روزنامه سرمایه در روز شنبه، نوزدهم آبان مصاحبه ای با مهدی بوترابی، مدیر سایت پرشین بلاگ انجام داده است. این مصاحبه در صفحه آخر روزنامه در بخش "گپ آخر" به چاپ رسیده است:

مهدی بوترابی، مدیر سایت پرشین بلاگ تحریم ‌های كنونی علیه ایران در حوزه اینترنت را چندان جدی نمی‌بیند. دلیلش هم این است كه ویژگی‌های فضای مجازی، اقتدارگریز است و صرفاً آمریكا نیست كه در آن حرف اول را می‌زند. او همچنین ایران را یكی از كشورهای دارای پتانسیل در حوزه اینترنت می‌داند.

دو شركت اینترنتی یاهو و مایكروسافت طی ماه اخیر با اعمال محدودیت، نام ایران را از فهرست كشورهای برخوردار از خدمات الكترونیك خود حذف كردند. آن‌ها اعمال تحریم‌های جدید آمریكا علیه ایران را دلیل اصلی اقدام‌های اخیر خود عنوان كرده‌اند.

سرمایه: تحریم‌های اینترنتی صورت گرفته علیه ایران از سوی شركت مایكروسافت و یاهو چه تاثیری بر كاربران اینترنتی ایران خواهد گذاشت؟

بوترابی: این تحریم‌ها بیش‌تر به یك بازی روانی می‌ماند نه یك تحریم واقعی. شاید آمریكا در برخی از حوزه‌ها مثل بانك و سرمایه‌گذاری بتواند به شكل جدی وارد تحریم علیه ایران شود، اما در فضای مجازی نمی‌تواند. این‌كه نام ایران از فهرست برخی شركت‌های معتبر حذف شود، بیش‌تر جنبه سیاسی دارد، چرا كه برای مثال نام كشورهای درجه سه در حوزه ‌اینترنت در فهرست‌ها وجود دارد، ‌اما نام ایران نیست كه البته به راحتی می‌شود میزان تاثیر ارتباط با آمریكا را در ورود به این فهرست‌ها مشاهده كرد.

ایران در حال حاضر بزرگ‌ترین مصرف‌كننده اینترنت در فضای داخلی است، ‌اما رقبای ایران و آمریكا قصد دارند فضای روانی علیه ایران راه بیندازند.



سرمایه: منظورتان از رقبای ایران چیست؟

بوترابی: كشورهای عربی منطقه، لابی صهیونیست‌ها و بازار تجارت اینترنت هند به عنوان رقبای اصلی ایران در این عرصه مطرح‌اند. آن‌ها شاید از قدرت كنونی ایران در فضای مجازی نترسند، اما از آینده فعالیت‌های ایران در این عرصه در هراس‌اند. اما نه آمریكا و نه حتی رقبای ایران هیچ‌كدام نمی‌توانند خیلی جولان دهند چون در فضای مجازی آن قدر شركت‌های خصوصی قدرتمند هستند كه دولت‌ها در آن دیده شوند.

سرمایه: یعنی در حال حاضر آمریكا و هیچ كشور دیگری در عرصه فضای مجازی قدرت برتر محسوب نمی‌شود؟

بوترابی: بله. دولت‌ها در تلاش هستند تا بتوانند اقتداری در این عرصه به دست بیاورند اما خوشبختانه بخش خصوصی در فضای وب پیشرو است و حالا حالاها هم دولت‌های اقتدارطلب به آن نخواهند رسید.

سرمایه: نظرتان درباره اینترنت ملی چیست؟

بوترابی: اینترنت ملی به اعتقاد من یك سو تفاهم است. نوعی تعارض محتوا در مفهوم اینترنت ملی به چشم می‌خورد. امروزه ما با شبكه جهانی داده‌ها، اینترنت و تبادلات اطلاعات جهانی روبه‌رو هستیم. این بخشی از فضای مجازی است.

