جنگ رباتها

يکي از عرصه هايي که امروزه در بهره گيري از اتوماسيون و رباتها پيشرفت فراواني کرده ، حوزه خدمات شهري است. در شهرهاي پيشرفته جهان مي توان نمونه هاي فراوان موفقي از به کارگيري اتوماسيون و ربات در ارائه خدمات شهري ديد.
تسهيل در عبور و مرور و کنترل ترافيک ، فروش کارتهاي اعتباري ، بليت و... در ايستگاه هاي اتوبوس و مترو، ارائه اطلاعات در معابر، خيابان ها، پارکها و موزه ها، نظافت خيابان ها، مراکز و معابر، آبياري فضاهاي سبز شهري و... همه و همه تنها نمونه هاي کوچکي از به کارگيري فناوري هاي مدرن اتوماسيون و رباتيک در ارائه خدمات به شهروندان است. از ديگر زمينه هايي که امروزه دولتها به صورت فعال و با صرف هزينه هاي فراوان به سرمايه گذاري به آن روي آورده اند، به کارگيري رباتهاي امداد و نجات در مهار بحران هاي شهري است.
در حال حاضر سيستم هاي امداد و نجات رباتيک که بيشتر به صورت مجتمع و با عنوان سيستم هاي مديريت بحران (DMS)شناخته مي شوند، در برخي شهرهاي پيشرفته راه اندازي شده و در حال بهره برداري است. از آنجا که طراحي اين گونه سيستم ها دقيقا مطابق با شرايط بومي و مختصات هدف موردنظر صورت مي گيرد، تنها راه توليد چنين سيستم هايي براي تهران و ديگر کلانشهرها، هدايت محققان بومي به سمت اين هدف مشخص است تا با بهره گيري و مجتمع سازي نتايج آنها بتوان به راهکاري بومي در اين زمينه دست يافت.
در کشورهاي توسعه يافته ، راهکارهاي مختلفي براي توسعه علوم و فناوري وجود دارد. يکي از اين راهکارها، برگزاري مسابقه هايي است که افراد با شرکت در آن به رقابت پرداخته و مهارت هاي خود را مي سنجند. نمونه چنين مسابقه هايي در حوزه رباتيک ، مسابقه هاي جهاني روبوکاپ است. مقبوليت و جايگاه مسابقه هاي روبوکاپ در جوامع علمي و صنعتي جهان ، خود مويد اين مدعاست.
امسال اولين سالي بود که براي پيشبرد اهداف بزرگي همانند آنچه گفته شد اولين دوره مسابقه هاي ملي رباتهاي شهري در تهران و در فرهنگسراي بهمن برگزار شد. شانزدهم تا نوزدهم آبان سال 85اولين کوششها به منظور بسترسازي مناسبي براي حضور متخصصان و نخبگان و تبادل تجارب و اطلاعات در حوزه رباتهاي شهري در فرهنگسراي بهمن فراهم شد و مهمتر از آن ، مسابقه هاي ملي رباتهاي شهري باعث جلب توجه مجموعه هاي دانشگاهي به کاربرد فناوري هاي نو در ارائه خدمات شهري مي شود تا با تکيه بر ايده ها و نوآوري هاي بومي ، بتوان خدمات شهري بهتر، ارزان تر و با کيفيت بالاتر ارائه کرد. استقبال چشمگير شرکت کنندگان و بازديدکنندگان بخصوص گروههاي دانش آموزي و دانشجويي و فراهم کردن شرايط مناسب در مدت زمان مسابقه ها، شايد گواه اين مساله باشد که چنين مسابقه هايي گامي مثبت در جهت پيشرفت کشور در عرصه هاي مختلف فناوري است و از اين پس بايد به دنبال اهداف کلاني چون بسترسازي جنبش نرم افزاري و بومي سازي علم و فناوري در کشور، افزايش سطح کيفي و کمي ارائه خدمات شهري به شهروندان و توسعه پويايي علمي با تاکيد بر فعاليت هاي گروهي در سطح جامعه و بخصوص دانشجويان باشيم.
ايجاد فرصتهاي مناسب و برابر براي ارائه دستاوردهاي کاربردي تيمهاي پژوهشي ايران را هم مي توانيم در زمره اين اهداف قرار دهيم ؛ چراکه تيمهاي زيادي فعاليت هاي خود را در بخشهاي مختلف به نمايش گذاشته بودند که از شهرهاي دوردست در شمال و جنوب کشور در مسابقه ها حاضر شده بودند. همچنين برگزاري اين مسابقه ها فرصت مناسبي براي برخي اهداف عملياتي هم بود؛ اهدافي چون هدف گذاري کاربردي در پژوهش هاي رباتيک دانشجويي ، شناسايي هسته هاي تحقيقاتي پژوهشي در مراکز مختلف علمي کشور براي بهره گيري از توان موجود، معرفي توانمندي ها و نيازمندي هاي خدمات شهري کشور در بخشهاي جنبي مسابقه ها و مشاوره لازم به منظور ايجاد پيوند ميان پژوهشگران و صنعتگران براي ارائه محصولات کاربردي در سطح شهرها. جنب وجوشي که در طول اين 4 روز در فرهنگسراي بهمن بزرگترين فرهنگسراي خاورميانه برقرار بود، حاکي از آن است که بسياري از اين هدفها در شرف دستيابي هستند. بقيه ماجرا به همت ما و دست اندرکاران اين حوزه بستگي دارد.

