الکساندر مقدونی دروغی شگفت انگیز!!!

[درفش کاویانی]

رد فرضیه یکصدساله سنگ قبر اسکندر

رضا مرادی غیاث آبادی

انتساب پاره‌ای رویدادهای تاریخی و آثار و ادوات باستانی به شخصیت‌های مشهور و شناخته شده تاریخی، در ایران و سراسر جهان رواج داشته است. چنین انتساب‌هایی نه تنها توسط عامه مردم، که گاه بدست دانشمندان انجام پذیرفته است. پای نفشردن بر درستی داده‌های تاریخی یا استنباط‌های پیشین، پژوهش‌های بیشتر و کوشش برای جبران اشتباه‌های متداول، وجه مشخصه میان پژوهشگران و عوام است. چنین انتساب‌هایی به اسکندر، انوشیروان و شاه عباس بیش از دیگران دیده شده است. برای نمونه در متون ادبیات فارسی از اسکندر شخصیتی مقدس برساخته‌اند که تا اندازه‌ای چهره‌ای پیامبرگونه می‌یابد و حتی در شاهنامه فردوسی برای حاجی شدن، به زیارت مکه نیز فرستاده می‌شود.

در سال 1887 میلادی، سنگ‌قبری نگارین در گورستان سلطنتی سیدون (صیدا) بدست می‌آید که با پژوهش‌های نخستین ویلیام سی موری William C. Morey در کتاب «گزیده تاریخ یونان» Outlinesof Greek History (شیکاگو، 1903) به عنوان سنگ گور اسکندر مقدونی معرفی می‌شود و تا به امروز تمامی پژوهشگران این فرضیه را پذیرفتند (برای نمونه‌ بنگرید به مدخل‌های وب‌سایت‌های دانشنامه بریتانیکا، دانشگاه کلمبیا و دانشگاه کمبریج در همین زمینه). این سنگ قبر مشهور، امروزه در موزه باستان‌شناسی استانبول نگهداری می‌شود و این نگارنده موفق شده بود تا در تابستان سال 1368 از آن دیدن کند.
پژوهش‌های تازه وینسنز برینکمن VinzenzBrinkmann که توسط میخائیل سی‌یبلر Michael Sieblerدر شماره هفتم شهریور امسال (29 اوت 2007) در روزنامه فرانکفورتر آلگماینه منتشر شده است، فرضیه انتساب این سنگ قبر به اسکندر مقدونی را با قاطعیت رد می‌کند و با شواهد تازه ناشی از دانش نوین مطالعات رنگ‌نگاری فرابنفش، رنگ‌های واقعی اثر را نیز بازسازی می‌کند. بموجب مطالعات او، این اثر از سال 320 پیش از میلاد و از آن «اَبـدالـونـیـمـوس» Abdalonymos شاه ایرانی تبارِ سیدون (صیدا) در فینیقیه باستان و لبنان امروزی بوده است.

پژوهش‌های برینکمن و گزارش سی‌یبلر، علاوه بر آگاهی‌های تازه از صاحب راستین این اثر، جزئیات جالبی را از محتوای سنگ‌نگاره‌های اثر، همچون نگاره ایرانیانی با پوشاک گشاده و رنگین که سپرهایی با نگاره‌های مشابه نقش‌های تخت جمشید بر دست گرفته‌اند، چگونگی پوشاک آن زمان (که گویا برخی پوشاک‌ها تنها از یک کلاه خود عبارت بوده است)، رنگ‌آمیزی پارچه‌ها و دیگر ادوات در اختیار می‌نهد.
نقش بازسازی شده بالا که از روزنامه فرانکفورتر آلگماینه برگرفته شده، تنها بخشی از سنگ‌نگاره‌ها را نشان می‌دهد. در بخش‌های دیگر، نگاره‌هایی از شیر و خورشید، نبردهای پیادگان و سواران، شاهین یا عقاب، تیراندازی و شکار شیر و گوزن، زین‌افزار اسبان، و نگاره‌های جالب دیگری دیده می‌شود.