احداث مجتمع پتروشيمي مهاباد، افقي روشن فراروي توسعه آذربايجان غربي مهاباد، خبرگزاري جمهوري اسلامي ‪۸۵/۱۲/۰۶‬
داخلي. اقتصادي. نفت وگاز. پتروشيمي.

گزارش از: منوچهر صمدي
روند روبه رشد اقتصاد جهاني، افزايش تقاضاي انرژي، نقش كليدي نفت و گاز در رشد و توسعه صنايع و ارتقاي دانش بشري درجهت استفاده بهينه از امكانات طبيعي، توجه بيش ازپيش به نقش نفت و گاز را دردنياي كنوني غيرقابل اجتناب مي‌سازد.

بر اساس پيش بيني‌هاي انجام شده نياز به نفت طي ‪ ۲۰‬سال آينده به بيش از دو برابر افزايش خواهد يافت و گاز طبيعي بعنوان سوخت منتخب قرن حاضر، از جايگاه ويژه‌اي در سبد انرژي برخوردار خواهد شد.

درهمين راستا بهره‌گيري از منابع موجود و امكانات علمي و انساني ارزشمند داخلي، سياستگذاران پتروشيمي را برآن داشت كه استراتژي بلندمدت مناسبي را در محدوده فعاليتهاي خويش براي مواجه با مسايل ملي و جهاني اتخاذ كرده و در قالب سياستهاي نظام عرضه نمايند.

از اينرو شركت ملي صنايع پتروشيمي با حمايت دولت و مجلس شوراي اسلامي توانست در برنامه‌هاي پنجساله توسعه اقتصادي كشور، سرمايه‌گذاري‌هاي نسبتا گسترده‌اي را براي ايجاد مجتمع‌هاي توليدي جديد در زمينه پتروشيمي به عمل آورند.

مجتمع پتروشيمي مهاباد نيز در همين چارچوب و در قالب احداث خط انتقال اتيلن از عسلويه به غرب كشور به عنوان بزرگترين خط لوله انتقال جهان بطول دو هزار و ‪ ۱۶۳‬كيلومتر تصويب و عمليات اجرايي آن حدود دو سال است كه آغاز شده است.

در مسير اين خط انتقال شش واحد پتروشيمي در مناطق محرومي چون خرم‌آباد، گچساران، چهارمحال وبختياري، كرمانشاه، مهاباد و سنندج باهدف ايجاد تعادل منطقه‌اي در توسعه و توازن بين استانهاي مختلف كشور، ارتقاي فناوري در بخش صنايع مرتبط با نفت و همچنين فعال كردن صنايع پايين دستي پتروشيمي در حال احداث مي‌باشند.

اتيلن مورد نياز اين طرح‌ها بالغ بر ‪ ۱/۵۶‬ميليون تن درسال برآورد مي‌شود كه باتبديل اتان حاصل از پالايشگاه‌هاي گاز طرح توسعه ميدان گاز پارس جنوبي در يك واحد الفين از منطقه ويژه انرژي پارس (بندر عسلويه ‪ ۱/۲‬ميليون تن ) و الفين ‪ ۸‬واقع در منطقه ويژه اقتصادي پتروشيمي (بندر امام ‪ ۳۶۰‬هزار تن ) از عسلويه شروع و پس از طي دو هزار كيلومتر به مهاباد ختم مي‌شود.

احداث مجتمع عظيم پتروشيمي مهاباد به‌دليل نزديكي به بازار كشورهايي چون عراق، تركيه، ارمنستان و آذربايجان افق روشني را درتوسعه صنايع پايين‌دستي منطقه نويد داده و بستر مناسبي را براي توسعه و شكوفايي اقتصادي در استان آذربايجان غربي بوجود آورده است.

با توجه به سرمايه‌گذاري كلان كشور در صنايع بالا دست نفت و گاز و وجود بستري مناسب براي توسعه صنايع پايين دست به عنوان پل ارتباطي ميان صنايع پتروشيمي و ديگر صنايع موجود سرمايه‌گذاري در اين بخش نقش مهمي در ارزآوري و توسعه و پيشرفت اين منطقه دارد.

در شرايط فعلي مهمترين عامل در سرمايه‌گذاري در زمينه توليد مواد پلي اتيلني، دسترسي به مواد اوليه با قيمت مناسب مي‌باشد كه اين موضوع در خاورميانه محقق شده و دسترسي مناسب به منابع گاز باعث شده تا اين منطقه را به يك مكان مناسب براي سرمايه‌گذاري در اين زمينه مطرح نمايد .

در ايران نيز به علت وجود منابع عظيم گاز در جنوب كشور و احداث خط لوله زاگرس در غرب كشور دسترسي به اتيلن را در شرايطي مناسبتر مقدور نموده و طرح پتروشيمي مهاباد نيز به عنوان يكي از طرح‌هاي مذكور برنامه‌ريزي و پايه گذاري گرديده است.

