رادئون‌ها سبز مي‌شوند

[K1LOU]

XFX GTX285 در مقابل XFX HD5870
بابک نقاش

رادئون‌هاي سري جديد، بازار کارت‌هاي گرافيکي را تکان دادند، بازاري که مدت‌ها بود يک جهش را تجربه نکرده بود. اگر به جزیيات فني کارت‌هاي قبلي از هر دو شرکت انويديا و ATI نگاه کنيم خواهيم ديد که سري‌هاي ارايه شده طي يکي دو سال اخير تنها مدل‌هاي ارتقا يافته از نسل‌هاي قبلي خود بودند. اما اين پيشرفت‌ها که در شيبي يکنواخت رو به جلو حرکت مي‌کرد حالا به نقطه اوج نزديک مي‌شود. ATI فعلا نبرد جديد را آن هم در پلتفرم جديد DXll شروع کرده و بايد ديد جواب انويديا چيست. به‌طور حتم تا وقتي انويديا وارد اين نبرد نشود نبايد منتظر اتفاق تازه‌اي بود؛ اتفاقاتي مثل تنوع مدل‌هاي ارزان‌قيمت و حتي ارزان شدن کارت‌هاي رادئون که ATI هميشه در اين بخش پارتيزاني حرکت کرده و اثرات آن هم براي انويديا کم هزينه نبوده است همين که XFX به‌عنوان يکي از شرکاي قدرتمند انويديا تصميم مي‌گيرد تراشه‌هاي ساخت ATI را هم به مجموعه محصولات خود اضافه کند نشان مي‌دهد بازار اين دو شرکت فصل جديدي را آغاز کرده‌اند و معاملات قديمي از بين رفته است.

در سري جديد مدل‌هاي رادئون که با HD 5870 کار خود را آغاز کرد تغييرات زيادي ديده مي‌شود. دو برابر شدن پردازنده‌هاي استريم و دو برابر شدن واحدهاي پردازش بافتي درکنار تغيير فناوري ساخت از 55 به 40 نانومتر از مهم‌ترين اين تغييرات هستند. تعداد پردازنده‌هاي استريم به 1600 واحد رسيده و 80 واحد بافتي(TMU) به همراه 32 واحد پردازش هندسي (ROP) ديده مي‌شود با اين حال فرکانس هسته در حد همان مدل HD4890 باقيمانده اما فرکانس حافظه به 1200 مگاهرتز رسيده که باعث مي‌شود فرکانس موثر آن 4800 مگاهرتز باشد.


يکي ديگر از تغييرات اصلي در اين کارت‌ها تعداد ترانزيستورها هستند که با افزايش آن‌ها، سطح هسته نيز افزايش پيدا مي‌کند. اما ATI به عنوان اولين سازنده تراشه که فناوري 40 نانومتري را تجربه کرد توانست اين افزايش سطح را کنترل کند. عمده اين تغييرات مربوط به پردازنده گرافيکي است و در بخش حافظه تغيير زيادي ديده نمي‌شود در مدل مرجع ظرفيت حافظه در همان حد پيشين باقي مانده و رابط آن نيز 256 بيتي است البته فرکانس 4800 مگاهرتزي باعث مي‌شود اين رابط از نظر انتقال اطلاعات با مشکلي روبه‌رو نباشد به اين ترتيب مي‌توان نتيجه گرفت ATI تجربه ناموفق کارت‌هايي با دو تراشه را تبديل به دو برابر کردن اجزاي يک تراشه کرده در حالي‌که از نظر قيمت نيز توانسته همچنان رقابتي باقي بماند. تجربه 4870 X2 با مصرف بالاي انرژي درس‌هاي ماندگاري براي ATI داشت.

