فاجعه اخیر در ژاپن و رفتار مردم ژاپن پس از فاجعه

[life24]

مدتها بود که در نظر داشتم مطلبی درباره دو ملت ژاپن و آلمان بنویسم. ملتهای بالیاقت و باعرضه ای که راه پیشرفت و برخاستن پس از شکست را خوب بلدند. با اینجال فاجعه اخیر ژاپن بهانه ای شد برای آنکه با ژاپن شروع کنم.
خبر زلزله و صحنه های سونامی و قدرت تخریب آن متحیر کننده بود اما آنچه پس از این فاجعه بسیاری را متحیر کرده و به ستایش واداشت رفتار و نحوه برخورد مردم ژاپن با فاجعه بود. پس از سونامی، برخی نقاط ژاپن دچار کمبود مواد غذایی شد. تامین مواد غذایی و برخی اقلام مهم دیگر به سختی صورت می گرفت اما مردم نقاط آسیب دیده در صف های طولانی در برابر فروشگاهها منتظر ماندند تا شاید برخی اقلام مورد نیاز خود را خرید کنند و آنهایی که پس از ساعتها انتظار به خواست خود نرسیدند صف را ترک و روز بعد مراجعه کردند. هرچند به شکل بسیار معدود خبرهایی از سرقت شنیده شد اما هرگز خبری از گسترش بزه کاری و هرج و مرج نبود. بسیاری از مردم مناطق آسیب دیده از عملکرد دولت نیز گله داشتند اما این بهانه ای برای غارت فروشگاهها نبود. ژاپنیها البته بی عیب نبودند و هستند ژاپنیهایی که از هجوم مردم ژاپن برای خرید اقلام خوراکی یا مورد نیاز گله دارند. هرچند همگی معترف هستند که مرزهای اخلاقی جامعه شکسته نشده است.
برای درک شایستگی و صبر مردم ژاپن کافیست آنرا با فاجعه های مشابه و چه بسا کوچکتر در کشورهای دیگر مقایسه کنیم. پس از زلزله و سونامی خبری از سرقت از ویرانه ها یا مردگان نبود، کسی النگوی طلای مردگان را برنداشت یا پتوها و کیسه خوابها و چادرهای اهدایی کشورهای دیگر توسط اهالی مناطق اطراف سرقت نشد و سر از بازار سیاه در نیاورد و البته مقام مذهبی خاصی نیز در آن کشور فاجعه را به گناهکار بودن مردم ربط نداد. حتی لازم نیست به فاجعه خاصی فکر کنید در همین نزدیکیها و در شهر خود شاید دیده باشید جایی که کیک، ساندیس یا آب میوه رایگان دهد و مردم آنچنان هجوم می برند که گویی قحطی آمده ، هل میدهند و پا لگد میکنند و اصولا مفهوم صف هم که فقط برای شیر و نان یا در مدرسه معنا دارد! بحث ثروت کشورها و شهروندان آن نیز نیست در طوفان کاترینا در آمریکا گزارشهایی از غارت فروشگاهها توسط شهروندان آمریکایی مناطق آسیب دیده و هرج و مرج در رسانه های آمریکا نیز منتشر شد و رفتار و صبر مردم ژاپن آنقدر جالب بود که برخی خبرنگاران آمریکایی با مقایسه رفتار ژاپنیها پس از زلزله با رفتار آمریکایی ها پس از کاترینا مردم ژاپن را ستایش کردند.
آیا رفتار خوب ژاپنیها ریشه ژنتیکی دارد؟ آیا آنها برتری نژادی دارند؟ جواب مطمئنا منفی است. ریشه این رفتار در غرور و باور به مفهوم وطن، هویت ملی و وظایف شهروندی است. مردم ژاپن این رفتار را از ژنها ارث نمی برند بلکه آنرا از کودکی و از فرهنگ خود می آموزند.
در ژاپن بسیاری از مردم حتی به خدا و یا جزای پس از مرگ (آنطور که در مذاهب اسلام یا مسیحیت رایج است ) باور ندارند اما آموخته های فرهنگی و ناسیونالیسم ژاپنی (باوجود معایبی که قطعاً دارد) باعث شده است که آنها رفتاری شایسته و ستایش برانگیز در چنین بحرانی داشته باشند.
برداشت از وبلاگ علیرضا شیرازی