صرافی‌ها مجاز به معامله بیت‌کوین نیستند

[Speed Racer]

رونق دوباره شرکت های هرمی

سودای رسیدن به پولی بی‌دردسر بسیاری را گرفتار تارعنکبوت شرکت‌ها و موسساتی کرده است که از آنها با تعبیر«هرمی»‌ها یاد می‌شود. هرچند پرونده اینگونه شرکت‌ها با افزایش آگاهی عمومی و برخورد مجامع رسمی بسته شد، اما شواهد نشان می‌دهد که قارچ‌های سیمی این بار با شکل و شمایلی جدید در حال رویش است.


در مقابل، مسئولان بانک مرکزی هشدار می‌دهند که سرمایه‌گذاری در «بیت کوین» و «اتریم» عاقبتی همانند «گلدکوئیست» را درپی خواهد داشت.

بازگشت هرمی‌ها

شرکت‌های هرمی که سال‌ها قبل با گلدکوئیست سرمایه بسیاری از مردم را بلعیدند، این بار با ژتون‌هایی در حال جمع‌آوری پول و ارز هستند و با وعده سودهای بالا، مردم را اغفال می‌کنند.

برگزاری جلسات شرکت‌های هرمی این روزها در اقتصاد ایران رونق زیادی گرفته است، به خصوص در روزهای آخر هفته که تعداد زیادی از کارمندان و کاسبان، وقت بیشتری دارند تا در جلسات مشترک با برخی به اصطلاح «سرگروه‏ها» حضور یافته و بخت‌آزمایی کنند. همین چند سال پیش بود که تب شرکت‏های هرمی و خرید و فروش‌های گلدکوئیستی در اقتصاد ایران آنقدر رونق گرفته بود و در نهایت، عده‌ اندکی سود کردند و عده بیشتری، ضرر.

حال هم همین شرکت‏های هرمی دوباره در اقتصاد ایران در حال شکل گرفتن هستند، اما این بار تنها پول و ریال نیست که درگیر می‌شود؛ بلکه این ارزهای کشور است که آن هم در شرایطی که حتی یک دلار هم برای اقتصاد ایران باارزش است، به پای یکسری ژتون موهوم، و البته با سودای سود در این گونه معاملات، در حال خروج از کشور است و یا حتی اگر در داخل کشور هم بماند، در دست افرادی رد و بدل می‌شود که بیشتر رفتارهای دلال‌مابانه دارند و دلشان کمتر به حال تولید و اشتغال می‌سوزد.

اکنون برخی با تشکیل شرکت‏های هرمی، آن هم در حوزه معاملات بیت‌کوین و برخی ژتون‌های این چنینی، تلاش دارند که مردم را با سودای سودهای ۳۰- ۴۰ درصدی اغوا کرده و سرمایه‌های هر چند اندک آنها را در فضای نامساعد کسب و کار این روزهای ایران، جلب کرده و بدون اینکه آورده‌ای به آنها بدهند، فقط در ظاهر و با یک ژتون، تلاش کنند که از آنها سوءاستفاده نمایند.

هشدار بانک مرکزی

این درست همان چیزی است که «ناصر حکیمی»، معاون بانک مرکزی این روزها نسبت به وجود ردپای آن در اقتصاد ایران هشدار می‌دهد و می‌گوید، مردم دوباره با تله عده‌ای به دام نیفتند و سرمایه‌های خود را از دست ندهند. معاون بانک مرکزی هشدار داد که مردم از خرید بیت کوین به عنوان ابزار مطمئن سرمایه گذاری خودداری کند؛ البته الان نمی‏توان گفت که بیت کوین قانونی یا غیرقانونی است ولی هشدار می‏دهیم که مردم نخرند. چرا که ریسک دارد، پس هشدار می‏دهیم که مردم فریب نخورند و مواجه با پدیده‏ای مثل موسسات مالی غیرمجاز نشوند که مالباخته نشوند و به سودای سود بیشتر در این مسیر وارد شوند به خصوص اینکه بازاریابی شبکه‏ای و هرمی در آن مشهود است و ما داریم رصد می‏کنیم و هشدار می‏دهیم.