اما رقابت اصلي HD5870 فعلا با GTX 285 انويديا است زيرا هنوز مدل‌هاي سازگار با DXll انويديا نيامده‌اند و GTX 295 نيز دو هسته‌اي است و در رده اين کارت‌ها قرار نمي‌گيرد. به همين دليل تا وقتي سري GTX 300 انويديا نيامده GTX 285 که از نظر قيمت نيز شباهت‌هايي با 5870 دارد بايد بتواند از انويديا دفاع کند ضمن اينکه ATI در قيمت گذاري اين مدل‌ها نيز تلاش کرده تا حد وسط را رعايت کند و اگر به کاهش قيمت‌هاي اخير آن توجه کنيد خواهيد ديد که مدل‌هايي مثل 4890 و 4870 به حدود 200 دلار و زير آن رسيده است.


Direct X11


نزديک به سه سال است که بحث ويندوز ويستا مطرح شده و رابط DX10 هم فقط روي اين سيستم‌عامل ارايه شد. در اين مدت تنها 33 بازي بر مبناي DX10 توليد شد که براي مدت زمان سه سال رقم واقعا پاييني است بنابراين دشوار نيست که نتيجه‌گيري کنيم رابط DX10 موفق نبود تجربه ناموفق DX10 درس‌هاي زيادي با خود به همراه داشت که مهم‌ترين آن‌ها اصلاح ويژگي‌هاي نامطلوب و ناکارآمد و همچنين استفاده کمتر از منابع سيستمي است. DX11 علاوه بر کاربرد رايج در بحث گرافيک و بازي‌ها وظايف ديگري هم خواهد داشت که پيش از اين کم‌تر روي آن‌ها تاکيد مي‌شد و آن استفاده از توان پردازنده گرافيکي توسط برنامه‌هاي معمولي و غيرگرافيکي است که DirectX مي‌تواند به عنوان يک رابط کاربردي اين ارتباط را برقرار و تسهيل کند البته اين رابط فعلا روي ويندوز 7 به‌صورت مجتمع قرار دارد و مايکروسافت هم عنوان کرده براي ويستا نيز ارايه خواهد شد. در حال حاضر يکي از مهم‌ترين امتيازات DX11 قابليت کاربرد در برنامه‌هاي غير گرافيکي و افزايش توانايي پردازش فيزيک در بازي‌ها است ضمن اين‌که کاربرد هوش مصنوعي در بازي‌ها نيز بهبود پيدا مي‌کند.

از طريق shader model نسخه پنجم، سازندگان بازي‌ها مي‌توانند علاوه بر جزييات گرافيکي بهتر مثل تنظيم شفافيت و ترسيم پرتوهاي نور، جلوه‌هاي ويژه‌اي به محيط‌هاي سه بعدي اضافه کنند. بعضي از فناوري موجود در بازي‌ها نيز در DX11 اضافه شده‌اند مانند ترتيب شفافيت مستقل و ريزآرايي جزييات.

Open CL
درباره انجام محاسبات توسط پردازنده‌هاي گرافيکي مطالب زيادي منتشر شده که هر دو شرکت انويديا و ATI فعاليت‌هايي در اين بخش داشته‌اند تا بتوانند از اين قدرت پردازشي در برنامه‌ها و نرم‌افزارها استفاده کنند پروژه‌هاي انويديا موتور cuda را در اين بخش راه‌اندازي کرد و ATI نيز مدتي بعد موتوري به نام استريم را در پروژه‌هاي خود معرفي کرد. تا اينجا بحث پردازش توسط تراشه‌هاي گرافيکي خوب پيشرفته اما توسعه اين روش توسط شرکت‌هايي که مي‌توانند از آن استفاده کنند محدود شده است زيرا يک ساختار واحد وجود ندارند و توليدات آن‌ها محدود به نوع تراشه گرافيکي مي‌شود.


