حدود دو سال پیش یعنی در سال 2004 میلادی استفاده از اصطلاح "Web 2.0" به‌تدریج در میان کارشناسان IT و صاحب‌نظران این حوزه متداول شد.

این اصطلاح به منظور توصیف نسل دوم خدمات مبتنی بر اینترنت به کار گرفته شده بود. منظور از این خدمات، سرویس‌هایی مانند سایت‌های شبکه‌ای اجتماعی مانند اورکات و My Space بود که راه‌اندازی آن‌ها تحولی جدی در فضای مجازی ایجاد کرد و باعث شد زمینه فعالیت‌های نوینی در اینترنت فراهم شود. فصل مشترک تمامی این فعالیت‌ها تقویت همکاری آنلاین و به اشتراک‌گذاری انواع دیتا بود.

پس از راه‌اندازی سایت‌های اجتماعی شبکه‌ای، وب‌سایت‌هایی مانند Flicler و You Tube که به ترتیب امکان به اشتراک‌گذاری عکس و فایل‌های ویدئویی را به کاربران می‌دادند، انقلابی در وب ایجاد کردند و منشاء تحولات جالبی شدند. کارشناسان معتقدند که سه فاکتور اساسی، شامل نیاز گسترده عمومی، فناوری‌های خلاقانه و تبعیت از یک مدل تجاری بی‌نظیر موجب موفقیت استثنایی و مداوم استفاده از ویدئو روی وب شده است.

آنان تصریح می‌کنند که همین سه فاکتور اساسی موجب شکل‌گیری مهم‌ترین پدیده آنلاین سال 2007 خواهد شد که به اختصار پیدایش Web 3.0 نام گرفته است. منظور از وب 3 نسل سوم خدمات مبتنی بر وب است. اما این بار دستگاه‌های الکترونیکی سیار و به‌خصوص تلفن‌های همراه هستند که به پلات‌فورم همکاری و استفاده از خدمات شبکه‌ای در میان کاربران تبدیل می‌شوند.

یکی از ویژگی‌های کلیدی Web 3.0 تبادل فایل‌های ویدئویی و به اشتراک‌گذاری آن‌ها از طریق PDAها، رایانه‌های جیبی و تلفن‌های همراه است.

البته این پدیده نوظهور نیز مانند هر پدیده نوظهور دیگری مزایا و معایب خاص خودش را دارد و تحقق کامل آن با دشواری‌هایی روبه‌روست که در این‌جا بدان می‌پردازیم.

نرم‌افزارهای معیوب

فناوری که به افراد امکان می‌دهد به‌صورت بی‌سیم دست به بارگذاری فایل‌های ویدئویی اینترنتی روی وسایل سیار خود بزنند بسیار نوپاست و دسترسی به آن هنوز در بسیاری از نقاط جهان ممکن نیست. بنابراین مهم‌ترین و اولین مانع بر سر راه استفاده از این فناوری عدم دسترسی به آن است.

بنابراین کاملا بدیهی است در کشوری مانند ایران که انجام چند دقیقه مکالمه بدون دردسر و با کیفیت صدای قابل قبول هنوز یک رویا به‌حساب می‌آید، دسترسی به اینترنت و بارگذاری فایل‌های ویدئویی از طریق تلفن‌همراه فعلا در حد خواب و خیال است.

اما در مرحله بعد به مناطقی از جهان می‌رسیم که تا حدی زیرساخت‌های فنی مورد نیاز برای ارایه خدمات Web 3.0 را فراهم آورده‌اند. متاسفانه محدودیت در پهنای باند، مشکلات مربوط به کیفیت خدمات و توانمندی‌های ناکافی سخت‌افزاری از جمله معضلاتی است که اپراتورها با آن دست به گریبان هستند.

به‌طور کلی کدگذاری فایل‌های ویدئویی با استفاده از فرمت مناسب به گونه‌ای که این فرمت به‌راحتی توسط گوشی‌های هوشمند، PDAها و رایانه‌های جیبی قابل قرائت باشد به یک مشکل دایمی مبدل شده که هنوز راه‌حل خوبی برایش پیدا نشده است.

به بیان دیگر مهندسان و مسؤولان امور فنی می‌گویند بسیاری از این مسایل حاصل مشکلات مربوط به پردازش، تحلیل و کدگذاری محتویات ویدئویی برای وسایل الکترونیکی سیار است.

از جمله نرم‌افزارهای پرطرفدار مورد استفاده برای مشاهده ویدئو روی وسایل الکترونیکی سیار نرم‌افزاری موسوم به Palm Media Studio است که توسط شرکت makayama Interactive طراحی شده است. این شرکت که مقر آن در آمستردام پایتخت هلند قرار دارد، در زمینه طراحی و عرضه نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای برای استفاده شخصی روی وسایل الکترونیکی سیار فعال است. Makayama مدعی است Palm Media Studio سریع‌ترین و بهترین نرم‌افزار برای تبدیل فیلم‌های DVD به فایل‌های ویدئویی مناسب برای نمایش روی گوشی‌های همراه هوشمند و PDAهاست.

در وب‌سایت این شرکت چنین آمده که صفحات کوچک تلفن‌همراه در آینده به الگوی غالب برای مشاهده محتویات ویدئویی مبدل خواهند شد و نرم‌افزارهای ساخت Makayama ابزاری برای آینده هستند. اما آن‌هایی که Palm Media Studio را امتحان کرده‌اند می‌گویند که این نرم‌افزار چنین قابلیتی ندارد و آن‌قدرها هم خوب نیست. این نرم‌افزار باید بتواند در عرض 45 دقیقه فیلم DVD را به فرمت قابل پخش روی تلفن‌همراه و گوشی‌های هوشمند Palm مبدل کند.