وی افزود: از مردم پول گرفته می‏شود و ژتونی داده می‏شود که مشخص نیست صحت و سقم آن چطور است پس مردم به این تبلیغات توجه نکنند. بیت کوین یک ارز رسمی نیست که در شبکه رسمی معامله شود پس اگر صرافی‏ها این خرید و فروش را انجام می‏دهند متخلف هستند؛ معاون بانک مرکزی با بیان اینکه با نهادهای نظارتی در خصوص خرید و فروش‏ها صحبت شده ولی باید توجه داشت که در مورد موسسات اعتباری غیرمجاز نیز بانک مرکزی نهادهای نظارتی را در جریان گذاشته بود ولی در عمل اتفاق دیگری افتاد. البته تقاضای موثر باید کم شود و ما به مردم هشدار می‏دهیم و نمی‏توانیم سکوت کنیم.

حکیمی گفت: مردم باید احتیاط کنند و در این حوزه در دام سوداگران نیفتند؛ این در حالی است که خود بیت کوین از نظر فنی و تکنولوژیکی بحث قوی دارد ولی این ابزار نوسان دارد؛ یعنی به همان اندازه که قیمت رشد یافته به همان اندازه هم قیمت ممکن است کاهش یابد؛ پس کلاهبرداری روی این ابزار بسیار زیاد است؛ اکنون بیت کوین کم کم در حال حرکت به سمت گلدکوئیست است.

وسوسه انگیزهای شوم

«رضا غلامی»، کارشناس اقتصادی گفت: به نظر می‌رسد، علت مقبولیت بیت‌کوین را باید در ساختار نامتعارف بازار آن جستجو کرد. در طرف عرضه، تولید بیت‌کوین توسط فرآیندی ماشینی صورت می‌گیرد. براساس ساختار این فرآیند، عرضه آن با نرخ فزآینده‌ای در حال کاهش است. از طرف دیگر، به دلیل مجهول و مخفی ماندن جریان آن، استفاده از این پول به شدت مورد توجه افراد متخلف، قاچاقچیان و پولشویان قرار گرفته است.

وی افزود: سفته‌بازان نیز به دلیل رشد مداوم قیمت وارد بازار شده‌اند. لذا نمی‏توان گفت که این تقاضاها واقعی هستند. علاوه بر این، بیت‌کوین در واقع یک عدد دیجیتالی است که به سادگی در فضای مجازی به صدها قطعه کوچک‏تر تبدیل می‌شود. همه این موارد باعث شده‌اند که شکاف عرضه و تقاضای آن افزایش یافته و قیمت آن در حالی‌که هیچ ارزش مالی یا ذاتی ندارد، افزایش یابد.

غلامی تصریح کرد: افزایش مدام قیمت باعث افزایش مقبولیت آن شده و همینطور باعث شده که بازار بیت‌کوین به بهشت قاچاقچیان و پولشویان تبدیل گردد. با همین دیدگاه برخی کشورها استفاده از آن را مجاز دانسته‌اند تا از این طریق بتوانند جریان حرکت آن را با هدف جلوگیری از پولشویی و تخلفات مالی تحت نظارت خود درآورند؛ نکته دوم اینکه براساس اصل کارایی بازار سرمایه، بازده و ریسک دارایی‌ها در بلندمدت به گونه‌ای تغییر می‌کند که در تمامی بازارها بازده به ازای هر واحد ریسک دارایی‌ها برابر شوند. با توجه به این دیدگاه نیز می‌توان گفت که تولید بیش از ۵۰۰ درصد بازدهی به معنای وجود ریسک بالای آن در فضای نرمال است مگر آنکه بازار غیرواقعی شکل گرفته باشد.

به هرحال این روزها حتی سیاست‏گذار پولی هم نسبت به شکل گیری بازارهای سوداگرانه در مورد ژتون‌هایی همچون ژتون بیت کوینی هشدار داده است، ولی میتینگ‏هایی که گوشه و کنار شهر این روزها برای معرفی این ارزها و خرید و فروش ژتون‌های آنها فعال شده نیز قابل انکار نیست و به نظر می‏رسد که باید هر چه سریعتر نیروی انتظامی و قوه قضائیه نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و هر چه سریع‏تر وارد عمل شوند.

سرمایه‌گذاری یا قمار؟!

آنچه که کارشناسان اقتصادی، بر منفی بودن بیت کوین‌ها پافشاری می‌کنند، نبود بستر مناسب سخت افزاری و نرم افزاری در این باره است.