اين صنايع به زباني واحد نياز دارند که به‌طور عمومي و همگاني قابل دسترسي باشد و در پلتفرم‌هاي مختلف بتوان استفاده کرد. Open CL نيز همراه به DirectX به همين منظور ايجاد شده است. Open CL از نوع متن باز است و سازندگان و برنامه‌نويسان مي‌توانند آن را ويرايش کنند ضمن اينکه توسط انواع پردازشگرهاي سري و موازي مانند cpu و gpu و ساير پردازنده‌ها قابل استفاده هستند.

AMD با کمک تيم‌هايي مثل Bullet و Pixelux تلاش‌هايي را براي ورود اين فناوري به بازي‌ها براي واقعي‌تر شدن محيط بازي انجام داد و موتور فيزيک Bullet که آن هم متن باز است براي انجام محاسبات سه بعدي در اجسام به‌کار گرفته شد ضمن اينکه موتور گرافيکي Pixelux نيز براي پردازش‌هاي فيزيک در محيط‌ها استفاده خواهد شد.

فعلا ATI از Open CL استقبال کرده و سه شرکت فعال در زمينه پردازش‌هاي فيزيک (دو شرکت قبلي به همراه Havok) از پلتفرم باز اين پردازنده‌هاي گرافيکي بهره مي‌برند که اين باعث خواهد شد ATI در زمينه محاسبات غير گرافيکي جلوتر از انويديا قرار بگيرد.

HD 5870
در شماره پيش اشاره کرديم که ATI تراشه‌هاي رادئون جديد را در يک خانواده سبز معرفي مي‌کند که فعلا 5 زير مجموعه دارد يکي از مجموعه‌هاي حرفه‌اي اين خانواده که قرار است جايگزين مدل‌هاي نسل چهارم رادئون مثل HD4870 و HD4890 شود به نام Cypress منتشر مي‌شود و تراشه اين کارت به همين نام خوانده خواهد شد. اين تراشه براساس فناوري ساخت 40 نانومتري توليد مي‌شود و بالغ بر 2 ميليارد ترانزيستور در آن قرار گرفته است اين تعداد ترانزيستور باعث افزايش قابل توجه سطح تراشه مي‌شوند با اين حال فناوري ساخت 40 نانومتر کمک کرده تا سطح تراشه در حدود 334 ميلي‌متر مربع باشد. تراشه Cypress داراي 32 واحد ROP و 1600 پردازنده استريم است. قدرت پردازش اين مجموعه براساس مشخصات اعلام شده 2/27 گيگاپيکسل در ثانيه خواهد بود و ميزان پردازش بافتي آن نيز 68 گیگاتکسل در ثانيه است.


در مورد حافظه‌هاي نسل GDDR5 که ATI پيش از اين هم بارها در مدل‌هاي مختلف از آن استفاده کرده مهم‌ترين ويژگي مقدار فرکانس آن‌ها است که به‌عنوان مثال در همين مدل فرکانس آن‌ها 1200 مگاهرتز يا 4800 مگاهرتز موثر است. ظرفيت حافظه يک گيگابايت در نظر گرفته شده و از طريق رابط 256 بيتي انتقال اطلاعات انجام مي‌شود هر چند که به دليل فرکانس نسبتا بالاي آن‌ها، پهناي باند اين رابط معادل6/153 گيگابايت در ثانيه است که حجم بالايي است.


تراشه HD5870 در فرکانس 850 مگاهرتز اجرا مي‌شود و قابليت پشتيباني از DXll و shader model نسل پنجم را دارد البته DXll فعلا روي ويندوز هفت ارايه شده و ويندوز ويستا نيز از طريق آپديت‌ها قابليت ارتقا دارد ولي به فکر ويندوز XP نباشيد.