اما در عمل و در حالی که گوشی‌های Palm توانایی شناسایی و پخش فایل‌های ویدئویی با فرمت‌های avi، mpeg، mpg، asf، avr و vob را دارند، فایل‌های تصویری تبدیل شده توسط این نرم‌افزار روی گوشی‌های پالم باز نمی‌شوند. جالب اینکه این نرم‌افزار توانایی تبدیل مناسب فایل‌های ضبط شده از اینترنت را هم ندارد.

در برخی موارد اگرچه فایل 3GP در ظاهر ایجاد شده، اما وقتی آن را روی گوشی کپی می‌کنند امکان مشاهده آن را نخواهند داشت.

کارشناسان می‌گویند: وقتی چنین مشکلات گسترده‌ای برای انتقال فایل‌های ویدئویی استاتیک از DVD یا رایانه روی وسایل الکترونیکی سیار وجود دارد، نمی‌توان انتظار داشت که توزیع آنی و بی‌سیم این فایل‌ها روی تلفن‌همراه از طریق اینترنت ممکن باشد.

الگوبرداری سیار از You Tube

چند هفته پیش یک شرکت کانادایی به‌نام Movidity ایده‌ای جالب و سودآور را مطرح کرد.

بنیانگذار و مدیر این شرکت فردی به‌نام مائورو لولو است که تا به‌حال طرح‌های خلاقانه فراوانی را ؟ اجرا کرده است.

لولو به‌دنبال تسهیل دسترسی به فایل‌های ویدئویی و به اشتراک‌‌گذاری آن‌ها با استفاده از وسایل الکترونیکی سیار است. وی در این مورد می‌گوید: وقتی گردانندگان You Tube با ایجاد سایتی برای آپلود، مشاهده و به اشتراک‌گذاری فایل‌های ویدئویی به شهرت سرشاری رسیدند، به فکر افتادم که همین کار را برای کاربران وسایل الکترونیکی سیار انجام دهم.

وی به همین منظور سایتی به آدرس movy.tv را راه‌اندازی کرده تا دسترسی به محتویات چندرسانه‌ای به‌صورت بی‌سیم ممکن باشد.

movy.tv اولین سرویس به اشتراک‌گذاری سیار فایل‌های ویدئویی در جهان به‌حساب می‌آید.

دسترسی به این خدمات به‌صورت محدود و برای برخی کاربران خاص از 15 دسامبر امکان‌پذیر شده و عموم مردم هم از 15 ژانویه سال 2007 به آن دسترسی خواهند داشت.

استفاده از خدمات movy.tv سه مرحله خواهد داشت:

1- کاربران ابتدا فایل ویدئویی یا صوتی خود را روی سایت movy.tv آپلود می‌کنند. این کار با آپلود فایل روی You Tube تفاوتی ندارد.

2- فایل صوتی یا تصویری آپلود شده به‌طور خودکار به‌صورت مناسب کدگذاری می‌شود تا روی وسایل الکترونیکی سیار قابل مشاهده باشد.

3- هر فردی که به PDA یا تلفن‌همراه هوشمند دسترسی داشته و از خدمات نسل سوم تلفن‌‌همراه بهره ببرد، می‌تواند فایل‌های ویدئویی را مشاهده یا بارگذاری کرده و حتی آن‌ها را به اشتراک بگذارد.

لولو می‌گوید که این سرویس طیف گسترده‌ای از محصولات الکترونیکی سیار اعم از گوشی‌های هوشمند متوسط تا PDAهای فوق‌العاده پیشرفته را پشتیبانی می‌کند.

نرم‌افزار مورد نیاز برای استفاده از این خدمات از سایت movy.tv قابل بارگذاری بوده و به‌طور خودکار روی گوشی نصب می‌شود. برای استفاده از این محصول گوشی باید به سیستم‌عامل ویندوز موبایل (نسخه سه به بالا) یا Palm (نسخه پنج به بالا) مجهز باشد. البته گوشی‌های هوشمند بلاک‌بری و Pearl هم توسط این نرم‌افزار پشتیبانی می‌شوند.

استفاده از مرور و قابلیت Java Midp2 برای بهره‌مندی از تمامی قابلیت‌های این سرویس الزامی است.

Movidity درآمدزایی از طریق این سرویس را فراموش نکرده و قصد دارد از آگهی‌های تبلیغاتی نیز در سرویس یاد شده استفاده کند.

بدون شک خدماتی چنین جذاب به‌طور بالقوه توان موفقیت دارند، البته به‌شرطی که با کیفیت مناسب و بدون مشکلاتی که سرویس‌های بی‌سیم خدمات چندرسانه‌ای معمولا با آن‌ها مواجهند، ارایه شوند.

بد نیست بدانید که بنیانگذاران سایت You Tube، چاد هارلی، استیو چن و جاد کریم که هر سه در ابتدا کارمند PayPal بودند با راه‌‌اندازی این سرویس به اشتراک‌گذاری ویدئویی به درآمد سرشاری دست یافتند و سرانجام گوگل غول جست‌وجوی جهان با پرداخت 65/1 میلیارد دلار این سایت را خریداری کرد.

آیا Movidity می‌تواند موفقیت بی‌نظیر You Tube را در جهان بی‌سیم تکرار کند؟

بدون شک با توجه به رقابت دایمی اپراتورها که حاصل آن کاهش درآمد آنان از محل ارایه خدمات صوتی و وابستگی بیشتر به ارایه خدمات ارزش افزوده و چندرسانه‌ای برای مشترکان تلفن‌همراه است، چشم‌انداز روشنی پیش روی Movidity قرار دارد. باید منتظر ماند و دید آیا سایت movy.tv به یک کسب و کار چند میلیارد دلاری مبدل خواهد شد یا خیر.
منبع : بزرگراه فناوري