انواع و اقسام رباتها


اين مسابقه ها در 3بخش دانشجويي ، دانش آموزي و ويژه برگزار شد. در بخش دانشجويي ، رباتها در 3رشته شبيه سازي امداد و نجات ، رباتهاي امدادگر و رباتهاي خدمات رسان مسابقه دادند و رشته هاي بخش دانش آموزي نيز عبارت بودند از رباتهاي امدادگر هزارتوي شهري (ماز) و رباتهاي خطکشي مسير. بخش ويژه مسابقه ها به عنوان يکي از مهمترين بخش برنامه ، با هدف شناسايي و معرفي طرحهاي عملي که به نوعي براي خدمت رساني شهري و ارائه کمک به شهروندان در محيطهاي خانگي ، اداري و شهري به اجرا درآمده اند، برگزار شد. رباتهايي که زمين مي شستند، رباتهايي که زباله حمل مي کردند، رباتي که به نوعي از مريض پرستاري مي کرد، رباتي با نام ربات خوشامدگو که مدام خم و راست مي شد و به افراد خوشامد مي گفت ، رباتي که آبياري مي کرد و براي چمن ميان بلوارها و پارکها طراحي شده بود، رباتي که نقاش بود و ديوار اتاقها را نقاشي مي کرد، رباتي که خرابي ها و ترکهاي روي آسفالت را پيدا مي کرد و انواع و اقسام مدلهاي ديگر ربات در اين نمايشگاه حضور داشتند. خلاصه ربات بود که از در و ديوار بالا مي رفت.

بخش ويژه


يک ربات شهري ارائه کننده يک يا چند سرويس خودکار يا نيمه خودکار مفيد براي شهروندان يا تاسيسات و سامانه هاي شهري است. رباتهاي خدمتکار، نگهبان ، پرستار، فروشنده و مددکار معلولان نمونه هايي از رباتهاي خدمات شهروندي و رباتهاي شستشوگر، سوخت رسان و باربر، نمونه هايي از دسته دوم به شمار مي روند. در اين بخش کليه رباتهايي که به نوعي در تعريف ارائه شده از رباتهاي شهري قرار داشتند و در بخشهاي ديگر اين مسابقه ها شرکت نکرده بودند، شرکت داده مي شدند. تاييد رباتها براي شرکت در اين بخش ، به وسيله کميته برگزاري و پيش از شروع مسابقه ها بود. رباتهاي شرکت کننده در اين بخش در 2گروه رباتهاي تجاري و نيمه تجاري از 3منظر اثربخشي و کارآيي در محيط واقعي ، توجيه اقتصادي و کثرت کاربرد و نوآوري در طرح و خلاقيت در ساخت ارزيابي شدند ؛ البته رباتهايي که قابليت جابه جايي نداشتند، با ارائه عکس و فيلم در نمايشگاه حضور يافته بودند و گاهي از اعضاي تيم خواسته مي شد در يک مصاحبه تصويري ، مراحل ساخت و آماده سازي ربات خود را بيان کنند. لازم بود هر تيم يک پوستر 80*50آماده کرده باشد که مشخصات فني و مراحل ساخت ربات خود را در آن شرح داده باشد و آن را همراه ربات خود، 2روز پيش از مسابقه ها به کميته داوري ارجاع داده بودند.
جايزه اي که در اين بخش به برگزيده ها اهدا شد، جايزه مادي معادل 30 ميليون ريال به تشخيص هيات داوران بود و سازمان ها و ارگان هايي که به دعوت کميته برگزاري به تناسب کارکرد خود، حضور داشتند، جوايز جداگانه اي به ربات مرتبط اهدا کردند.

رباتهاي خدمات رسان شهري


ربات خودکاري که با حرکت در جهات مختلف يک اتاق ، کف اتاق را تميز مي کند ربات خدمت رسان شهري است. اين مسابقه در زميني به ابعاد 3*3 انجام شد که از اطراف با ديوارهاي شفاف يا غيرشفاف به ارتفاع 25 سانتي متر محدود شده بود. کف زمين ، صفحه اي از جنس نئوپان و به رنگ سياه بود که 3 شي ئ با مشخصات زير روي آن موجود بودند:
1- دو مکعب به ابعاد 50*50*50سانتي متر و از جنس يونوليت
2- يک ميز با ابعاد خاص
3- زباله هاي موجود در زمين از نوع تکه هاي کاغذ و پلاستيک با حداکثر يک *يک *يک سانتي متر و حداکثر وزن 5 گرم و به تعداد 40تا 45عدد بودند.
اين مسابقه شامل 2 مرحله بود که هر مرحله در يک روز انجام شد. در مرحله اول ابعاد و مختصات محل قرارگيري اشياي موجود در اتاق مشخص بوده و به صورت يک نقشه با تمام ابعاد مشخص مي شود. در مرحله دوم ، اشياي اتاق مانند مرحله اول است ، ولي مختصات محل قرارگيري اشيا و جنس زمين مشخص نيست. 4 ربات حائز امتيازهاي برتر در مرحله اول ، به مرحله دوم صعود کردند. بيشترين مدت زمان هر رکوردگيري ، 5دقيقه بود و هر ربات اجازه 2بار رکوردگيري داشت.