GTX285

XFX از ابتدا يکي از شرکاي اصلي انويديا بود و عليرغم اين‌که امسال تصميم گرفت محصولات ATI را هم به مدل‌هايش اضافه کند با اين حال هنوز هم در زمينه کارت‌هاي انويديا قدرتمند است. مدل GTX 285 که قوي‌ترين کارت تک هسته‌اي سري GT200 است براساس فناوري ساخت 55 نانومتري ساخته مي‌شود و 1400 ميليون ترانزيستور در آن قرار گرفته است. سطح اين تراشه 470 ميلي‌متر مربع است و به همين دليل در مقابل HD5870 که فناوري ساخت 40 نانومتر دارد از سطح بزرگ‌تري برخوردار است. معماري تراشه‌هاي انويديا و ATI به کلي با يکديگر متفاوت است در نتيجه نمي‌توان تعداد واحدها را مبنايي بر قدرت آن‌ها در مقايسه با يکديگر قرار داد.

اما در تراشه GTX285 از 32 واحد ROP استفاده شده و 240 واحد يکپارچه سايه زني در آن به‌کار رفته است. قدرت پردازش اين مجموعه 1/22 گيگاپيسکل در ثانيه خواهد بود و قدرت پردازش بافتي نيز 5/50 گيگاتکسل در ثانيه است.

انويديا ترجيح مي‌دهد همچنان از حافظه‌هاي گرافيکي نسل سوم استفاده کند به همين دليل رم‌هاي گرافيکي GDDR3 با فرکانس 1300 مگاهرتز و فرکانس موثر 2600 مگاهرتز در آن به‌کار رفته است. رابط اين کارت 512 بيتي است و باعث مي‌شود حجم انتقال اطلاعات در آن به 4/166 گيگابايت در ثانيه برسد ظرفيت اين حافظه يک گيگابايت است تراشه GTX285 در فرکانس 690 مگاهرتز اجرا مي‌شود و ميزان فرکانس واحدهاي سايه‌زني آن هم 1476 مگاهرتز است.

نتيجه‌گيري

به نتايج بررسي‌ها نگاه کنيد نتيجه مشخص است HD5870 فعلا انتخاب بهتري در رده گران قيمت‌ها است و GTX285 تقريبا مغلوب شده است. اين دو کارت از نظر قيمت در يک رده منتشر مي‌شوند و رده حرفه‌اي آن‌ها نيز تقريبا يکسان است اما کارآيي آن‌ها اختلاف زيادي با هم دارد بنابراين ديگر توصيه نمي‌شود که حرفه‌اي‌ترين مدل تک تراشه انويديا يعني GTX285 را انتخاب کنيد. اما HD5870 هم توصيه نمي‌شود يا بهتر است بگوييم فعلا توصيه نمي‌شود و براي اين نتيجه‌گيري دو دليل داريم: اول اينکه هنوز بازي‌هاي مبتني بر DX11 منتشر نشده‌اند و اين کارآيي در محيط DX10 بررسي مي‌شود. براساس اعلام اغلب شرکت‌هاي سازنده بازي در ماه ژانويه يعني دي ماه خودمان و يکي دو ماه بعد از آن قرار است بيش از 10 بازي DX11 وارد بازار شود و بنابراين بايد صبر کرد تا کارآيي اين کارت‌ها را در مهم‌ترين بخش مورد ادعاي خود يعني پلتفرم جديد سنجيد و بعد از آن مي‌توان گفت اين کارت‌ها واقعا چقدر ارزش دارند. دليل دوم اين است که انويديا هم به‌زودي و طي فصل آينده سري جديد خود را منتشر مي‌کند.

همين‌که سري GT300 تاکنون منتشر نشده يعني انويديا ديگر در دام تاريخ ارايه‌اي که باعث شد دو مدل GTX 260 و GTX280 قرباني عجله و شتاب شوند نمي‌افتد و GT300 را تا زماني‌که از کارآيي آن درمقابل رقيب اطمينان پيدا کند نگه داشته است. پس بهتر است کمي صبر کرد تا وقتي‌که اين نبرد يک حريف جدي پيدا کند و آنگاه دست به انتخاب زد.

منبع:http://www.asreertebat.com