در این باره «خدا رحمی»‌ کارشناس اقتصادی، بازار بیت کوین را یک بازار قمار‌گونه توصیف ‌کرد و گفت: این نوع ارزهای دیجیتال، ارزهای پرریسکی هستند که هیچگاه به رسمیت شناخته نشده‌اند و نخواهند شد و جز تبعات برای بازار سرمایه چیزی را به ارمغان نخواهند آورد. ارزها با نوسان‌های شدیدی مواجه هستند و از طرفی پول خارجی به عنوان یک کالا در سرمایه‌گذاری به صورت یک سرمایه پرریسک قلمداد می‌شود و بسیاری از سرمایه‌گذاران از آن به عنوان یک قمار نام می‌برند.

«یحیی حساس یگانه» استاد دانشگاه علامه طباطبایی تهران نیز گفت: برای اینکه پول دیجیتال بتواند در بازار سرمایه ایران از روند مطلوبی برخوردار شود باید بسترهای سخت افزاری و نرم افزاری آن فراهم شود اما دراقتصاد ایران و از جمله بازار سرمایه این موضوع عملا در حال حاضر فراهم نیست.

وی معتقد است: همه تجربه‌های قبلی در کشورهای مختلف به دلیل عدم وجود بستر نامناسب در این موضوع با شکست مواجه شده‌اند و لذا این موضوع در ایران و اقتصاد کشور هیچ کارآیی ندارد. نباید با تصمیمات خلق الساعه اقدام به کاری کرد که تبعات آن از پیامدهای آن بیشتر باشد و برنامه‌ریزان اقتصادی برای جلوگیری از گسترش آن باید اقدامات لازم را به عمل آورند.

این استاد دانشگاه برای اثبات اظهارات خود مبنی بر اینکه این موضوع یک طرح شکست خورده است به معاملات آنلاین بازار سرمایه پرداخت و افزود: در حال حاضر بازار سرمایه خود دارای مشکلات عدیده‌ای است که این چالش‌ها باعث شده تا اطلاعات شفاف و معاملات آنلاین ارائه نشود در حالی‌که گفته می‌شود معاملات بازار سرمایه آنلاین است. برای اجرای بیت کوین باید همه دستگاه‌های ذیربط از جمله بانک مرکزی، وزارت ارتباطات و … با همکاری و مشارکت زیرساخت‌های لازم را در این باره ارائه کنند.

یگانه در عین حال پدیده بیت کوین را یک بازار بسیار پر خطر و پر ریسک اعلام کرد و ‌گفت: به نظرم باید جلوی این کار گرفته شود چرا که به سوداگری در بازار سرمایه دامن زده و رانت جدیدی را در

اقتصاد ایجاد خواهد کرد. اما کارشناسان خارجی چه نظری درباره ارز دیجیتال دارند؟

بیت‌کوین؛ حباب بزرگ مالی

کارشناسی که پیش‌تر وقوع بحران اقتصادی در سال ۲۰۰۸ را پیش‌بینی کرده بود، اعلام کرد: احتمالاً بیت‌کوین یک حباب بزرگ مالی بوده و در آینده از بین خواهد رفت.

به گزارش «راشاتودی»، «نوریل روبینی»، کارشناس اقتصادی که پیشتر وقوع بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ جهان را پیش‌بینی کرده بود، نظرات بدبینانه‌ای را در مورد بیت‌کوین ابراز کرده است.

روبینی هشدار داد این ارز مجازی در آینده به قدری درگیر قوانین خواهد شد که در نهایت از بین خواهد رفت.

روبینی معتقد است یک حباب احتمالی بزرگ در قیمت بیت‌کوین وجود دارد؛ چراکه این ارز مجازی نه در قالب نظام پرداخت است و نه راه مناسبی برای ذخیره سرمایه. نکته دیگر اینکه خلافکاران از این ارز برای پوشش فعالیت مالی خود استفاده می‌کنند و من فکر می‌کنم در آینده کشورهای بیشتری شبیه چین معاملات این ارز را غیرقانونی خواهند کرد و در پس این نوع قانون‌گذاری‌ها بیت‌کوین از بین خواهد رفت.

اقتصاد برتر