کنید. همچنین هرگز سراغ برندهای فیک چینی نروید.

سخن پایانی

عمر کارت گرافیک می‌تواند به 10 یا حتی 15 سال هم برسد، با این حال معمولاً کارت‌های گیمینگ یا آنهایی که تحت فشار قرار می‌گیرند کمتر عمر می‌کنند و طول عمر آنها به کارت‌های ساده و ضعیف نمی‌رسد. دلیل این امر فشار زیاد به مدار تغذیه، تولیدگرمای زیاد و البته استرس بیشتر به قطعات نیمه‌هادی است.

در صورتی که از یک کارت گرافیک استاندارد در شرایط نرمال استفاده کنید، دست کم بین 5 تا 7 یا شاید هم 8 سال برایتان کار خواهد کرد. البته آنچه که گفته شد مشروط بر مناسب بودن تهویه، استفاده نکردن از پاور غیراستاندارد و اورکلاک نکردن کارت گرافیک است. کارت‌های گرافیک مرغوب‌تر که کولرهای قوی و قطعات ممتاز دارند، ممکن است بدون مشکل تا 15 سال هم کار کنند؛ هرچند شاید به سرویس کردن نیاز پیدا کنند.

در پایان باید بگوییم چند کار ساده برای افزایش طول عمر کارت گرافیک وجود دارد که شامل تهویه مناسب، استفاده از پاور معتبر و سالم و اورکلاک نکردن کارت گرافیک است.

آیا کارت گرافیک در اثر فشار زیاد از کار می‌افتد؟

هرچند تست‌های شکنجه نظیر FurMark می‌تواند باعث سوختن کارت گرافیک شود، اما معمولاً فشار زیاد به مرور از عمر کارت گرافیک می‌کاهد و فوراً از کار نمی‌افتد.

آیا کارت‌های گرافیک به مرور زمان خراب می‌شوند؟

بله، طبیعی است که کارت گرافیک به مرور مستهلک و خراب شود. با این حال عمر مفید کارت گرافیک تابع کیفیت ساخت، شرایط استفاده و نگه‌داری است.