رباتهاي خط کشي مسير


در اين مسابقه که ويژه دانش آموزان مقطع راهنمايي بود، ربات بايد يک مسير به طول 6 متر را با کمترين انحراف از خط مستقيم مي پيمود و مسير حرکتش را خط کشي مي کرد. جنس کف زمين هم کاغذ سفيد رنگ بود. گاهي نتايج بسيار بامزه و جالبي به دست مي آمد که بعضي تيمها را بسيار خوشحال و برخي را ناراحت مي کرد. بچه هاي اين گروه سني ، علي رغم سن کمشان ، خيلي خوب در مسابقه ها ظاهر شدند و رقابت 13تيم حاضر در اين بخش بسيار ديدني بود.

هزارتوي شهري (ماز)


18 تيم در اين مسابقه که ويژه دانش آموزان دبيرستاني و پيش از آن بود، شرکت کردند. رباتها بايد با حرکت در يک مسير هزارتو ضمن رعايت قوانين شهري از قبيل توقف در محل عابر پياده و چراغهاي راهنمايي راه خروج هزارتو را پيدا کنند. مسابقه ها در 2مرحله برگزار شد و 8ربات به مرحله دوم راه يافتند.

رباتهاي امدادگر دانش آموزي


در اين مسابقه که ويژه دانش آموزان دبيرستان و پيش از آن بود، رباتها بايد با حرکت در مسير تعيين شده در يک محل حادثه ديده ، مصدومان حادثه را شناسايي و محل آنها را اعلام مي کردند. زمين مسابقه از چند بخش تشکيل شده بود که هر بخش در واقع اتاقي از يک منزل مسکوني بود. اتاقها توسط راهروهايي به عرض 40 سانتي متر به يکديگر متصل مي شدند و يکي از اين راهروها يک شيب با زاويه حداکثر 45درجه داشت. 37 تيم در اين بخش 2 مرحله اي حضور داشتند که البته توصيف هيجان جو موجود، کار سختي است. با اين که سعي کرديم گريزي به هر بخش مسابقه ها بزنيم ، اما مي دانيم بسياري از اطلاعاتي که دوست داشتيد بدانيد، در اينجا نيامده است ؛ بنابراين به شما توصيه مي کنيم براي ديدن کليه اطلاعات مربوط به مسابقه ها و پاسخ دادن به تمام پرسشهاي ذهني تان ، سري به پايگاه اينترنتي www.NURC.IR بزنيد.




رباتهاي امدادگر دانشجويي

يکي از جالب ترين و هيجان انگيزترين بخش مسابقه ها، همين جا بود. يک اتاق به ابعاد 9 متر در 11 متر که نوع زمين آن شبيه سازي شده يک محيط حادثه ديده بود. جنس کف و ديوارها، چيدمان اجزاي اتاق و ديگر اطلاعات مرتبط با وضعيت اتاق نامشخص بوده و با توجه به آسيب ديدگي فضا، ربات بايد براي محيطي با هر نوع آسيب احتمالي آماده باشد. هدايت کننده ها کنار زمين ايستاده بودند، به طوري که امکان مشاهده زمين را نداشتند و فقط حسگرهاي ربات بودند که اطلاعات را دريافت مي کردند. در واقع در اين مسابقه ، ربات طراحي شده بايد بتواند در يک محيط تخريب شده بر اثر زلزله ، جستجو کند و بدون وارد کردن آسيب به محيط يا مصدومان حادثه ، اطلاعات مورد نياز از محل و وضعيت مصدومان حادثه را تهيه کند. اين اطلاعات براي امدادرساني در اختيار گروههاي امدادگر قرار مي گيرد. فراموش نکنيم که دقت ربات در مدت زمان کم ، نقش اساسي در برگزيده شدن ربات داشته باشند. اين رباتها مي توانستند در هر ابعاد يا ساختاري باشند، مشروط بر اين که بتوان ارتباط لازم ميان حسگرها و هدايت کننده هاي ربات را به شکل مطلوب برقرار کند، به گونه اي که بدون حضور هدايت کننده در کنار ربات ، اطلاعات لازم به صورت مناسب در اختيار او قرار گيرد و استفاده از هر نوع حسگر که به تشخيص راحت تر مصدومان کمک مي کرد، در ربات آزاد بود. در اين بخش از مسابقه ها، 11 تيم از دانشگاه هاي مختلف کشور حضور داشتند و جايزه تيم نخست 9 ميليون ريال بود که به تيم پارس از دانشگاه خواجه نصيرالدين توسي اختصاص يافت.

جام جم آنلاین...