بااحداث مجتمع پتروشيمي مهاباد اين مجتمع قادر خواهد بود سالانه افزون‌بر ‪ ۳۰۰‬هزار تن پلي اتيلن و ‪ ۳۰‬هزار تن بوتن ‪ ۱‬را توليد و روانه بازارهاي مصرف داخلي و خارجي نمايد.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه تا سال ‪ ۲۰۱۲‬ميلادي بازار خاورميانه بزرگ به بيش از هشت ميليون تن پلي اتيلن علاوه بر مصارف كنوني نياز خواهد داشت و همين امر آينده بسيار درخشاني را فراروي توليد انواع مواد پلي‌اتيلني در صنايع پتروشيمي قرار داده است .

عمليات اجرايي مجتمع پتروشيمي مهاباد تا پيش از پايان امسال توسط شركت " تكني‌مونت " ايتاليا براساس يك قرارداد ‪ ۲۱۸‬ميليون يورويي آغاز شده و در اجراي اين پروژه شركت ايراني "نارگان" نيز با اين شركت ايتاليايي مشاركت خواهد داشت.

اين رقم تنها براي خط اصلي توليد بوده و قسمتهاي تاسيسات پروژه اعم از كارخانه‌هاي توليد برق، گاز ازت ، هواي ابزار دقيق، تصفيه آب و توليد بخار گرم نيز حداقل ‪ ۵۰‬ميليون يوروي ديگر سرمايه‌گذاري در بر خواهد داشت.

براي عمليات ساختماني، فوندانسيونها، كارگاه‌هاي صنعتي و ساختمان‌هاي اداري نيز به بيش از ‪ ۱۱۰۰‬ميليارد ريال اعتبار ديگر نياز است.

بر اساس بررسي‌هاي انجام شده بطور معمول در مقابل ايجاد اشتغال براي هر يك نفر در مجتمع پتروشيمي، براي بيش از ‪ ۳۰‬نفر بصورت غيرمستقيم در صنايع پايين دستي شغل ايجاد خواهد شد.

تكنولوژي كه قرار است در ساخت پتروشيمي مهاباد بكار گرفته شود از نوع بسيار پيشرفته بوده و صاحب امتياز آن دو شركت آلماني و فرانسوي بنامهاي "بازل" و "اكسون" هستند و اين تكنولوژي در سطح كشور و خاورميانه تاكنون به اجرا گذاشته نشده است.

در اين مجتمع يك خط توليد دوقلوي ( سوئينگ بلانت ) احداث مي‌شود كه با احداث آن دو نوع پلي اتيلن سبك خطي و سنگين توليد خواهد شد.

در زمان حاضر پتروشيمي مهاباد به عنوان يك طرح مادر از اهميت فوق‌العاده اي برخوردار است بطوريكه با راه‌اندازي آن، صنايع پايين دستي پتروشيمي شكل گرفته و اين صنايع در شكل‌هاي گوناگون مي‌تواند در خدمت شكوفايي اقتصاد منطقه باشد.

توليد انواع‌لوله‌هاي پلاستيكي با كاربرد در بخش كشاورزي و صنايع ساختماني، توليد كيسه‌هاي پلي‌اتيلني براي حمل ونقل كالا، فيلم‌هاي پلي‌اتيلني، كارتن‌هاي پلاستيكي درصنعت بسته‌بندي، توليد قطعات پلاستيكي مورد كاربرد در صنعت خودرو سازي و صنايع و لوازم خانگي كه پلي‌اتيلن به نحوي در آنها مورد استفاده دارد.

نياز جهاني پليمرهاي گوناگون در سال ‪ ۲۰۰۲‬نزديك به ‪ ۱۴۰‬ميليون تن بوده است كه از اين ميزان تقاضا براي انواع پلي اتيلن ‪ ۵۲‬ميليون تن بوده كه پيش بيني مي‌شود اين مقدار در سال ‪ ۲۰۰۷‬به ‪ ۶۷‬ميليون تن افزايش پيدا كند.

رشد ‪ ۶‬درصدي تقاضا براي اين محصول كه در مقايسه با بسياري از پليمرهاي ديگر افزايش قابل توجهي بوده و يكي از عوامل توجيه‌كننده سرمايه‌گذاري‌هاي جديد در توليد پلي اتيلن مي‌باشد.

نرخ رشد مصرف پلي اتيلن سنگين در ايران نيز نسبت به ميانگين جهاني آن بسيار بيشتر است و مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه بازار مصرف آن در سال‌هاي آتي در داخل كشور از جايگاه مناسبي برخوردار باشد.

با راه‌اندازي مجتمع پتروشيمي مهاباد ميزان توليد پلي اتيلن در منطقه افزايش يافته و نزديكي بازار كشورهاي همجوار اين واحد را به يكي از صادركنندگان مهم اين محصول تبديل و زمينه شكوفايي اقتصاد اين منطقه را بويژه با توسعه صنايع پايين دستي فراهم خواهد ساخت.