سرمایه: حالا شبكه اینترنت ملی در این فضای مجازی چه نقشی می‌تواند داشته باشد؟

بوترابی: از سال 82 و 83 بود كه یك موج ضد اینترنت در كشور شكل گرفت. موجی كه خواهان تعریف پروژه‌ای به نام اینترنت ملی بودند اما هدف از این پروژه یك نوع خدمات‌رسانی در سطح داخل كشور است كه مفهوم اینترانت و شبكه داخلی پیدا می‌كند و ربطی به ارتباطات جهانی ندارد. بخش عمده اینترنت با ارتباطات جهانی تعبیر می‌شود.


سرمایه: امكانات فنی داخل كشور برای راه‌اندازی شبكه اینترنت ملی به چه میزان است؟

بوترابی: ایران به لحاظ توان فنی در حوزه اینترنت و جهان مجازی قدرتمند است اما براساس آمارهایی كه از دو سال پیش تاكنون منتشر شده، حدود صد میلیون وبلاگ و سایت تاكنون فیلتر شده است. نخست این‌ها باید حل شود و بعد به پروژهء اینترنت ملی پرداخته شود. سطح و اندازه آن را تعریف كنیم و این‌كه اینترنت ملی نمی‌تواند تمام خدماتی را به كاربر ایرانی ارایه كند كه فضای جهانی وب در حال حاضر آن را ارایه می‌كند.

ما توان فنی این كار را داریم اما آن‌چه امروز از اینترنت ملی مراد است، اقدام بیهوده‌ای است كه تنها تلف شدن اعتبارات معنوی و مادی را به دنبال دارد البته باید بگویم كه هواداران و كسانی كه پیش از این مطرح كننده این پروژه بودند، دیگر این روزها سكوت كرده‌اند، شاید می‌دانند كه این پروژه راه به ‌جایی نخواهد برد.

سرمایه: حالا برگردیم دوباره به بحث تحدید اینترنتی; چشم‌انداز آینده‌تان از محدودیت‌های اینترنتی ایران چیست؟

بوترابی: ما در عرصه It قدرتمند هستیم. از سوی دیگر شركت‌ها برای دوام و بقای خود بازارهای جهانی خود را از دست نمی‌دهند. ما در بدترین شرایط جنگ ایران و عراق نیز به راحتی توانستیم خدمات روز جهانی در عرصه كامپیوتر، وب و فضای مجازی را داشته باشیم.

محیط فضای مجازی، محیط آزاد است. بازار اینترنت اقتدارپذیر نیست. هر كسی با دانش و سرمایه وارد شود، می‌تواند موفق باشد شاید ترس خیلی از كشورهایی كه به دنبال قدرت اول در تمامی عرصه‌ها هستند نیز همین است. هنوز هیچ كشوری نتوانسته است در اینترنت غول شود.

سرمایه: وضع بخش خصوصی در بخش It چگونه است؟

ابوترابی: شركت‌ها برای ثبت و فعالیت باید هفت‌خوان رستم را طی كنند. این شرایط در دیگر كشورها به شكل مشابه اتفاق نمی‌افتد دولت نیز متاسفانه مدام دارد عرصه را بر بخش خصوصی در این حوزه تنگ می‌كند اما من به آیندهء ظهور و بروز بخش خصوصی در آی.تی امیدوارم. به هر حال ما به اصل 44 و تفسیرهای صورت گرفته از آن و تاكید بر خصوصی‌سازی در كشور معتقدیم. اگرچه شاید زمان زیادی هم در راه رسیدن به این منظور تلف شود.

سرمایه: می‌توانید روزی را تصور كنید كه هیچ امكان دسترسی به فضای وب وجود نداشته باشد؟

بوترابی: اصلاً نمی‌خواهم چنین روزی را تصور كنم. به زلزله نیامده تهران می‌ماند. همه فقط درباره آن هشدار می‌دهند. جهان بدون اینترنت، انگار چیزی كم دارد.

سرمایه: دغدغه این روزهایتان چیست؟

بوترابی: انتخابات مجلس كه قرار است اسفند ماه برگزار شود.


لینک مصاحبه در سایت روزنامه سرمایه:

مهدی بوترابی، مدیر سایت پرشین بلاگ: اینترنت ملی سو تفاهم است

فاوا نیوز